PROVINCIALE ZEEUWSE COURA NT
SUPERSONE TOE-144 NA EXPLOSIE OP
FRANS STADJE - ZEKER 21 DODEN
Rapport Oorlogsdocumentatie:
Weinreb gevaarlijke bedrieger
Prinses Beatrix doopt nieuwe 'Tromp'
Triest einde Parijse luchtvaartshow:
de krant
van zeeland
Drie doden bij
tankerexplosie
SCHEEPSROTSING - ACHT DODEN
8 VERMISTEN EN 63 GEWONDEN
In de olie Pagina 2
216e jaargang - nummer 130
Maandag 4 juni 1973
PABIJS Vanaf het vliegveld U
Bourget werd met een lange i
lens deze opname gemaakt van
rstortende Russische Toepo
Ui. DuideRjk is te zien. dat i
(Van onze correspondent)
PARIJS Voor de ogen van miljoen Franse tv-kijkers is
zondagmiddag een Toepolev 144 de Russische tegenhanger
van de Frans-Britse 'Concorde' tijdens de Parijse lucht- en
ruimtevaartshow in de lucht ontploft. Behalve de zes inzittenden
van het supersone verkeerstoestel kwamen nog vijftien mensen
op de grond om het leven: ze werden getroffen door de rond
vliegende wrakstukken, die in het Parijse voorstadje Goussain-
ville (13.000 inwoners), huizen in brand deden vliegen en daken
en telefoonpalen verwoestten. Zeker 28 mensen werden gewond.
De ramp het eerste ongeluk met
een supersoon vliegtuig betekent
een zware klap voor het prestige van
de Russische luchtvaart, die de laatste
jaren al meer ernstige tegenslagen
heeft gehad. Het ongeluk wordt gewe-1
ten aan de gezagvoerder van de Toe-I
polev. die de mogelijkheden van het
toestel zou hebben overschat. Het on-j
geluk wordt ook gezien als een nieu-,
we tegenslag voor de voorstanders
van supersoon vliegen, die zoals be
kend vooral in Frankrijk en Engeland
de gezamenlijke bouwers van de es
eens supersone „Concorde" zijn
vinden.
Enkele uren voor het einde van de
luchtvaartshow op de internationale
luchthaven Le Bourget zagen 300.000
toeschouwers de Toepolev. het pronk-
PARIJS Politie, brandweer en
helpers uit de voorstad Gussain-
ville krioelen hier door het plaats
je om te helpen waar zij helpen
kunnen na het ongeluk met de
Russische Toepolov 144.
DELFZIJL (ANP) Drie opvarenden
van het Roemeense tankschip Praho-
re zijn zaterdag bij een ontploffing aan
boord van het schip om het leven ge
komen. Twee opvarenden liepen zwa
re verwondingen op. Het schip dat
ter hoogte van Helgoland voer heeft
assistentie gekregen van de sleepbo
ten Witte Zee (Smit en Co) en Hol
land (Doeksen).
NEW YORK Blusboten in ge
vecht met het vuur aan boord van
het containerschip en de tanker,
die in de haven van New York
met elkaar in botsing kwamen.
Brandende schepen onder Newyorkse brug
NEW YORK (DPA, UPI)
Bij een aanvaring aan de ingang
van de haven van New York zijn
zaterdag verscheidene mensen
om het levert gekomen en velen
gewond.
De botsing deed zich vlak ten noorden
van de 1.300 meter lange Verrazano-
brug de langste hangbrug ter we
reld voor tussen de uitvarende
'Seawitch', een in New York geregi
streerd laadkistenschip van 17.902 ton,
en devoor anker liggende 'Esso Brus
sel'. een Belgische tankboot van 26.467
ton. Er ontstond een reeks explosies
die kilometers ver te horen waren, en
er brak brand uit. De brandende sche
pen bleven aan elkaar vastzitten en
dreven in zuidelijke richting onder de
brug door naar de Atlantische Oceaan.
Door de hoog oplaaiende vlammen
moest het verkeer over de brug wor
den stilgelegd.
Zeker acht zeelui kwamen om het
leven, onder wie kapitein William Pat
terson van de 'Seawitch'. 63 liepen
verwondingen op. Volgens de politie
worden acht opvarenden nog vermist.
Na enige uren konden de branden
worden geblust. De hangbrug liep
geen schade op.
