PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
METAAL-CAO IS NU ROND
Skylab onbewoonbaar door hitte
Dolfinarium 'Dolfirodam' van Rotterdam
overgevaren naar de Grevelingen
Problemen binnen dag opgelost
Nixon: ingrijpende hervorming
van de verkiezingsprocedure
de krant
van zeeland
Vakanties
ZUIDAFRIKAANSE
MINISTER
NIET NAAR
NEDERLAND
Sabotage, spionage en andere misbruiken voorkomen
NASA NEEMT HAASTIG PROEVEN MET DOOR DRIE
ASTRONAUTEN AAN TE BRENGEN ZONNESCHILD
Vandaag
in de
krant...
Sabotage
Examens
GEDEPUTEERDE A. L. VAN GEESBERGEN VERRICHT OPENING
VOORDEEL VAN
VESTIGING BIJ
BROUWERSDAM:
PARKEERPLAATS
Inleressanic
stelling
Kardinaal
onder stoom
Pagina 2
216e jaargang - nummer 116
Donderdag 17 mei 1973
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG De metaal- en elektrotechnische industrie hebben
weer een cao. Precies 14 weken nadat het overleg werd afgebro
ken na een groot aantal vergaderingen, kwam alles nu rond bin
nen één dag. In de tussenliggende tijd tussen afbreken en over
eenkomst zijn er tientallen stakingsacties geweest, zijn NVV en
NKV uit alle overlegorganen waar men met werkgevers te maken
had, getreden en sinds een week daarin weer teruggekeerd, na
dat men van de industriebonden had gehoord dat alles weer koek
ec ei was.
j)e grootste bijdrage van onze kant
an het gesprek is geweest, dat we
conflictsituaties zoals die zich de afge
lopen maanden hebben voorgedaan,
niet meer wensen", aldus werkgevers-
Toorzitter A. Prins. Zowel de indus
triebonden, de Unie BLHP, de NBT
ils de werkgevers verklaarden, dat zij
het pakket waarover nu overeenstem
ming is bereikt, met overtuiging voor
goedkeuring bij de leden zullen voor
dragen.
Sinds 1 januari 1973 betalen de
werkgevers reeds loon- en salarisver
hogingen, gebaseerd op een verhoging
van 1,25 procent plus 20 gulden per
maand. Hieraan wordt nu toegevoegd,
dat het minimum dat uitbetaald zal
worden per 1 januari f38,75 per
maand of f465,- per jaar zal bedra
gen. De toe te passen herberekening
zal medio juli worden uitbetaald. Wat
betreft de prijscompensatie hebben de
onderhandelingsdelegaties zich bij het
zogenaamde Haagse Akkoord aangslo-
ten. Overeengekomen is nu dat de
vloer in de prijscompensatie per
juli 1973 en per 31 december 1973
f156,- per procent zal bedragen, wat
neerkomt op 13 gulden
maand.
Studie
Werkgevers en vakbonden zullen
een gezamenlijke studie laten verrich
ten over de hanteerbaarheid van een
functieclassificatiesysteem voor alle
groepen die nu buiten de cao vallen.
Deze stuclie moet gereed zijn, als men
met de onderhandelingen voor de cao
voor 1974 begint. De afspraak houdt
in, dat men bekijkt welke groepen
alsnog onder de werkingssfeer van de
cao gebracht kunnen worden. Werkge
versvoorzitter Prins zei, dat hij de
reeds bestaande contacten met de Ne
derlandse Centrale van Hoger Perso
neel zal bestendigen, hoewel hij nog
geen duidelijkheid heeft hoe het hoger
personeel zich in de sector van de
De delegaties bereikten overeen-1
stemming over het feit, dat in de caoj
nu wordt bepaald, dat een onderne-!
ming verplicht is om ieder jaar een
sociaal jaarverslag uit te brengen,
waarin aandacht wordt besteed aan
zaken zoals promoties, ontslagen, de
positie van oudere werknemers. Bo
vendien is afgesproken dat het zoge
naamde hedrijvenwerk zal worden
toegelaten en dat degenen die namens
de vakbonden in die bedrijven optre-j
den rechtsbescherming genieten.
