PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Vandaag monetair beraad in Parijs
EEG VRAAGT VAN VS REEKS
STRINGENTE MAATREGELEN
Middelburg wil de (brom-)fietsers
in de binnenstad 'eigen pad' geven
Dode en ruim
120 gewonden
bij bomaanslagen in Londen
Voor het eerst licht in de formatie"
UNIVERSITEIT
VRAAGT VIJF
STUDIESTOPS
Vandaag
in de
krant-
Collegegeld
Kabel-tv
AUTO KOMT OP
TWEEDE PLAN
Kruil en
stengen
216e jaargang no. 58
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
DlrKtln t. vin Vlij!, K. Sdwrphuli in W. t. Hjiir. HocldridicJIi. O. A. Kok. AbonMiMRlctH 37.5', »r.r. - »oH f 2Ï.7* p.- l.inn
Bur. Villi-, Wllitr. 56-60. UI. 5144 (b.(.f. iii<. 01186-581, i«p. 2751. rtd. 011S4-47S3. MldtUlbuifMirtl BI, UI. 7651 (b.s.f. ni- 2078/3167. 6748). 6«i, C-cti Mirltl 7. u:. 6146
23. UI. 4437. Zlirlkm. ud. UI. 3346, idm. UI. 2084. Huilt. Slunitr*»! 6, UI. 4058. Adv.priii 50 «nl y*> n~
Vrijtiag 9 maart 1973
,1 pir lir. 7.50. |6»U0--U4 mn)»dl!i:.H1 2
(Van onze correspondent)
BRUSSEL Wanneer de Verenigde Staten menen dat de huidi
ge koers van de dollar in overeenstemming is met de monetaire
realiteit, zullen zij een belangrijk aandeel moeten nemen in het
bezweren van de huidige geldcrisis.
Dit is het standpunt van de EEG-ministers van financiën die
gewapend met een lange verlanglijst vandaag met hun collega's
uit Japan, Zweden, Zwitserland, de Verenigde Staten en Indo
nesië in Parijs aan tafel zullen gaan zitten in een laatste poging
om het gezamenlijk zweven van de EEG-munten door globale
maatregelen te voorkomen.
De verwachtingen zijn niet hoog
jespannen want het verenigd Europa
rraagt van de Amerikanen zulke strin
gente maatregelen om de bewegingen
ran speculatie! kapitaal en een over
vloed van dollars in te dijken dat
niemand gelooft in een toereikende
overeenstemming.
De verwachting is dan ook dat de
wisselmarkten maandag nog gesloten
rallen blijven om de EEG-ministers
rondag ruimschoots de gelegenheid te
verschaffen met een solidaire mone
taire operatie verdere verstoringen
door speculatie onmogelijk te ma-
LONDEN Zwarte rookwolken
kolken hoog op van brandende
auto's na een bomontploffing in
het centrum van Jenden. Rechts
het gebouw van de aevolmachlig.
de van de kroon, op de achter
grond de brandende auto's, waar
de vlammen zichtbaar zijn.
Dit betekent gezamenlijk zweven
van de Europese munten ten opzichte
van andere geldsoorten en een ver
meld naderbij brengen van de econo
mische en monetaire unie, het stich
ten van een Europese muntfonós
waaruit die monetaire operatie moet
worden bekostigd en een situatie
waarin aanvankelijke offers ten slotte
een Europese saamhorigheid moet sti
muleren die allerminst nadelig voor
de EEG-lanaen behoeft uit te pak-
Lijst
De lijst die de ministers donderdag
hebben samengesteld, telt 15 punten
verdeeld over twee hoofdstukken: de
maatregelen waaraan op wereld-wijde
johaal moet worden meegewerkt en
de eisen die in het bijzonder aan de
Amerikanen worden gesteld.
Wat dit laatste aangaat, staat het
verlangen voorop om niet slechts de
Amerikaanse geldhoeveelheid te beper
ken maar mede de afzet van Ameri
kaans dollarkapitaal naar Europa en
de terugkeer van dollars uit Europa
naar de Verenigde Staten te bevorde-
"üe VS zullen moeten verklaren dat
a bereid zijn om mee te werken aan
het stabiliseren van de wisselmarkten
en het steunen van de dollar waarbij
Amerikaanse interventie'op korte en
lange termijn wordt gevraagd met
name door het lenen van Europees
geld waarmee dan dollars kunnen
worden gekocht.
