BOETJE BAH: NA DE KLEUTERSCHOOL
HET PODIUM OP
WATERMAN, SCHOLTEN,
VAN TEYLINGEN:
ZATERDAG 17 MAART 1973
PIOVINCIALI ZEIUWSI COURANT
17
John Mayall, de man die algemeen wordt gezien
als de belangrijkste vertolker van de blanke blues,
komt naar Nederland. Hij geeft 15 mei ten concert
in het Amsterdamse Concertgebouw.
De Nederlandse top tien genoteerd door Hilver
sum III van deze week ziet er als volgt uit:
l. DOWN BT THE LAZY RIVER
The Osmond!
3. (2) GO LIKE ELIJAH
Chi Colt race
3. (1) YELLOW BOOMERA.NO
Middle of the Road
4. 17) MAYBE TOMORROW. MAYBE TONIGHT
Earth and Fire
5. 110) KILLING ME SOFTLY
Roberta Flack
6. (4) DO YOU WANNA TOUCH ME
Gary Glitter
7- (5) JEAN GENIE
David Bowie
8. (3) BIANCA
Freddy Breck
9. CUM ON FEEL THE NOIZB
Slade
10. MY GIRL DONNA
The Buffoon!
RANDY JACKSON (10)
Keurig geperste uniforme kos
tuumpjes, netjes gekamd en
gekapt haar, een tandpasta-
glimlach en een lief stemmetje.
Dat zijn de drijfveren van een
sprankelende stroming in de
pop, die wordt gebracht door
muziekproducerende gezinnen
uit de Verenigde Staten. Jack
son 5, Osmond Brothers en
Partridge Family zijn de be
langrijkste vertolkers. Het is
muziek voor kleuters, dertien
jarige meisjes en grootouders.
Vertier voor jong en oud.
Spijkerbroeken en corduroy pakken
vormen niet langer de kledij' op het
podium. Ze hebben plaats moeten
maken voor glimmende stofjes, gou
den biesjes op de mouwen en kraak
heldere witte broeken met gerende
pijpen. Ook over het haar en de
bewegingen bestaan nauwkeurige
voorschriften. Het is een confectie-
pop van inferieure kwaliteit.
Neem bijvoorbeeld het keurige en
kinderrijke gezin Osmond. De
broertjes konden zo goed met el
kaar opschieten, dat ze al op zeer
jeugdige leeftijd op familie-feesten
en houseparty's uit volle borst bed
jes ten gehore brachten. Het succes
was so groot dat de buren hen
uitnodigden en zo ontstond binnen
korte tijd een popgroepje; kortweg
de Osmond Brothers genaamd, want.
originaliteit is nooit him sterkste
punt geweest. Little Jimmy had nog
maar juist rijn eerste nauwelijks
verstaanbare woordjes gebrabbeld
Cboetje bah' of iets dergelijks) of
het knaapje kreeg een artiestenpak
je. Alras leerde hij lieve tekstjes uit
zijn hoofd en mocht Jimmy mee
naar optredens en studio's. ïn Ne
derland heet dat kinderarbeid, in de
VS riet men het- kennelijk als ge-
■ond voor de gezinsverhoudingen.
INGREDIËNTEN
De zichtbaar in en fn gelukkige
broers zorgden al voor menig opge
wonden tafereel. De beweeglijke
knaap.jes en knapen hebben alle in
grediënten In zich om een succesfor
matie te vormen. De schattige Little
Jimmy het idool van de oudjes
de charmante Donny het ide
aal van de tiener-meisjes en de
bezadigde oudere broers, die er op
moeten toezien dat de Heintjes geen
kattekwaad uit halen. Muzikaal ge
zien Is het niveau beneden peil,
maar de show maakt het voor velen
goed.
Ben duidelijk voorbeeld van hun
prestaties is de langspeler 'Greatest
Hits' (MGM Records 2315 190), 'Cra
zy Horses', "Down by the lazy river'.
Puppy Love', 'A teenager in love'.
One bad apple', Tweedle dee' en
'Long haired lover from Liverpool"
zijn de bekendste van de 12 num
mer;, Meestal gaat het om oeroud
werk waar zelfs derderang nachtclub
orkesten rich niet meer aan wagen.
