PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT Drs. Den Uyl„Ik ben nogal tevreden" KANDIDAAT-MINISTERS AKKOORD OP ALLE PUNTEN Terneuzen vreest miljoenenstrop na betalingseisen Axel en Sas van Gent Zwavelgehalte van brandstoffen lager HEVIGE GEVECHTEN IN LIBANON TUSSEN LEGER EN DE PALESTIJNEN Staat wil deel Noordzeegas de krant van zeeland Vandaag in de krant... Hel einde van de yrote woorden Zedig geding pagma2 316e jaargang - nummer 105 'rijdag 4 mei 1973 Zaterdagmiddag om zes uur moeten de kandidaat-ministers aan de forma teurs laten weten of zij inderdaad zitting zullen nemen in een kabinet- Den Uyl. Voor de progressieve drie zal dat be slist gen problemen geven, liet Den Uyl donderdagavond al weten. De kans dat de christen-democratische fracties nog zullen afhaken wordt bijzonder klein geacht. Volgens Den Uyl en de woordvoer der van de formateurs hebben de kandidaat-bewindslieden zich nagenoeg geschaard achter het werkdocument, dat de informateurs Van Agt en Albe- da hebben opgesteld. Over de belang- Nieuwe voorschriften vanaf 1 juli: DEN HAAG (ANP) Van 1 juli af zal krachtens voorschrift van de regering het zwavelgehalte van brandstoffen een bepaalde grens niet mogen overschrijden, dit om de uitworp van zwavel- dioxyde te beperken. Het zal van die datum af verboden zijn als brandstof te gebruiken gas- olie met een zwavelgehalte van meer dan 0,7 procent, lichte stookolie met een zwavelgehalte van meer dan 0,9 procent, zware stookolie en andere minerale olieën met een zwavelgehal te van meer dan 2,9 procent en ander raste, vloeibare of gasvormige brand stoffen met een zwavelgehalte van meer dan 1,5 procent. Deze beperking, aldus een medede ling van het ministerie van volksge zondheid en volkshuisvesting, is een eerste stap op weg naar een geleide lijke afbouw van het zwavelgehalte van minerale oliën, die in Nederland worden gestookt. Uiterlijk met ingang van 1975 moet een verdere verlaging van de grens tot op 2,5 procent, 0,7 procent en 0,5 procent voor respec tievelijk zware stookolie, lichte stook olie en gasolie van kracht worden. I t?mpo van verdere verlagingen zal afhangen van het tempo, waarin op voldoende grote schaal ontzwa- van een pakje sigaretten m Belgie gaat omhoog. Waarschijn- JJs op l juli zullen de sigaretten on geveer zeven cent per pakje duurder worden en een nieuwe prijsverhoging net nog eens ruim zeven cent valt te yenvachten rond 1 januari van het volgende jaar. Staking DE Industriebonden hebben giste ren in hoger beroep het kort gemng verloren over de rechtma tigheid van stakingsacties bij Hoogovens (pag. 3) Nixon PRESIDENT Nixon heeft in zijn State of the World' de Europese lanaen egoisme' en 'economisch regionalisme' verweten in hun houding tegenover de Verenigde Staten (pag. 13) Nieuws uit Zeeland op pagi na 2, 5, 7, 9 en 11. Binnen- en buitenlands nieuws op pagina 3,13 en 19. Sport op pagina 14 en 15. Radio en televisie op pag. 17. Financieel nieuws op pag. 19. velingsinstallaties of op verwij dering van rookgas gerichte en andere ver gelijkbare procëdë's beschikbaar zul len komen. Wel is het de bedoeling tegen het einde van de jaren zeven tig tot een belangrijke verdere verla ging van het zwavelgehalte te komen. De beheersing van de zwaveluitworp wordt vooral actueel, wanneer binnen enkele jaren de aardgasvoorzïening haar maximale capaciteit zal hebben bereikt. democratische fracties sterk verdeeld zijn en dat maakt onze positie niet (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG „Ik ben nogal tevreden". Dat verklaarde kandidaat-premier Den Uyl donderdag avond kort nadat het conclaaf van kandidaat-ministers veel sneller dan verwacht de besprekingen over het werkdocument van