Uitgifte van nieuwe dollars zal moe
ten worden gebonden aan goud of
speciale trekkingsrechten hij het In
ternationaal Monetair Fonds terwijl
AMSTERDAM (ANP) De raad i
de Amsterdamse universiteit heeft
donderdagavond ingestemd met het
aanvragen van studiestops voor vijf
richtingen. Voor tandheelkunde
een numerus fixus voorgesteld
100, voor farmacie van 35, biologie
van 110, fysische geografie en bodem
kunde 33 en voor geneeskunde van
s studenten.
Da universiteitsraad vindt wel dat de
Academische Raad geen advies over
de aanvragen van de Nederlandse uni
versiteiten aan de minister van weten
schappen moet uitbrengen voordat de
ze heeft verklaard op welke manier
en ln welke termijn een vermindering
van de spanning tussen onderwijs-
vraag en -capaciteit zal worden be
reikt. Ook zou de academische raad
zich van advies moeten onthouden als
hij niet voldoende inzicht krijgt in het
beleid van de minister.
MINISTER Van Veen heeft in
een gesprek met de besturen van
de universiteiten enkele 'techni
sche wijzigingen' in de college-
geldwet aangekondigd. (pag.
3).
MINISTER Engels heeft een zes-
a gemeenten aangewezen voor
experiment met kabel-televi
sie. (pag. 3)
Nieuws uit Zeeland op pa
gina 2, 4, 5, 6, 7 en 12.
Binnen- en buitenland op pa
gina 3, 11 en 17.
Sport op pagina 12 en 13.
Radio en tv op pagina 15.
Beurs en financieën op pa
gina 17.
obligaties moeten worden uitgegeven
voor de in Europa opgeslagen dollars
(thans ongeveer 80 miljard).
Verder wil de EEG acties ten aan
zien van de kapitaaluitvoer. Allereerst
zouden de Verenigde Staten hun con
trole op de afvloeiing van kapitaal uit
de VS niet mogen opheffen maar
hoogstens mogen vertragen als rem
op de kapitaalexport. De dollars die
ontstaan uit winstgevende transacties
van Amerikaanse concerns to het bui
tenland en uit dividenden zouden in
sterkere mate naar de VS moeten
kunnen terugstromen.
De overmaking van kapitaal naar
het buitenland op korte termijn die
niet voortvloeit uit handelstransacties
moet aan een vergunning worden ge
bonden. Ook de opbrengsten van ex
port moeten binnen een welomschre
ven termijn naar Amerika worden
afgevoerd en mogen niet in Europa
blijven.
Op het punt van de monetaire poli
tiek vraagt de EEG van de Amerika
nen een dwingende controle van de
binnenlandse liquide middelen en geen
vervanging op de binnenlandse geld
markt van naar het buitenland afge
vloeide dollars. Ook moeten de rente
tarieven worden verhoogd.
De globale maatregelen omvatten
niet slechts voorschriften die de cen
trale banken moeten naleven om hun
deviezenreserve niet verder te sprei
den, maar ook de verplichting voor
multinationale ondernemingen om de
omvang en de samenstelling van hun
kasmiddelen niet gevoelig te verande
ren. Bovendien zouden aan deposito's
in Euro-deviezen verplichte reserverin
gen moeten worden opgelegd.
Het is duidelijk dat vooral het bin
den van de uitgifte van nieuwe dollars
aan goud of speciale trekkingsrechten
een gedeeltelijk herstel betekent van
de convertibiliteit van de dollar die
president Nixon geruime tijd geleden
heeft afgeschaft. Hst is volgens de
monetaire deskundigen zeer de vraag
of de Amerikanen bereid zullen zijn
op deze vergaande Europese eisen in
te gaan.
LONDEN In allerijl samenge
stelde reddingsploegjes liepen met
gewonden naar ambulances van de
Old Bailey, de gerechtsgebouwen
in het centrum van Londen, nadat
vlak hiervoor een in een gepar
keerde auto liggende bom tot ont
ploffing was gekomen.
fttuitlij*
(Van onze correspondent)
LONDEN Een dode, meer dan 120 gewonden. Dat is de voorlopige balans in een ontredderd Lon
den waar donderdag twee zware bommen, verborgen in geparkeerde auto's, ontploften. Twee andere
helse machines konden vroegtijdig worden ontdekt en onschadelijk worden gemaakt.
