„OLIFANT RAMT TREIN'
Prof. Crince Ie Roy is nu vraagbaak voor honderden
DE PRETTY THINGS WEER ZONDER
PROBLEMEN EN MET NIEUWE LP
J jjtEIDAO 13 JANUARI '373
WILLIAM KOTZWINKLE:
OVERHEDEN NEMEN HET NIET AL TE NAUW MET DE WET OP DE RUIMTELIJKE ORDENING
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
19
M
moeilijkheden die een van 's werelds oudste popgroe
pen, de Pretty Things, had met de platenmaatschappij
iljn opgelost. De groep heeft weer een nieuwe maal-
ifhappü én een nieuwe plaat In 1971 kregen Phil May
in zijn groep problemen met EMI, die geen moeite deed
om de platen, die in Amerika werden uitgebracht, te
promoten-
Dsl zlnde de Things niet, want hun album 'Parachute'
In het underground-blad Rolling Stone gekozen als
tot rock-3lbum van 1969. In Amerika werd het geen
best-seller want de platenmaatschappij zat er niet achter-
ïiii 1972 kwam er een nieuwe elpee uit op het label
Wêiner Brothers, dat in Amerika vnj toonaangevend is-
Ia 1971 zei Phil May in een interview met de PZC:
jyt de fans zich niet ongerust maken; alles komt
-.eer goed. Zeer goed zelfs. Ik verlang er naar om weer
i album op te nemen"
betekenis van de naam Pretty Things is in de loop
jer jaren wel veranderd. De groep ontstond eind 1963
(dit jaar bestaan ze dus 10 jaar) en in 1964 schokten ze
de hele wereld met de single "Don't bring me down'. De
p«P werd gerekend tot een van de ruwste, dolste en
wildste beatgroepen van de wereld. Hun concerten liepen
Bit op vechtpartijen tussen fans en politie. Pretty Things
was een naam die schertsenderwijs was gegeven. De
leden van de formatie zagen er barbaars uit en hun
was in feite niet om aan te horen. Phil May
orer die periode: „Er was in die tijd een volkomen
nuzücale anarchie. Onze komst was een explosie een
revolutie. Geen grote, maar ieder revolutie begint op
kleine schaal".
eerste groep (nog voor The Who) componeerden de
Pretties een roek-opera: 'S.F.Sorrow'.
Vanaf S. P. Sorrow was er een kentering merkbaar bij
de Pretty Things. Vooral Phil May, die nooit anders dan
grappige, vunzige en nietszeggende taal had uitgeslagen,
bleek te zijn veranderd. De songs werden gevoeliger. Er
werd hard gewerkt aan close-harmony en muzikale
bewerking.
Parachute was het hoogtepunt van die ontwikkeling. Op
de plaat probeerde met de verandering van de drukke
stad naar het kalme platteland te brengen, zonder te
zeggen welke omgeving de voorkeur verdiende.
FREEWAY MADNESS
Het nieuwste album van de Pretty Things. 'Freeway
madness', hebben ze zelf geproduceerd. En dat is
jammer, want kwalitatief doet de plaat onder voor
"Parachute'. Men huldigt nog wel enigszins het principe
van mooie zang en goede begeleiding, maar er is een
kleine verzwakking merkbaar... waarschijnlijk het gevolg
van de produktie. Als geheel is de elpee zeker niet slecht
en zeker het beluisteren waard. Duidelijk is dat de
Pretty Things een lange ontwikkeling hebben doorge
maakt. Van diverse stromingen heben ze iets opgeno
men. Mooiste nummer is wel het folk-rock achtige
'Allnight Sailor'. Ook het 'Over the Moon' dat op
single wordt uitgebracht klinkt erg fijn.
PARKEERHAVENS
VERANDERING
De groep onderging een grote verandering. Men begon
■aandacht te schenken aan puur muzikale zaken, zoals
harmonie en melodie. Tot die tijd had men alleen aan
schokkende teksten en de volume-knop gedacht. Als
De muziek beantwoordt niet helemaal aan de titel
'Freeway Madness'. De elpee mist daarvoor de snelheid
en het jachtige van de autowegen. Er zitten te veel
parkeerhavens in, te veel files, te veel oponthoud. Wat
flat betreft laat Pliil May zijn aversie tegen het snelver
keer te weinig blijken.
Muzikaal gezien is de elpee geen mislukking. Maar of
Phil May zijn fans hiermee tevreden stelt is de vraag.
Eindelijk heeft Gram
Parsons een solo elpee
gemaakt. Telkens wan
neer een groep uiteen
ging beloofde Gram zelf
een elpee op te nemen.
