1969 Gelegen aan drukke verkeersweg Voor do recreatie in Zeeland 1 tot 1975 f120 miljoen investeren jntt Aim memmen tUJ Onderzoek naar de Zeeuwse recreatie Toerisme wordt sociaal Toen in 1945 de stranden weer vrij van mijnen werden gemaakt en de duinen waren ontsierd met afschuweli)ke bunkers, zag men de toekomst van de recreatie in Zeeland maar somber in: zou het ooit mopetijk worden het toerisme op gang te brengen? In die dagen had nog niemand van de term „sociaal toerisme" gehoord - of het zou moeten zijn in de sfeer van de Butlinkampen, voor die tijd een nieuwigheid, overgewaaid uit Engeland Er is direct na de oorlog zelfs nog gepoogd een Butlinkamp in Zeeland te vestigen. Het sociaal-toerisme is gekomen op een heel andere wijze dan men in die eerste na-oorlogse jaren verwachtte Het kamperen nam een ongekende vlucht, overal kwamen kampeerterreinen, na de afsluiting van Zandkreek en het Veerse Gat ontstond het Veerse Meer: een nieuw, groot watersportgebied zoals men zich vroeger niet had kunnen dromen. Wel probeerde men in het begin van de vijftiger |aren de bewerktuiging voor de werving van de toerist te verbeteren de VW kreeg - in provinciaal verband - een professionele staf en aan de werving werd veel meer gedaan Een object als miniatuur-Walcheren - aanvankelijk voor één jaar opgezet - kreeg een permanent karakter Zo kwam een heel nieuwe vorm van toerisme op gang, een vorm waarvoor het vroeuer niet gebruikte - woord „recreatie" vanzelfsprekend is geworden. PZC 26 juni 1969 va'y/i' 3 januari Uit ae nota "Waterhuishouding van Nederland' komt aan het licht, dat Rijks waterstaat niet blijkt te voelen voor het PZEM-plan een getijdencentrale in de Ooster- scheldedam te bouwen 9 januari Tellingen wijzen uit, dat Zeeland nu meer dan 300.000 inwoners heeft. Het inwonertal steeg in het afgelopen jaar van 298.458 tot 301.815 20 januari Na drie jaar onderhandelen besluit het Franse aluminiumproducerende bedrijf Pechiney zich te vestigen in het Sloegebied 13 maart Commissaris der koningin mr. J. van Aartsen laat het eerste kievitsei vallen, naar het voorbeeld van koningin Juliana 30 maart De raad van bestuur van de NV PZEM besluit tot de bouw van een kernenergiecentrale van 400 megawatt bij Borssele 25 juni Provinciale raad voor de recreatie brenqt een nota uit inzake de ontwikkeling van de openlucht recreatie in Zeeland 29 mei De voorzitter van de commissie der Europese Gemeenschappen te Brussel, de heer Jean Rey, opent in Terneuzen de satelliet centrale annex zoetwaterfabriek van de PZEM. De opening vormt h'et hoogtepunt van de vierinq van het 50-jarig bestaan van de PZEM Te Bergen op Zoom verklaart minister Bakker, dat over acht jaar een vaste oeververbinding Westerschelde voor het verkeer kan worden geopend 26 juni De gemeenteraad van Terneuzen besluit tot de bouw van een nieuw stadhuis, kosten 7,5 miljoen 6 juli Te Hardinxveld-Giessendam wordt de tweede dubbeldeksveerboot voor de Provinciale Stoomboot diensten in Zeeland, de 'Prins Willem-Alexander', te water gelaten ,7 augustus 'Total' overweegt in Nederland een raffinaderij te stichten. Rotterdam is als vestigingsplaats favoriet. Indien daar geen plaats is, dan komt de Maasvlakte in aanmerking 1 september In Cadzand komt de 50.000ste aardgasaansluiting in Zeeland tot stand. Mevrouw Brevet-Cruson mag een jaar gratis stoken en koken 26 september Bij de viering van het 200-jarig bestaan van het Zeeuwseh Genootschap der Wetenschappen wordt het predikaat 'Koninklijk' verleend 17 november In Zierikzee explodeert een uit de eerste wereldoorlog daterende zeemijn van 300 kg. De explosie beschadigt driehonderd huizen; de schade wordt op één miljoen geschat. Vijf mensen raken licht gewond 2 december Een felle binnenbrand in het rechtbankgebouw te Middelburg richt voor 500.000 schade aan. De officier van justitie