De exploderende bommen gingen af
bij het ministerie van landbouw enf
bij de Old Bailey, het centrale ge
rechtsgebouw voor strafzaken. Vooralj
bij deze laatste explosie, die de voor-i
gevel van het nog niet zo lang geleden,
vernieuwde gebouw ernstig beschadig
de. werd een groot aantal mensen
gewond, in de meeste gevallen door
rondvliegend glas.
Veel mensen moesten met een
shock worden opgenomen in de zie
kenhuizen die op het ogenblik uiters'
slecht berekend zijn op dergelijk
rampen door de staking van het lage
re personeel, die tot gevolg heeft dat
het vuile wasgoed niet wordt gewas
sen, waardoor de steriliteit gevaar,
loopt.
De explosie bij het ministerie van;
landbouw deed het beroemde White-
55
NA CONSTRUCTIEF GESPREK BURGER MET ANDRIESSEN:
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG KVP-fractielei-
der Andriessen heeft forma
teur Burger donderdagavond
in een vier uur durend ge
sprek toegezegd mee te wer
ken aan de vorming van een
kabinet-Den Uyl als de confes
sionele partijen inspraak krij
gen in het programma van
zo'n kabinet. De KVP'er toon
de zich bereid dan akkoord
te gaan met een zetelverdeling
van 10:6 in het kabinet. Hij
ging er daarbij wel van uit dat
de confessionele partijen dan
zelf hun ministerskandidaten
naar voren zouden mogen
schuiven.
Hoewel de formateur en de KVP-
fraclieleider nog niet tot duidelijke
afspraken zijn gekomen in het ge
sprek van donderdagavond, ver
klaarden zij na afloop dat zij „een
constructieve gedachtenwisseling
hebben gehad over het programma
en de samenstelling van het door
de formateur beoogde kabinet".
Een woordvoerder van de forma
teur verklaarde donderdagavond
laat: ..Voor het eerst beginnen we
nu licht te zien to de forma
tie".
De honderdste dag van de formatie,
die op 29 november begon, toen
koningin Juliana het ontslag van
het kabinet-Biesheuvel in beraad
nam, schijnt de formateur een eind
op weg te hebben geholpen. In de
ochtend had hij een gesprek met
de ARP'ers Boersma en De Gaay
Fortman. De beide ARP'ers. die
zich tegen de wal van de partij
bereid verklaarden in een kabinet-
Den Uyl zitting te nemen, bespra
ken met Burger de mogelijkheden
om tot een betere verstandhouding
te komen met. de ARP-fractie in de
Tweede Kamer.
Donderdagmiddag bracht Boersma in
de ARP-fractie verslag uit van zijn
onderhoud met Burger en kon hij
mededelen dat Burger bereid is de
confessionele fracties inspraak te
verschaffen in het programma en
de bezetting van een kabinet-Den
Uyl. De ARP'ers zijn bereid op
deze voorwaarden met Burger
door te gaan. Zowel Boersma als
fractieleider Aantjes stelde de for
mateur hiervan telefonisch op de
hoogte.
Formateur Burger heeft „na de don
derdag ontvangen mededelingen"
besloten ARP-fractieleider Aantjes
uit te nodigen voor een gesprek op
zaterdagmorgen. Eerst zal de for
mateur vrijdag echter nog een ge
sprek hebben met PvdA-fractielel-
der en kandidaat-premier Den Uyl,
die akkoord moet gaan met de
regeling die de formateur met de
confessionele partijen wil treffen.
Men neemt aan dat de formateur
Den Uyl zal voorhouden dat er
geen uitgebreid regeerakkoord
moet komen en dat het kabinet
straks intern het beleid maar moet
bepalen.
hall en Trafalgar Square op hun!
grondvesten schudden. De Old Bailey
ligt. meer in het oude centrum van del
stad. Algemeen wordt aangenomen;
dat de aanslagen het werk zijn van de.
provisionele IRA, hoewel men zich in j
officiële verklaringen op dit moment,
niet met zoveel woorden in die zin'
durït uit te lateis.