de informateurs Van Agt en Albeda met volledige overeenstemming over alle punten hadden besloten. Ook de kandidaat-ministers van de christen-democratische par tijen toonden zich na afloop van het beraad niet ontevreden. EVP-fractievoorzitter mr. Andriessen TÏBdt het resultaat bepaald positief. De gelijkwaardige inbreng op pro grammatisch gebied is overeind geble ven en de 14 programmatische vraag punten van confessionele zijde zijn door de formateurs zodanig geregeld dat de KVP volgens Andriessen zich vanuit programmatisch oogpunt kan herkennen. Hij beraadt zich nog op de vraag of hij vandaag met zijn fraclie zal vergaderen. In elk geval zal hij de uitkomst van de preconsti- tuerende vergadering met zijn fractie bestuur doornemen. Mr. Aantjes, frac tievoorzitter van de ARP. beperkte zich tot de opmerking dat hij vandaag zijn fractie in Utrecht zal laten bijeen komen. rijkste knelpunten: huurliberalisatie, grondpolitiek, bezuiniging op defensie, abortus en collegegeld werden volgens Den Uyl snel bevredigende oplossin- en gevonden. Besloten werd: de huurliberalisatie gaat niet verder; de overheden krijgen een voorkoop recht bij grondaankoop; de bezuinigingen op defensie gaan voor 1973 door voor zover dat nog mogelijk is; de confessionelen komen met eigen voorstellen voor abortus, die dan lijk met de voorstellen van de pro gressieve drie in de tweede kamer besproken kunnen worden; het collegegeld wordt volgend jaar 500 gulden, met gelijktijdig invoering van een stelsel van studiefinanciering, wie dit jaar al 1000 gulden betaalde kan dat voor het komende studiejaar verrekenen. Den Uyl achtte het overigens niet uitgesloten, dat de abortuswetgeving niet meer door zijn kabinet aan orde zal worden gesteld. „Het is zelfs niet onmogelijk dat door nieuwe me dische vindingen zo'n wetgeving over enige jaren niet meer nodig zal zijn", verklaarde hij donderdag. Op de vraag of het kabinet wel zoveel tijd zal krijgen, antwoordde Den Uyl: „Dat is wel de bedoeling. We hebben een program voor jaren gemaakt. Overi gens besef ik wel, dat de christen- Tijdens het gesprek met de kandi daat-bewindslieden zijn er geen grote problemen geweest, volgens Den lyl. „Duidelijk was bij iedereen de politie ke vil, om niet te zeggen: de uitge sproken politieke wil, aanwezig om het kabinet er ook te laten komen. Overigens is er af en toe wel flink over en weer gepraat, maar allemaal in een prettige sfeer". Aan het begin van het conclaaf, donderdagmorgen om half elf, deed het belangrijkste probleem zich voor. De ARP'er Boersma liet weten, dat de ARP een staatssecretariaat méér wil de. De formateurs wilden daar echter niet op ingaan. Het beraad werd toen voor ruim anderhalf uur geschorst om de confessionelen te laten overleg gen over onderlinge ruil van staatsse cretariaten. Uiteindelijk bleef echter alles bij het oude- De verdeling van de 17 staatssecretariaten over de frac ties luidt: PvdA 6, PPR 1, D'66 3. KVP 5, ARP 2. ARP-fractieleider Aantjes later: „Op dit punt wilden wij de formatie beslist niet laten stran den". Den Uyl constateerde donderdaga- vond: „Er bestaat nu geen enkel pro bleem meer over de personele samen stelling van het kabinet". Hij reageer de daarmee op uitlatingen van KVP- fractieleider Andriessen, die de keuze van confessionelen-hater Gruijiers (volkshuisvesting) een blunder noem de. Als Gruijters zijn uitlatingen over de onbetrouwbaarheid van de confes sionelen niet in het openbaar terug neemt dan kan hij van ons grote moeilijkheden verwachten in de twee de kamer", dreigde hij. Drs. Gruyters zelf: „Boete doen ligt niet zo in mijn sfetr. Mar ik ben erg optimistisch ten aanzien van de samen werking met de christen-democraten in het kabinet