BALLETBEOEFENING IN
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
ZIT IN
HET SLOP
Enorme belangstelling VARA-BRT-produktie
'Karnavalslied 1973' te Sas van Gent
GEMIS AAN GEKWALIFICEERDE KRACHTEN, GEEN ACCOMMADATIE, WEINIG PROPAGANDA
WOENSDAG 14 FEBRUARI 1973
MEVR R. SANDERSE-JACOBE
....lid werkgroep Hulster creativiteitscentrum(Foto PZC)
De balletbeoefening in Zeeuwsch-Vlaanderen zit in het slop en
is er slechts met moeite uit te krijgen. Voornaamste redenen
hiervan zijn het enorme gemis aan gekwalificeerde krachten en
het volledig ontbreken van behoorlijke accommodaties. Ook de
zwakke mate waarin propaganda voor de balletkunst wordt ge
maakt, speelt hierin een rol. Het gevolg is dat de animo voor de
balletbeoefening niet zo overweldigend is.
De eerstgenoemde punten houden
ook verband met elkaar. Professio
nele krachten kunnen pas goed en
effectief les geven, als de dansac-
commodatie is aangepast. Dans
vraagt nu eenmaal om een ruimte,
niet te bekrompen maar ook weer
niet te onoverzichtelijk, waar plaats
is voor spiegels en oefenbars, zodat
de leerlingen zichzelf iri het uitbalan
ceren van lichaamshoudingen en het
innemer. van posities kunnen corri
geren.
Wat er vandaag de dag in
dit deel van Zeeland nog
aan balletles wordt gegeven, is met
uitzondering van de paar lesuren
aan de Temeuzense Muziekschool, in
alle gevallen balletles tussen aanha
lingstekens. Niet-gediplomeerde
krachten brengen hun elementaire
kennis van de danskunst over op
nieuwelingen. Zij zijn niet, zoals pro
fessionele balletmeesters, in staat
om sluimerende aanleg in de leerlin
gen te onderkennen, er uit te halen
en te bevorderen. Dat deze toestand
telkens weer tot teleurstellingen
leidt kan niet uitblijven, zeker niet
voor meisjes en jongens die het
plan koesteren om in ballet door te
gaan.
De Zeeuws-Vlamingen missen in fei
te elke basis en aansluiting voor een
overstap naar een Belgische of Ne
derlandse balletacademie. Deze con
statering wordt vaak gedaai als het
te laat is, want vooral op ballet is
het spreekwoord van toepassing:
jong geleerd, oud gedaan Wel kun
nen de Zeeuws-Vlamingen voor een
gedegen basisopleiding op de Zeeuw
se balletschool in Middelburg te
recht. Van deze mogelijkheid wordt
maar weinig gebruik gemaakt, om
dat de meesten de verbindingen en
de afstand een bezwaar vinden.
dering te brengen, blijft deze onge
zonde situatie in een vicieuze cirkel
ronddraaien.
Mensen die nauw betrokken zijn bij
of begaan zijn met het Zeeuws-
Vlaamse balletwezen, vinden de hui
dige toestand allesbehalve rooskleu
rig. In Hulst geeft de Axelse huis
vrouw Ankie Tieleman 'balletles' in
het creativiteitscentrum, omdat vol
gens werkgroeplid mevrouw R. San
ders-Jacobs nood wetten breekt. Di
recteur A. van Prooijen van de Ter-
neuzense Muziekschool legt liever de
balletlessen plat. zodra zich de ver
velende omstandigheid zou voordoen
dat er geen beroepskracht meer be
schikbaar is. Uit de woorden van
mevrouw J. Belderok, werkgroeplid
van het. Oostburgse creativiteitscen
trum, blijkt dat balletles al een paar
maanden niet meer op het activitei
tenprogramma voorkomt, omdat ca
pabele mensen in de plaats van de
vertrokken lerares Magda Koolwijk
tot nu toe onvindbaar schijnen te
zijn.
MENINGEN
VOORVAL
Het volgende voorval mag illustra
tief heten, een vingerwijzing zijn
voor de nadelige gevolgen die aan
het geven van ondeskundige ballet
lessen kleven. Kortgeleden was de
verslagenheid onder enkele Temeu
zense balletmeisjes groot, toen zij
van hun Belgische balletlerares V.
Heeman, sinds kort aan de Temeu
zense Muziekschool verbomen, te
horen kregen, dat hun proeven van
danskunst niet getuigden van een
deskundig aangepakte vooropleiding.
Zij doelde met haar opmerking op
dansclubjes, waarvan ten -onrechte
wordt beweerd dat er balletles
wordt gegeven Met dit gebeuren wil
gezegd worden, dat balletlessen door
leken gedoceerd uit den boze
zijn.