Maar wanneer een heupwiegend,
glimlachend kind met een lekkere
bolle toet zingt dat h'j je langharige
vriendje uit Liverpool is, veranderen
de zaken natuurlijk wel.
DAVID, DAVID
'Darling David' Cassidy komt voort
uil een fictief, voor een televisie
bijeengebracht muzikaal gezin- Deze
'gladjanus' (1.73 meter lang. .79 kg,
bruin haar, lichtbruine ogen, 22 jaar
en vrijgezel) is in zeer korte tijd
het super-tiener-idool, het onbereik
bare ideale vriendje geworden,
Zijn onberispelijk gedrag en de heb-
je-problemen-bel-dan-naar-David-
glinstering-in zijn ogen doen vele
meisjes al in zwijm gevallen, wan
neer hij nog maar een minuut cp
hei podium of scherm te zien is.
Tijdens zijn optreden vorige week in
Rotterdam had de ordedienst han
den vol werk met het afvoeren van
flauwgevallen fans. David steeg tot
ongekende hoogte: de nette jongen
uit het keurige milieu verkocht
sinds 1970 acht miljoen singles en
vijf m;l ioen elpees. De platenmaat
schappijen zijn vol blijdschap want
er tuimen steeds meer mensen in.
JACKSON 5 PLUS 1
En dan is er nog het breedlachende
gezin Jackson, spelend en ringend
onder de naarn Jackson 5- Inmiddels
is de formatie uitgebreid tot zes
personen, want de 10-jarige Randy is
er bij gekomen. De gemiddelde leef
tijd van de groep is daarmee geko
men op 16 jaar. een hele leeftijd. Na
de hitsingle "Ben' van de 14-jarige
Michael gaat het de groep voor de
wind. De nieuwste single van deze
groep is getiteld Doctor my Eys'.
De platenmaatschappijen werken er
hard aan deze sterret jes te lanceren
en onafgebroken aan het popfirma
ment te laten flonkeren. Het zal niet
lang duren of er worden op de
kleuterscholen talentenjachten geor
ganiseerd. want daar moet heel wat
'talent' zitten. Een begeleidingsteam
staat, klaar om de kleuter van de
modernste kleertjes te voorzien, le
ren net iets te diepe kniebuiginkjes
te maken, knipoogjes te geven, gui
tig te kijken en op te voeden tot hij
i of rijop 16-jarige leeftijd voldoen
de verdiend heeft om de rest van
rijn (of haar) leven niets te doen-
COMPUTER-TALENT
De muziekkrant 'Oor* noemde dit
verschijnsel Tiet computertalent'.
Oor: „De platenmaatschappijen zijn
er onmiddelljk ingesprongen en heb
ben voor deze groep potentiële ko-
JACKSON A
pers. met ruim zakgeld, een eigen
marlet gemaakt. Daarmee is het fe
nomeen computertalent uitgediept.
Alle facetten worden op het juiste
moment geprogrammeerd, onder
een centraal motto: de klanten moe
ten tevreden, dus monddood, gehou
den worden".
De ontwikkeling zal rich ongetwij
feld voortzetten. Had je vroeger de
'nighschool-pop', nu begint hei een
kleuterschool-pop te worden. Gladde
muziek van gladde families en nog
gladdere platen bonzen. Muziek, die
te goedkoop ls om naar te luisteren
en te mooi om de radio ui*, te
zetten. Te omschrijven met de «el-
zeggende woorden; boet je bah.
VAN DRIE DICHTERS die maar zelden
van zich laten horen verschenen er on
langs tweede bundels, te weten van Jacques
Waterman, Harry Scholten en Hendrik
(Henk) van Teylingen. Het langst heeft Har
ry Scholten gewacht (hij debuteerde in 1962
met "Water in zicht'), het kortst Jacques
Waterman, wiens 'Album' in 1970 verscheen,
terwijl Van Teylingens "De baron fietst
rond'uit 1966 dateert.