De officiële IRA in Dublin heeft!
echter al laten weten dat „haar han
den schoon zijn". Men noemde daar!
de aanslagen ronduit „idioot". De pro
visionele IRA heeft tot nu toe het
zwijgen bewaard. In de meeste geval-:
len erkent zij haar verantwoordelijk-!
heid wanneer daartoe ook werkelijk;
grond bestaat-
Zowel de bommen die afgingen als
die welke tijdig onschadelijk konden j
worden gemaakt, waren op rond drie
uur donderdagmiddag afgesteld. Zij;
bevonden zich grotendeels in de om
geving van het parlement. De eerste
bom werd donderdagmorgen om half
negen al door speciale speurders van
Scotland Yard opgemerkt.
De politie had er namelijk rekening!
mee gehouden dat in verband met het;
referendum in Noord-Ierland over de
vraag of de bevolking deel wil blijven,
uitmaken van het Verenigd Konink
rijk. dan wel wil overgaan naar de
Ierse Republiek, aanslagen zouden;
kunnen worden gepleegd.
Scotland Yard
De eerste bom werd ontdekt in een
gesloten Ford Corsair uit 1968, met
een door insiders meteen als vals j
herkend nummerbord. De wagen
stond vlak voor het hoofdkwartier
van Scotland Yard, New Scotland
Yard geheten, een kleine kilometer
van het Lagerhuis verwijderd. Ais ae
Zie slot pagina 3 kolom 5)
STUDIE VAN 'STAD EN LANDSCHAP' GEEFT SUGGESTIES
VOOR KORTE EN VEILIGE FIETSROUTES IN DE STAD
MIDDELBURG Speciale routes
voor fietsen en bromfietsen zijn de
inzet voor het behoud en bevorderen
van het tweewiclerverkeer in de Mid
delburgse binnenstad. Burgemeester
en wethouders van de Zeeuwse hoofd
stad. die de fiets naast de auto en de
voetganger een eigen plaats willen
geven, hebben over de toekomstmoge
lijkheden van fiets en bromfiets in
het centrum een studie laten verrich
ten door de verkeersafdeling van het
adviesbureau voor stedebouwkiuide en
ruimtelijke ordening 'Stad en Land
schap' in Rotterdam. In deze studie,
die donderdagmiddag tijdens een pers
bijeenkomst op het stadhuis openbaar
werd gemaakt, wordt onomwonden
gesteld: „Binnen de komende tien jaar
wordt de slag om de fiets gewonnen
of verloren".
Het studierapport draagt een aantal
bouwstenen aan voor een slagvaardig
beleid ten gunste van de fietser. Het
bevat wenken en suggesties, waarbij
de aanleg van korte en veilige fiets
routes centraal staat.
De studie biedt weliswaar geen volle
dig uitgewerkte en gedetailleerde op
lossingen. maar kan wél de gemeente
van dienst zijn bij verdere studie, die
dan zal moeten uitwijzen wat wél en
niet, haalbaar is. De uitvoering ervan
(in samenwerking met de gemeentelij
ke diensten) moet in fasen en in
samenhang met de ontwikkelingen in
het snelverkeer geschieden. De samen
steller van het rapport, G. D. Hooge-
land, 'geeft' de gemeente hiervoor dus
tien jaar, het volgens hem kritieke
tijdvak.
In het rapport wordt er op gewezen
dat op vele plaatsen in Nederland bij
verkeersstudies de auto de meeste
ruimte vergende categorie de mees
te aandacht krijgt, wat dikwijls bete
kent dat fietsers en bromfietsers in
de verdrukking komen.
Gevolg: ook deze steppen over op een
auto. „Deze ontwikkeling is bijzonder
betreurenswaardig, omdat daaicloor
een weinig ruimte vergende en be
scheiden verkeerscategorie wordt ver
jaagd en geruild voor een veel minder
bescheiden groep verkeersdeelne
mers", aldus de samensteller die con
stateert dat de fiets, gezien de schaal
van Middelburg, hier in de toekomst
nog wel degelijk een rol van beteke
nis kan spelen, omdat de afstanden
(intern verkeer) niet bijster groot
zijn. Dit kan volgens hem echter al
leen als aan de fiets evenveel, of als
het even kan: meer aandacht wordt
besteed dan aan de auto.