Pas nadat de Flying Bur-
rito Bros uit elkaar gin
gen zette hij zijn plan
door. De elpee komt
eind deze maand uit.
Carly Simon heeft de
derde elpee op het Elek
tra label gemaakt. Carly
staat momenteel num
mer 1 in Amerika met
het nummer 'You're so
vain'.
Dionne Warwick maak
te haar tweede elpee op
Warner Bros-label. Titel:
'Just being myself.
Rudy de Queljoe. ex-
Braïnbox en voorheen
begeleider van Kaz Lux
oefent momenteel met
Cuby the Blizzards, die
dan weer wel en dan
weer niet bestaan.
De nieuwe Zeeuwse
formatie met Leo van de
Ketterij, Cees Meerman,
Henk Feij, Dave van
Roggen, Freek Berrier en
Charles Bukkens treedt
naar alle waarschijnlijk
heid in maart voor het
eerst officieel op. Het
optreden zou in de Mid
delburgse Schouwburg
plaatsvinden. Hoe de
formatie gaat heten is
nog niet bekend.
Graag zou Ik u iet* meer vertellen over de Ameri
kaanse auteur William Kotzwinkle. maar ik weet
niet meer van hem af dan dat hij 'a former depart
ment store Santa Claus' Is, een weinig relevante
functie, en dat hij behalve TElephant bangs train' (171)
'kinderplaatjes-verhaaltjesboeken schreef en een grillig
doorlopend verhaal, getiteld 'Hermes 3000'. 'Elephant
bangs train', door Paul Rodenko vertaald onder de
titel 'Olifant ramt trein' en bij Kosmos, Amsterdam,
uitgegeven, Is een opvallend, zeer origineel boek- Het
doet denken aan vingeroefeningen, maar dan de vinger
oefeningen van Iemand die het meesterschap heeft
bereikt. Of, om even In de muziek te blijven met m'n
vergelijkingen: aan 'stukjes ln de trant van' die door
een geniaal aangelegd pianist op overrompelende
wijze ten gehore worden gebracht. Zestien novellen,
die vrijwel het hele scala van vertellen beslaan,
verhalen die 'wat ooit werd ervaren, opnieuw onder
woorden brengen', zoals de flaptekst het beknopt en
juist formuleert. Zowat alle genre's zijn vertegenwoor
digd, van het ouderwetse avonturen- en Indianenver
haal af tot de psychologische ontrafeling, van de
klassieke Chinese legende tot het perverse moderne
Italiaanse dolce vita; en er zijn Inderdaad nogal wat
verhalen met olifanten er in, het begint al direct met
het eerste, "historische' verhaal dat dan ook logischer
wijs een mammoet, als prehistorische voorvader van
de olifant, tot onderwerp heeft.
Dit verhaal slaat al van de openingsregel af zijn ban:
„In 1843 merkte een Siberische houthakker. Aleksej
B'te'nowi:?.. terwijl hij in het maanlicht huiswaarts
liep, een diepe schaduw in een berg van ijs op". Dan
ben als lezer al betrokken bij dit. wonderlijke
gebeuren, in het Nederlands door Paul Rodenko nog
iets langer geheimzinnig gehouden door 'leg' door been
te vertalen en niet door poot, en beast door monster.
Maar goed, het wordt duidelijk dat Boelnowka een in
zen natuurlijke diepvrlesfcUsi geconserveerde mam
moet heeft ontdekt. Zijn vondst vervult hem met
vreugde en met een soort vriendschap voor de kolos
dis hij 'liefdevol en zonder iets te beschadigen half
loshakt uit het ijs. een taak even gigantisch als zijn
vondst. Helaas blijkt het dier dood. De volgende dag
bemoeit het hele dorp zich er mee. en als de
mastodont geheel uit het ijs bevrijd is, eist de
plaatselijke graaf Moesow hem op. Hij laat een
feestmaal aanrechten waarop de gasten het vlees.van
ae vondst wordt voorgezet, en de kop zal als tropee
zijn hal sieren.
Het wordt een dolle boel, Kotzwinkle laat geen
gelegenheid onbenut voor spot en persiflage, maar wat
hei verhaal boeiend maakt en z'n. spanning gevit :s de
houding van de houthakker, die er razende spijt van
krijgt dat hij zijn vondst, de realisatie van een
levenslange droom, niet gelaten heeli waar hij was.