stelt nog dezelfde dag vast, dat het om werk van brandstichters gaat 3 december Het bestuur van het Havenschap Vlissingen-Oosf i.o. besluit in het Sloegebied geen asbestfabriek toe te laten. Dit zou de volks gezondheid schaden Op 25 juni 1969 bracht de provinciale raad voor de recreatie in Zeeland zijn 'Nota inzake de ontwikkeling van de openluchtrecreatie in Zeeland' uit, een vrij lijvig werkstuk vol getallen, analyses, prognoses en gegevens over accommodafievormen, typen recreatie, ligplaat sen, parkeerterreinen en wat voor voorzieningen maar te bedenken zijn. Je moet er helemaal niet van staan te kijken, als |e in zo'n nota stuit op de conclusie, dat te Scharendijke, gerekend naar de recentste cijfers, behoefte is aan parkeerruimte voor 98,7 auto's van 'dagrecreanten'. Wat een onnozel woord eigen lijk: dagrecreant. Je staat in Vrouwenpolder bij bakker Corbijn in de winkel voor een halfje bruin, wordt je gevraagd: 'Bent U hier in pension?' 'Nee', moet je dan zeggen, 'ik ben dagrecreant.' Nou ja, als je betaalt, laten ze je heus wel gaan. Nu lijkt het er natuurlijk een beetje op, dat ik wat badinerend wil doen over een met zorg samengestelde nota, maar dat is niet zo: het getal van 98,7 als par- keerbehoefle te Scharendijke is er niet te vinden, ik meen dal ik het eens in een andere note ben tegen gekomen, maar de titel van dit stuk is aan m'n memo rie ontglipt. Integendeel, ik heb altijd een groot res pect voor de consciëntie in de gegevens, waarmee dergelijke drukwerken worden gevoed. 'Reeds werd opgemerkt' zo lees ik in de nota, 'dof over de ontslui ting von de recreatiegebieden en de parkeeraccom modatie te weinig bekend is. Het is daarom nodig, dat zo spoedig mogelijk aan het onderwerp een studie wordt gewijd.' Toch wordt voor 1985 het aantal par keerplaatsen genoemd, dat dan in de kuststrook van Zeeland nodig zal zijn: 35.700 tegen nog maar 11.300 in 1968. Wat een boeiend perspectief, vijfendertig duizend achter de duinrand geparkeerde auto's en dan te bedenken dat dit 's morgens en 's avonds ook nog allemaal op en neer moet. Onder hef kopje 'Capaciteit van de stranden en relatie met de accommodatie' lees ik: 'a. het strand van de badplaatsen: 1 persoon per 5 m' strand; b. het strand bij een recreatiecentrum en/of grenzend aan a: 1 persoon per 7 m3 strand.' Op naar Zeeland, voor de te lang gepropageer de ruimte en rust. En dan te bedenken, dat de provin ciale Zeeuwse VVV het provinciaal bestuur naar aanlei ding van het verschijnen van dit stukonder meer schreef: 'Bijzonder belangrijk voor een verdere ontwikkeling is de noodzaak van propaganda, waarover in de nota niet wordt gesproken. De tijd is voorbij, dat de vakan. tiegangers naar Zeeland komen als een soort natuur verschijnsel.' Deze visie is niet alleen interessant, zij is ook juist Jaren geleden, toen het bederf van rust en landschap al op grote afstand te ruiken waren, heb ik nog eens overwogen mij onder de oprichters te scharen van een vereniging tot wering van vreemdelingen. Het zou een organisatie zijn van licht-anarchisfiscne signatuur, die bij hef aanbreken van het seizoen barrières op wierp op Grevelingen- en Kreekrakdam. Autotoch- fonen haden een pasje en mochten door; de rest werd bij aandringen gedreigd met een helse fortuur. Bij hoge uitzondering, na zeer zorgvuldige selectie en het invullen van een groot aantal formulieren werd wel eens een toerist oogluikend toegelaten die dan in korte broek ('shorts') de dorpelingen tof vermaak mocht dienen. Wat een dwaas standpunt! Hoe begeerlijk zou een be zoek aan Zeeland worden. Op safari in het verboden land. Tegenwoordig vervul ik de functie van redac teur van het propagandablad 'Zeeland-Vakantieland' en dat werkt veel beter. Met een werkelijk ontroerende toewijding schrijf ik over de schoonheid von Zeeland en dat heeft het