Kort en veilis
In een pleidooi voor een luiaelijke
'voorkeursbehandeling1 van het fiets-
vorkeer, wijst de samensteller erop
dat gezorgd moet worden voor fiets
routes, die zo kort en- veilig mogelijk
zijn met zo min mogelijk hinder van
het autoverkeer. De fietser is blootge
steld aan weer en wind en dus zeer
gevoelig voor omrijden. Ook is de
fietser zeer kwetsbaar, zoals uit onge
valsstatistieken blijkt, wat een reden
is voor scheiding van auto- en fiets-
verkeer, dus zoveel mogelijk eigen
paden of wegen. „Als men bedenkt,
dal in 1970 evenveel mensen de bin
nenstad bezochten per fiets en brom
fiets als met de personenauto, terwijl
de eersten aanzienlijk minder hinder
veroorzaken en aanzienlijk minder
kosten meebrengen, is er naar onze j
mening alle aanleiding voor een der
gelijk pleidooi", zo staat in het rap
port.
De studie geeft een overzicht van de,
aard en omvang van het verkeer in
1970 (gebaseerd op de in dat jaar
uitgevoerde verkeerstellingen) en ver
volgens is een verkeersprognose voor
1985 opgesteld van het aantal 'ver-1
plaatsingen' van personen, ingedeeld
per vervoerswijze (auto, fiets, brom
fiets en openbaar vervoer).
Deze cijfers leveren een aantal conclu
sies op. Tal van berekeningen w;
nodig om tot een juist inzicht te
komen.
Een samenvatting van de belangrijk
ste conclusies:
In 1970 kreeg de binnenstad per
etmaal (inclusief doorgaand ver
keer) ongeveer 42.000 (brom)fiet
sen te verwerken:
als het gebruik van (brom)fietsen
blijft afnemen, zullen dit er in
ongeveer 40.000 zijn, een daling van
40 procent. Het inwonersaantal zal
dan echter tot 50.000 zijn toeg
men;
ais het brom i ïietsverkeer in de
binnenstad wordt bevorderd door
de aanleg van korte en veilige
routes of stroken met bijbehorende
Zie slot pagina 7 kolom 2)
n de tweede kamer 1» (to
I ze week genproken over
de mogelijkheid subsidie te
verlenen aan verrnig:ng«*i
en groepen, die kritische
studies verrichten op hoi
gebied ran luchtvaart, wa
terstaat. verkeers- en vervoersprobto
men. Minister Udlnk voelde niets voor
een speciale begrotingspost, waaruit
eventuele subsidies konden worden be
taald. Wel wilde hij nagaan bij een
eventuele aanvraag of het bewuste
project, een 'positieve bijdrage' zou
kunnen betekenen tot do discussie.
Een soortgelijk onderwerp Lt vorige
week tijdens de Heden esse-conferentie
over het welzijnsbeleid aan de orde
geweest: moet de overheid actiegroe
pen subsidiëren? De discussie kwam
toen niet helemaal uit de verf, vermoe
delijk ook omdat het woord 'actie
groep' nogal geladen is.
De huidige betekenis van dit woord
heeft een betrekkelijk korte ge
schiedenis. Het kwam hier to zwang
toen een buitenparlementaire opposi
tie van zich liet spreken, een oppositie
in de letterlijke zin bulteri-hét-parte
ment staande, zelfs bulten het parle
mentaire stelsel. De actiegroepen van
het eerste uur kregen een zweem van
anarchisme mee, men deinsde rtlet te
rug voor wetsovertredingen om een
bepaald doel te be
reiken, menigmaal
ook werd gepoogd
de aandacht te trek
ken door provoce
rende demonstra
ties.Vaak kwam het daarbij tot uiteen
zettingen met de politie: met name
Amsterdam heeft ln dit opzicht woeli
ge tijden beleefd. Mede als gevolg
daarvan bestaat er neiging om bij het
horen van het woord 'actiegroep' allee
gemakshalve maar onder één noemer
te brengen: Maagdc-nhuisbezet tingen.