Jacques Waterman is sedert rijn debuut (een her
ontdekking, de tijdschriftpublicatie van kort na de
oorlog was totaal onopgemerkt gebleven) en door
alm geregelde bijdragen aan 'Maatstaf' een figuur die
aan geheel eigen volkomen onverwisselbaar geluid
heeft toegevoegd aan het, poëtische koor van de
zeventiger jaren. Een geïsoleerd dichter is hij,
wiens werk rechtstreeks lijkt aan te sluiten bij dat
van de romantici uit de eerste helft van de
negentiende eeuw. Zijn werk is zo 'ongewoon', op
het artificiële af, dat sommige critici zelfs serieus
getwijfeld hebben aan zijn bestaan: was Waterman
soms de naam waaronder bijvoorbeeld Komrij, of?
of? zich grapjes veroorloofden? Helemaal onbegrij
pelijk was dat niet, temeer als men ook bij
Waterman soms enige verwantschap met Beddoes
of met Van Hoddis meent te bespeuren, en ook al
niet omdat Waterman in Israël woont en vrijwel
nooit in Nederland komt.
Waterman heeft zijn gedichten alle gedateerd, en
daaruit is af te lezen dat het publiceren hem
kennelijk toch wel tot grotere poëtische activiteit
heeft aangezet. In 'Album' was er 1 vers uit 1947,
en dan waren er 11 uit 1948, 2 uit 1949, 5 uit 1950,
3 uit 1951, 1 uit 1952. Vervolgens een sprong. 3 van
1969. Tussen 1952 en 1969, 17 jaar, geen verzen dus-
Vergelijken we dit met "Maanden, jaren,' rijn nieu
we bundel, dan komen we tot 3 van 1948 of eerder,
2 van 1949, 1 van 1950, 1 van 1951, 1 van 1960
En dan: 7 van 1969, 6 van 1970, 5 van 1971 en 1 van
1972.
Er bestaat overigens niet zoveel verschil tussen een
gedicht van Waterman uit zijn eerste of uit rijn
tweede periode; de wat wonderlijke, ouderwetse
aandoende syntaxis terwille van rijm en metrum is
er direct, en ook al direct die unieke combinatie
van tot het uiterste doorgevoerde nuchterheid en
zakelijkheid, van haast wetenschappelijke droogte
en poëzie, Welfremdheit, absurdisme. Mogelijk zijn
de gedichten uit wat ik maar de 'tweede periode'
zal noemen iets moderner, eigentijdser van levens
gevoel, en ik vermoed dat we de reden daarvan
moeten zoeken in een zekere verlossing uit het
isolement. Ik citeer een vers uit 1949:
VERHARDING
De steentjes uit de perken
Daarginder naast het kiezelpad
Zijn kleingeklopte zerken
Uit de omgeploegde dodenstad,
Die dertigduizend man bevatt',
Aanvankelijk beweend, vereerd.
Daarna door mier en worm verteerd.
Tenslotte met een schop verspreid
En uitgestrooid door de eeuwigheid.
Speciaal wil ik nog wijzen op het merkwaardige
experiment in het 'klokgedicht' (De Klok), waarin
de woorden en het ritme de hortende loop van een
uurwerk suggereren, terwijl het geheel toch een
veel diepere betekenis heeft:
DE KLOK
Hierna gaat hij gauw en hierna gaat zij gauw
En hierna dreigt een stop
En daarna gaat dit- dood en daarna gaat dat
dood
En windt men zich weer op
Tikketak, tikketak, de veer die staat te strak,
Takketik. takketik, wacht nog een ogenblik.
Hierna gaat hij gauw en hierna gaat zij gauw
Naar maat der onrust stop-
De bundel "Maanden, jaren' is fraai uitgegeven, ook
het omslag is erg mooi, maar dat is geen wonder,
in het colophon is te lezen dat de uitgeverij de
bekende kunstschilder C. D. Friedrich bereid heeft
gevonden, dat- omslag te verzorgen. (Er staat dood
leuk: 'Omslag: C. D. Friedrich!')
Van de weemoedige avondstemming van Friedrich
naar de brute, ogenpijnigende weergave van een (in
werkelijkheid ook meestal oogpijnigende) roodbon
te zakdoek die het omslag van Harry Scnolten's
nieuwe bundel 'siert' is een hele stap. Jammer van
dit schreeuwerige omslag, want het gedicht waarop
het geïnspireerd werd is juist zo aardig en beschei
den, en dat de genoemde handeling met een 'boe-
renneusdoek' gepleegd zal zijn lijkt me zeer on
waarschijnlijk:
EEN ZAKDOEK IN DE OCEAAN
tijdens het stillezen
een snikhete zomerdag 1948
stapte hij opeens de bank uit
liep naar voren naar de wereldkaart
doopte zijn zakdoek in de oceaan
depte daarmee aandachtig het voorhoofd
liep bedaard terug naar zijn plaats
en las toen zichtbaar verfrist verder
Harry Scholten is in deze bundel beter op
dreef dan in rijn debuut; hij heeft mogelijk ook
streng geselecteerd, want na tien jaar komt hij met
een bundeltje waarvan de bladzijden maar aan één
kant bedrukt zijn, zodat het boekje nog tot 86
pagina's uitdijde.