en ik neem aan dat de heer Andriessen mijn optreden zakelijk zal beoordelen". Van de andere kant liet Den Uyl en D'66-fractieleider Van Mierlo weten weinig gelukkig te zijn met de keuze va.n de KVP'ers Brouwer (landbouw) en Westerterp (verkeer en watr- staat). „Voor mij was dat duidelijk tweede keus", verklaarde Den Uyl. Van Mierlo: „We wilden ze de kans geven zich te bewijzen". Den Uyl ten slotte: ,De instelling van alle christen democratische bewindslieden vandaag geeft veel vertrouwen. Ik geloof wel dat we naar een homogeniteit kunnen groeien". DEN HAAG Kandidaat-; pert, mevrouw Vorrink, ling en Duijsenberg s tinis Iers in vergadering bijeen: v.l.n.rVan Agt, Den Uyl. Burger, Rup- Van Doorn, Boersma, Brouwer, Lubbers, Westerterp, Gruijter, Vrede- LUCHTMACHT KWAM IN ACTIE (Van onze correspondent) BEIROET De gevechten tussen de Palestijnse commando's en het Libanese leger zijn donderdagavond in Beiroet weer in volle hevigheid losgebarsten. De commando's, naar schatting 500, heb ben zich verspreid over de stad, maar het Libanese leger heeft hen omsingeld. Strategisch lijkt de positie van de commando's hope loos. Door optimaal gebruik van de kleine luchtmacht heeft het Libanese leger tot dusver een uitbraak weten te verhinderen.- H Jjanttijn Aandeel van 40 pet in Noordwinning-groep DEN HAAG (ANP) Het mi nisterie van economische zaken heeft de Noordwinning-groep la ten weten, dat de Nederlandse staat voor 40 procent wil deel nemen in de winning van gas uit de voorkomens, die deze groep in de Noordzee heeft ge vonden. De Noordwiimiiig-gToep heeft in twee 'blokken' van het Nederlands deel van het continentaal plat aardgas aange troffen in zodanige hoeveelheden, dat zij de exploitatie ervan ter hand wil nemen. De groep heeft winningsver gunningen voor beide blokken aange vraagd en de staat wil in deze vergun ningen vastleggen, dat zij voor 40% wil deelnemen. Deze deelneming houdt in, dat de staat 40% van de exploitatiekosten draagt en 40% van de opbrengst krijgt. In een soortgelij ke verhouding neemt de staati ook deel in de ontginning van de gasbel van Slochteren. Behalve de Noordwin ning-groep hebben de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM en de Petroland-Groep vergunningen aange vraagd voor het winnen van gas uit het Nederlandse deel van de Noord zee. Het staat nog niet vast, of ook aan deze concerns de voorwaarde van een 40% deelneming door de Neder landse staat zal worden gesteld. Vijfentwintig boerderijbranden, waarbij een boerderij werd vernield of zwaar beschadigd, hebben in de maand januari voor 2,8 miljoen gul den directe schade aangericht. De Libanese regering heeft het leger] donderdagmorgen en -middag enigs zins weten te matigen- Twee keerl werd het vuren gestaakt, echter nietj voor lange duur. De commando's j maakten hiervan gebruik door zich over de stad te verspreiden. Later, werden gevechten gemeld uit de om geving van een Palestijns vluchtelin genkamp even ten noorden van Bei roet. Ook zouden de Paiestijnen een klooster van Maronieten (oosterse ka tholieken) hebben bezet om zich i daaruit tegen het Libanese leger verdedigen. In het oostelijke deel van Beiroet zouden groepen van circa 25 comman do's op zoek zijn naar posities om het op een heuvel gelegen voormalige pre sidentiële paleis, het ministerie van defensie en de Amerikaanse ambassa de te veroveren. De Paiestijnen menen dat zij door het bezit van deze objec ten zichzelf een gunstige onderhande lingspositie kunnen verschaffen. Het is nog onduidelijk of de leiding van de commando's de nu ingesla weg heeft gewild. De leiders hebben in de relatief rustige uren via de geluidswagens in de vluchtelingenkam pen laten omroepen dat een staakt- het-vuren