Vietnamdemonstrattes. het plaatsen
van al dan niet scherisbommen en
meer van dat fraais. In de praktijk
echter klopt die ene noemer niet, ook
al moet men erkennen dat sommige
actiegroepen ln de hierbedoelde stijl
hebben geopereerd. Zo waren er to
Zeeland enkele figuren, die onder het
mom 'actiegroep' dreigden met sabo
tagedaden aan de deltawerken.
In een dergelijke sfeer heeft de over
held neiging om zonder meer 'nee'
te zeggen zodra het woord 'actiegroep'
ergens wordt genoemd. Maar niet alle
actiegroepen bestaan uit mensen die
met extreme middelen hun doel wil
len bereiken. Er zijn groepen, waarin
verontruste burgers elkaar hebben ge
vonden om samen langs strikt legale
weg te opponeren tegen één of meer
aspecten van het overheidsbeleid. Met
elkaar vormen zij een pressiegroep, die
van normale soms opvallende
methoden gebruik maakt om afwij
kende denkbeelden bij de overheid en
bij medeburgers ingang te doen vin
den. Men zou ze 'buitenparlementair'
kunnen noemen, maar ze passen vol
ledig binnen het parlementaire stel
sel en respecteren de regels van het.
daarbij behorende spel. De Vereniging
Milieuhygiëne Zeeland bijvoorbeeld
zou men als zo'n 'parlementaire' ac
tiegroep kunnen aanduiden, voorts de
mensen die zich met De Poel bezig
houden, zo zijn er nog meer te noe
men. Het gaat meestal ook om figu
ren met een specifieke deskundigheid,
daardoor geschikt om als opponerend
gesprekspartner tegenover de over
heid of haar deskundigen op te treden.
Dergelijke groeper. vervullen in dez»
technologische tijd ln menig op
zicht een 'gewetensfunctie'. Vaak ko
men ze met V2r.ui: beleidsoogpunt
bezien onmogelijke voorstellen,
maar ze hebben het voordeel van een
frisse benadering, niet gehinderd door
ambtelijke overwegingen. Soms zien
ze kans prioriteiten wat te verleggen,
er komt meer aandacht voor een be
paald onderdeel van een beleidsplan
en dat kan weer van invloed zijn op
de uiteindelijke uitvoering. Tevens
hebben ze de verdienste de burgers
in een democratie er van bewust te
maken, da: hun verentwoordelijkheid
verder gaa: aan éénmaal ln de vter
jaar naar de stembus te gaan. Van
zelfsprekend ervaart een overheid het
optreden van dergelijke actiegroepen
wel eens als hinderlijk, overheden be
schouwen hen soms als lastige betwe
ters. of juist niet als betweters, maar
als 'nrinderweters'. Maar och. als een
beleid goed is voorbereid en stoelt op
een zorgvuldige afweging van alle be
langen dan hoef: geen overheidsfiguur
de discussie met opponenten uit acrie-
groepen uit de weg te gaan. ook el
lijden die soms aan grote eenzijdig
heid.
De opvatting van minister Udink
geen speciale begrotingspost voor
subsidies is niet afwijzend, maar
evenmin toeschietelijk hij wil elk
geval afzonderlijk bekijken, omdat een
afzonderlijke subsidiepoet een soort
recht op financiële steun suggereert
Van overheidskant bekeken een begrij
pelijk standpunt, maar aan de andere
kant moet zij niet al te bang zijn: ln
het kamp van de tegenstanders zitten
soms waardevolle deskundigen, die
onafhankelijk en zinvolle studies kun
nen verrichten. Want daar gaat het:
om een verantwoorde bijdrage tot de
discussie over belangrijke beleidspro-
jecten, niet om een actiegroep aan
geld te helpen voor het laten drukken
van stikkers. Er is voor een regering
en voor de lagere overheden
zeker reden om serieuze aanvragen
ernstig te overwegen. Daarbij moet
men niet bij voorbaat de stok vrezen,
die eventueel tussen de ministeriële
benen wordt gestoken. En bovendien,
er is een fraai historisch voorbeeld
van dit soort 'subsidies': bij de zee
slag van Duïns (2639» voorzag Tromp
zijn Spaanse vijanden van kruit en
stengen. Een overheid die in haar
eigen beleid gelooft, zou ook in deze
tijd over de moed dienen ie beschik
ken bonafide tegenstanders van kruit
en stengen te voorzien.
