PROVINCIALE ZEEUWSE CO T
REGEERPROGRAM NOG
VOOR PASEN GEREED
Bomaanvallen
op Laos hervat
Urenlang statendebat over 'noodplan'
tegen watervervuiling in Canisvliet
BIJOU
BEROEP DE POUS OP
PARTIJEN IN CONFLICT
Sake van der Ploeg
treedt af als
voorzitter A VB
Vandaag
in de
krant...
Versnelling
rond Canisvliet
'Stoorzeniing'
Pagina 2
216e jaargang - nummer 91
Dinsdag 17 april 1973
LANGE DELFT <4 MIDDELBURG
FRACTIELEIDERS MOETEN ER GOEDKEURING AAN HECHTEN
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Direct na Pasen kan een ploeg kandidaat-ministers
voor een progressief-confessioneel kabinet-Den Uyl zich gaan bui
gen over een regeerprogramma. Zo'n 'werkdocument' is in de
maak. De informateurs Van Agt en Albeda werken er, in nauwe
samenwerking met ex-informateur Ruppert en ex-formateur Bur
ger op volle toeren aan. Ze worden bijgestaan door een team van
deskundige ambtenaren, waaronder economen. Woensdag wordt
dit document mét oplossingen voor moeilijke programmapun
ten in politiek Den Haag verwacht.
DEN HAAG De informateurs
Albeda flj en Van Agt hebben
maandagmiddag rapport uitge-
NA VERZOEK UIT VIENTIANE
HONOLOELOE (AP) Ameri
kaanse vliegtuigen hebben maan-
de bombardementen op
Laos hervat, zo heeft het Ame
rikaanse opperbevel in het ge
bied van de Stille Oceaan in Ho-
noloeloe bekend gemaakt.
De bombardementen en aanvallen van
jachtbommenwerpers en achtmotorigc
bommenwerpers van het type B-5S
zijn uitgevoerd op verzoek van de
Laotiaanse regering.
De aanvallen werden onder meer on
dernomen op de plaats Thaivieng, die
door de communisten is ingenoi
zo is van de zijde van het Amerikaan
se ministerie van defensie vernomen.
De Amerikaanse luchtaanvallen i
maandag op Laos zijn de eerste sinds
23 februari, aldus een Amerikaanse
woordvoerder in Honoloeloe.
Het Amerikaanse opperbevel in
gebied van de Stille Oceaan, dat de
Amerikaanse militaire operaties in'
Zuid-Oost-Azië leidt na het vertrek
van de Amerikanenuit Zuid-Vietnam.
heeft verder meegedeeld, dat Ameri
kaanse vliegtuigen ook bombardemen
ten op Cambodja hebben uitgevoerd
op verzoek van de Cambodjaanse re
gering.
ZZuidvietnamese pantservoertuigen en
gevechtshelikopters zijn ook maandag
voortdurend in actie geweest in
grensgebied van Zuid-Vietnam
Cambodja bij de plaats Tinh Bien.
De Noórdvietnamese regering heeft
maandag bij de ondertekenaars van
het bestand officieel geprotesteerd te
gen schendingen van het bestand.
De nota zegt dat dit herhaaldelijk
gebeurt en verwijt de VS him bases
niet te hebben ontmanteld, in Zuid-
Vietnam „meer dan 10.000 manschap
pen onder het mom van raadgevers"
te hebben achtergelaten, illegaal „gro
te hoeveelheden wapens in Zuid-Viet
nam" te hebben ingevoerd en van de
tienduizend mijnen in de Noórdvietna
mese territoriale wateren er nog
slechts drie tot ontploffing te hebben
gebracht.
Het nauwe (voornamelijk telefoni
sche) overleg van de informateurs
met de fractieleiders van PvdA, PPR,
D'66, KVP, ARP en CHU wordt ook
na het afgelopen weekeinde voortge
zet. De fractieleiders moeten eerst
hun goedkeuring aan het programma
document hechten. Daarbij zouden
vooral voor PvdA en KVP zo
neemt men in politieke kripgen in
Den Haag aan nog wel eens grote
problemen kunnen rijzen-
Het „gaatje" dat de beide informa
teurs kort vóór het weekeinde zagen,
is sinds maandag een wat groter gat
geworden, ook al wordt er nadrukke
lijk op gewezen, dat er alleen wat
licht is gekomen in de procedures
voor de voortgang van deze formatie.
