PROVINCIALE ZEEUWSE CO
ZUIVELBONDEN
DOEN NIEUWE
VOORSTELLEN
„Natuurlijke verwaterplaats achter
de Oosterscheldedam is mogelijk"
WMmi
HOORZITTING OVER VERONICA
LIEP UIT OP EEN FEESTJE
Fracties krijgen
werkdocument
tijdens nachtelijk overleg
mzmas?!®
l m
Neerslachtig
voorstel
'ril
Vandaag
in de
krant...
onderzoek: „80 pct bevolking voor zendschepen"
vandaag nog uitsluitsel
grontmij nv in rapport: met aanleg opslag- en verwaterplaats is 85 miljoen gemoeid
216e jaargang - nummer 93
Donderdag 19 april 1973
(Van onze correspondent)
UTRECHT Om kwart over twaalf in de nacht van woensdag op donderdag
hieven werkgevers en werknemers in de zuivelindustrie, voor zover zij aanwezig
waren in de bar van het Holiday Inn Hotel te Utrecht, het glas om Rinse Zijlstra,
voorzitter van de Algemene Nederlandse Zuivelbond FNZ te feliciteren met zijn
43e verjaardag. En dat was op dat ogenblik het enige positieve resultaat van een
overleg dat om zeven uur woensdagavond begonnen is en om kwart over één don
derdagmorgen nog voortduurde.
Van die uren lange vergadertijd waren werkgevers en werknemers gezamenlijk
slechts drie kwartier bijeen geweest. De overige uren werden gevuld met bespre
kingen van de werkgevers afzonderlijk en de werknemers, apart. Rond midder
nacht hebben de werknemers de werkgevers nieuwe voorstellen overhandigd.
EÖe stellen de solidariteitsgrens op 28.000 en bepalen dat boven de 40.000 in
het geheel geen verhogingen voor prijscompensaties meer gegeven zullen wor
den.
eigen overlijden aangokor
gelijks bestuur van het
wil dat op tien me! aan'!
Een verbetei
althans tech
echter een
ren van de demcx
komt het bewuste
neerslachtig voor.
denkt. Het ls
ge stap terug
r het function®-
In dit opzicht
retel ons uiterst
^Toals men
Over die voorstellen gingen op dat
moment de werkgevers in conclaaf.
Er is ook de hele nacht druk contact
geweest tussen de heren Schelling
(werknemers) en Kok (werkgevers).
Zij tastten in een onderling gesprek
de'verschillende mogelijkheden af. On
danks het late uur was men in Utrecht
nog steeds hoopvol over de goede af-
I09P van de besprekingen.
Het overleg in de zuivel tussen werk
gevers en werknemers werd gisteren
hérvat nadat de werknemersbonden
het weer eens waren geworden. Er
was dinsdag een kloof ontstaan toen
de AVB (NW) en het CNV plotseling
aankondigden de ultimatums op te
schorten om het overleg te vergemak
kelijken.
Woensdag zijn in de diverse bestuurs-
en beleidscolleges van de bonden
slechte waarderingscijfers gegeven
voor de wat zij noemen de onhandige
en verraderlijke manoeuvre van de
AVB.
De stakingsdreiging in de zuivelindu
strie had reeds bij verschillende be
drijven moeilijkheden veroorzaakt.
Doordat huisvrouwen gingen hamste-
MEISJE ONDER
ZAND BEDOLVEN
SCHIEDAM (ANP) De ll-.iarige
Anneke van den Berg uit Schiedam is
woensdagmiddag op een opgespoten
terrein in haar woonplaats door zand
bedolven en gestikt.
Samen met haar 9-jarige vriendinnetje
Bianca Oste was zij in een diepe kuil
gaan zitten om te schuilen tegen de
regen. Toen de kuil instortte werd
Anneke geheel bedolven. Van
vriendinnetje staken een deel van
hoofd en een arm boven het zand uit.