TWEE WACHTMEESTERS
REDDEN DRIE MENSEN
HILLEGOM (ANP) Twee wacht
meesters van de rijkspolitie hebben
zondagmiddag drie mensen gered uit
een auto, die ondersteboven in een 8
meter brede sloot langs de parallelweg
in Hillegom terecht was gekomen.
Alleen de wielen staken nog boven
water.
Het lukte hen bij vele duiken onder
water de drie inzittenden, de 53-jarige
heer C. J. Flipse uit Hillegom. zijn
zoon (10) en dochter (6) van de ver
drinkingsdood te redden.
De drie waren bewusteloos toen zij
op de kant waren, waar men onmid
dellijk overging tot mond-op-mond-be
ademing en later tot het toedienen
van zuurstof, Zij zijn in niet ernstige
toestand naar een ziekenhuis in Haar
lem gebracht. De hond van het gezin
kwam om het leven.
stuk van de Russische afvaardiging,
zijn laatste vlucht maken. Nadat het
toestel laag over ae hoofdlandings
baan had gevlogen, trok de gezagvoer
der het snel op. Direct daarop volgde
de explosie: de vleugels vielen af en
enkele seconden later viel de romp
uiteen in een baaierd van vlam
men.
De wrakstukken zaaiden dood en
verderf in het stadje Goussainville.
Een jongetje dat voor het huis van
zijn ouders op straat speelde, werd
onthoofd. Daken werden afgerukt en
huizen vlogen in brand. Oliesporen
trokken door de straten. Een van de
reusachtige motoren van de Toepolev
vernielde de bewaarschool, waar ove
rigens geen kinderen waren. De brand
weer kon de branden snel bedwingen.
In een tot rcddingscenlrum ingerichte
schooi werden de doden geborgen.
Tot diep in de nacht werd onder
puinhopen gezocht naar slachtof
fers.
De chef-invlieger van de Concorde,
Andrë Turcat, is ternauwernood aan
de dood ontsnapt. Hij had gevraagd
mee te mogen vliegen met de veron
gelukte Toepolev. Dit werd hem ge
weigerd, hoewel de Russische gezag
voerder en de directeur van het test
programma voor het Russische toe
stel wel een vlucht met een Concorde
hadden meegemaakt. Turcat sprak
Chauffeur gedood
ROTTERDAM (ANP) De 21-jarige
Hans Eerland uit Rotterdam is zater
dagavond met zijn auto op een met
automatische halv e overwegbomen
beveiligde overweg in de Pascalweg in
de Maasstad tegen een goederentrein
gebotst.
De jongeman overleed later in het
ziekenhuis.
zijn medeleven uit met he: verlies van
..onze Sowvjet-vrienden" in een bood
schap tot het publiek, waarna het
programma normaal werd afge
werkt.
De ontwerper van het toestel. Alexei
Toepolev. begaf zich na het ongeluk
meteen ter plaats* en bleef er drie1
uur. Hij weigerde bij zijn terugkeer
op Le Bourget iets te zeggen.
De Russische vice-minister van ver
keer. Piotr Dementiev. die de plaats
van het ongeluk ook bezocht, zei dat
hij geen verklaring voor het ongeluk
had. Het toestel was technisch vol
maakt en de bemanning van drie plus
drie ingenieurs volledig bekwaam, zei
hij.
Franse luchtvaartdeskundigen specu
leerden dat de piloot geprobeerd kan
hebben snelheid te krijgen om uit een,
haperende positie te komen. Dit zou
te grote druk op vleugels en romp tot
gevolg gehad kunnen hebben waar
door het toestel desintegreerde.
De Russische burgerluchtvaart werd
vorig jaar en dit jaar getroffen door
drie vliet rampen, waaronder het ver
ongelukken van een Ilyoesjin met 176
inzittenden bij Moskou in oktober
vorig jaar. het ernstigste ongeluk uit
de geschiedenis van de luchtvaart Bij
twee ongelukken met Russische toes
tellen van de Bulgaarse en de Oost-
duitse luchtvaartmaatschappijen kwa
men vorig jaar tenminste 235 mensen
om het leven.
De Russische luchtvaar-maatschap
pij Aeroflot had de Toepolev 144. die
een maximum snelheid van bijna 2500
km per uur'heeft, eind dit jaar in
gebruik willen nemen. Luchtvaartkrin
gen in Moskou rekenen nu op vertra
ging.
