PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ENORME STROOM PROTESTEN
TEGEN BOMBARDEMENTEN VS
Verkeer op Zeeuwse wegen: 95 doden
Pentagon: aanvallen gaan onverminderd door
Overheidspersoneel
overweegt acties
Vorst
neemt
toe
Dr. Ruppert studeert op vijf antwoorden
Vandaag
in de
krant...
m
AANZIENLIJKE STIJGING IN VERGELIJKING MET 1971
Tussen Troje
en Ninivé
215e jaargang - no. 307
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Olractlu P. Yin dl Vlldl. K. «chirphuli «n W. P. di Pistir. Hoofd
Bur VII»., Walilr. 86-60, til. 6144 (b.f.g. idv, 01186-584, ixp. 2761,
22. til. 4467. Zlirikui, r.d. 111. 23,
I. 2094. Huilt, Btiinilmt 6. t
Lbonnimintiprtji f 17,BI pf kwlrtnl, fr
II, til. 76B1 (b.|.«. rad. 2076/1162, idr.
ir mm. Mln.prlli ptr id». 6,90. Ingiiondin i
Zaterdag 30 dec. 1972
Nog geen bofprlje
lot de boom
Pagina 4
SOESTDIJK Onze fotograaf liep dit kleine gezinnetje
het lijf. Prinses Irene met man en oudste zoontje wandelend
(schrale) herfstzon.
TEGEN HOGERE PENSIOENBIJDRAGE
DEN HAAG De vijf centrales
van overheidspersoneel zijn erg
boos nu het kabinet-Biesheuvel
heeft besloten dat de ambtena
ren meer zelf moeten betalen
voor hun pensioenen. Met name
heeft het hun verontwaardiging
gewekt, dat de zogenaamde pen-
Horecaleed
Tot groot ongenoegen van de.
Terneuzense horeca wordt de
sluitingstijd van cafés weer op
1 uur 's nachts gebracht.
(Pag. 2)
Opluchting
IN ISRAËL heerst opluchting na
de goede afloop van de bezetting
van de Israëlische ambassade in
Bangkok. (Pagina 3).
Schip
HET BIJ Zwammerdam gevon
den Romeinse schip gaat naar een
museum nadat het grondig is ge-
(Pagina 9).
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2, 4, 5 en 7.
Nieuws uit binnen- en bui
tenland op de pagina's 1, 3
en 9.
Sportnieuws op pagina 11.
Financieel nieuws op pagina
13.
PZC-0UDEJ AARSKRANT
Pag. 17: Een Nederlander vangt
minder (vis) dan een
Belg. PZC-redacteur Dolf
Snel vernam dat van
een Belgische sportvis
ser. aan wiens zijde hij
een dagj aan de Wes-
terschelde doorbracht.
Pag. 18: Gesprekken met een aan
tal Zeeuwen: Wot nemen
zij van 1972 mee en wat
zijn hun verwach'mgen
voor 1973?
Pag. 19: Zeeland in 1972 in foto's.
Pag. 21: Dammen, schaken, brid~e
en culir-ir avor.'
Pag. 25: Het binnen- en het bui
tenland in 1972 in foto
beeld.
Pag. 27: Wereld- en olympische
kampioenen uitgebc-'l
op het hoogtepunt van
hun roem.
Pag. 28: Radio- en tv-program-
ma's voor oud en niei—i.
Panda (stripverhaal).
Pag- 29: De kerk in 1972. Ter
overdenking. Letterkun
dige kroniek door Hcr-s
Warren, en tv program
ma's voor het
jaar.
sioenbijdrage wordt verhoogd
op grond van uitsluitend bud
gettaire overwegingen. In krin
gen van deze centrales, die to
taal 530.000 leden omvatten,
wordt nu gedacht aan het voe
ren van acties. Het is denkbaar
dat de bonden gaan demonstre
ren als in januari de tweede ka
mer de kwestie op de agenda
krijgt.
