1962 De brug naar het Zeeuwse zelfbewustzijn provinciale zeeuwse courant bijlage t.g.v. ingebruikneming 64-zijdige rotatiepers vrijdag 6 april 1973 ivezrv &evt- Betongeworden geloof Eigenlijk geloofde niemand de eerste berichten dat de provincie een brug tussen Schouwen- Duivelana en Noord-Beveland wilde bouwen In het inter-Zeeuwse verkeer dacht men vooral in termen van boten: de stromen waren immers te breed en te diep om er vaste verbindingen over te bouwen Dat kon hooguit over de Eendracht, misschien in een verre toekomst nog eens over of onder de Westerschelde, maar aan de Oosterschelde dacht niemand serieus Trouwens, in 1978 zou de Oosterschelde worden afgesloten en daarmee de vaste ver binding tussen midden- en noord-Zeeland een feit Toch waren er die er in geloofden, zoals waterstaatsingenieur J G Snip Het is een geloof geweest, dat in daden en vooral in beton kon worden omgezet: de Zeelandbrug. Nu een normaal verschijnsel onmisbaar in de Zeeuwse infra-structuur it':/? j 26 januari De COAK te Middelburg neemt de nieuwbouw van de Generaal Berghuyskazerne in gebruik 10 april Prins Bernhard verricht in Renesse de officiële opening van de Outward Bound- school, gevestigd in het gerestaureerde Slot Moermond 12 april Provinciale staten van Zeeland besluiten een 5 kilometer lange Ooster- tcheldebrug te laten bouwen 3 mei De eerste caissons worden op hun plaats gezet op de drempel van het zuidelijk sluitgat van de Grevelingendam 8 mei Koningin Juliana en prins Bernhard bezoeken Middelburg op hun tocht langs de Nederlandse provinciesteden ter viering van hun zilveren huwelijks feest 26 mei De PZC neemt in Vlissingen een nieuwe rotatiepers in gebruik en gaat over op een groter formaat van de krant 12 juli De Sloedijk is gesloten 8 september Het feest van de intocht van de fruitfee in Goes wordt besloten met een massale bier-mossel-maaltijd op de Grote Markt 29 november De ANWB stelt zijn eerste kantoor in Zeeland open voor het publiek. Het is gevestigd in een pand aan het Plein 1940 te Middelburg 8 december Akte van toedeling van de herverkavelingen THolen en de Zak van Zuid-Beveland wordt gepasseerd 24 december Zeeuwse beeldende kunstenaars exposeren in de burgerzaal van het stadhuis te Middelburg OOSTERSCHELDEBRUGPLAN PROVINCIALE STATEN ALS ÉÉN MAN ACHTER VOORSTEL PZC 13 april 1962 Je kunt er natuurlijk erg lyrisch over doen. Me* een trilling in je stem vaststellen dat die Zeelandbrug over de Oosterschelde toch maar de romantiek uit de verbinding met Schouwen- Duiveland heeft gehaald. Op de 'Emma' tussen Zierikzee en Kots leerde je net eiland pas wer kelijk kennen, wordt er dan gezegd. Het verhaal laat zich steeds vaker ophalen als de ontslui ting van Zeeland voor. net verkeer gespreks stof is. Weet je wel, dat sfeertje daar aan boord. De scheepspraet met Arie, de kaartjesverkoper. De roddels in de kajuit. En spóken dat het soms kon, als je de haven verliet De ellende begon alleen pas wanneer je op het nippertje dat sfeertje aan boord weer eens moest missen. Als je een uur lang aan de veer haven De Val bij Zierikzee of op het opstel plein bij Kats stond te blauwbekken. Don dook >e tenslotte het wachtlokaal moor weer in. Voor net zoveelste kop koffie. De bouw van de brug wos al op gang, toen Schouwen-Duiveland het nog even goed heeft moeten voelen, waf het is om een eiland te zijn. In de geniepige winter van 1962/63 zat de Oosterschelde bi|no tien weken dicht. Het sfeer tje von de 'Emma' was al die tijd met vorstver let. Zwarte rookwolken uitbrakend tussen de ijs- schotsen ploeterden aan de andere kont van het eilana, bij Zijpe, de boten van de RTM zich nog een enkele moal per dag gaar Anna Ja- cobapolder. Als men aan de steiger bij de pont op Schouwen ooit zijn ziel in lijdzaamheid heeft bezeten was het toen. En dan die avond in december 1965 toen de brug er ol was en eigenlijk ook weer niet. Het feest ter gelegenheid van de officiële opening met koning Juliana als eregaste lag nog een week in het verschiet. Alles op de brug was klaar, maar je mocht er noa niet over. Wie het wel deed riskeerde een bekeuring. Er joeg een zware sneeuwstorm over Schou- wen-Duiveland. Ik herinner het me nog pre cies. Plotseling dat telefoontje in Zierikzee: on middellijk naar Goes komen, werk aan de win kel! Daar sta je dan. Alle veerdiensten uitge vallen. Er was nog moor één mogelijkheid over. Van Zierikzee via Grevelingendam en de toen inmiddels wel bruikbare Haringvlietbrug