Scholten schrijft thans op rijn beste momenten
(zoals het geciteerde vers) aardige, zuivere notities
neer over het familieleven en over de gebeurtenis
sen van alle dag, als tv-kijken, een begrafenis,
geloofskwestietjes. Zodra hij echter hoger grijpt,
als in "Menswording," "Mensenzoon" weet hij de
gedichten geen spanning meer mee te geven, en als
hij grappig wil wezen (kleine zelfstandige) slaat
het, bij mij althans, totaal niet aan. De meeste
opmerkingen vind ik zeer zouteloos of erger, en het
enige wat ik wel aardig vond is "Handzaam motto'.
'Oog omhoog, tand om tand
Hendrik van Teylingen heeft een intrigerende titel
aan zijn nieuwe bundel gegeven: "Van aldoor groter
hoogte plat op het zeil'. Ik zocht het in de richting
van een of andere sport, trampoline of zo, tot ik
het gedicht Exit Testuao graeca las:
Eind mei werd besloten dat Bosjes
Winterslaap lang genoeg geduurd had.
We groeven hem uit. veegden de aarde
Van zijn grijze schild, schudden hem wat,
Maar kregen hem niet wakker. Waarna
We hem van aldoor groter hoogte plat
Op het zeil lieten vallente.lkens
Iets luider, waarna in het vuilnisvat.
Hei gedicht is tevens wel een goed specimen van
deze 'paneeltjes, letterschilderijtjes' zoals Van Tey
lingen deze minutieuze werkstukjes zelf noemt: ze
bestaan allemaal uit twee kwatrijnen, er rijmt
meestal ook wel het een en ander, maar je leest
volkomen over dat rijm heen, het hoort bij het
zorgvuldige spel.
"Kleine gedichtjes' dus, maar overvol fantasie, ken
nis, kritiek, beelden, ik heb buitengewoon van dit
bundeltje genoten. Het is haast een soort weglaat-
techniek die Van Teylingen toepast: hij suggereert
meer dan hij zegt, maar hij suggereert met een
grote precisie, heel gericht, en wat bij zijn aandach
tige lezer overkomt zal dan ook wel vrij goed
kloppen met wat hij zelf heeft bedoeld. Daarbij ls
Van Teylingen verrassend oorspronkelijk. Hij is
uiterst modem, de grote cultuur die Mj bezit
verbergt hij haast angstvallig, maar ai® Terraadt
zich overal. Lees deze bundel eens heel aandachtig
en proevend, en u zult mogelijk, met mij. naar
meer werk van Hendrik van Teylingen gaan uitzien.
Ik citeer nog:
NU WILLIC VROILIC LEVEN!
Zo is een weiland geen wijkplaats meer
En een grootzeil dat achter suisriet
Voorbij laveert geen blijk van vrijhei''
En een krekel op de knie een last.
Zo trekt men zich terug binnensmuurs;
Neemt de spiegel in vertrouwen; blaast
Stof van een heilig boek; doet een kast
Beter dicht; speelt elementair fluit.
•CONTINENTAL STARS'
Een kleine kist van spaanplaat is dhol.
Een leeg schaakdoosje is tabla: Gena
Chhat gaan er met hun vier handen
En twintig vingers zwaar tegenaan.
Er vallen klappen die de wanden
Uithollen: de Ganges breekt zich baan
Door de flat. stort van de veranda
En de Bijlmermeer loopt bruisend vol.
Jaco.uea Waterman: Maanden, Jaren, De Arbeidersper!. Anssser.
dam. Harry Scholten: Een zakdoek ln de oceaan. Nijgh U Ven
Disaar. 'ï-Grarenhage; 9,90. Hendrik ran TerHngez: Van Ei-
door groter hoogte plat op het «eil. Arbecderrpors." Amaterdsc,
22,50.