Het overheidspersoneel gaf vrijdag
morgen van zijn grote verontwaardi
ging blijk op het moment dat het
besluit nog niet namens het kabinet
was meegedeeld. Volgens de woord
voerders van de centrales heeft de
regering het echter al veel eerder
genomen. Dit getuigt te meer van
eenzijdigheid, zo stellen de bezwaar
den. Het betekent een salarisverlaging
van 90 miljoen alleen voor het rijks
personeel. „Een extra last wordt op
de ambtenaren gelegd in het kader
van de inflatiebestrijding. Opnieuw is
met de belangen van een niet onbe
langrijke groep Nederlanders gesold".
Bezwaar
Aanvankelijk was het de bedoe-
ling van de regering f100 miljoen te
winnen door het rijkspersoneel meer
zelf te laten bijdragen voor de pensi
oenvoorziening. Herhaaldelijk hebben
de centrales tegen deze voornemens
geprotesteerd, ook in de tweede ka
mer is veel bezwaar geuit tegen dit
voornemen, dat minister Geertsema
van binnenlandse zaken verdedig
de.
Het resultaat komt nu neer op een
totaal van f 90 miljoen. De pensioen
premie Is niet verhoogd van 10 tot
13,25, maar van 10 tot 12,50 procent.
Nu is echter het franchisebedrag in
het salaris (de zogenaamde vrije
voet) verlaagd van f 9.000 tot f 8.700.
De centrales ACOP. ARKA, NCBO, AC
en CHA zullen zich er echter niet bij
neerleggen, zo werd vrijdagmorgen
betoogd.
CRISIS IN
RELATIE
ZWEDEN-VS
STOCKHOLM! R TR) De Verenigde
Staten hebben Zweden verzocht geen
nieuwe ambassadeur naar Washington
te sturen als de huidige diplomatieke
vertegenwoordiger volgende maand
nar zijn landt terugkeert. Dit heeft de
Amerikaanse ambassade in Stockholm
vrijdagavond bekendgemaakt.
Eerder had het state departement ge
weigerd commentaar te leveren op
berichten dat de VS een dergelijk
verzoek hadden gedaan na de scherpe
Zweedse kritiek op de hervatting van
de Amerikaanse luchtoorlog tegen
Noorö-Vietnam.
Vrijdag tekenden ruim 200.000 Zwe
den een verklaring waarin alle Zweed
se politieke partijen een beroep op
president Nixon doen de bombarde
menten te beëindigen.
(Van onze weerkundige mede
werker)
PATERSWOLDE De jaarwis
seling zal evenals twee jaar gele
den, in ons land een winters
karakter houden waarbij de vorst
in de nacht wat toeneemt. In het
binnenland minima tot min acht
graden, in de kustgebieden 3 tot
5 graden vorst. Ook overdag zal
het kwik geleidelijk weer bene
den het vriespunt blijven. Dit al
les als gevolg van een sterk hoge-
drukgebied waarin droge lucht
voorkomt met vrijwel geen be
wolking-
De depressies worden hierdoor
op een vrij grote afstand gehou
den. Neerslag is er de eerste
dagen niet te verwachten. De
kans op enkele mistbanken in de
morgenuren zal iets groter wor
den. Het is mogelijk dat deze
vorst tot een wat langere koude-
periode aanleiding zal geven.
Hierdoor gaat het er voor de
ijsbanen in de komende dagen
wat hoopvoller uitzien.
WASHINGTON, DEN HAAG AFP, RTR, UPI) De stroom pro
testen tegen de hevige Amerikaanse bombardementen op Noord-
Vietnam is gisteren aanzienlijk in omvang toegenomen. Zowel indi
viduele personen als landen gaven uiting aan hun afschuw over
het Amerikaanse optreden.
De woordvoerder van het Pentagon, het Amerikaanse ministerie van
defensie, Jerry Friedheim, liet er gisteren echter geen twijfel over
bestaan, dat de bombardementen onverminderd doorgaan. Er vindt
volgens hem geen verandering plaats en de intensiteit van de aan
vallen wordt gehandhaafd. Friedheim herhaalde overigens dat mi
litaire objecten het doelwit zijn en dat de burgerbevolking wordt ge
spaard. Friedheim verwees herhaalde berichten over verliezen onder
de burgerbevolking in Noord-Vietnam naar het rijk van de 'propa
ganda'. Hij wilde geen commentaar leveren op de mogelijkheid van
een onderbreking van de bombardementen ter gelegenheid van oud
en nieuw.