Een Schiedammer die zijn honden
aan het uitlaten was groef de meisjes
uit. De 9-jarige Bianca bleek niets te
mankeren. Voor Anneke kwam de
hulp te laat.
INBRAAK IN
WONING VAN
MAGDA
JANSSENS
AMSTERDAM (ANP) Inbrekers
hebben de woning in Amsterdam van
de zaterdag overleden actrice Magda
Janssens geheel overhoop gehaald.
Zij ontvreemden alle onderscheidin
gen, een zilveren koffieservies en zil
veren bestek en een grote zilveren
broche met een opvallende bloedko
raal.
Doorstakers
De stakers bij Clitex-Clinge gaan
door, ondanks aanbevelingen in
andere richting van hun bonden.
(pagina 2).
Stakingen
BIJ vijf bedrijven willen de sta
kers de acties niet opschorten.
Over het algemeen is gehoor ge
geven aan de oproep uit Drieber
gen om weer aan het werk te
gaan... (pagina 3)
Chaoten
IN West-Duitsland is een nieuwe
extremistische groepering actief:
de 'Chaoten', een beweging die on
der communistische leiding zou
staan... (pagina 15)
Nieuws uit Zeeland op
pag. 2,5,6,7,9 en 11
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 3,15 en 23
Sport op pag. 17
Radio en tv op pag. 19
Financieel nieuws op pag. 23
ren ontstond hier en daar een tekort
aan flessen.
Vooral de verkoop van gesteriliseerde
produkten als koffiemelk en chocola
demelk bereikte de laatste dagen on
gekende hoogtepunten, waardoor de
normale produktie van deze produk
ten belemmerd werd vanwege het te
kort aan flessen.
De glasindustrie kon op korte termijn
geen nieuwe leveren.
(Van onze correspondent)
DEN HAAG „Ome Buil, ome Buil!!", klonk het woensdagavond
na afloop van de hoorzitting in de tweede kamer door de tot Ve-
ronica-actiecentrum omgebouwde internationale perssociëteit
Nieuwspoort. De gebaarde Veronica-directeur werd er, staande
op een tafeltje, gehuldigd als een triomfator. Bull nam de felici
taties bescheiden in ontvangst. Met zachte, verlegen stem fluister-
de hij door het geroezemoes van een grote menigte kamerleden,
journalisten, Veronica-medewerkers en popliefhebbers heen: „Dit
is een onvergetelijke dag. Ik ben diep onder de indruk van alles
dat vandaag voor ons gedaan is. Ik dank iedereen hartelijk".
lijn
PvdA, PPR en D'66 en van KVP,
ARP en CHU krijgen vandaag
het werkdocument toegestuurd,
dat de beide kabinetsinforma
teurs Van Agt en Albeda de afge
lopen dagen hebben opgesteld
met behulp van de vroegere for
mateur, Burger, en de vroegere
informateur, Ruppert. Als zij po
sitief op dit stuk reageren, dan
kan mogelijk nog vóór het week
einde een formateur worden
aangewezen.
Dat werd woensdagavond door de
woordvoerder van de beide informa
teurs meegedeeld. Al aan het eind van
woensdagmiddag konden de informa
teurs beginnen aan de eindtekst van
hun werkdocument, waarover zij met
alle betrokken fractieleiders veelvul
dig telefonisch contact hebben gehad.
De woordvoerder van de informateurs
verklaarde optimistisch te zijn over
de kans, dat de fracties dit stuk
zullen accepteren.
Volgens de woordvoerder kennen de
fractieleiders het werkdocument al in
hoofdlijnen door de telefonische con
tacten met de informateurs- Vandaag
hoeven zij daar dus slechts ,ja of
nee" op te zeggen. De informateurs
willen nog vandaag uitsluitsel over dit
stuk hebben. Mogelijk reeds van
avond zouden zij dan eindverslag aan
de koningin kunnen uitbrengen.