Het Russische persbureau Tass
maakte het nieuws om drie voor
negens on dagavond in de Sovjet-Unie
bekend. Het bericht luidde: ..Na enke
le demonstratievluchten is het super
sone vliegtuig Toe-144 in de omstre
ken van Parijs bij de luchthaven Le
Bourget verongelukt. De leden van de
bemanning die zich aan boord bevon
den zijn om het leven gekomen".
GEHEIM RAPPORT AAN MINISTERS UITGELEKT
AMSTERDAM „Ons onderzoek heeft aangetoond, dat Weinreb
een uiterst gevaarlijke bedrieger en fantast is en dat zijn optre
den tijdens de bezetting van den beginne af een bedrieglijk ka
rakter had. Slechts door voor hem onvoorzienbare omstandighe
den heeft zijn eerste 'Weinreb-lijst' tussen oktober 1942 en janua
ri 1943 in het kamp Westerbork enkele honderden joden voor de
portatie kunnen bewaren. Dit onvoorzienbare succes vormde en
vormt de basis voor de legendevorming, die Weinreb met zoveel
succes rond zijn optreden heeft bedreven".
Dit is een van de belangrijkste j
conclusies uit het voorlopige rapport
dat het Rijksinstituut voor Oorlogsdo-I
cumentatie heeft uitgebracht aan de
ministers van onderwijs en justitie
over de geruchtmakende kwestie-Wein-
reb. Volgens dit tot nu toe als strikt
geheim behandelde rapport vormt
Weinrcbs boek „Collaboratie en ver-!
zet", dat in enkele jaren een geweldi
ge bestseller bleek, een aaneenschake
ling van leugens en fantastische ver
halen. waarin hij de in 1945 begonnen
legendevorming rond zijn optreden
tijdens de bezetting voortzet.
..Bovendien heeft hij in dit boek een
groot aantal Nederlanders geheel ten
onrechte ernstig belasterd. Van een
aantal van deze beschuldigingen heb
ben wij de onjuistheid kunnen aanto
nen- Weinreb heeft zijn fantasieën
echter met groot talent weten :e
plaatsen tegen een achtergrond, die
een voor velen herkenbare c.q. aan-
voelbare bezettingssituatie oproept.
Dit leidde ertoe, dat het gehele boek
door velen als een waarheidsgetrouw!
tijdsbeeld werd geaccepteerd", aldus
het rapport.
Opdracht
TweeOneenhalf jaar geleden is aan het
Rijksinstituut voor Oorlogsdocumenta
tie door de minister van justitie en de
minister van onderwijs, onder wiens
departement het instituut ressorteert,
opdracht gegeven een uitgebreid on
derzoek in te stellen naar de daden
van dr. Weinreb, ter voorbereiding
van een eventuele revisie van de von
nissen van de Bijzondere Rechtsple
ging in 1947 en van de gewone rech
ter in 1957 en 1968-
Ter staving van zijn onschuld heeft
DEENSE KUSTVAARDER
ZONK PLOTSELING
DEN HAAG (ANP) Zatcrdagmor.
?en, omstreeks half twee. is op de
Noordzee drie mijl ten westen van het
lichtschip Goeree de Deense kustvaar
der 'Tora Buur' gezonken. Dc drie
bemanningsleden van het schip zijn
ongedeerd in Hoek van Holland aan
wal gebracht door een reddingsboot,
die de mannen had overgenomen van
de Nederlandse kustvaarder 'Antarc
tica'.
Het laatste schip was in de buurt van
oe Tora Buur', toen dat schip door
onbekende oorzaak plotseling veel wa
ter begon te maken en heeft de man
nen snel aan boord genomen.
SCHELDE-DIRECTEUR BOUT: „ORDER VOOR STANDAARDFREGATTEN ZOU WERK VOOR TWEEDUIZEND MAN BETEKENEN
Nieuws uit Zeeland op pa
gina 2,5;
Binnen- en buitenland op
pagina 3;
Radio en t.v. op pagina 7;
Sport op pagina 9,10,11, 12,
13,14.