De vakanties zijn uitgebreid van 18
tot 20 dagen. Daarboven komen nog
extra aagen voor dienstjaren en leef
tijd. Voor het terugbrengen van de
werktijd naar 40 uren per week, zoals
in het Centraal Akkoord is overeenge-|
komen, heeft men twee alternatieven]
opgenomen. Bedrijven mogen in twee
DEN HAAG Minister van ver
keer en waterstaat, Weslerterp en
zijn staatssecretaris Van Huiten,
werden gistermorgen van hun de
partement naar het congresge
bouw gebracht met een T-Ford uit
1917, ter viering van het 25-jarig
bestaan van de NOB Wegver
voerJ. De minister probeert even
hoe het aanvoelt op de 'bok', zijn
staatssecretaris Van Huiten slaat
de motor aan.
fasen de werktijd gaan verkorten en
terugbrengen tot 41.15 uur op 31 de
cember 1973 en tot 40 uur op 31
december 1974. Men mag echter ook
ineens de 40-urige werkweek invoeren,
maar dan pas op 1 juü 1974.
De vakantietoeslag is verhoogd van
7.4 tot 8 procent. De minimum-vakan
tietoeslag die zal worden uitbetaald,
is 1296 gulden voor iedere werkne
mer. De delegaties zijn voorts over
eengekomen dat het wettelijkmini-
mumloon ook zal worden uitbetaald
aan werknemers, jonger dan 23 jaar
Vakbonden en werkgevers zullen in de
komende tijd gezamenlijk een studie
verrichten over het totale vraagstuk
van de pensioenen.
Na de vakantie dit jaar zal de Raad
van Overleg Metaalnijverheid he!
vraagstuk van de jeugdigen aan de
orde stellen. Een speciale commissie
zal tevens het vraagstuk van de kop
pelbazen gaan bestuderen, omdat de
industriebonden van mening zijn da:
het koppelbazenprobleem hier en daar
weer de kop opsteekt. Bovendien zal
deze commissie aandacht gaan schen
ken aan de speciale problemen van de.
buitenlandse werknemers.
mr. van der stoel
MINISTER VAN DER STOEL
HEEFT GEEN TUD
DEN HAAG De nieuwe minister
van buitenlandse zaken, mr Max
der Stoel, heeft zijn Zuldafrikaanse
collega voor volkshuisvesting. J J.
Loots, gevraagd bij zijn rondreis door
Europa Nederland over te slaan. De
woordvoerder van het ministerie ver
klaarde woensdag dat de minister, in
verband met de voorbereiding van de
regeringsverklaring, die eind mei
wordt uitgesproken, geen kans ziet
tijd vrij te maken voor buitenlandse
bezoekers.
Minister Loots, die behalve volks
huisvesting ook ruimtelijke ordening
en statistiek onder zijn hoede heeft,
was aanvankelijk van plan het Cen
traal Bureau voor de Statistiek in
Den Haag te bezoeken. Men had daar
voor zowel oud-minister Udink als
oud-minister Schmelzer benaderd. De
brieven arriveerden echter op een
ogenblik dat de kabinetswisseling al
vaststond.
Minister Van der Stoel heeft zijn
besluit om Loots niet te ontvangen
dan ook om praktische redenen en
niet op principiële gronden geno
men.
WASHINGTON (RTR, UPI) President Nixon heeft woensdag het Amerikaanse congres dringend
verzocht, een nationale commissie bestaande uit vertegenwoordigers van beide partijen te vor
men, die ingrijpende hervormingen moet opstellen voor de verkiezingsprocedure opdat sabotage
en spionage en andere misbruiken van het Amerikaanse politieke stelsel onmogelijk worden ge
maakt.
De Amerikaanse president zinspeelde
niet op de Watergate-zaak, die zijn
bewind op de grondvesten beeft doen
schudden. Hij zei wel, dat de commis
sie methoden en mameren moet be
studeren waanioor kwalijke praktij
ken worden uitgesloten. Zo zon de
oommissie moeten nagaan hoe ge
weldpleging en dreigementen met ge
weldpleging, politieke sabotage en spi
onage en wat dies meer zij onmoge
lijk kunnen worden gemaakt.