De CHU heeft nog steeds de nodige
bezwaren tegen de procedure en PvdA
en KVP-ARP zullen nog wel heel wat
grieven moeten inslikken, als het om
het regeerprogramma gaat.
Het „draaiboek" voor de verdere
gang van zaken, dat eerder dit wee
keinde klaar kwam, zal ook afspraken
voor de verdere gang van zaken na
die eerste „voorvergadering" van de
kandidaat-ministers bevatten. De in
formateurs willen zich over de inhoud
van dit stuk, waartegen geen zeer
zwaar wegende bezwaren zijn inge
bracht door de betrokken fractielei
ders, nog niet uitlaten.
Vrijwel zeker is dat, als het pro
grammastuk er is, de informateurs
weer naar de koningin zullen gaan
met een eindverslag over hun infor
matiewerk. Eén of twee formateurs
zouden dan de kandidaat-ministers
moeten gaan aanzoeken. Daarbij is de
kans nog steeds groot dat de CHU
Prek Cak Par Cambodjaeen
Cambodjaanse vrouwelijke sol
daat zoekt dekking, nadat haar
eenheid, de Zeo.brigade. in een
hinderlaag van communistische
soldaten, was gelopen op zeven
mijl ten oosten van Phnom Penh.
De eenheid trachtte op te rukken
langs de hoofdweg nummer 30.
geen ministerspost krijgt, de KVP zou
er vier krijgen, en de ARP twee (De|
Gaay Fortman sr. en Boersma)- Dej
(Zie slot pagina 3 kolom 4)
APELDOORN Archiefopnamc
van z. h. prins Maurits, oudste
zoon van prinses Margriet en mr.
WERKGEVERSBRIEF AAN OVERLEGORGAAN
(Van onze redactie economie
DEN HAAG Drs. J. W. de Pous, voorzitter van de Sociaal-Economische Raad, vreest ernstige
verstoring van het sociaal-economisch klimaat, als de huidige arbeidsconflicten niet worden ge
stopt. Daarom wil hij graag dat er opnieuw overleg tussen de partijen tot stand komt.
In een interview voor het NOS-journaal liet de heer De Pous maandagavond doorschemeren dat
van hem bepaalde initiatieven zouden zijn te verwachten om de partijen tot elkaar te brengen.
NIET EENS MET ULTIMATUMS
DEN HAAG Sake
Ploeg is afgetreden als
DOW vast
Het overleg tussen Industriebon
den en Dow Chemical zit muur
vast. Vandaag wordt de directie
het bondsultimatum gesteld (pa
gina 2).
lertjes
Een grote groep Noordierse kin
deren is maandag in Zeeland aan
gekomen om er enkele dagen tot
rust te komen (pagina 2).
Dol-fijn
Op 26 mei kunnen de eerste dol
fijnen in een Zeeuws dolfinarium
hun showtje geven (pagina 4).
Nieuws uit Zeeland op
pag. 2,4, 5, 6,7,9 en 14
Binnen- en buitenlands
nieuws op pag. 3,13 en 19
Sport op pag. 15
Radio en tv op pag. 17
Beurs en financiën pag. 19
van de Algemene Voedingsbe
drijf sbond NW (AVB). De re
den gaf hij maandagavond zelf
aan toen hij in het programma
van AVRO Televizier bekend
maakte dat het bondsbestuur
zich niet kon verenigen met een
door hem voorgestelde verkla-i
ring waarbij de reeds bestaan
de ultimatums opgeschort zou
den worden en geen nieuwe zou
den volgen. Volgens de heer Van
der Ploeg zijn de verschillen tus
sen werkgevers en bonden bij
de cao-onderhandelingen zo
klein, dat ze niet onder druk
van stakingen en ultimatums
moeten worden gevoerd.
Sake van der Ploeg is als I3-jarige
jongen na de lagere school in de
zuivelfabriek te Bergum (Fr.) als zul-
velarbeider begonnen- Na enkele jaren
zette hij zijn zuivelloopbaan in Wolve-
ga voort. Daar maakte hij ook de1
oorlog mee. Hij nam toen deel aan'
het verzetswerk. Na de oorlog werd
hij in het vakbondswerk gehaald. Hij
(Zie slot pagina 3 kolom 1
Drs. De Pous betreurde dat er moei
lijkheden zijn voor wat betreft het
overleg in het kader van de SER.
Vorige week besloten achtereenvol
gens NW en NKV uit het centraal
overleg te treden, vanwege de houding
van de werkgeversorganisaties.