naar Rotterdam en van daar uit over Dord recht, Roosendaal en Bergen op Zoom naar Goes. Op zo'n trip in hondenweer kon het sfeertje van de 'Emma' me echt gestolen wor den. Nu je tegenwoordig in een dik uur van Mid delburg naar Rotterdam rijdt over bruggen en dammen en de zuid-noord-verbindinaen van Zeeland uit gewoon geworden zijn, kijk je wat vertederd terug naar de eensgezinde opwin ding die de bouw van de brug-met-de-super- lotieven oan het begin van de |oren '60 in dit gewest heeft veroorzoakt. Meldde de PZC: „Gistermiddag donder dag 12 opril 1962 om vier minuten voor een uur viel in de Middelburgse stafenzaal de be zegelende hamerslag voor het belangrijkste be sluit, dat de Provinciale Staten van Zeeland in de no-oorlogse jaren hebben genomen: de beslissing om tussen Noord-Beveland en Schou- wen-Duiveland in de eerstvolgende drie jaar Europa's langste brug, de vijf kilometer lange Oosterscheldebrug, te doen bouwenMet die hamerslag verbrak de waarnemend commissaris der koningin, de heer C. Philipse, een bijna emotionele stilte. Een stilte, die de belangrijk heid van dit besluit markeerde, nadat mr A. J van der Weel, lid van gs, indringend en met een bezielde en bezielende woordkeus de gro te importantie van dit besluit had getekend. Voor hem had vrijwel iedere fractiewoordvoer der in de staten dit een historische dag vooi Zeeland genoemd Anderhalf jaar, sinds de PZC op 3 septem ber 1960 met de primeur van de brugplannen 'an gs naar.buiten was gekomen, verkeerde Zeeland ol in de roes von hef pro|ect. terscheldebrug want zo heeft ie tenslotte jarenlang geheten was de logische schakel in de reeks van weg- en brugverbindingen van het deltaplan. Maar Zeeland moest die schakel er zelf tussen lassen. Het rijk deed het niet. Al in 1954 had ETI-directeur drs M. C. Verburg in een beschouwing de gedachte van een ren dabele vaste verbinding tussen Schouwen en Noord-Beveland geopperd. Toen eenmaal het moderne begrip tolheffing bij de plannen voor de bouw van ae Haringviietburg een geaccep teerde zaak werd, koppelde de toenmalige hoofdingenieur-directeur van de provinciale waterstaat in Zeeland, if. J. G, Snip, techniek en mogelijkheden tot een gedurfd initiatief. Zeeland wilde bewijzen dat het gewest er zelf ook iets voor over had om uit het isolement te komen. Er waren natuurlijk na de presenta tie van het plan voor de bouw van een brug naar Schouwen nog reeksen andere argumen ten. Die zijn na net eerste 'applaus' in de stotenzitting van januari 1961 voortdurend in stelling gebracht om het project in Den Haag te verdedigen. Zo wos er de theorie dot heel Zeeland moest kunnen meeprofiteren van de snelle verbinding die Schouwen eind 1964 zou krijgen met de randstad Holland via Greve lingendam en Haringvlietbrug. Zwaar heeft ook meegespeeld de overweging dat de veerver- binding tussen Zierikzee en Kots hard aan ver betering van de accommodatie toe wos. En daarbij ging het om vrij aanzienlijke investerin gen. Die konden nu achterwege blijven. Dan wos er verder nog het argument, dat Schou- wen-Duiveland met goede vaste verbindingen naar het noorden een eiland, dpt toch altijd al sterk op Rotterdam was georiënteerd op de duur wel eens helemaal de band met overig Zeeland zou kunnen verliezen, wanneer die met een gebrekkige veerdienst aangehaald zou moeten blijven. Maar voorop en vooral heeft Zeeland met dat ranke, gestroomlijnde sHhouet van die brug over de ter plaatse 5021,7 meter brede Ooster schelde een symbool voor een nieuw toekomst beeld neergezet. In het voorgespannen beton van de overspanninaen, gedragen door 54 pij lers, was zoiets opgeslagen als het vermogen om met meer veerkracht dan vroeger te wer ken aan de opbouw von een provincie, die er genoeg von had om zich nog langer aon de kant te laten schuiven. Industrialisatie, zeehovenontwikkeling, recre atie, landbouw, voor elk van deze bedrijfs takken in Zeeland is de brug over de Ooster schelde intussen von wezenlijke betekenis ge worden. De cijfers van de jaarverkoop van tol- kaartjes hebben dof na wat aanloopmoeilijk heden in de beginperiode men was wat op timistisch geweest intussen wel aangetoond. In de provincie zelf is het nooit een vraag ge weest of die toch niet geringe investering van 77 miljoen in de bouw van de brug en de op en afritten wel rendabel te maken zou zijn. Men keek er niet alleen naar de tolopbrengsfen, maar veel meer naar het effect op een reeks andere terreinen in de provincie. En daarbij