Als de fracties het werkdocument,
dat uitgangspunt zou moeten zijn
voor een vergadering van kandidaat
ministers, afwijzen, dan gaan de infor
mateurs verder met hun werkzaamhe
den. Zij zullen zich dan richten op
een extra-parlementair kabinet van
confessionelen met de WD en eventu
eel DS'70. De kansen voor Den Uyl
sloeg men woensdagavond in Den
Haag echter weer hoog aan.
De residentie heeft woensdag de
grootste demonstratie na de
Tweede Wereldoorlog beleefd.
Zo'n 60.000 mensen kwamen naar
Den Haag om voor het behoud
van „hun" Veronica te demon
streren. Het oude Haagse demon
stratie-record stond op naam van
45.000 ambtenaren.
De Haagse politie, die 280 man
inzette, had de zaak goed onder
controle. Even leek het mis te
gaan. toen de betogers langs vier
verschillende routes naar het Bin
nenhof trokken. Dertig man van
de mobiele eenheid werd ijlings
opgetrommeld. In het gedrang op
het Binnenhof raakten drie meis
jes beklemd tussen de dranghek
ken en de opeengehoopte menig
te. Na in het ziekenhuis behan
deld te zijn. kon het ongelukkige
trio huiswaarts keren.
Een 15-jarige scholier uit
Heemstede kreeg een proces-ver
baal. toen hij een stuk vuurwerk
in de menigte afstak. Een niets
vermoedende Hagenaar raakte
met zijn auto tussen een grote
groep demonstranten. Hij hield
er een zwaar beschadigde wagen
aan over.
Foto's: geheel boven een over
zicht van de menigtedaaronder:
zelfs agenten dragen Veronica-
stickers.
Tegen radioreporters commentari
eerde de piratenkoning: „Veronica is
vandaag weer uitgevaren. Dat is ge
beurd op haar dertiende verjaardag
Ik had niet kunnen denken dat een
uitvaart zó mooi kon zijn. Dit is de
mooiste verjaardag die ik ooit in
mijn leven heb meegemaakt".
Veronica-programmaleider Rob Out,
niet moe te krijgen, riep uit: „Wat ik
vandaag heb gezien, dat is onvoorstel
baar. Er zijn 125.000 mensen voor ons
zendschip op de been gekomen. Wie
had dat kunnen voorspellen!" Een
schatting aan de hoge kant overi
gens.
Mevrouw Gardeniers van de KVP.
die de de gehele dag durende hearing
in de grote vergaderzaal van het
Tweede-Kamergebouw met tact en hu
mor had geleid, liet zich in het pers^
centrum ontvallen: „Ik ben vanmor-|
gen met 39,4 graden koorts opgestaan i
Maar ik moest en zou de vergadering
leiden. Mijn jongste zoon is eeuwig
dankbaar voor wat Veronica iedere,
dag laat horen".
Intussen liep Corry van de vroegere'
Rekels (tegenwoordig het Soloseptet) i
tegen iedereen die het horen wilde te:
verkondigen dat zij van Veronica
hield, dat het zendschip haar groot:
had gemaakt en dat een dergelijke
poppiraat, in de Nederlandse samenle
ving niet gemist mag worden.
In feite stond de hele hoorzitting,
die woendagochtend al om tien uur
begonnen was. in het teken van opge
wekte geluiden. Dat was geen wonder.'
want de delegaties die tegenover dej
Bijzondere Commissie ter voorberei
ding van de openbare behandeling van)
de ant.i-piratenwetjes (Verdrag van'
Straatsburg en het daaruit voortvloei-i
ende gewijzigde wetsvoorstel van de
Telegraaf- en Telefoonweti aan het'
woord kwamen, hadden vrijwel een
unaniem oordeel over het. voortbe
staan van Veronica, de door miljoe
nen beluisterde popzender, die door,
het parlement na dertien jaar, alle
enthousiaste reacties van woensdag
ten spijt, alsnog het zwijgen zal wor
den opgelegd. Veronica moet volgens
al die delegaties op de NOS na
namelijk blijven waar zij is.
