PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT FORMATIEKANSEN KLEINER NA UITSLUITING CHU Mark revalueert met 3 procent VMZ: „Misschien kunnen we de bouw van tweede kerncentrale tegenhouden" K) Tilanus Vandaag in de krant- Vakbondsacties Koninkrijk Belgische begroting BIESHEUVEL WIL UIT POLITIEK WEER STAKINGEN IN SURINAME r OVERTUIGD VAN EFFECT BEZWAREN 216e jaargang - no. 61 Dinsdag 13 maart 1973 Hoofd van WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN leerlingen Pagina 2 F. v»n et Vaiaa, K. Scharphula an V/. F. <a Fajtar. Hooldiadactla. G. A. da Kok Vil»., WaUU. 56 60, lal 5144 <b.».j ad. 01186-564, a«p. 2751, rW. 01184-4799. Mldtfclbur#. MaiM 51. I. 4457. Zlarlkzaa, rad, tal. 3346, adm lal. 2094. Hulil. Slaanatraat 6. tal. 4058. Ad. sr„> 55 '-ar.i bv - 2 .f A M. 8140 (b.| #ad. «1» CONFESSIONELEN BOOS OVER JONGSTE BRIEF BURGER (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De kansen op een kabinet-Den Uyl zijn maandag gedaald nadat formateur Burger heeft laten weten dat hij de CHU niet bij de formatie wil betrekken. KVP en ARP zouden in zijn ka binet vier respectievelijk twee ministersposten en eventueel staatssecretariaten kunnen krijgen. De KVP zal bovendien een vice-premier mogen leveren. DEN HAAG Kabinetsformateur mr. J. Burger heeft maandagmid dag mevrouw prof. mr. M. Rood- de Boer ontvangen voor een on derhoud omtrent de mogelijkhe. den van het bezetten van een even tuele post in het kabinet-Den Uyl. CHU-fractieleider Tilanus conclu deerde maandagavond dat Burger na deze mededeling nog maar weinig kans van slagen heeft. „KVP en ARP zullen meer hechten aan het samen gaan van onze drie partijen en ver nieuwing van het partijstelsel dan aan een slagen van één enkele formatie", meende hij. ARP-fractieleider Aantjes: „Ik be grijp niet goed hoe het op bruuske wijze buitenspel zetten van de CHU dienstbaar kan zijn aan de vorming van een kabinet Den Uyl- Burger is naar mijn mening tot nu toe met grote vindingrijkheid bezig geweest- Hoe in het kader van zijn werkzaam heden het passeren van de hele CHU en van iedere CHU'er afzonderlijk past, is mij een raadsel". Aantjes legde er nog eens de nadruk op dat hij zaterdag in zijn gesprek met Bur ger tijdelijk heeft laten merken hoe zwaar de christen-democratische sa-1 menwerking voor de ARP weegt. KVP-fractieleider Andriessen was maandagavond niet voor commentaar beschikbaar omdat hij nog moest te rugkeren van een weekendvakantie naar Oostenrijk. Burger maakte zijn beslissing maan dag bekend in een brief aan KVP- fractieleider Andriessen en ARP-frac tieleider Aantjes. Hij schrijft in zijn brief dat de CHU te vaak heeft ge zegd niets te voelen voor zijn lorma- tiewerk. Burger vraagt zich af of onder die omstandigheden met goed fatsoen van hem gevraagd kan wor den nu de CHU toch bij de formatie te betrekken. „Het zou onoprecht zijn de CHU nu nog mee te laten doen- Dat kan ik niet opbrengen", schrijft Burger. Hij meent dat het progressieve kabinet dan plotseling veel minder progressief zou zijn. Burger geeft bovendien te kennen niet te willen afwijken v*an de zetelverdeling van 10 progressieve mi nisters en zes confessionele ministers KVP en ARP zouden bovendien niet VOLGEN VAN GULDEN NOG NIET ZEKER BRUSSEL (ANP) In de eerstkomende twee dagen zal naar alle waarschijnlijkheid beslist wor den of de Nederlandse gulden en de Belgische (en Luxemburgse) frank het voorbeeld van de reva luatie van de Duitse mark met drie procent zullen volgen. De Belgische vice-premier en minister van financiën, Willy de Clercq, liet de mogelijkheid