Van vitaai belang acht de Amerikaan
se president de bestudering van de
mogelijkheid, dat een president
slechts een enkele ambtstermijn ver
vult. Volgens Nixon hebben vele poli
tieke deskundigen het denkbeeld geop
perd, dat de president worden geko
zen voor één termijn van zes jaar in
plaats van het huidige stelsel waarbij
een president voor twee achtereenvol
gende termijnen van vier jaar kan'
worden gekozen.
Nixon is van oordeel, dat de door
hem voorgestelde commissie zich
moet beraden over strikte grenzen
voor de grootte van individuele bij
dragen in verkiezingsfondsen, op kor
tere verkiezingscampagnes, een scher
pere controle op campagneorganisa
ties. op nieuwe wetten tot het verbie
den van praktijken, die thans alleen
maar als niet-ethisch worden be
schouwd en op de vorming van een
onafhankelijke verkiezingscommissie
met uitvoerende macht. „Het mandaat
van de commissie die ik heb voorge
steld zal even veelomvattend zijn als
het federale verkiezingsproces zelf".
Nixon wil, dat de door hem voorge
stelde commissie vóór december haar
aanbevelingen doet. De Amerikaanse
president stelt voor, de commissie uit
zeventien leden te laten bestaan, te
weten vier democraten en vier repu
blikeinen, die door het congres geko
zen worden, de voorzitters van de
democratische en de republikeinse
partijen en zeven door de president
gekozen leden, van wie niet meer dan
vier uit cén partij kunnen zijn.
HOUSTON (UPI) De stijgen-1
de temperatuur heeft het inte
rieur van Skylab-1 onbewoon-j
baar gemaakt en er zal naan
alle waarschijnlijkheid een!
ruimtewandeing van de eer-]
ste groep van drie astronau-j
ten voor nodig zijn om het
euvel te verhelpen. Dit is
woensdag bekendgemaakt I
door het Amerikaanse bureau
voor de lucht- en ruimtevaart, j
Nasa.
Vluchtleider Chuck Lewis zei dat inge
nieurs in het Marshall Space Flight
Center in Huntsville in Alabama en
reserve-kapitein Russell L. Schweic-
ckart van Skylab-1, woensdag be
gonnen met proeven met een zonne
schild dat aan Skylab-1 zou kunnen
worden aangebracht om het labora
torium af te koelen.
Vooralsnog wil Nasa proberen het
sturen van de eerste ploeg van drie
astronaluten naar Skylab-1 op zon
dag, te handhaven, maar Lewis trok
in twijfel of tegen die tijd het
reparatiemateriaal klaar en be
proefd zou zijn. Lewis zei dat als
de astronatuen zondag niet gelan
ceerd konden worden, men het vijf
dagen later zou proberen. Eerder
kan niet, in verband met de baan
waarin Skylab zich dan ten opzich
te van de aarde bevindt.
Op zijn persconferentie verklaarde de
vluchtleider dat de temperatuur aan
boord van Skylab-1 is gestegen tot
48 graden Celsius. Dit verhindert
volgens hem niet dat zich een
astronaut aan boord van de Skylab
begeeft, maar als woonverblijf is
het laboratorium niet geschikt
meer.
Behalve het denkbeeld van het aan-
van een 'gordijnachtig'
scherm van plastic met een laag
aluminium rondom Skylab-1, denkt
men aan het plaatsen van een enor
me ballon tussen de zon en Skylab,
zodat op het laboratorium een ver-,
koelende schaduw wordt geworpen.!
Als men besluit tot het aanbrengen1
van het 'zonnescherm', dan wordt
dat volgens Lewis een gevaarte van
twaalf meter lengte en 3 of 3,6
meter breedte. Een van de drie
astronauten zou het scherm, staan-
(Zie slot pagina 3 kolom 3) g. Bradford cook
De Amerikaanse president heeft
voorts gepleit voor verlenging van de
termijn voor het lidmaatschap van
het huis van afgevaardiden van twee
tot vier jaar.