De pleidooien voor het behoud van
de buiten nationaal gebied opererende
popzender, hoe verschillend van kwali
teit ook, kwamen steeds op hetzelfde
neer: Veronica moet blijven, want zij
kan doodgewoon niet gemist, worden-
Het station heeft ervoor gezorgd dat
Nederland na Engeland en Amerika
het derde pop"and van de wereld
geworden, heeft de Nederlandse jeugd
en niet alleen de jeugd tot de
muziek gebracht, heeft de platenindus
trie de noodzakelijke impulsen be
zorgd. heeft artiesten en tekstdichters
tot hemelhoge artistieke prestaties ge
bracht. heeft, de Nederlandse staat
vele miljoenen „opgeleverd", heeft
kortom de Nederlandse samenleving
tot één oergelukkige, popbeluisterende
familie gemaakt.
De heer Pë Muehren, voorzitter van
de voetbalclub Volendam. die als laat
ste aan het woord kwam, zei het
(Zie slot pagina 3 kolom 4)
LABORATORIUM KAN
ONZEKERHEID OVER
WATERKWALITEIT
KRUININGEN „Er zijn voldoende
mogelijkheden aanwezig om een na
tuurlijke mosselopslag- en verwater
plaats achter de Oosterscheldedam te
vestigen" en "De bezwaren, die er te
gen bet project kunnen bestaan met
betrekking tot de kwaliteit van het in
te laten water vallen grotendeels weg
als door de overheid wordt besloten
een zout compartiment in het westelijk
gedeelte van het Zeeuwse Meer te ves
tigen". Dat zijn twee belangrijke con
clusies van de Grontmij NA' over de
mogelijke vestiging van een mosselop
slag en mosselverwaterplaats achter
de Oosterschelde dam. In opdracht
van de gemeente Reimerswaal heeft
de Grontmij een rapport samengesteld.
Volgens een globale kostenraming is
met de aanleg van een opslag- en ver-
waterplaats ongeveer 85 miljoen gul
den gemoeid.
Punt één van de eindconclusie van het
rapport luidt: „De mogelijkheden om
een natuurlijke mosseloplag- en verwa
terplaats achter de Oosterscheldedam
te vestigen zijn in voldoende mate aan
wezig om een nadere studie door mid
del van een hydraulisch model in het
Waterloop Laboratorium te adviseren
en te rechtvaardigen". Volgens de
Grontmij (de afdeling Bouw, Water
bouw en Gezondheidstechniek heeft
zich met de samenstelling van het rap
port bezig gehouden) moet begin 1974
begonnen worden met de bouw van de
inlaatsluis.
„Zo dit niet mocht gebeuren dan is het
niet mogelijk het gehele project te
realiseren voordat de Oosterschelde
dam dicht is in 1978. De beslissing om
al dan niet een mosselopslag- en verwa
terplaats te bouwen moet dit jaar wor
den genomen: de studie nodig voor die
beslissing moet nü beginnen", zo stelt
de Grontmij.
Uitvoerig wordt in het 34-pagina's en
nog wat bijlagen tellende rapport inge
gaan op de kustontwikkeling na de af
sluiting, op de kwaliteit van het water
een van de belangrijkste aspecten in
bet geheel en op het afsluitingswerk
in het algemeen. In de studie wordt
nagegaan of er in beginsel mogelijkhe
den zijn om een 'natuurlijke' opslag
en verwaterplaats achter de Ooster
scheldedam te vestigen. De samenstel
lers van het rapport wijzen erop dat
over de mogelijkheid van vestiging van
een opslag- en verwateringplaats nabij
de dam grote twijfels bestonden.