van kracht was en dat de strijd moest worden beëindigd. Deze poging de situatie alsnog voor de commando's te redden lijkt te zijn stukgelopen op hun slechte organisa tie- De grootste dreiging die bestaat voor de ontwikkelingen in Libanon I komt van de commando's in Syrië. Wanneer deze commando's kans rienj de grens te overschrijden, dan zullen zij zware druk op het Libanese leger kunnen uitoefenen. Volgens berichten int Damascus zoui de Palestijnse bevrijdingsorganisatie de commando's in staat van paraat heid hebben gebracht. Libanese mili tairen kringen meldden gisteravond dat Palestijnse commando's uit Syrië in Zuid-Libanon al in gevecht waren met het Libanese leger. In Beiroet zelf gonst het van ge ruchten- De bevolking is in de veron-1 aersielling dat in het hele land zeer hevig wordt gevochten, ook langs de grens met Syrië. Bovendien word: geroepen, dat het belangrijkste water leidingsgebouw van Beiroet is opge blazen door ae commando's. Hoewel I deze geruchten niet zijn bevestigd. zijn veel inwoners wel begonnen me: het hamsteren van water in oaakui- pen, flessen of jerrycans- DEN HAAG (ANP) Het ministerie! van economische zaken overlegt mo-| menteel met de olie-industrie over een! verhoging van de benzineprijs, waar-, voor de olie-industrie toestemming! heeft gevraagd. Een woordvoerder' van het ministerie van economische! zaken zei donderdag, dat spoedg een beslissing van de minister is te ver wachten. NASLEEP HERINDELING KOST MINSTENS MILJOEN GULDEN GEMEENTEN WILLEN GELD VOOR OUDE BESTEMMINGSPLANNEN TERNEUZEN De gemeente Terneu zen hangt een financiële strop van ruim een miljoen gulden (en waar schijnlijk aanzienlijk meer) boven het hoofd nu Axel en Sas van Gent geld willen zien voor twee bestemmings plannen van de voormalige gemeen ten Axel en Wesldorpe. Die plannen zijn na de herindeling naar Terneuzen 'overgeheveld'. De twee gemeenten ei sen ongeveer ƒ2.250.000.terug. De plannen, bij Stroodorpe en Spui, draaien voor Terneuzen, zo is alge meen de verwachting, uit op een fi nancieel debacle. Niemand wil in die twee plaatsjes bouwen. Alleen al in Stroodorpe, waar het om 11 ha gaat, liggen terreinen braak voor zo'n 419 huizen en gara ges. Op een deel van de grond tiert de tarwe welig. In Spui is nog ruimte voor 22 woningen, maar de gemeente heeft het bestemmingsplan daar al volledig afgeschreven omdat er geen geïnteresseerden zijn. Wethouder P. J. Huijbrecht van finan ciën, wiens afdeling momenteel op mogelijkheden studeert om Terneuzen zonder al teveel kleerscheuren door de financiële moeilijkheden te lood sen, verwacht nog dit jaar een uit spraak van de kroon in het langsle pende betalingsgeschil. Terneuzen ging bij deze instantie in beroep tegen de aanspraken van de buurgemeenten omdat men de rentebedragen, die in de claims zijn verwerkt, te hoog vindt. Als de kroon het gemeentebe stuur in het gelijk stelt resteert er, zo becijfert de wethouder, toch een strop, van 'aanzienlijk meer dan een miljoen'. Gs lieten onlangs na een tijdrovende procedure weten de claims van Axel en Sas van Gent volledig te erkennen: zij sommeerden Terneuzen dan ook binnen 30 dagen 2.5 miljoen te beta len. De schadeposten hebhen een voorge schiedenis die teruggaat tot 1970, het jaar van de gemeentelijke herindeling in Zeeuwsch-Vlaanderen. Terneuzen kreeg toen de buurtschap Stroodorpe, die eerst onder de (voormalige) ge meente Westdorpe ressorteerde. Het gemeentebestuur van Westdorpe had in de buurtschap, die ten zuiden van Sluiskil ligt, een ambitieus uitbreidings plan willen realiseren, maar was niet. verder gekomen dan de uitgifte van een deel van de terreinen. Terneuzen werd geacht de financiële consequen ties van het project