SER-voorzitter deed in feite via het
televisiescherm een beroep op deze
vakcentrales om deel te nemen aan
nieuw overleg, dat hij „van de hoog
ste importantie" noemde.
Van de zijde van het NW zei men
ons maandagavond dat deze opstelling
van de heer De Pous nogal naïef" is.
Voor hem is geen rol weggelegd,
aldus een woordvoerder van deze vak
centrale. De NW-zegsman herinnerde
eraan dat zijn vakcentrale op bepaal
de gronden is uitgetreden en dat deze
gronden nog steeds niet zijn weggeno
men. Het is nu een kwestie var
bedrijfstakken; daar wordt onderhan
deld. aldus het NW. Als de heer De
Pous denkt iets te moeten doen, kan
hij zich ook daar aanmelden. En ver
der moet nu op bedrijfstakniveau blij
ken, of men elkaar kan vinden.
Minister Boersma heeft inmiddels
de heer S. Keuning van DS*70 op
diens vragen geantwoorddat hij geen
aanleiding ziet om enig initiatief te
ontplooien met betrekking tot de re
cente ontwikkelingen binnen de Stich
ting van de Arbeid en bepaalde be
drijfstakken. Een oplossing is alleen
mogelijk, aldus de minister, als partij
en bereid zijn elkaar te vindén.
De voorzitters van VNO en NCW.
drs. Bakkenist en mr. P. H. van
Boven, hebben een brief aan het over
legorgaan van de drie vakcentrales
geschreven. Zij deden dit .maar aanlei
ding van de voortdurende beschuldi
gingen van het NW dat de Centrale
Werkgeversbonden zich op ontoelaat
bare wijze zouden mengen in de CAO-
onderhandelingen. Zij zetten uiteen
dat bet pakket van eisen van
industriebonden centraal besproken
wordt in een coördinatievergadering
van de voorzitters der onderhande
lingsdelegaties van de werkgevers,
omdat er binnen de werkgeversbon
den geen aparte bonden van industrië
le werkgevers bestaan.
(Zie slot pagina 3 kolom 3
VEEL POLITIEK GEHARREWAR OVER PROCEDURE...
MOTIE VOOR
DRUK OP DE
BELGEN
MIDDELBURG Zonder uitzonde
ring waren de staten van Zeeland het
er gisteren over eens dat er en bedrag
van 45.000,- op tafel moest komen
voor een noodoplossing om het na
tuurgebied Canisvliet bij Sas van Gent
op het laatste nippertje te redden van
de vervuilingsondergang, maar toch
was er nog een vijf uren lang verwar
rend debat voordat de bijzondere be
slissing was genomen dat liet bier
ging om 'een geval van dringende
spoed'. Op dat moment lag er ook
een unaniem aanvaarde motie, waarin,
de Nederlandse regering wordt ge
vraagd met België contact op te ne
men over het naleven van de verdrags
bepalingen over de kwaliteit van het
water in het kanaal Gent-Terneuzen.
Voor de zoveelste keer liep gisteren
de agenda voor de statenzitting en de;
daaraan gekoppelde commissieverga
deringen in de war als gevolg van
een op de valreep opgevoerd voorstel.
En het debat dat zich meer rondom
dan over de begrotingswijziging voor
de noodoplossing Canisvliet tijde
lijk de rioollozingen van de kreek ver
plaatsen naar het toch al vervuilde
kanaal bewoog was een aaneen
schakeling van misverstanden, partij
politieke irritaties, communicatiestoor
nissen en pogingen daarin opheldering
te brengen.
Van de kant van de progressieve drie
in de staten werd nog eens omstandig
uiteengezet wat op 9 april eigenlijk de
bedoeling was geweest van de hoor
zitting met Belgische en Nederlandse
deskundigen in Sas van Gent. PvdA-
woordvoerder W. Don maakte daarbij
bittere verwijten aan het adres van
zijn collegae in de confessionele hoek.