„Vooral bestond die twijfel ten aan
zien van de waterkwaliteit op de
plaats van een inlaatpunt voor een
eventuele verwaterplaats", aldus het
rapport. Er wordt met klem op gewe
zen dat de voorgestelde plannen gezien
moeten worden als globale schetsplan-
nen, „die nadere technische uitwer
king behoeven". Volgens de Grontmij
was uitwerking in detail in dit sta
dium weinig zinvol.
Over de plannen wordt verder ln de
inleiding nog opgemerkt: „Beoogd
wordt, het hele natuurlijke proces van
verwateren en opslaan van mosselen
na te bootsen door een gebied achter
de Oosterscheldedam te omdijken en
via in- en uitlaatslulzen in verbinding
te stellen met het kustwater".
In het rapport wordt ook uitvoerig
stilgestaan bij de compartimentering
van het Zeeuwse Meer. Daarover wordt
onder meer opgemerkt: „Het laat zich
aanzien dat gelet op de veelheid van
belangen, die moeten worden gediend
en afgewogen, de gedachtenvorming
ten aanzien van dit vraagstuk nog
niet is gerijpt en een beslissing op kor
te termijn niet moet worden ver
wacht". De Grontmij wijst erop dat de
Deltadienst nu dan ook alleen de
strikt noodzakelijke werken uitvoert,
volgens het oorsp* ->nkelijke plan. „En
wat betreft de spuisluis op zodanige
wijze dat bij latere compartimentering
geen nadere aanpassing van het kunst
werk vereist is".
Waterkwtlileit
De kwaliteit van het kustwater voor
de dam kan, volgens de Grontmij, in
meerdere of mindere mate beïnvloed
worden door:
Het water van de Westerschelde;
Het water gespuid uit het Zeeuwse
Meer door de spuisluis bij Noord-
land:
Het water gespuid door de Haring-
vlietsluïzen en
Het water gespuid door eventueel
te bouwen spuisluizen door de Veerse
Dam en de Brouwersdam.
„Door de aanwezigheid van een con
stante zoete spuistroom gedurende een
deel van de dag zal binnen het beperk
te mondingsgebied voor de dam de
waterkwaliteit van plaats tot plaats
en in de tijd variëren. Voor de aanwe
zigheid van een goede kwaliteit zeewa
ter op de plaats van een inlaatpunt
voor een verwaterbekken is van essen
tieel belang de situering van de spui-,
sluizen ten opzichte van het Inlaat
punt. Ook de toekomstige kustontwik
keling kan va belangrijke invloed
zijn", zo meent de Grontmij.
Over de kwaliteit van het Westerschel-
dewater wordt opgemerkt: „Voor de,
afsluiting was sprake van en'ge water-
uitwisseling van de Westerschelde naar
de Oosterschelde". Men vraagt zich,
(Zie slot pagina 7 kolom 2
het Overlegorgaan
:kehng Zuidwest-
Nederland een instelling, die op 21
maart 1967 werd opgericht met als
belangrijkste doelstelling de havenont-
wikkeling. in het bijzonder van zeeha
vens en daarmee in rcl3t!e staande In
dustrieterreinen en voorzieningen. In
de eerste jaren van zi n bestaan heeft
het Orgaan een grote activiteit ontwik
keld: men heeft allerk-i rapport'-n uit
gebracht en er is laten we er niet
om heendraaien enorm veel ruzie
gemaakt. De tegenstellingen tussen
Rotterdam en Zeeland, in mindere
mate ook tussen Zeeland en Brabant
kwamen hier levensgroot aan de orde.
waarbij met name de aanwijzing van
het industriegebied Moerdijk al% vesti
gingsplaats voor
Shell een belangrij
ke rol speelde. De
laatste jaren ebden
de tegenstellingen
wat weg: de rege
ring legde Rotterdam aan banden voor
wat zijn expans:edrift naar Voorne en
Putten betreft en bo\ endien v.erd het
nastreven van zeehavenontwikkeling
een nogal impopulair bedrijf. De korte
maar heftige historie van het zeeha-
venbeleid in Zuidwest-Nederland heeft
het Overlegorgaan in alle scherpte ge
tekend: het werkte vaak als stootblok.
ook wel eens als katalysator en had
als zodanig zonder enige twijfel een
redelijke functie.