Het is hem uit handen gelopen, alles gaat nu buiten
hem om. Hij is de held van de dag, maar zielsbe
droefd. en terwijl de anderen feesten en heldhaftig in
het oeroude taaie vlees bijten, loopt hij van tafel weg.
zotgezeurd door een dronken wordende dichter en
door de andere gasten. Hij treft in een ander verrek
een taxidermist die de kop van de mammoet aan het
prepareren is. Die laat hem zien dat het dier nog
boterbloemetjes tussen de kiezen heeft.
Een ander heel erg goed verhaal uit de meer
'avontuurlijke' sector is "Do Val', spelend omtrent
de eeuwwisseling onder de pelsjagers in Canada. Als
je dit verhaal leest gaan talloze oude herinneringen aan
fascinerende jongenslectuur uit de vorige eeuw weer
leven, en dat is het natuurlijk waar Kotzwinkle
opzettelijk op heeft gespeeld.
Een mogelijk nog beter en werkelijk heel ontroerend
verhaal is Tijgerbrug'; een haast klassieke Chinese
vertelling over een jonge voddenkoopman, Han Lor
(Rag Fellow) die verliefd wordt op een beeldschoon
meisje, Woudbloem, een koopmansdochter, en verre
boven zijn stand. Hij neemt haar zo goed in zich op
dat hij precies haar maten weet, en dan verzamelt hij
uit zijn vodden prachtige antieke lappen stof met
allerlei ingeweven motieven, en laat daar voor haar
een kleed van maken. „Toen het géwaad gereed was,
zag het er uit als een heilige relikwie alsof het
gemaakt was voor een keizerin uit lang vervlogen
tijden en door de eeuwen heen onder glas bewaard".
Woudbloem is zo mooi dat ze de begeerte van de keizer
opwekt, ze zal naar hem worden toegebracht, en
mijmert nog wat in de tempeltuin.
toen Han Lor met zijn voddenkar als een held uit
oude tijden voor de tempelpoort verscheen. Hij liet de
kar staan, het lappenkleed, zijn offerande, over de arm
dragend, en liep niet als een marskramer maar als een
prins naar waar Woudbloem gezeten was. De simpel»
boerenzoon kende geen schaamte, geen schroom; WJ
liep recht op haar af en zei met barstend hart en
bevende stem; ..Hier is een lap voor uw vloer".
Zo zeggende legde hij het antieke gewaad over haar
knieën Driehonderd lappenlegendes waren enn ge
naaid: bloemen, vogels, insecten. bomen, allemaal ver
kleurd. als gezien door een sluier van dromen-
Ontdaan door de onbeschaamdheid van de jongeman
die het waagde haar zomaar te benaderen, vergastte
zij hem op het oog van de draak, roodgloeiend van
toom 'Aan het begin van het verhaal is verteld dat in
de poel van haar ogen zowel een draak als een
'kissing-fish' woonde).
Toen dit geen uitwerking op hem had, want hij
grijnsde als oc-n ldiort. moest zij haar ogen wel
neerslaan naar de prachtige stof. Zij was tenslotte
maar een aards schepsel, een vrouw bovendien, en
natuurlijk lichtte r.!j na gepast verloop van tijd
langzaam haar hoofd op en keek hem vol ln het
gezicht, niet bij macht haar verrukking te verbergen-
De demonen dansten, alles verliep volgens plan. Han
Lor was totaal ontredderd, als een maanzieke door de
maan. Duidelijk zag hij in haar ogen de kussebekjes
naar de oppervlakte zwemmen en hjj omving haar en
zij kronkelde in z.ijn armen, spartelend als vissen doen,
en zij wist hem te ontglippen, op zijn litfpen en
vingers een lichtend spoor en het parfum van het
meer achterlatend.
Natuurlijk riep hij haar na. Natuurlijk draaide zij zich
om. Hij had met één kus tevreden kunnen zijn, en zij,
o ja, zij had kunnen weten dat het onverstandig was
zich op zo'n manier met een voddenkoopman in te
laten, maarVannacht onder de Tijgerbrug" zei zij,
en aldus draaide het Grote V/iel en voerde hen
onweerstaanbaar mee naar de ontknoping die het
Hoofd der Demonen beraamd had", 'p. 72).
Die avond wacht Han Lor. zo netjes mogelijk opgedoft
vergeefs onder de Tijgerbrug- Woudbloem wordt in
haar prachtige gewaad naar het bed van de keizer
gebracht. Het water van de Gele Rivier stijgt en stijgt
onder de brug en wordt Han Lor noodlottig.
Men moet dit verhaal lezen om te voelen welk een
enorme ontroerende Itracht er van uitgaat, het stijgt
door zijn noodlottigheid, eeuwige vergeefsheid en tra
giek verre boven het schema uit.