effect, zo fraai door Harriët Freezer omschreven: 'Niets is zo dodelijk voor de liefde als ouderlijke aanmoediging'. Het beste middel om toeristen te trekken is tegen woordig géén propaganda maken. Dat val? erg op. Wont er is in Europa zowat geen streek of dorp meer of de goedbedoelende inwoners hebben er wel een aanbevelend drukwerkje over loten verschijnen. Hier is hef mooier, hier is het beter. Maar Zeeland zwijgt. Hef loot niets van zich horen. Geen ongerept natuur schoon, geen brede, schone stranden, geen pittoreske dorpen in het achterland, geen gigantische Zeeland- brug naar rustieke bruggetjes in hef oude verdroomde polderland. Alleen het mysterie, de voge glimlach van een bekoorlijke Mono Lisa. Het zou het land van de ontdekking zijn, het land von de ongebaande klingen achter de hoge bergen. Willen we dus niet overstroomd worden door toeristen, dan zullen we propaganda moeten blijven maken. Om dat dit tot nu toe op te beperkte schaal is gebeurd, zitten we nu al met prognoses van vijf en zeven vier kante meter strand per persoon. Een heel bitter ge geven, waartegen zelfs de inventiviteit van Zeelands eerste VVV-directeur G. W. Oskamp niet opgewassen bleek. Het was in 1955, dat hij de slagzin 'Zeeland- Vakantieland' bedacht, de naam, die ook het wervende blad van zijn vereniging zou krijgen. Mijn eerste ge dachte was toen, dat het dè goede kant opging, maar de toeristen kwamen toch, ondanks hef drukwerk, dot op de randstad en meer perifere gedeelten van het land werd losgelaten. Om te illustreren, hoe fnuikend een op ie bescheiden schaal gevoerde propagando kan zijn moet ik nu wat vermoeiende cijfers produ ceren. In 1957 noteerde de Zeeuwse VVV één miljoen overnachtingen in haar werkgebied en dit cijfer ver toont door de jaren heen een lelijke stijging: 1959 1,75 miljoen, 1962 2,25 miljoen, 1963 2,7, 1964, 3,6, 1965 4,0, 1966 4,4, 1967 5,4, 1968 5,65, 1969 5,65, 1970 6 miljoen en 1971 6,25 miljoen. VW noemt deze cijfers voorzichtigheidshalve 'aan de loge kanf omdat heel wat overnachtingen oncontroleerbaar zijn. Een beden kelijke insinuatie, maar daar wil ik kiesheidshalve niet verder bij stilstaan. De ontwikkeling greep om zich heen in de aanleg van kampeerterreinen, de bouw van zomerhuisjes en tweede woningen, het verhuren van caravans en gemeubileerde vertrekken en het 'creëren van recreatiegebieden', zoals de ambtelijke stukken voor ons de aanleg von vertredïngsparkjes vertoien. Daarin lag voor Zeeland ook een stuk landschappe lijke verpaupering besloten: honderd 'zomerbunga- lows' op een mutje in een 'ontsluitingsgebied' is nu niet zo'n fraai gezicht. Tot diep uit België begonnen zee hengelaars de dijken te bekruipen en op de afgesloten Braakman en Veersegot verschenen de eerste zoef- watervaarders op bontgeschilderde pretyaarfuigjes. 'Hef moet men geen Loosdrecht worden' riep men in het verstilde Veere;'het klonk als een laatste hartekreet van een veroordeelde. Zeeland lag ineens aon een drukke verkeersweg. Ik gebruik dit beeld omdot men in kranten uit de twin tiger jaren nogal eens annonces tegenkomt tot ver koop van woningen, waarbij de aonbeveling wordt gebruikt 'Gelegenaan drukke verkeersweg.' Dat is al lang geen aanbeveling meer. Een op de morkf ge bracht huis ligt nu bij voorkeur in een rustige, waf geïsoleerde omgeving, ver van hef gewoel waarvan men vijf dagen van de week om den brode deel uit maakt. Propagandisten hebben een ondefinieerbaar soort tastzin om een ontwikkeling fe voorvoelen en zij schrijven dan 'Naar Zeeland voor de rust en de ruimte', wat en nu kom ik terug op mijn uitgangs punt ogenschijnlijk het einde van rust en ruimte inhoudt, maar merkwaordig genoeg nog enige ga rantie geeft op behoud van deze privileges. Schrijft men: 'Kom naar Zeeland voor uw laatste vierkante meter strand' dan is onmiddellijk hef hek van de dam. In deze uitverkoop wil iedereen zijn deel hebben. 