Er was één belangrijk bezwaar aan
te voeren tegen het Overlegorgaan,
althans in de eerste tijd: het werk van
deze instelling speelde zich namelijk
achter gesloten deuren af. Men was
afhankelijk van al dan niet toevallige
mededelingen, die door het dagelijks
bestuur werden gedaan en soms kon
men enkele passages vinden in voor
zover het Zeeland betrof de be-
grotingsbrief van gedeputeerde staten.
Verder had niemand enige vat op deze
havenclub: ih de vertegenwoordigende
lichamen werd dan ook vaak over deze
gang van zaken gemopperd. De leden
van het Overlegorgaan begonnen ten
iangen leste in te zien dat het zo niet
meer langer kon en men besloot de
vergaderingen van het algemeen be
stuur in het openbaar te houden. In
april 1970 kwam men voor het eerst
in openbare vergadering bijeen. Op
tien mei aanstaande zal het echter de
laatste moeten worden, als althans het
dagelijks bestuur van het Overlegor
gaan zijn zin krijgt. De opvolgster, de
Bestuurlijke coördinatiecommissie zal
als vanouds achter gesloten deu
ren werken. Het merkwaardige is nu
dat vrijwel geen enkele van de orga
nen. die aan het zeehavenoverieg deel
nemen, ook maar een kik geeft over
deze stap terug. Slechts Rijnmond
wc stellen het met respect vast con
stateert dat de democratische controle
in de nieuwe opzet verloren zal gaan.
„Wij achten dit een verliespunt" zegt
het dagelijks bestuur van Rijnmond.
Er wonen nog rechtvaardigen langs de
WaterwegHelaas in dit opzicht
niet langs de Schelde.
Het dagelijks bestuur wuift het Rijn
mond-bezwaar weg: het kan nu
eenmaal niet anders, zo wordt be
toogd. wan* het gaat om een samen
werking tussen politieke afgevaardig
den en beleidsfunctionarissen en dat
is een belemmering voor de openbaar
heid. Zó staat het in de stukken, onge
looflijk maar waar. Het argument van
het dagelijks bestuur lijkt ons een
drogreden: waarom zouden beleids
functionarissen rue: in het openbaar
kunnen spreken? Dat gebeurt ook in
andere instellingen, bijvoorbeeld de
havenschappen. Daar zitten namens
het rijk hoofdambtenaren, zowel van
verkeer en waterstaat als economische
zaken, toch zijn de vergaderingen
openbaar. Als pleister op de democra
tische wonde komt het dagelijks be
stuur met de volgende opmerking: de
openbaarheid kan indirect tot zijn
recht komen door een goede communi
catie van het lid der Bestuurcoördina-
tiecommissie met het vertegenwoordi
gende lichaam waarin hij zitting heeft,
in sommige gevallen gemarkeerd door
een verantwoordingsplicht. Laten we
er geen doekjes om winden- dit is
klinkklare onzin. Indien de coördina
tiecommissie er komt is alle moei
zaam verkregen openbaarheid floep
weg. Nog sterker dan voorheen zal
sprake zijn van een technocratenclub,
waarop de echte bestuursorganen
staten en gemeenteraden geen rede
lijke invloed hebben. Derhalve: uit een
oogpunt van democratische controle
wordt de klok jaren en jaren terug
gedraaid onder het uitspreken -.-an
fraaie formules zonder werkelijke be
tekenis.
We willen deze opvatting nog een
nader fundament geven met en
kele citaten uit het voorstel van de
commissie-Fibbe, de groep die er mee
voor de draad is gekomen. De taak
van de coördinatiecommissie ligt voor
al zo blijkt uit het advies op de
beleidsvoorbereiding. Er moet name-
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