Naast zulke haast klassieke verhalen zijn er school
jongens- c-n padvindersrelazen als "Marie", 'Ken Je
die vogel', 'Keerpunt' en 'Je moet maar boffen', het
laatste een ve-r.:-.'-:e'.iike 'ware verpleegstersromance'.
Er is een prachtig verhaal over een branierijder die
met zijn motor over een bergkloof wil springen, maar
die door een rekenfout te weinig vaart zet en dan te
pletter valt. "Volg ae Arend'; ..De motor gierde boven
de mist, als een donderslag in de lucht hangend, en
Johnny Arend me: zijn cowboyhoed zweefde ais een
pijl zo licht, een glorieus moment lang gevleugeld toen
een zonnestraal hem in zijn triomfboog ving; en toen
kwam zijn zonsondergang en zag hij ae fout in zijn
levensgeschiedenis, honderdvijftig man, niet honderd-
vijfentwintig toen het rotsplateau aan de overkant,
waarnaar hij hongerde niet nader kwam. hem door de
mist heen leek te honen, een onmogelijkheid was.
altijd geweest was, en de hoed van zijn hoofd woei"
„Hij spande zich in om zijn vallend ros op te
trekken, hel boven de ochtend uit te dragen, met het
ros tussen zijn benen t.e vliegen, en hij scheurde
verscheidene spieren bij zijn bezeten poging en toen
hij deimitief viel klemde hij zich alleen maar droevig
vast. c.c rijzende zon in zijn aars. naar de kloten
kreunend Johnny Arend vallend vallend in Navaho
Canyon, waarvan de geologische formaties zich duide
lijk aftekenden naarmate de mist van de rotsen
optrok.
„Tot kijk, man!" brulde hij met nog een heel eind voor
zich, vallend als een echte komeet met rook en vuur
uit de uitlaatpijp toen de motor traag wentelend in de
holle afgrond dook" (p. 20).
Eerlijk gezegd vind ik ae titelgever, 'Olifant ramt
trein' een van de zwakste verhalen, maar dat komt
omdat :1c niet erg houd van verhalen waarin beesten
ten tonele worden gevoerd die handelen alsof ze
aeriken volgens ir.-jnsiKijke schema's (reden waarom ik
onoverkomelijke bözwwtrn tegen de meeste ver
halen van A. Koolhaas). Het andere olifantenverhaal,
'Olifantenkerkhof' daarentegen, is prachtig.
De vertaling van Paul Rodenko is buitengewoon goed.
wat steekproeven kwam ik tot de conclusie
dat de verhalen in vertaling werkelijk niets verloren
hebben.
William Kotiwlnkla, 'Olifant ramt train'.
Van. Paul Rodanka.
Ultjev. Ko«m0i, Amrtardam. 8.90.
DEN HAAG - Sinds prof. mr.
R. Crince le Roy uit Utrecht
gemeente- en provinciale
besturen er onlangs van
beschuldigde het niet al
te nauw te nemen met
de wet op de ruimtelij
ke ordening, heeft de tele
foon bij hem thuis niet meer
stilgestaan. In zijn brieven
bus viel een stapel post die
nu al vier dikke ordners
vult. Honderden mensen
ontdekten in hem plotseling
de man bij wie ze hun pro
blemen kwijt konden, of die
ze om raad konden vragen
bij het oplossen van soms al
jaren slepende kwesties.
Als al die brieven en telefoon
tjes prof. Crince le Roy van één
ding hebben overtuigd, clan is dat
van het feit dat hij liet bij hei
rechte eind heeft gehad. Op één
boze reactie van een gemeentebe
stuur na gaan alle verhalen over
moeilijkheden met bouwvergun
ningen. manipulaties met bestem
mingsplannen, slepende bezwaar
procedures of een verloren strijd
om een schade-uitkering. „Er zijn
krepeergevallen bij", zegt prof.
Crince le Roy, die zich heeft
voorgenomen alle brieven te be
antwoorden en alle opbellers te
woord te staan.
v'oigens sommige briefschrij
vers heeft Crince le Roy
bij het aanvaarden van zijn
hoogleraarschap bestuurskunde
administratief recht niet meer
dan een tipje van de sluier
opgelicht. Een inwoner van
Bergen op Zoom zegt te kunnen
bewijzen, dat er soms zelfs ge
knoeid wordt met aktes om de
gemeente te bevoordelen. Enkele
brieven zijn afkomstig van amb
tenaren en burgemeesters, die be
kennen niet tegen hun gemeente
bestuur of gemeenteraad te kun
nen opboksen. Een raadslid
schreef dat er in zijn gemeente
de gewoonte is weerleggingen te
schrijven op nog onbekende be
zwaren tegen bestemmingsplan
nen. Als er dan inderdaad een
bezwaarschrift komt, hoeft het
secretariepersoneel alleen nog
een datum in te vullen.