Over de verliezen van de Amerikaanse
luchtmacht die zouder neerkomen
op 2 tot 3 procent van het aantal
vliegtuigen dat aan de bombardemen
ten deelneemt zei Friedheim dat ze,
'niet onverwacht' zijn en 'niet ergi
verschillen' van die van voorgaande
operaties boven Noord-Vietnam.
Tweeëntwintig democratische le
den van het Amerikaanse huis van
afgevaardigden en twee republikeinse
senatoren hebben vrijdag kritiek op
de hervatting van de bombardemen-
ten op Noord-Vietnam geoefend. De
22 afgevaardigden pleitten voor het
bijeenroepen van een speciale fractie
vergadering waarop in het congres in
zijn nieuwe samenstelling de oppositie
tegen president Nixons Vietnambeleid
zou moeten worden georganiseerd.
De republikeinse senator William
be uit Ohio, lid van de
missie voor de strijdkrachten,
klaarde, dat het er de schijn van had
dat Nixon .rijn goede verstand verlo
ren heeft". Saxbe steunde tot nu toe
het Vietnambeleid van de presi
dent.
De Franse communistische partij
hekelde de Amerikaanse bombarde
menten als 'gebaseerd op Washingtons
politiek van leugen en bedrog'. Nixon
wil volgens haar door genocide een
regeling doordrukken waarbij Zuid-
Vietnam in zijn handen blijft.
Vrijdag is in Peking een massabe
toging tegen de 'Amerikaanse agressie'
in Vietnam gehouden. Aan de betoging'
werd volgens het persbureau Nieuw-
China deelgenomen door tienduizend'
mensen, onder wie premier Tsjoe En-|
Lal, madame Mao Tse-Toeng en mada
me Thi Binh, minister van buitenland
se zaken van de voorlopige revolutio
naire regering van Zuid-Vietnam en
leidster van de delegatie van haar
bewind in Parijs.
De Noorse minister van buiten-'
landse zaken, Dagfinn Vaarvik, ver-:
zocht de Verenigde Staten vrijdag de
bombardementen op Noord-Vietnam
te beëindigen, „omdat de goodwill
Jegens de Verenigde Staten op het
spel staat". Als de bombardementen
doorgaan zal de Noorse regering 'zich
opnieuw moeten beraden', zei hij, zon
der duidelijker te zijn.
De Belgische regering heeft tegeno
ver de Amerikaanse ambassade be
zorgdheid over de bombardementen
uitgesproken. Henri Fayat, vice-minis
ter van buitenlandse zaken, vertolkte
in een gesprek met de Amerikaanse
ambassadeur, Robert Strauss-Hupe.
de diepe bewogenheid' van het Belgi
sche volk.
De Italiaanse regering verzocht
Amerika vrijdag de bombardementen
te beëindigen en de vredesonderhande
lingen te hervatten. Minister van bui
tenlandse zaken Giuseppe Medici
kreeg van het kabinet de opdracht
"hernieuwde druk' op Washington uit
te oefenen.
Zes Westduitse parlementsleden,
allen leden van kanselier Willy
Brandts socialistische partij, hebben
een telegram gestuurd aan president
Nixon om te protesteren tegen de
bombardementen. De parlementariër!
trokken een parallel tussen de bom-,
bardementen op Hanoi en Haiphong
en de bombardementen van Hitiers
Luftwaffe op het dorp Guemlca in de
Spaanse burgeroorlog.
De socialistische regering van Au
stralië heeft zich vriid-w geplaatst
achter de boycot van Australische ha
venarbeiders tegen Amerikaanse sche
pen. In Melbourne spijkerde het kan
toor van Pan American zijn etalage
vrijdag dicht, met het oog op de anti-
oorlogsbetoging van aanstaande zon-
dag.
In Wellington in Nleuw-Zeeland'
verbrandden tachtig betogers de vlag
in de voortuin van de Amerikaanse I
ambassade. De vlag wapperde half-
mast vanwege de begrafenis van oud-I
president Truman.