over te nemen. Westdorpe ging ressorteren onder Sas van Gent, dat uiteindelijk de rekening indiende: ƒ1.500.000,De nieuwe ge meente Axel eiste 750.000.voor het bestemmingsplan dat 'oud Axel' in de buurtschap Spui had verwezenlijkt, 'niet getrappeld' 'Niet getrappeld' De procedure rond liet erkennen van de claims sleepte lang en wethouder Huijbrecht geeft toe: „We hebben wei nig gedaan om die te verhaasten, want we stonden niet bepaald te trap pelen om te betalen". Terneuzen is er vast van overtuigd dat er nog wel wat afgedongen kan worden op de rentebedragen, die de vroegere gemeenten op de plannen hebben bijgeschreven en wethouder Huijbrecht hoopt dan ook, dat de kroon het gemeentebestuur op dat punt in het gelijk zal stellen. Het feit dat beide plannen niet renda bel te maken zijn ligt hem veel zwaarder op de maag: „Je kunt er geen vierkante meter grond kwijt. De terreinen liggen maar te liggen, er groeit tarwe op grond van 40,de vierkante meter. Neem nu het geval Stroodorpe: We hebben zelf een uitbreidingsplan in Sluiskil dat gewoon slecht gaat en nu krijg je er een plan bij dat al even slecht gaat. Waarbij het nog de vraag; is. in hoever het strookt met een nieuw streekplan als je daar de zaken vol gaat bouwen. In Spui zien we het helemaal niet zitten. B. en w- en de raad hebben er nog geen officiële uitspraak over gedaan, maar de me ning overheerst toch wel dat je dat j helemaal kunt vergeten. Dat is dood-I 'Geen artikel 12' De gemeente zoekt op dit moment naar een oplossing voor de forse gaten die er in het budget dreigen te vallen. Om Sas van Gent te betalen moet er| waarschijnlijk een lening worden ge sloten, waarbij de gemeente de Itapi-! taalslasten dient op te brengen <„als' zo'n plan in Stroodorpe niet exploita-[ bel blijkt zijn er bijdragen uit de algemene middelen nodig"), Spuij moet vermoedelijk volledig gefinan- cierd worden uit de algemene midae- len. Dat de ingreep consequenties voor Terneuzen heeft, staat voor wethou der Hijbrecht nu al vast. Zijn zorg: „Voorkomen dat we 'artikel 12' - ge-' meente worden. Dat betekent in feite dac je onder curatele komt te staan van gs en het ministerie van binnen-1 Zie slot pagina 11 kolom 2J [et langdurige werk ls op een oor na gevild: het kabinet-Den Uyl staat °P hel Punt er aan te ko- I men. Gisteravond deden de aanslaande mlnister-presl- dent en D '66-fractievoorzit- ter Van Mierlo per tv via Achter het nieuws nog een paar mededelingen over de nieuwe ploeg en over de aard van de samenwerking. Een boeiend ge zicht, deze twee totaal verschillende politici. Enerzijds Den Uyl. een door de wol geverfde parlementariër en realist, anderzijds Van Mierlo, die het nog steeds niet kan nalaten grote woorden te gebruiken. Zo had hij het gisteren over een 'fundamenteel ande re situatie', die nu in Nederland zou gaan aanbreken, een profetie die hij later nog met dezelfde geestdrift her haalde. Jacobs van Achter het nieuws voegde hem wat bijterig toe. dat zo iets niet te bewijzen Hel en dat nu moest Van Mierlo toch wel toegeven. Hij bleek nochtans vol goede moed. Den Uy! kent het vak te goed om dit soort verklaringen af te leggen: hij realiseerde zich dat er op dit moment nog helemaal niets fundamenteels ls veranderd en dat de basis waarop hij en zijn kabinet gaan opereren, uiterst smal is. Hij gaf dat met zoveel woor den eerlijk toe. Hij weet een onzeker leven tegemoet te gaan. Globaal genomen zijn er ten aanzien van de toekomst voor dit kabinet drie factoren in het spel: ten eerste de gang van zaken binnen het kabinet, voorts de verhouding in en met het parlement, tenslotte de totale situatie in en van het land. Wat het eerste punt betreft het kabi net dient vooraf te worden vastge