Slachtoffer
Het Watergate-schandaal heeft woens
dag een nieuw slachtoffer geëist. De
voorzitter van de Amerikaanse beurs-
commissie (SEC). G. Bradford Cook
heeft bij president Nixon zijn ontslag
Ingediend.
Zijn i
werd vorige week donder-
(Zie slot pagina 3 kolom 4)
Inbreker zette
zichzelf klem
bij vluchtpoging
DEN BOSCH (ANP) Een inbre
kende bedrijfsleider uit Vught,
die in de nacht van dinsdag op
woensdag bij een fabriek van
bevestigingsartikelen. moeren,
bouten en spijkers in Den Bosch
De Bossche gemeentepolitie was
door een man van de naehtveilig-
heidsdienst gewaarschuwd dat er
iemand in het bedrijf Wurth in
Den Bosch was binnengedrongen-
De Vughtenaar heeft waarschijn
lijk de politie horen aankomen
en toen getracht via een klap-
raam het dak op te vluchten om
vandaar weg te komen. Dit raam
ging echter maar zover open dat
zijn hoofd er door kon. Daarna
kon hij niet meer voor- of achte
ruit. Er zat niets anders op dan
rustig te wachten, totdat hij uit
zijn benarde positie werd bevrijd.
Dat heeft bovendien de gemeente
politie van Den Bosch nogal wat
moeite gekost, want het raam zat
Inderdaad muurvast en men wil
de het slachtoffer geen pijn doen.
VERMOEDELIJK door sabotage
is grote schade ontstaan bij de
elektriciteitscentrale aan de Hem-
weg in Amsterdam, (pag. 3)
DE LEERLINGEN van de detail
handelsscholen zijn pittig aan de
tand gevoeld bij hun schriftelijke
eindexamens, (pag. 13)
Nieuws uit Zeeland op
pag. 2,5,7,9,11 en 14
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 3,13 en 19
Sport op pag. 14 en 15
Radio en tv op pag. 17
Financieel nieuws op pag. 19
SCHARENDIJKE - Er zwem
men vier dolfijnen in de Greve
lingen en ze luisteren naar de
namen Juul, Door, Marleen en
Dof. Over een paar weken gaan
ze zes keer per dag een show
verzorgen en daarbij honderden
mensen plezieren. Zeeland heeft
er een toeristische attractie bij:
Een dolfinarium. De tribune-
schepen, het middenschip, waar
in de dolfijnen rondzwemmen
en de kleine scheepjes, waarop
een coffeeshop en winkeltjes
zijn gebouwd hebben een plaat
sje gekregen bij de Brouwers-
dam, hij West-Repart. De plaat
selijke VW vindt de komst van
de attractie leuk, de gemeente
raad van Middenschouwen is
wat minder positief.
Op 1 juni wordt het dolfinarium Dol-
irodam' door gedeputeerde A. L. van
'Leesbergen geopend. Maar de shows
zijn dan, als alles volgens plan ver
loopt, al aan de gang. Er wordt nu
namelijk naar gestreefd met de shows
op 26 mei te beginnen. Deze week
Tner Doolf de Wit tr
het werk met de
zoogdieren.
Dolfirodam' heeft een paar jaar in de
Leuvehaven in Rotterdam gedraaid.
Op topdagen kwamen daar soms zo'n
5600 mensen kijken naar de verrich
ten van de dolfijnen. Toch was de
plaats daar in de Leuvehaven uiteinde
lijk niet zo geschikt. Er waren nauwe-
-ijks parkeerplaatsen. Die zijn er bij
de Brouwersdam vele honderden.
De kwestie van de parkeerplaatsen
was een van de belangrijkste aanlei
dingen voor het vertrek uit de Leuve
haven. Het hele complex met een
grootte van ongeveer 5000 vierkante
meter, mocht, zo besliste minister
Udink verhuizen naar de Grevelingen
bij West-Repart. De hele zaak werd in
ongeveer een maand tijd geregeld. En
dat wekte toch wel enige verwonde
ring bij bijvoorbeeld de gemeenteraad
van Middenschouwen. De raadsleden
hadden verwacht dat er nog wel be
sprekingen met de gemeente gevoerd
zouden worden voordat toestemming
voor de verhuizing van Dolfirodam'
werd gegeven. Maar dat gebeurde
niet. Gemeentesecretaris L. F. van
Wijck, die ook voorzitter van de
plaatselijke VW is, vertelt wat de
gemeente van de komst van het dolfi
narium uit Rotterdam vindt: „In eer
ste instantie zijn we niet zo enthou
siast, omdat we van mening zijn dat
het dolfinarium afbreuk doet aan het
karakter van het gebied". Verder
heeft de gemeente Middenschouwen
overigens nauwelijks bemoeienis met
Dolfirodam'.