Zo lang er in Zeeuwsch-Vlaanderen
niet meer informatie over de ballet
kunst wordt verstrekt, bijvoorbeeld
in schoolverband, er te weinig pro
paganda voor wordt gemaakt met
het oogmerk de expressie-ontwikke
ling en bewegingsleer te bevorderen
en de centra voor creatieve en
kunstzinnige vorming geen duidelijk
front maken in de wil hierin veran-
kie Tieleman, omdat er vooralsnog
geen vaste beroepskrachten zijn te
interesseren.
De lessen van mevrouw Tieleman
zijn destijds beoordeeld door me
vrouw H. Rlemens-Scesman, direc
trice van de afdeling ballet van het
Zeeuwse Instituut voor Kunstzinnige
Vorming. Zij constateerde, dat het
optreden in Hulst niets met ballet te
maken had. Aan mevrouw Tieleman
werd de raad gegeven voor haar
persoonlijke balletontwikkeling naar
de Zeeuwse balletschool in Middel
burg te komen. Onder die voorwaar
den zou zij verder en meer verant
woord balletles kunnen geven. Me
vrouw Tieleman heeft op het ogen
blik contact met de balletschool van
mevrouw Heeman in St-Niklaas,
waar zij een voortgezette balletoplei
ding wil volgen.
Het standpunt van mevrouw Sander-
se is: „Dat onbevoegden les geven is
niet juist. Maar het feit, dat ballet
in Zeeuwsch-Vlaanderen nog altijd
in het verdomhoekje zit, eigenlijk
een onbegrepen terrein is, maakt het
noodzakelijk dat er in elk geval een
vorm van ballet voor de mensen
aanwezig is. En dan hoop ik, dat er
later nog eens een deskundige op
vang komt voor diegenen die echt
feeling voor ballet hebben. Als je
van het begin af alleen maar be
paalt: ik wil uitsluitend beroepslui
om ballet te begeleiden, dan komt
er helemaal niks uit de bus. Dus dat
houdt in dat ballet in deze streek
ook niet bekend raakt."
INFORMATIE
Algemeen is men het er over eens,
dat het niet juist is dat balletlessen
door ongediplomeerde mensen wor
den gegeven. In de praktische bena
dering van dit vraagstuk redeneert
men toch nogal genuanceerd. „Bal
letlessen laten uitvoeren door onbe
voegde krachten is een volledig on
gezonde situatie," merkt muziek
schooldirecteur Van Prooijen met
een op. „Aan de andere kant wil ik
er wel direct bij stellen: wat is
bevoegdheid? Moeten we alleen
maar rekenen met Nederlandse be
voegdheden? Dat dacht ik niet. In
het kader van het hele onderwijs
aan de muziekschool probeer ik ge
kwalificeerde krachten aan te trek
ken Dit geldt ook voor ballet. We
hebben al een jaar gehad, dat het
ballet stil heeft gelegen, omdat er
geen gekwalificeerde kracht te vin
den was. Ik heb toen bepaald niet
mijn toevlucht willen nemen tot een
dame, die wel eens een balletlesje
heeft gegeven. Ballet dat deze men
sen geven, is geen ballet. Ik denk
ook, dat je er meer mee kan ver
knoeien dar. goed maken."
De Temeuzense Muziekschool prijst
zich momenteel gelukkig met de
Belgische balletdocente mevrouw V.
Heeman uit St-Niklaas. Zij heeft een
eigen balletacademie en geeft les
aan de Stedelijke Muziekacademie.
Mevrouw Heeman blijft drie uur
per week naar Temeuzen komen,
totdat directeur Van Prooijen beslag
heeft kunnen leggen op een vaste
balletkracht, die meerdere uren be
schikbaar heeft.
VERDOMHOEKJE
Mevrouw Sanderse van het Hulster
creativiteitscentrum vindt de ballet
situatie in Hulst niet bepaald ideaal,
maar waardeert een noodoplossing
in de persoon van 'balletlerares' An-
wenselijk, dat de kunstzinnige vor
mingscentra met elkaar contact op
nemen. met dien verstande dat zij
als een blok achter het zelfde stre
ven voor beter ballet staan.
ONDERZOEK
Op één punt zijn mevrouw Sanderse
en de heer Van Prooijen het volko
men eens met elkaar: er moet meer
informatie en uitleg over ballet ko
men. Wat er tegenwoordig aan be
grip voor ballet wordt opgewekt op
de scholen, betekent voor mevrouw
Sanderse al een groot pluspunt. „Ge
lukkig hebben we Scapino en je
merkt ook al, dat er een brok
begrip voor ballet gaat ontstaan.