tot revaluatie, maandagochtend vroeg in Brussel, volledig open. De Nederlandse minister Nelissen was, na bijna twaalf uur onafgebroken monetair overleg van de EEG-landen, wat voorzichtiger. Nederland is een revaluatie van de D-mark wel eens gevolgd, maar vaker was het zo dat bij een revaluatie van de Duitse mark de gulden niet in waarde verhoogd werd. „Laten we het op dat laatste maar houden", aldus minister Nelissen. De Belgische minister De Clercq, on der wiens leiding het monetair EEG- beraad zich in Brussel afspeelde, zei wel dat besluiten over de Benelux- raunten 'in innig contact tussen de regeringen' genomen zullen worden. Hij liet ook geen twijfel bestaan over de waarde die hij hecht aan een gemeenschappelijk Beneluxbesluit. De Clercq noemde de oplossing die maan dagochtend vroeg in EEG-verband be reikt werd 'niet onverdeeld gunstig, maar toch gunstig'. Het gevaar dat we als EEG uit elkaar zouden vallen en dat ieder van de EEG-lidstaten met zijn munt een andere politiek zou voeren is bezworen zo zei hij. De besluiten die de raad uiteindelijk maandagochtend vroeg heeft genomen zijn de volgende: Zes EEG-lidstaten (Duitsland, de Beneluxlanden, Frankrijk en Denemar ken) blijven op 19 maart, als de valutamarkten weer open gaan 'op één lijn zitten'. Dat wil zeggen dat de maximale afwijking op contante basis tussen deze munten gehandhaafd blijft op 2,25 procent. De centrale banken behoeven op die datum niet meer te interveniëren bij de fluctuatiemarges van de Ameri kaanse dollar. Dat betekent dat ge noemde zes EEG-landen hun munten gemeenschappelijk laten zweven en de dollar niet meer steunen. Het Britse en Ierse pond en de Italiaanse lire zweven al, maar deze landen hebben zich bereid verklaard zo snel mogelijk terug te keren tot vaste pariteiten van hun munten ten aanzien van de overi ge EEG-munten. De Europese commissie zal, zoals al eerder was besloten, voor 30 juni DE INDUSTRIEBONDEN gaan hun acties verscherpen. Stakingen worden van nu af aan niet meer tevoren aangekondigd.(pag. 3). DE KONINKRIJKSCOMMISSIE is begonnen aan haar overleg, dat gestalte moet geven aan de toe komstige verhoudingen tussen de drie rijksdelen... (pag. 3). BELGIË zit met een fiks tekort op de begroting. In Brussel wordt thans moeizaam overleg gepleegd over de maatregelen die genomen dienen te worden... (pag. 9). Nieuws uit Zeeland op de pagina's 2, 4, 5, 6 en 7. Binnen- en buitenlands nieuws op de pagina's 1, 3 en 9. Sport op pagina 11. Radio en televisie op pagina 13. Financieel nieuws op pagina 15. een verslag indienen betreffende de aanpassing van monetaire steun op korte termijn en het geleidelijk ge meenschappelijk maken van reserves (Europees muntfonds) en bovendien zal ze ook andere voorstellen ter tafel brengen als dat dienstig is. Op monetair gebied zal er een nauw en voortdurend overleg tussen de bevoegde instanties van de EEG- lidstaten blijven. Duitsland heeft melding gemaakt van zijn voornemen om voor 19 maart een beperkte (3 procent naar boven) aanpassing aan te brengen in de spilkoers van de D-mark, dit om bij te dragen tot 'een ordelijke ont wikkeling van de valutaverhoudingen'. De technische bijzonderheden be treffende voorgenoemde vraagstukken zullen in de komende dagen worden uitgewerkt. Op 21 en 22 maart zullen de ministers van financiën praten over de statuten van het Europees monetair fonds dat er moet komen, zo deelde minister Nelissen mee, daarmee ontkennend dat al officieel zou zijn dat dit fonds 36 miljard gulden gaat omvatten. De Nederlandse minister noemde het overigens „niet simpel om de tweede fase van de economische en monetai re unie te halen". Zowel minister Nelissen als raads voorzitter De Clercq noemden het, ondanks de EEG-besluiten van maan dagochtend, nog zinvol om vrijdag in Parijs opnieuw monetair beraad in ruimer verband te houden. Misschien dat de VS ons daar beloften doen om op langere termijn zich te voegen in een geordend wisselkoerssysteem, al dus Nelissen. De Clercq zei: de VS moeten zelf ook maatregelen nemen. Schmidt en Hans Friderichs, hebben de monetaire besluiten die in nacht van zondag op maandag Brussel zijn genomen, een 'optimale oplossing" genoemd. Zij hebben maan dag een persconferentie gehouden waarop minister Schmidt zei dat de besluiten weliswaar geen stap in de richting van Europese integratie zijn geworden maar dat zdj 'consolidatie van de tot dusverre bereikte integra tie' zijn. Friderichs zei dat de volledi ge werkgelegenheid in Duitsland niet in gevaar is gekomen en dat de in enkele bedrijfstakken optredende moeilijkheden kunnen worden opge vangen. Da.t Italië niet deelneemt aan gemeenschappelijk zweven van EEG- valuta s noemde Schmidt van "net ge-1 zichtspunt der regenng in Rome uit onvermijdelijk. Dat ook Groot-Brittan- nie buiten de regeling blijft beschouw-1 ae hij als „uiteindelijk zeer verstan-1 dig". I De juiste omvang en de voorwaarden van de revaluatie van de mark zullen in de loop van deze week worden bepaald. In kringen van monetaire deskundigen en deviezenhandelaars in Washington en New York was men verbaasd dat ae ministers van finan ciën van de Europese Economische Gemeenschap zo snel een uitvoerbare oplossing hebben weten te vinden voor de huidige geldcrisis. In Amerikaanse kringen schreef men het feit dat er sneller op de crisis is gereageerd dan werd verwacht, aan verscheidene factoren. Zo zou de Franse regering, nu de gaullisten blij kens de stembusuitslagen aan de macht zijn gebleven, zich gemakkelij ker hebben kunnen verzoenen met het uitzicht op een frank die 'zweeft' ten opzichte van de dollar. Een tweede factor zou de duidelijke bereidheid (Zie slot pagina 9 kolom 4 Tilanus verklaarde maandagavond in zijn reaciie: „Als Burger zoiets schrijft dan weet je ook dat hij bet meent. Er is dan geen kans meer dat je dat kunt bijpraten. Ik heb echter het volste vertrouwen dat KVP en ARP ook nu met ons op één lijn zullen blijven zitten. Tenslotte praat Burger nu weer over een progressief kabinet met een wit randje en dat1 hebben we in de periode van informa teur Ruppert al duidelijk afgewe zen". In zijn brief aan KVP en ARP gaat Burger verder in op een aantal vra gen die Andriessen en Aantjes hem vorige week tijdens hifn langdurige gesprekken met de formateur hebben gesteld. De enkele programmatische (Zie slot pagina 3 kolom 7) LARDINOIS IS TELEURGESTELD BRUSSEL (ANP) Ir. Pierre La ril i- nois, de vroegere Nederlandse minis ter van landbouw en nu in de Euro pese commissie in Brussel belast met landbouwzaken, heeft maandagavond in Brussel gezegd teleurgesteld te zijn over de gevolgen die het jongste mo netair akkoord van de EEG kan heb ben voor de gemeenschappelijke land bouwmarkt. Lardinois zei dat in de landbouwraad j in Brussel, waar de ministers ae ge- leidelijke afbraak regelden van de toe- lagen aan Britse landbouwers en waar zij ook de monetaire situatie bespra-1 ken. De Duitse minister van landbouw, j Ertl, zei in de raad zich af te vragen hoe het ooit mogelijk zal zijn de land bouwmarkt van de gemeenschap weer van eenheidsprijzen te voorzien nu de Duitse mark bijna 8 procent boven en de Italiaanse