'Rust en ruimte' animeren niet; in het algemeen geeft men de voorkeur om op vakantie weer onder elkaar te ziin, aan de stranden von Torremolinos of een gru welijke oploop met landgenoten op een kompeerter rein elders. 'Rust en ruimte' is een schitterend argu ment. Hef appelleert oan de fijnproevers, maar juist deze kleine groep gelooft weer niet in de kracht van het wervende foldertje en wendt de blik onmiddellijk naar een andere horizon. De aanbeveling 'Rust en ruimte' doet het dus over het algemeen erg goed, het slaat vrijwel olies dood. Met rust en ruimte is het als met geluk en welzijn: ze bestcan alleen bij de gratie van hef zwijgen. Zodra men hef bewust ervaort, glijdt hef als warm zand door de vingers. Tegenwoordig heeft men de mond vol over 'welzijn' en dof stemt tot zorg. Zo is he1 ook bergaf waarts gegaan met de ontspanning sinds men net woord 'recrecfie' gebruikt. He: hee?: ie:s kunstmatigs gekregen, iets opzettelijks. Jammer, maar het s niet anders. Tol een 'goed geoutilleerd recreatiepakket' behoort bijvoorbeeld da: men 's winter; in ove-dekte baden kan zwemmen en 's zomers op kunstijsbanen kan schaatsen. Die toestond lijkt iaeaal, maar op vallend is dat de mens gelukkiger is als hij zich voor deze zaken aan de kalender houdt en het toevcl of zo men wil het gelukeen kons geeft. Discrepcn-ie is, dat men niet meer aon die drukke verkeersweg wil wonen, moar wel hef verkeer voorbij wil zien sneilen. Maar nu dreig ik in een toon ie vervallen, die mogelijk voor ernstig zou worden gehouden en dat is natuur lijk de dood in de pot. Wont de recreclie is één van de drie pijlers van Zeelands economie geworden en dot is een serieuze zaak, die dus bij integere bena dering geen ernst verdraagt. Toen indertijd het be sluit viel industrialisatie in Zeeland te bevorderen hod ik ernstige bezwaren. Zeeland was door zijn ligging In de Scheldedelia en. in Europees verband gezien, de omringende industriegebieden, oongewezen om 'speeltuin' te worden van -westelijk Europa, een enorm vertred ngsgebied vol frisse lucht, woor de noor wei voort (hoordrogers en appcrc'u.r c~ elektronisch kippen no slocht en pluk ie bruinen) dorstende meute zich in de weekeinden, oongevoerd per sr.e Ie c .-'o- mob'el, wot op odero kon korren '-••oor jo, wat s erger, de eeuwige vlam ven Hoethsf of het aanwakke rende vuur von een zich verbredende •oetistensToom? We hebben ze beide; niemand hoeft meer te kiezen. Hef ditemmo is ol door de overbe d opgelost. Moor het zij ol d>e mensen in de omringende, verstedelijk1» gebieden, von horte gegund nog e*s von he* cade groene Zeeland te zien, bewaard in dorpen, uitgestrek- te polders en stranden, „wca-- k oneindig vee meer vind don mijn toegemeten vijf vierkc-nfe meter. Het zou clleen mcor von een stupide en lec1 em egoisme getuigen het ollemcol voor onszelf te w Hen houden. Moor hef moet notuurlijk niet te dol worden. We kun nen slechts en voor wot het drukwerk betreft 'n enorme oplagen ruimte en rust propogeren in de hoop dot niemand in de gaten zal hebben, dat deze mededelingen gemeten naar de schcal ven Nederland nog op waarheid berusten. Wie het desondanks tóch doorheeft is welkom. Da rest is acngewezer. op allerlei obligate vormen von recreatie elders, een droevig lof met de implicatie van vermoeiende, tijdrovende en risicovolle reizen. Kom noor Zeeland, noor uw vijf vierkonte meter strand. Scheveningen heeft, naar de jongste statistische gegevens, drie vierkente meter per persoon te bieden. Men voelt hef verschil in ru'm'e om de benen te strekken. Moar wil men cok denken aon het aantal stctisiisch vastgelegde regendegen? provinciale zeeuwse courant bijlage t.g.v. ingebruikneming 64-zijdige rotatiepers vrijdag 6

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1973 | | pagina 65