Maar er zijn nog steeds geen ama
teur-balletgroepen zoals je amateur-
toneelverenigingen hebt en dat
maakt de afstand tussen niks en
beroeps groot."
De heer Van Prooijen is van me
ning, dat Zeeuwsch-Vlaanderen voor
beroepskrachten een onaantrekkelijk
werkterrein blijft, als er geen duide
lijke vooruitgang in de interesse
voor het ballet te melden valt.
„Hierin moet natuurlijk verandering
komen. Om dit te bereiken krijg je
een complex van factoren, dat hierin
moet samenspelen. In de eerste
plaats: probeer tóch een beroeps
kracht aan te trekken. Punt twee:
zorg voor een goede accommodatie.
Zoals bekend is het dagelijks be
stuur aan het bekijken op welke
termijn een balletzaal aan de mu
ziekschool gerealiseerd kan worden.
Punt drie: voer een gerichte recla
mecampagne voor het ballet. Het
laatste en erg belangrijke punt is:
zorg dat de dansopleiding zodanig
is, dat eventuele toekomstige vak-
leerlingen verder kunnen". Omdat
Zeeuwsch-Vlaanderen, geografisch
maar ook anders gesproken, zo
sterk aan België gebakken ligt, zou
het volgens directe*ir Van Prooijen
wenselijk zijn om in een grenscon-
tact te praten over dansstudiemoge-
lijkheden voor Zeeuws-Vlamingen in
België in plaats van in Nederlandse
steden als Amsterdam.
Het lijkt mevrouw Sanderse zinnig
om via opiniepeilingen te weten te
komen op welke manier het ballet'
onderricht in Zeeuwsch-Vlaanderen
dient te worden aangepakt. Om tot
een dergelijk regionaal onderzoek te
komen is het volgens haar tevens
Mevrouw Sanderse is van mening:
„Je zou eigenlijk eens helemaal van
de grond af moeten onderzoeken
hoeveel belangstelling er voor ballet
bestaat. Zal deze belangstelling
groeien en wat vereist de toekomst
om een gefundeerde balletwereld
overeind te krijgen, te voeden en op
gang te houden. Ballet is een mate
rie die hier nog nauwelijks aange
roerd is en nog nooit begeleid is.
Het is een cultuurvorm die wel door
iedereen via televisie, theater of an
derszins zo af en toe geproefd
wordt, maar verder is het niets
rondzweeft."
Sinds december liggen de balletles
sen m het creativiteitscentrum van
Oostburg stil. Tot eind van het vorig
jaar werd er les gegeven door Mag
da Koolwijk van de Zeeuwse Ballet
school, in dienst van het Zeeuwse
Instituut voor Kunstzinnige Vor
ming. Wekelijks had zij niet meer
dan twee groepjes kleuters. „We
hebben er nooit kinderen van andere
leeftijdscategoriën bij kunnen krij
gen, ondanks het feit dat we ver
schillende keren hebben geadver
teerd," vertelt mevrouw H. Riemens-
Soesman. directrice van de balletaf
deling van het ZIKV, als beste be
wijs voor de geringe animo voor
ballet. „We hebben ook nooit aan
vragen gekregen voor het vormen
van balletgroepen voor ouderen."
Mevrouw Belderok. die als part-time
lerares aan de Oostburgse scholenge
meenschap tekenles geeft, vindt dat
ballet zeker een onderdeel van het
creativiteitenpakket moet zijn. „Het
is jammer dat het dit niet is, want
het hoort er echt wel bij. Het wordt
ook wel als een gemis ervaren, te
meer daar we op alle andere gebie
den wel vooruit kunnen, zoals pot
tenbakken, beeldhouwen, handvaar
digheid. Maar op lichamelijk terrein,
bij voorbeeld bewegingsexpressie,
hebben we helemaal geen activi
teit."
De oorzaak hiervan ligt volgens me
vrouw Belderok in het feit, dat er
een balletdocent ontbreekt. „Het ligt
beslist niet aan de interesse en ani
mo, want die zijn er wel. Vooral
onder de jongeren." Wordt er een
kracht voor het ballet ingeschakeld,
dan is het "het beste om een profes
sioneel iemand aan te stellen," aldus
mevrouw Belderok. „Want als er
verkeerd ballet wordt gegeven, kun
je meer verpesten dan goed
doen."
ZOEKEN
De Belgische balletlerares V. Heeman uit St.-Niklaas geeft drie uur per week les aan de Temeuzense Muziekschool. Hier is zif
bezig met de allerkleinsten vanaf zes jaar. Foto PZC)
Momenteel, zo vertelt mevrouw Ric-
mens, wordt er druk gezocht naar
een nieuwe balletlerares of -leraar.