lire bijna 10 procent on der een oude pariteit beland zijn. Hij vroeg de Europese commisie dringend om na te denken over de toekomst van het gemeenschappelijk landbouwbe leid. BONN: De Westduitse minister financiën Helmut Schmidt rechtsen diens ambtsgenoot van economische zaken Hans Fri derichs tijdens een persconferen tie in Bonn naar aanleiding van het monetaire akkoord van de EEG-landen. De revaluatie van de Duitse mark zal ongeveer drie procent bedragen. Reacties (Van onze parlementaire redactie) DEN HAAG De demissionaire minister-president mr. B. W. Biesheuvel wil zich terugtrek ken uit de politiek. Dat heeft hij zijn partijvoorzitter Veerman la ten weten in een telefoonge sprek. Veerman heeft de mede deling van Biesheuvel niet wil len accepteren en na een onder houd met het partijbestuur heeft de ARP-voorzitter besloten eerst een persoonlijk gesprek Jiet de vroegere ARP-leiaer te hebben.» 4 In het .-foongesprek met Veer man heeft Biesheuvel gezegd dat hij wel adviseur van de partij wil blijven maar dat hij na vele jaren werk op het eerste plan in de politiek nu wel eens een rustiger functie wil. Ook zou Biesheuvel de vrees hebben geuit dat hij niet meer de aangewezen leider zou zijn van een naar het progressie-1 ve blok neigende ARP-fractie. Partijvoorzitter Veerman verklaarde- maandagavond dat hij Biesheuvels j mededeling niet als een voldongen feit wenst te zien. Veerman: „Biesheuvel1 belde mij uit een vergadering en ver- i telde mij toen wat hem op het hart lag- Toen heb ik gezegd: luister eens man, zoiets zeg je niet door de tele foon. Bovendien kan een beslissing die je nu neemt onder andere omstan digheden best eens verkeerd zijn ge weest. Laten we er nog maar eens over praten. Dit gesprek met Biesheu vel zal volgens Veerman nog deze week plaatsvinden. Mensen uit de di recte omgeving van de minister-presi dent menen echter dat deze niet meer van zijn voornemen is af te bren gen. PARAMARIBO (ANP) De Suri- naamse haven- en transportarbeiders bond heeft maandagmiddag besloten gei nig te geven aan de oproep van de vakcentrales om het werk in de haven van Paramaribo nëer te leggen. De staking zal drie dagen duren, aldus werd van ae zijde van het havenbedrijf Krocmviag Suriname bevestigd. Ook de arbeiders bij AIco en de Scheep- j vaartmaatschappij Suriname zullen naar verwachting voor drie dagen in 1 staking gaan. Dit laatste betekent dat I de veerdiensten opnieuw stil zullen j komen te liggen. sen de en op de traditionele re held van KVP en AR derd dagen crisis zullen resultaat wel niet In c durven stellen, zo Is blij J^e form tlek. HU dat CHU in dit c-Den Cyl niet wens: stellen of onder die omstandigheden met goed fatsoen van een formateur kan worden gevergd een dergelijke groepering In zijn formatie te betrek ken Omgekeerd „Kan van de CHU worden gevraagd alle uitspraken te vergeten en van standpunt te veran deren Kan van een CHU-lid worden gevraagd e te tre t Burger v pikt lijk INFORMATIEAVOND VOOR DE BEVOLKING BORSSELE „Misschien kun nen we met z'n allen proberen om in ieder geval een tweede kerncentrale bij Borssele tegen te houden". De Vereniging Mi lieuhygiëne Zeeland (VMZ) is ervan overtuigd dat op het ogen blik dank zij een lawine van be zwaarschriften tegen het opstar ten van de kerncentrale in Bors sele extra waarborgen bij een vergunning aan de NV PZEM zullen worden geschapen voor de omgeving. Op een informatie avond in het Verenigingsgebouw te Borssele heeft VMZ-bestuurs- lid A. de Jager dat maandag duidelijk laten uitkomen. Een trio deskundigen van de vereni ging