steld dat bekwame figuren lid van deze ploeg zijn gewor den, het is allerminst een verzameling van tweede-rangsfiguren. Dat is een belangrijk punt, maar het betekent niet alles. He' kernpunt in dit opzicht is namelijk de verhouding binnen in het kabinet als geheel: zal het moge lijk blijken deze groep tot een homo geen team te doen uitgroeien? Homo geniteit beteken: een sterk kabinet. Het kabinet-De Jong was daarvan een voorbeeld: het had innerlijke span kracht en wisf interne moeilijkheden ae baas to blijven. Het kabinet-Bies heuvel daarentegen is stukgelopen om dat het die samenhang niet bezat: het eerste forse meningsverschil over de begroting leverde een kabinetscrisis op. Het hangt vooral ook van de mi nister-president af: Den Uyl is wat dat betreft, een onbeschreven blad, het zal de komende maanden worden inge vuld. De verhouding in en met het parle ment het tweede punt van be lang voor de toekomst van het kabinet is eveneens onzeker. Er is in de ka mer gereserveerde opstelling; de frac ties van KVP en AR zijn niet eenstem mig en de CHU heeft afgehaakt. Bij de progressieven is evenmin veel ge juich: er is immers een duidelijk ver schil tussen wat zij vóór de verkiezin gen het Nederlandse volk als hun stel lig voornemen hebben meegedeeld en wat er nu is tot stand gekomen. Daar om alleen al is er reden om de grote woorden van Van Mierlo met enige korrels zout te nemen: er is althans op dit ogenblik geen sprake van 'een fundamenteel andere situatie'. Dit kabinet is tot stand gekomen zo als vrijwel al zijn voorgangers, na langdurig en taai onderhandelen tos sen bepaalde kamerfracties. Welis waar heeft het veel langer geduurd dan ooit. maar de methodiek is gelijk gebleven. Alle fraaie uitspraken ten spijt valt deze ene waarheid niet te verbloemen: politiek is de kunst van het mogelijke. Het aanstaande kabi net-Den Uyl is een typisch voorbeeld van dat mogelijke, een compromis waarbij aan beide kanten geducht ve ren zijn gelaten. Den Uyl is realist en ziet dat in. Hij weet dat hij een harde dobber krijgt, hij heeft de nacht van Schmelzer meegemaakt als minister van economische zaken en kent. rie wisselvalligheden van het ministeriële bestaan. Voor hem is de tijd van gro te woorden voorbij, hij moet een be leid gaan voeren. Met andere woor den: laveren langs vele klippen. Welke klippen? Een kabinet als dit kan pogen ze zo goed mogelijk aan te geven op de kaart, waarop de koers is uitgezet, maar de gevaarlijk ste kent men niet: ze duiken onver wachts op. Dat heeft te maken met het laatste van de drie punten die we hierboven opsomden: de situatie in het land zelf. De houding van het par lement jegens een kabinet is namelijk niet onveranderlijk en autonoom, maar wordt beïnvloed door vele factoren van buiten. Soms is het een bepaalde tv-uitspraak van deze of gene publieke figuur die opschudding veroorzaakt, het kunnen conflicten zijn in de sa menleving waarin politieke partijen stelling nemen en daarbij vooral reke ning houden met hun achterban, om maar enkele voorbeelden te noemen. Er zijn tientallen situaties mogelijk in de samenleving, die van wezenlijke in vloed kunnen zijn op het parlement en vandaar op het kabinet. Klippen waarvan het bestaan gisteren niet werd vermoed, blijken morgen hoogst gevaarlijk te zijn. Op zulke momenten gaat het om vragen als: wat doet een kamermeerderheid? Hoe sterk is de innerlijke samenhang van het kabinet. TAen Uyl heeft er gisteren op gewezen L-' dat net licht nog altijd niet op groen is. Formeel is dat juist: er kun nen nog altijd moeilijkheden opdoe men via het fractieberaad. Het zou (Voor vervolg zie pagina 3 kolom 1

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1973 | | pagina 1