„Als we er een hebben en er is
inderdaad genoeg te doen in
Zeeuwsch-Vlaanderen dan zal deze
kracht ook daar naar toe komen."
Zij legt uit waarom het zo ontzet
tend moeilijk is om aan gediplo
meerde balletkrachten te komen.
„Er bestaat in de eerste plaats een
gebrek aan deze mensen. En die er
zijn gaan liever eerst bij één van de
balletgezelschappen dansen. En als
ze wel les willen geven, hebben ze
vrijwel geen belangstelling voor Zee
land, terwijl we deze krachten toch
voor niet meer dan 25 uur aantrek
ken."
PAULUS MAARTENSË
In het creativiteitscentrum te Hulst geeft de Axelse huisvrouw Ankte Tieleman iweemaal per week balletles. Zij zegt' .Ik zou
die uren liever zelf les hebben, maar er is in Zeeuwsch-Vlaanderen niemand bij wie ik terecht kan. tenminste niet buiter. mijn
eigen lesuren. En ik last ze in Hulst niet graag in de steek. 'Foto PZC)
ësèëêïït
A. VAN ROOI JEN directeur Ternouemse Muziekschool(Foto PZC)
SAS VAN GENT Voor het televi
sieprogramma 'Karnavalslied 1973'
dat op 20 februari in 'De Vlaande
ren' te Sas van Gent wordt opgeno
men bestaat enorme belangstelling.
Deze co-produktie van VARA en BRT
wordt tot stand gebracht door niet
minder dan 121 medewerkenden. De
show zal vanaf 19.30 tot circa 22.15
uur gepresenteerd worden. Van de
2500 toegangskaarten zijn er reeds
ruim 1000 rechtstreeks door de VA
RA in Hilversum verkocht. Het is in
middels bekend dat er bussen vol
enthousiaste karnavalvierders uit
Den Haag, Zwolle, Nijmegen, Utrecht
Roosendaal. Moergestel, Bergen op
Zoom en Middelburg naar Sas van
Gent zullen komen.
Voor de opvang van deze 2500 bezoe
kers heeft de afdeling Sas van Gent
een volledige organisatiedienst uit de
grond gestampt. Op het parkeerter
rein van 'De Vlaanderen' zal alleen
geparkeerd kunnen worden door de
medewerkers aan het programma.
De politie te Sas van Gent zal ech
ter zorgen dat iedere bezoeker op
korte afstand van "De Vlaanderen'
kan parkeren. Reeds vrijdag 16 febru
ari beginnen technici van de BRT
met het installeren van de tech
nische apparatuur, deze grote kleu-
ren-show wordt voor de eerste keer
in het kader van het karnaval, ge
lijktijdig door de Nederlandse- en
Belgische televisie uitgezonden en
wel op laterdag 24 februari. Men
gaat voor zeker ruim 2 miljoen gul
den aan tv-apparatuur opstellen in
'De Vlaanderen'.
De Sasse kamavalsstichting 'De Bete
koppen' krijgt een belangrijk aan
deel in deze eerste grote_ televisie
show in kleur vanuit zeeuwsch-
Viaanderen in Eurovisieverband.
Naast prins Djzon den Eerste die
deel uitmaakt van de jury, zullen
'De Betekoppen' en de 'Jeugdraad
der Betekoppen' een koor vormen
dat de artiesten gaat begeleiden.
Het gehele muzikale gebeuren staat
onder leiding van Charlie Nederpelt,
deze dirigeert o.a. 'het grote karna-
valsorkest' VARA-Dansorkest). Ook
in Sas van Gent wordt dezelfde pro
cedure gevolgt als tijdens de 2 voor
gaande programma's van de VARA
waarbij het beste karnavalslied door
een jury van 10 prinsen met een
heuse voorzitter werd aangewezen.
De artiesten die merendeels gloed
nieuwe kamavalsliederen presente
ren zijn. Eddy Christian!, Cocktail
Trio, Jackie Schram. Jan Boezeroen.
Jack Raymond. Prins Jacky, Duo
'Nooit Gedacht'. Tony Gijs. Han
Grevelt, Karei Thiel (met een lied
over Barend Servet), Het Spijker
Kwartet. Het Betekoppen-Koor en
Het Eerste Roosendaalse Majoret-
ten-Peleton.
Henk van Montfoort verzorgt de pre
sentatie. De zaal is vanaf 19.00 uur
open. aangezien de show start om
19-30 uur dien* het publiek aanwezig
baar. de adressen zijn: VARA
van Gent Julianastraat 21. tel. 01158-
1746; Disco-huis Remerij, Gentse-
straat 10. Sas van Gent, tel. 01158-
1657; Discobar Neelemans, Walmo-
lenstraat 4 te Hulst, tel. 01140-3084.