was het psychologisch effect van de brug be slist niet het onbelangrijkste. Toch heeft het overleg met 'Den Haag' over hef initiatief van de provincie nog heel wat voeten in de aarde gehad. Goed, men wilde er bij de ministeries van verkeer en water staat en van financiën wel meegaan met het voorstel om een vennootschap tot exploitatie van de brug op te richten, maar voor zijn financieel beheer kreeg die 'volle dochteron derneming' van de provincie Zeeland strenge voorschriften mee. Geharrewar over de prog noses van het verkeer over de brug er lagen nogal wat verschillen heeft het Haagse ïiol uiteindelijk een jaar opgehouden. Ook de mini steries van binnenlandse zaken en van bouw nijverheid moesten er aan te pas komen. Voet- ie voor voet|e vorderde net gesprek /.eeiano- Den Haag, een voor een werden de hinder nissen uit de weg geruimd. In de loop van maart 1962 sijpelden er berichten door in de trant van 'nu kan de beslissing iedere dag vallenBurgemeester mr F. Th. Dijckmeester van Zierikzee en zijn collega A. A. Schuit van Kortgene poseerden met een handdruk voor de persfotografen. Vele duizenden hebben in de arie jaar lange bouwperiode van de brug en ook nu nog hun voorbeeld gevolgd. De pijlers en overspanningen, die langzaam maar zeker de streep steeds verder naar de horizon van Schouwen aan de overkant doortrokken, wa ren een dankbaar achtergrondje voor een fo tootje met de familie. Maar dat niet alleen. De brug werd enkele jaren long een soort van 'handelsmerk' voor Zeeland. Je trof het gesty- leerde beeld terug op postzegels, op handdoe ken, op speldjes en vlaggetjes, op de gekste souvenirs. Er zijn bijzonder fraaie foto's, dia's, schilderijen en films in omloop gekomen met de Zeelandbrug als onderwerp. Kortom, het heeft het project aan reclome en public rela tions niet ontbroken. De vorderingen bij de spectaculaire seriebouw van de elementen, die in een grote, 'openluchtfabriek' aan de wal bij Katr werden samengesteld, trokken veel be kijks. Van het grote publiek dat dagelijks en vooral in de weekends een kijkje kwam nemen op de dijk bij Colijnsplaat. Moor ook van wo- terbouwers en andere speciaal geïnteresseerden uit de hele wereld. Met de reuzenbok 'Ir J. G. Snip', het instrument waarmee de palen voor de pijlers in de bodem werden geschroefd en met oi dat andere opvallende gereedschap zorgden de bruggenbouwers van provinciale waterstaat en de aannemerscombinatie zonder verdere aanbeveling al voor hef nodige stunt werk op de bouwplaats. Een gelukkige combi natie om je grondig op de hoogte te stellen van het hoe, wat en waarom van de brugbouw was een bezoekje aan het later bijzonder succesvolle voorlichtingscentrum aan de haven bij Colijnsplaat en een tochtje met die sfeer volle veerboot 'Emma', die zichzelf meter voor meter overbodig zag worden. Kranten en andere nieuwsmedia volgden de bouw hinderlijk nauwkeurig en op heel war plaatsen zog je de brug in zakformaat voor je opduiken. Op miniatuur Walcheren, bij het fruitcorso in Goes, bij bakkerswedstrijden en ga zo moor door. En dan was de verbinding over de Oosterschelde in wording ook het project van de officiële bezoeken. In je her innering blijven haken de incidentjes, die zich daarbij voordeden. Dat tussen de koningin en de persfotografen op de brug; dof met de slag boom, waaronder wijlen baron Collot d'Escury bekneld raakte. En niet te vergeten de paniekverhalen. De voorspelling: je waait eraf, net is niet meer don een plank over het waterHet hardnekkig» verhaal dat de brug op de duur wel zou ver zakken door de ondermijnende, gevaarlijke stromingen rondom de pijlers. Het hoorde er allemaal bij. Ook de na weeën met de tarieven en de opbrengsten in de eerste jaren van de exploitatie. Een tijdlang heeft de NV Provinciale Zeeuwse Brugmoat- schappij met speciale 'nieuwsbrieven' aggres- sieve verkoopmethodes toegepast om de brug er in te krijgen bij de weggebruikers op de nationale en internationale routes. Tot voor korf kon dat nog steeds met de slogan 'de langste brug van Europa'. Maar die leus is in tussen door een ander feit op het gebied van de bruggenbouw in Zweden achterhaald. En daarmee heeft deze provincie de Zeelandbrug, de brug naar haar zelfbewustzijn bij de ge wone inventaris gevoegd. Met nog maar één grote wens als net gaat om verkeersverbin dingen, een 'vervolg' in de vorm van een vast» oeververbinding Westerschelde.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1973 | | pagina 58