Dagrecreanten
3n dan zet gemeentesecretaris de pet
jp van voorzitter van de VW: „We
geloven zeker dat het dolfinarium ons
.TOte aantallen dagrecreanten zal
brengen. Het kan zeker in een behoef
te voorzien omdat we hier op Schou-
vven-Duiveland eigenlijk nog geen goe
ie slechtweervoorzieningen hebben".
De heer Van Wijck vertelt dat het
VW-kantoor nu ai regelmatig wordt
gebeld door vrouwenverenigingen, on
derwijsmensen en dergelijke, die in-l
formeren naar de openingstijden, en
naar de entreeprijzen.
Daaraan gaan de mensen van Dolfiro
dam trouwens zelf heel wat doen. Er
worden op grote schaal folders ver
spreid (er zijn er tweehonderdduizend
in de maak), terwijl er op strategi-
plaatsen ook affiches zullen wor-
fiantiijn
Hoe verliep het transport van Rotter
dam naar de Brouwersdam? De heer
C. Krolwinkel. procuratiehouder van
de holdingmaatschappij waarvan de
BV Dolfirodam deel uitmaakt: „We
zijn, genoodzaakt door de slechtere
weersomstandigheden vorige week.
wat later met onze transporten begon
nen. Daarentegen verliep her. daarna
allemaal zo snel dat we nog binnen
het schema gereed gekomen z:jn".
was het wachten op de
die de verschillende j
elkaar gaat koppelen.
Het werk voor het sleepbedrijf Eer-I
CZie slot pagina 2 kolom 2
de valreep heeft minis-
U ter Udink Zeelands ge
deputeerde staten toegeroe
pen dat de regering niets
voelt voor industrievesti
ging langs het nog te graven
Baalhoekkanaal. Er 1« nu
een Interessante situatie ontslaan op
het schaakbord van de ruimtelijke or
dening, met gedeputeerden, de minis
ter en provinciale staten als belangrij
ke stukken. Gedeputeerde staten met
name zijn uiterst beperkt in hun mx-
noeuvreermogelijkheden: zij zijn ge
bonden aan een motie, die begin dit
jaar met achtentwintig tegen vijftien
stemmen in de staten werd aangeno
men. Daarin werd uitgesproken dat
bij de aanleg van zeehaventerrtinen
Baalhoek de voorkeur verdient. Het
effect van deze motie was tweeërlei:
in de eerste plaats werd aldus een uit
spraak gedaan over een kernpunt van
het ontwerp-streekplan Oost Zeeuwsch-
Vlaanderen. De voorkeuren bleken tot
dat moment nogal verschillend, som
migen wilden Baalhoek. anderen pre
fereerden Ossenlsse. Met die staten-
motie echter werd een keus gedaan
en daarmee de richting bepaald voor
dit streekplan. In de tweede plaats
hield de motie een opdracht voor ge
deputeerden in: in feite werd hun on
derhandelingspositie met de regering
er in omschreven, zij moesten pleiten
voor aanwijzing van Baalhoek als zee
haven-industriegebied.
In de eerste fase van die onderhande
lingen zijn gedeputeerde staten ken
nelijk met de boodschap thuisgeko
men. dat de minister niets voor het
standpunt van de staten voelt. Dat be
tekent dat gedeputeerden eerst bij de
staten te biecht moe
ten gaan vóór zij
verdere stappen kun
nen ondernemen.