„DRIJVEND GEMAAKT"
IN DE BOUWLOODS
VLISSINGEN Met enkele forse
bijlslagen en onder het uitspreken van
de doopformule: „Ik doop u Tromp
en wens u een behouden vaart" heeft
prinses Beatrix zaterdagmiddag om
twaalf uur op de eilandwerf van de
Koninklijke Maatschappij de Schelde
in Vlissingen een nieuw geleide-wapen
fregat voor de koninklijke marine
drijvend gemaakt. De plechtigheid
werd door prins Claus en enkele hon
derden genodigden gadegeslagen.
Van een traditionele tewaterlating,
vanaf een open helling, kon geen spra
ke zijn omdat de Tromp is gebouwd
in een speciaal voor de constructie
van oorlogsschepen overdekt droog
dok van De Schelde. Met het doorhak
ken van een kabeltje spatte met al
leen een fles champagne tegen de
scheepshuid uiteen maar kreeg ook
een kraandrijver het sein om met zijn
loopkraan bovenin de boüwloods veer
tig ton ballast uit het schip te lichten.
Letterlijk 'verlicht' veerde de Tromp
daarop van zijn kielblokken en werd
drijvend in het reeds natte dok.
Tijdens een later op de middag gehou
den bijeenkomst in het Scheldekwar-
tier kwam de voorzitter van de werf-
directie, ir. J. Bout, in een toespraak
tot het prinselijk paar en de genodig
den nog eens terug op deze ongewone
stapelloop: „We hebben het beziens
waardige en spannende gebeuren van
het. glijden van een scheepshelling
moeten missen, maar hebben toch
ervaren dat ook voor de Tromp de
wet van Archimedes van toepassing
is. IJ hebt het schip zien drijven en
bewegen".
De Scheldedirecteur liet er bij zijn
gehoor, waaronder dc nieuwe minister
van defensie ir. H. Vredeling, geen
twijfel over liet bestaan dat de Vlis-
singse werf graag meer orders voor
marineschepen zal aanvaarden.
Naast de pogingen om opdrachten uit
het buitenland te verwerven de
Australische overheid legt grote be
langstelling aan de dag voor het gelei
de-wapenfregat type Tromp doel
de de heer Bout met zijn opmerking
op de eerste plaats op de houw van
de zogenaamde 'standaard-fregatten'
voor de Nederlandse marine. De ont
werpen voor deze schepen, die moe
ten dienen ter vervanging van ae
verouderde onderzeeboot jagers van A
en B-klasse, verkeren reeds in een
vergevorderd stadium van voorberei
ding.
Ir. Bout legde er de nadruk op. dat
een order voor de bouw van de
standaardfregatten van groot belang
is voor de werkgelegenheid, niet al
leen in Vlissingen en Zeeland maar
ook voor andere bedrijven in Neder
land, die een belangrijk aandeel heb
ben in de totstandkoming van marine
schepen.
Proeftocht
De Scheldedirecteur rekende zelfs op
grond van een globale raming voor
dat met de bouw van deze nieuwe
schepen in de komende tien jaar de
werkgelegenheid voor zeker tweedui
zend man zou zijn verzekerd.
In het midden latend om hoeveel
schepen het bij een nieuwe marine-1
order zou kunnen gaan, noemde de.
heer Bout deze opdrachten behalve
voor de werkgelegenheid nog uit een
ander oogpunt van belang. Het ont
werpen en bouwen van zeer moderne!
oorlogsschepen vereist een technische!
kennis en vaardigheid van een hoog'
gehalte. Nederland biedt voor het op
leiden van personeel met deze kennis
uitstekende mogelijkheden. .Deze
mensen en in het bijzondere de jonge
ren onder hen de kans te geven om
de verworven kennis te gebruiken en
te verdiepen achten wij van groot
belang".
De heer Bout wees er voorts op dat
de door het marinewerk verworven
gespecialiseerde kennis ook kan wor
den overgebracht op andere terreinen
in de scheepsbouw.
Prinses Beatrix en prins Claus, die
werden vergezeld door secretaresse
mej. M. E, Tiele en luitenant-kolonel
jhr. A. W. Snoeck, adjudant van de
koningin, hadden zaterdagmorgen we
gens het slechte weer de voorkeur
gegeven aan een hofauto boven het
hefschroefvliegtuig, om de reis naar
Zbeland te maken.
Het prinselijk paar werd rond elf uur
voor de ingang van het hoofdkantoor
van De Schelde begroet door commis
saris der koningin mr. J. van Aartsen,
de burgemeester van Vlissingen, ars.