Hij nam het hen namelijk danig kwa
lijk, dat ze achter zijn rug om het
initiatief voor de noodoplossing-Canis-
vliet eigenlijk hadden teruggespeeld
naar het college van gs. Op hun beurt
waren de confessionele fractievoorzit
ters flink in hun wiek geschoten over;
deze beschuldigingen. Ze werden als
'kleinzielig' en 'duidelijk (partij)poli-;
tiek getint' opzij geschoven. Dan was
er de WD om vast te stellen dat de j
hele gang van zaken rondom de nu ge
vonden en door iedereen acceptabel'
geachte technische oplossing toch veel;
weg had van een spelletje 'paniekvoet
bal'. De SGP liet weten dat dit haar
standpunt was: zonder politieke ver
wikkelingen kan üe zaak met heel wat
minder woorden worden afgedaan. En
gedeputeerde mr. J. F. G. Schlinge-i
mann tenslotte bevestigde het de heer;
Don, dat hij met het 'initiatief-van-
Sas-van-Gent' eigenlijk een open deur
had ingetrapt. Na een uitvoerige uit
eenzetting over alles wat er aan de
'oplossing van het Axeler Ambacht
('want het plan is tenslotte van het
waterschap') was voorafgegaan kwam;
hij namelijk tot deze slotsom: „Ons
voorstel was al bijna aan de financiële
afronding toe. Toen kwam uw actie,
daar doorheen. Ik heb geen enkel be
zwaar tegen activiteiten van de staten
in of buiten deze provincie. Maar was;
het niet verstandig geweest om voor
af aan uw hearing in Sas van Gent
even te informeren naar de stand van
zaken bij uw eigen dagelijks bestuur'
van de provincie, het college van gs?"
Zoals gezegd: aan het eind van het
debat besloten de staten om het kre
diet van 45.000,- voor Canisvliet uit
te trekken en ze gingen daarbij zover
dat dat ze het risico namen om zich er
persoonlijk garant voor te stellen. Dat
bleek namelijk de enige manier om
het waterschap Axeler Ambacht onmid
dellijk met het werk te kunnen laten
kelijk." Er werden nog even snel wat
rekensommetjes gemaakt. De staten
beseften dat het hen in een dergelijk
geval op 1000.- de man zou komen
staan. Men vroeg zich zelfs af of zo'n
persoonlijke aanslag voor de belasting
aftrekbaar is. Gedeputeerde Schlinge-
mann op een gegeven moment: .Als
daarbij het draagkrachtprincipe wordt
toegepast, dan zijn wij allemaal vrij
en betaalt de heer Don alles
Gedeputeerde J. van den Bos had die
mogelijkheid uit de provinciewet op
gediept: „In geval van dringende spoed
kunnen provinciale staten besluiten
een uitgaaf te doen, zonder te wachten
op goedkeuring van het rijk. Wanneer i
naderhand blijkt dat de kroon goed-!
keuring aan een dergelijke beslissing
onthoudt zijn de staten voor de be
treffende uitgaaf persoonlijk aanspra-l
En dan was er de motie. Eigenlijk
twee. De bedoeling ervan was deze:
de Nederlandse regering moet België
maar eens flink op de vingers tikken
dat dit land zijn verplichtingen over
de kwaliteit van het water in het ka
naal Gent-Temeuzen nakomt. Daarbij
wilden de progressieve drie een pres
siemiddel inbouwen: de Nederlandse
regering vragen om in ernstige over
weging te nemen dat de onderbande- i
Zie slot pagina 7 kolom 6) I
IUU( D•JSSSTSSSL';
1land—Belscie in kwestie*
van waterverontreiniging.
-Onvermijdelijk kwam daar
bij de toestand van het kanaal Gent-
Terneuzen ter sprake en mede daar
over werd tenslotte i-en motie aange
nomen. waarin België op zijn ver
dragsverplichtingen werd gewezen.
Tussendoor speelde zich nog wat ge
hakketak af was het beleid van ge
deputeerde staten ten opzichte van de
noodoplossing voor Canisvliet wel vol
doende snel en ter/ak<- geweestHad
de PvdA reden om gepikeerd te zijn
over de houding van enkele confessio
nele fractievoorzitters? Alles bijeen
liep het overigens met een sisser af.
De oorzaak van de spanning was mede
gelegen in de omstandigheid dat de
voorzitter van de PvdA-fractie zijn
niet. geringe voortvarendheid tot maat
staf van het provinciaal beleid in deze
kwestie had gekozen en daarop zijn
conclusie had gebaseerd. Niet ledereen
bleek bet met deze conclusies eens
te zijn. Van de kant van gedeputeerde
staten kon overigens duidelijk worden
aangetoond, dat de bewuste affaire al
le aandacht van het. college had ge
had. Wel kwam vast te staan dat heft
optreden van fractievoorzitter Don er
toe had geleid dat het Canisvllet-voor-
stel één statenvergadering vroeger
werd behandeld dan was voorzien.