Zolang de motie van
26 januari j.l. van
kracht blijft, kan om maar een
voorbeeld te noemen niet tegen de
provinciale planologische dienst wor
den gezegd, dat de tekeningen van het
industriegebied Baalhoek weer moe
ten worden verscheurd en dat terugge
keerd moet worden tot bijvoorbeeld
de Ossenisseplannen. Een dergelijke
handelwijze zou immers dwars tegen
de uitspraak van de staten ingaan.
Evenmin kunnen gedeputeerden zon
der de staten te raadplegen verder met
de minister onderhandelen over vol
gende stappen. Alweer: er ligt een uit
spraak en daar kan moeilijk van wor
den afgeweken, tenzij de motie wordt
ingetrokken om plaats te maken voor
een andersluidende uitspraak.
Thelangrijk is vooral de vraag hoe de
D nieuwe bewindsman over deze
kwestie denkt. Minister Gruijters heeft
al laten weten dat de ruimtelijke orde
ning zijn bijzondere zorg zal hebben:
hij is er de man niet naar om een
standpunt van zijn ambtsvoorganger
zonder meer over te nemen. Misschien
denkt hij er wel heel anders over dan
Udink, wie zal het zeggen? Maar deze
onzekerheidsfactor betekent weer, dat
gedeputeerden niet bij de staten kun
nen aankomen met een stuk over deze
hele zaak vóórdat zij precies weten
hoe deze nieuwe minister en dit nieu
we kabinet over de Baalhoek kwestie
denken. Bovendien: ais de minister
daarover nader met hen wil praten
vóór hij zijn standpunt bepaalt, dan is
het college nog altijd gehouden uit te
gaan van de statenuitspraak: voorkeur
voor Baalhoek.
De zaak wordt nog gecompliceerder
doordat in de discussie ae Axelse
vlakte mede een rol speelt. Dat is be
grijpelijk: één van de onderdelen van
het hele debat is het werkgelegen
heidsvraagstuk, de werkgelegenheids
situatie in Zeeuwsch-Vlaanderen is im
mers slecht en daaraan moet iets
worden gedaan. Men kan zich voor
stellen dat gedeputeerden in het ge
sprek met de minister op dit aspect
hebben gewezen en dat de bewinds
man op zijn beurt heeft toegezegd de
kwestie Axelse vlakte nog eens nader
in de beschouwingen te betrekken.
Maar dat versluiert deze affaire wel:
een industrieterrein Axelse vlakte is
namelijk van een andere categorie
dan een zeehavengebted. Met andere
woorden: Ossenisse of Baalhoek zijn
niet uitwisselbaar tegen de Axelse
vlakte. Een minister kan moeilijk zeg
gen: 3aalhoek gaat niet door, omdat
Zeeland de Axelse vlakte krijgt. Het
gaat immers om verschillende groot
heden. Zelfs al wordt rijkssteun ver
leend voor ontwikkeling van de Axel
se vl2kte, dan nog moet nationaal ge
zien een antwoord worden gegeven
op de vraag of zeehavengebieden in
de toekomst bij Ossenisse. bij Baal
hoek of de variant van de laatste
tijd bij Valkenisse zullen komen.
T~V voorganger van de huidige be-
Ls windsman heeft nu op de valreep
tegen één van die drie mogelijkheden
'nee' gezegd. De volgende fase van
deze zaak wordt onvermijdelijk be
paald door de vraag of ook de huidige
bewindsman dit standpunt huldigt. Als
dét bekend is kunnen gedeputeerden
naar provinciale staten om het stand
punt van de minister mee te delen.
Zou dat gelijk zijn aan dat van zijn
ambtsvoorganger, dan nog is bet de
taak van provinciale staten de moti
vering van de bewindsman te toetsen:
is zij werkelijk gebaseerd op redelijke
overwegingen van ruimtelijke orde
ning dan wel wordt zij bepaald door
financiële overwegingen jegens België.
In ieder geval is op dit ogenblik een
interessante stelling ontstaan op het
schaakbord van de Zeeuws-Vlaamse
ruimtelijke ordening. Voor de streek
zelf is het dringend nodig dat met de
volgende zet niet te lang wordt ge
wacht.
TOKIO (RTR) Premier Kakoeei Ta-
naka van Japan zal op 31 Juli en 1
augustus In Washington besprekingen
roeren met president Nixon,