hecrt zich het afgelopen jaar in het bijzonder met de veiligheidsaspec ten van de kerncentrale en de gevol gen van de radioactieve straling in het algemeen bezig gehouden. Naast de heer De Jager traden op de vraag, en antwoordavond mevrouw J. A. Jorrits- ma-van Oosten en mevrouw mr. C. Kannegieter naar voren om de aanwe zigen in het bomvolle zaaltje voor te lichten over de consequenties van de exploitatie van een kerncentrale. Gezien het feit dat de afgifte van een vergunning voor het zogenaamd 'kri tisch maken' van de kerncentrale Bor- sele nu al met een maand is opgescho ven en op grond van inlichtingen uit de hoek van de commissie reactorvei ligheid kwam de VMZ tot de conclu sie dat: de bezwaarschriften ertoe hebben geleid dat een nieuwe studie is ver richt naar de eventuele risico's, die verbonden zijn aan de tot nu toe onbewezen feilloze werking van het noodkoelsysteem rond het reactor vat van de kerncentrale: wordt overwogen om (evenals in de VS met verschillende centrales het geval is) bij de vergunning te bedingen dat de kerncentrale Bors sele maar op 80% van het vermo gen van 477 megawatt mag draalen zolang geen duidelijke resultaten bekend zijn van het onderzoek naar de werking van het noodkoelsy steem. Garanties „Op het moment word-n van hoger hand veel garanties gegeven. De be zwaarschriften hebben inderdaad in druk gemaakt", stelde mevrouw Kan- niegieter vast nadat in de loop van de avond diverse problemen waren aan gesneden. De twijfels aan en de onze kerheden rond het noodkoelsysteem in de centrale, dat in werking moet komen bij het 'maximum denkbare I ongeluk', waren slechts enkele elenxtn-1 ten van de discussie die zich maandag avond in Borssele ontwikkelde. De VMZ ondernam een duidelijke poging! om de hele problematiek van de kern- energie zo bevattelijk mogelijk over te brengen. In de zaal van het vereni gingsgebouw zaten inwoners van Bors sele en belangstellenden uit verschil-1 lende delen van Zeeland, die zich de laatste tijd bijzonder met het vraag stuk van de kernenergie en haar ge volgen hebben bemoeid. In drie korte inleidingen werd het gesprek als het ware wat 'opgewarmd'. Mevrouw Jor- ritsma gaf een uiteenzetting van de beginselen van de kernenergie. Haar verhaal bewoog zich tussen de begrip pen als de opbouw tan de atomen en de stralingseenheden. De heer De Ja ger richtte de aandacht van de aan wezigen in het bijzonder op vat zich in het reactorvat van de kerncentrale afspeelt. Mevrouw Kannegieter ten slotte kwam met een overzicht tan de gevolgen van de inoniserende straling voor de bevolking in hei gebied rond een kerncentrale en die voor de zoge naamde radiologische werkers. Zij be handelde daarbij ook het probleem tan de zogenaamde genetische effec ten, de gevolgen die bij bepaalde doses straling kunnen opleveren voor het na geslacht. Nulfase In de loop van de avond kwam in dit verband een onlangs verschenen rap port was gebleken dat op enkele plaat- ke. waarin de zogenaamde 'nulfase' voor de stralingsbelasting van het Sloegebied is vastgesteld. Uit dat rap port wsa gebleken dat op enkele plaat sen in het Sloegebied (op het bedrijfs terrein van Hoechst en in de omge ving van de conventionele PZEM-cen- trale) een extra hoge stralingsbelas ting was vastgesteld. Bij Hoechst een hoeveelheid van 200 microrem per uur. Een en ander schijnt verband te hou den met de radioactiviteit die wordt afgegeven door de fosfaatslakken van Hoechst. Deze slakken worden onder (Zie slot pagina 4 kolom 5) zijn dat ik dat n kan opbrengen". 