Nog een consequentie van zi:n optre
den: de kosten van de noodoplossing
kunnen in het ongunstigste geval ge
heel ten laste van de provincie kómen.
'De versneller betaalt", merkte gede
puteerde Schlingemann met enige iro
nie op.
De staten vonder, echter deze 'ver
snelling' nodig. Ze gingen zelfs zo
ver. dat ze het tweede lid van artikel
130 van de provinciewet van toepas
sing verklaarden. Dat houdt in dat het
bewuste bedrag vijfenveertigdui
zend gulden nu reeds ton worden
uitgegeven ook al de koninklijke
goedkeuring van het statenbesluit
nog niet binnen. De
wet spreekt in dit
verband over 'ge
vallen van dringen
de spoed'. De conse
quentie echter is
wel dat bij uitblijven van do koninklij
ke goedkeuring alle statenleden die
aan dit besluit hebben meegewerkt,
hoofdelijk aansprakelijk zijn. Per sta
tenlid zou dat neerkomen op een be
drag van rond duizend gulden. Zo
groot is dat risico overigens niet: in
de praktijk komt de koninklijke goed
keuring heus wel af. Niettemin was
het tekenend dat de staten welbewust
deze bepalingen uit de provinciewet
van toepassing verklaarder.- het on
derstreepte de urgentie van hun be
slissing. Voor zover we ons herinneren
was het de eerste keer da* tot een
dergelijke beslissing in de Zeeuwse
staten werd overgegaan.
Het debat mondde tenslotte uit in
een tweetal ontwerp-moües: één
van de progressieve drie en één van
de overige partijen. Tijdens de schor
singen kwamen beide groepen niet tot
overleg, er werd geen poging gedaan
om tot een gezamenlijk standpunt te
komen. Dat was illustratief voor de
sfeer gisteren in de statenzaaL Aan
één kant jammer: enig overleg had
vermoedelijk een "Baalhoek-passage'
mogelijk gemaakt we komen daar
op hieronder nog terug. Anderzijds
toonde de gang van zaken gisteren"
aan dat het niet altijd nodig is om in
de wandelgangen te proberen met veel
schaven en vijlen een gemeenschappe
lijk standpunt te bereiken. Men ton
het ook op een stemming laten aanko
men, waarbij in dit geval gelukkig
bleek dat de PvdA bereid was de an
dere zijde te steunen ondanks de om
standigheid dat haar eigen motie was
verworpen. Een sportieve en juiste
houding die tenslotte toch tot een
unanieme uitspraak leidde. Maar men
mocht ook niet anders verwachten:
de PvdA-fractievoorzitter had in het
debat nadrukkelijk verzekerd geen
partij-politieke oogmerken na te stre
ven.
Het heeft echter wel zin na te gaan
waarom de meerderheid de PvaA-
motie verwierp. In de eerste plaats
omdat een relatie werd gelegd tussen
het traktaat van 1960 over de verbre
ding van het kanaal Gent-Temeuzen
en een eventuele aansluiting van de
rioolleiding van Zelzate op de afval
waterleiding kanaalzone Naar ons ge
voel werd tegen deze verbinding te
recht bezwaar gemaakt, ze hoorde niet
in de motie thuis. De aansluiting van
Zelzate op de afvalwaterleiding
overigens door België zelf afgewezen
heeft namelijk formeel niets te ma
ken met het verdrag uit 1960. Daarin
gaat het om de kwaliteitsnormen van
heft kanaalwater, de affaire-Zelzate
daarentegen gaat terug op de negen-
tienaeëeuwse verdragen tussen Ne
derland en België, zoals met name
CH-fractievoorzitter Van den Bosse
duidelijk uiteenzette. Juridisch gezien
hebben deze twee kwesties een ver
schillende titeL
Nu kan men betogen en dat deed
in feite de PvdA-motie dat de
zaak-Zelzate we! degelijk een relatie
met de kwaliteit van het kanaalwater
krijgt, namelijk door de noodoplos
sing waartoe de staten gisteren be
sloten. Immers, het rioolwater van
deze Belgische gemeente zal nu in de
nabije toekomst op het kanaal wor
den geloosd. Dat leidt echter toe een
zéér pikante bijkomstigheid: strikt ge
nomen is namelijk het gisteren geno
men besluit van de staten in strijd
met het traktaat uit 1960 omdat door
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