Th. J. Westerhout en de commandant
maritieme middelen Schelde, kapitein
ter zee Ph. S. S. Niemeyer.
Na vervolgens te zijn verwelkomd
door ir. Bout werden prins en prinses
in de directiekamer voorgesteld aan
de minister van defensie ir. Vredeling,
de Schelde-directeuren ir. J. H. Mu-
lock Houwer en C. A. Th. Hermsen en
de heren dr. J. de Vries en D. Tesch-
macher, respectievelijk voorzitter van
de raad van commissarissen en lid
van de raad van bestuur van de Rijn-
Schelde-Verolme Machinefabrieken en
Scheepswerven NV.
Ir. Vredeling stelde op zijn beurt voor
zijn staatssecretaris mr. A. Stemer-
dink. vice-admiraal E. Roest, bevelheb
ber der zeestrijdkrachten en vice-ad-
miraal mr. ir. P. P de Vijver, vlagoffi
cier materieel. Ir Mulock Houwer gaf
vervolgens een uiteenzetting over de
bouw van de Tromp aan de hand van
een model.
Autootjes
Nadat nog het gastenboek was gete
kend begaf het gezelschap zich over
her Scheldeterrein naar de eilandwerf.
In de bouwloods hadden zich intussen
de honderden genodigden, waaronder
ook veel Schelde-personeelsleden met
echtgenotes verzameld.
Direct na aankomst werden een aan
tal rechtstreeks bij de bouw van het
schip betrokken prsonen aan de prin-
(Zie slot pagina 2 kolom 2)
dr. Weinreb zajn uitgebreide memoires
geschreven, die onder de rite! „Colla
boratie en verzet" in vele tienduizen
den exemplaren zijn verkocht. Op
grond daarvan is een levendige discus
sie ontstaan rond de man en rond
zijn daden. Pleitbezorgers vond hij in
het schrijversechtpaar Renate Rubin
stein en Aad Nuis, dat in zijn twijfel
achtige daden juist een vorm van
doeltreffend verzet bewezen acht
te.
Het Rijksinstituut heeft de mede*
werkers mr. D. Giltay Veth en A. J.
van der Leeuw met het onderzoek
belast. Tweeëneenhalf jaar lang heb
ben zij de gangen van Weinreb nage
gaan en vergeleken met zijn eigen
lezing van de gebeurtenissen- Op ver
zoek van de minister van onderwijs
hebben zij op 16 oktober 1972 hun
voorlopige conclusies op schrift gezet.
Deze zijn vastgelegd in een rapport
van 58 pagina's, een samenvatting van
vier pagina's in de vorm van een brief
aan de minister en twee reeds uitge
werkte hoofdstukken van wat later
het definitieve rapport moet worden.
Deze stukken zijn door de ministers
in het grootste geheim behandeld.
Thans is de inhoud ervan uitgelekt en
deze is vernietigend voor dr. Weinreb
en zijn verdedigers.
Goedgelovigen bedrogen
De onderzoekers van het Rijksinsti
tuut voor Oorlogs documentatie
schrijven in hun brief aan de toenma
lige minister '.-an onderwijs en weten
schappen er alle begrip voor te héb
ben dat niet alleen ae duizenden in
schrijvers op de beide Weinreb-lijsten
'mensen die hierop stonden dachten
gered te zullen worden, red.) zich
door Weinreb hebben laten beetne
men. en zelfs de SD in het geval van
de eerste lijst dupe van zijn leugens
en fantasie is geweest, maar dat ook
na de oorlog tallozen joden en
niet-joden hem voor de verdrukte
onschuld hebben gehouden. Na de
oorlog heeft Weinreb een aantal Ne
derlandse joden en internationale
joodse organisaties en persoonlijkhe
den weten te overtuigen, dat zijn
vervolging en berechting symptomen
waren van het voortgezet latent anti
semitisme. dat zij bij het Nederlandse
volk aanwezig achtten, c.q. vermoed
den.
Tot een dergelijke mening, aldus de
brief, heeft hij helaas ook de maar al
te gemakkelijk te overtuigen gevoels
mens Presser weten te brengen. ,De
historicus Presser treft het verwijt,
(Zie slot pagina 3 kolorh 3)