1 Het Is altijd goed wanneer een politicus zich bewust is van de ethische nonnen, waaraan hij moe: voldoen, maar de formateur overdrijft Wat de Nederlandse poli tiek de laatste maanden te zien heeft gegeven is namelijk zo weinig oprecht, dat Burger een dergelijke uitdrukking maar beter had kunnen weglaten. De verkiezingen zijn aan de progressieve kant ingegaan met beloften, die geen enkel compromis toelieten, terwijl nu toch het thans te vormen kabinet-Den Uyl met confessionelen niets meer en niets minder dan een compromis is. Andriessen heeft destijds verklaard dat aan de progressieve kant er niet op behoefde te worden gegokt dat confessionelen mee zouden doen: men rekent nu echter op zes ministers plus de zegen van de fractievoorzitters. En nu plotseling moet één confessionele groep uit het compromis, omdat de oprechtheid in het geding zou zijn, een groep die precies het zelfde program- in-hoofdzaken heeft als KVP en AJt. Heeft, oprechtheid in de Nederlandse partijpolitiek van vandaag nog enige inhoud Daar geloven maar heel wei nigen in. Burger heeft de reputatie er niet voor te schromen de dingen bij de naam te noemen. Zo'n figuur heeft het niet nodig dunkt ons 'oprechtheid' in het geding te brengen. Hij heeft de zeven CH-kamerzetels gewoon niet no dig om een meerderheid in de kamer- te krijgen, de éénenveertig van de KVP en de AR zijn ruim voldoende. Burger had de 'oprechtheid' thuis moeten la ren en zonder meer kunnen zeggen dat het hem niet goed uitkomt één of meer CH-figuren in het kabinet op re nemen omdat men dat aan de PvdA- kant niet wil. Hij kan ook in een geval als dit de dingen gewoon bij hun naam noemen, vierkant en exact. Wanneer dat echter wordt gecamoufleerd met ethische uitdrukkingen, is elke geloof waardigheid verdwenen. Overigens ge biedt de eerlijkheid te zeggen dat Bur ger in het verdere van zijn brief beter zegt waar het op staat, door opneming van CHU-ministers zou hij 'door een notoir onwillig blok aan r.et been het beeld van een progressief kabinet ver vagen'. zo meldt hij. Dat is tenminste iets duidelijker: de CHU is naar zijn oordeel niet progressief genoeg en mag daarom niet meedoen. De vraag is nu hoe op deze brief zal worden gereageerd. Durven AR en KVP op dit ogenblik een misluk king van de formatie-Burger re ris keren Komen zij dan niet in het WD-kamp terecht en is dat verkoop baar? Dat laatste heef: weer te ma ken met ae houding van de confes sionele vakcentrales, NKV en CNV. Leidt het accepteren van de eis-Burger tot een breuk in het confessionele kamp Of zal de CHU bij nader in zien bereid zijn van regeringsverant woordelijkheid af te zien. het gaat im mers om een extra-parlementair kabi net In dit verband moet er op wor den gewezen, dat het laatste 'rooms- rode" kabinet Cals - Vondeling eveneens werd samengesteld zonder deelneming van de CHU. Bij die for matie was namelijk een conflict ont staan met Bee mink, dat zelfs zo hoog opliep dat Cals er in de regeringsver klaring melding van maakte: hij ver weet de toenmalige CH-fractievoorat- ter dat deze zich niet aan de spelregels had gehouden. In het kabinet-Zijlstra zaten evenmin CH-ministers, maar daarbij ging het. slechts om een korte periode vóór de verkiezingen. Gesteld echter dat de AP. en de KVP als eis stellen, dat de CH mee moet doen. zijn in dat geval de progressieven be reid tot deze concessie, mede omdat Burger en Den Uyl zelf hun ministers kunnen kiezen Reeksen van vragen, die in de komende dagen moeten wor den beantwoord: de spanning zit er weer volop in.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1973 | | pagina 1