ken uit de grond werden ge
stampt door gebruik te maken
van artikel 19 van de wet op de
ruimtelijke ordening. Dit artikel
is bedoeld om in incidentele ge
vallen af te wijken van of voor
uit te lopen op een bestemmings
plan. .Sommige gemeenten ge
bruiken het echter om op grote
schaal (in 1971 14.000 keer) de
wettelijke procedures te omzei
len. Voor de burger frustrerend
is, dat tegen artikel 19-beslissingen
geen beroep kan worden e
STROOM VAN
REACTIES
BRABANT
Prof. Crince le Roy zegt nog
steeds geen behoefte te hebben
namen van boosdoeners te noe
men. Uit de gegevens waarover
hij beschikt, voor een deel ver
kregen uit vertrouwelijke mede
delingen, durft hij wel de conclu
sie te trekken dat onder meer in
de provincie Noord-Brabant veel
vuldig een loopje wordt genomen
met de wettelijke voorschriften
Roosendaal is een van de ge
meenten waar complete woonwij
kend en evenmin vergoeding we
gens schade kan worden ge
claimd of pas veel later. Profes
sor Crince le Roy vindt het dan
ook onbegrijpelijk, dat direct toe
zicht houdende instanties (GS)
deze gemeentelijke praktijken op
grote schaal sanctioneren.
ZEELAND
Zeeland behoort volgens pro
fessor Crince le Roy tot de pro
vincies waar wat zorgvuldiger
met de wet op de ruimtelijke
ordening wordt omgesprongen.
Maar ook het nieuwe politiebu
reau van Vlissingen is gebouwd
op grond van artikel 19 en het
bestemmingsplan werd pas ter
inzage gelegd, toen het gebouw
er al stond. Ook het gemeentebe
stuur van Terneuzen staat te
boek wegens het afgeven van
bouwvergunningen in strijd met
het bestemmingsplan.
Hoewel minister Udink verbete
ringen van de wet heeft aange
kondigd, vindt prof. Crince le
Roy dat boven alles de mentali
teit van de bestuurders moet ver
anderen. Op papier is de rechts
bescherming nu al goed geregeld,
maar dat het niet altijd bevredi
gend werkt is vaak de schuld van
de instantie die de- burger tegen
over zich krijgt. Prof. Crince le
Roy: „Sommige gemeentebestu
ren traineren soms jaren met het
nemen van een beslissing op een
bezwaarschrift. Volgens de wet
moet dat binnen twee maan
den".
ROUWADVERTENTIES
Wat. naar zijn mening ook be
ter geregeld moet worden is het
bekendmaken van het feit, dat
een bepaald bestemmingsplan of
een wijziging daarvan ter visie
zal worden gelegd. In plaats van
„minimale aankondigingen tussen
rouwadvertenties" prefereert hij
duidelijke waarschuwingen in een
gemeentelijk huis-aan-huis-blad of
rechtstreekse brieven aan aüe be
trokkenen. De gewoonte om met
kadastrale aanduidingen te goo
chelen moet overboord worden ge
zet. „Hoeveel mensen kennen nu
de kadastrale nummering van
hun eigen bezit?"
Prof. Crince le Roy gebruikt de
term sociale referentiekaders om
aan te duiden welke factoren een
gemeentebestuur er soms toe
brengen een bouwvergunning te
verlenen, cq te wij'zigen in
strijd met de wet. Wat vrij ver
taald komt het er op neer, dat
soms de wet wordt genegeerd
om een al dan niet persoonlijke
relatie een plevier te doen.
Als één van de middelen om
de bestuursethiek te verbeteren
ziet prof. Crince le Roy een bete
re opleiding van bestuursfunctio-
narissen. Tot nu toe staat het
bijbrengen van vakkennis cen
traal. In navolging van Engeland
zal ook aandacht moeten worden
besteed aan karakter en burger
schapsvorming. Daarnaast zou de
burger zich moeten kunnen wen
den tot een soort onafhankelijke
ombudsman, die hem helpt bij
hetdoorworstelen van planologi
sche problemen.
Prof. Crince le Roy heeft met
zichtbaar genoegen geconstateerd
dat de vaderlandse gemeentebe
sturen sinds het uitspreken van
zijn oratie wat voorzichtiger zijn
geworden. ,.Dat zouden ze niet
hoeven te doen, als ze geen boter
op het hoofd hadden", stelt hij te
recht vast.