De sociaal-democratische partij
van Zwitserland afdeling kanton-:
Zürich en het college van b. en w. van1
de stad Zürich, hebben vrijdag op de
regering in Bem een beroep gedaan
PALM SPRINGS. California
Nadat verslaggevers en fotografen
donderdag zijn vakantieverblijf de
gehele dag hadden belegerd
Nixon's adviseur Henry Kissinger
tevoorschijn gekomen. Sinds vori
ge week zaterdag uias niemand op
de hoogte van zijn verblijfplaats,
nu bleek hij te logeren in Palm
Springs, in Callfornië.
zich duidelijk tegen de Amerikaanse
bombardementen te keren.
De Russische partijleider teonid
Brezjnev heeft zijn bezoek aan de
Verenigde Staten, waar hij besprekin
gen met president Nixon zou voeren,
uitgesteld omdat hij het politieke kli
maat op het ogenblik niet geschikt
acht. Dit Ls vrijdag gemeld door de
Russische Journalist Victor Louis, die
goed geïnformeerd is over de officiële
ontwikkelingen in het Tr- -mlin.
Het bezoek van Brezjnev zou in april
volgend Jaar plaatsvinden. Volgens,
Louis verwacht men in Moskou dat
de Russische leider zeker niet voor de
herfst naar Washington gaat. De voor-I
naams te reden voor het uitstel is dat
er nog steeds geen vredesakkoord in
zake Vietnam tot stand is gekomen.
Maar ook de onopgeloste crisis in het
(Zie slot pagina 3 kolom 3
IN DE LOOP VAN VOLGENDE WEEK CONCLUSIES
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Informateur dr.
M. Ruppert bestudeert het ko
mende weekend de programma
punten die de fracties van KVP,
ARP, CHU, WD en DS '70 hem
vrijdag op zijn verzoek hebben
gezonden en die zij opgenomen
willen zien in een regeerakkoord
als dat tussen de vijf partijen tot
stand zou komen. Verwacht
wordt dat de informateur pas in
de loop van de volgende week zal
kunnen concluderen of een ge
sprek tussen de vijf zin heeft.
De fracties van ARP, CHU, WD en
DS'70 vergaderden vrijdag uitvoerig
over hun antwoord aan de informa
teur. Gezien het algemene karakter
van de brieven wordt aangenomen dat
Ruppert op een aantal punten nog een
nadere toelichting nodig zal hebben,
voordat hij conclusies kan trekken.
De tegenstellingen waarmee Ruppert
wordt geconfronteerd, betreffen voor
al de inflatiebestrijding, het belasting
beleid en het kiesstelsel. DS'70 ver
langt enkele wijzigingen in de begro
ting, maar is bereid het centraal ak
koord, dat werkgevers en werknemers
hebben afgesloten, als gegeven te aan
vaarden. Men wil echter wel de garan
tie dat het akkoord ook wordt nage
leefd.
Voor de WD is een terughoudend
belastingbeleid en handhaving van de
evenredige vertegenwoordiging voor
waarde. Invoering van een districten
stelsel, zoals de KVP hoog op haar
lijstje heeft staan, is voor de liberalen
een absoluut breekpunt. De WD wil
ook maatregelen tegen misbruik van
sociale voorzieningen en wil de stij
gende premiekosten terugdringen
door invoering van een eigen risico en
bevriezing van de kinderbijslag voor
het eerste en tweede kind. DS'70 wil
verder afspraken over de werkloos
heidsbestrijding, het onderwijs, de de
fensie en het milieubeheer.
DS'70
Oud-minister De Brauw zei vrijdag
in de radiozendtijd van zijn partij dat
DS'70 ook meer zekerheid verlangt
over de persoonlijke instelling van de
deelnemende ministers uit KVP en
ARP. DS'70 wil kennelijk niet langer
samenwerken met ministers die zich
bij het uitbreken van de kabinetscrisis
negatief over deze partij hebben uitge
laten. De fractie wil ook eerst ophel
dering over het AR-standpunt da:
DS'70 alsnog het gevoerde beleid
moet onderschrijven.
Evenals confessionelen en liberalen,
geeft ook DS'70 de voorkeur aan een!
kort globaal regeerakkoord, dat zowel
kabinet als Kamer meer vrijheid van
handelen laat dan het gedetailleerde
akkoord dat in 1971 onder leiding van i
Steenkamp tot stand kwam. Na dei
WD heeft ook DS'70 rich vrijdag j
negatief uitgelaten over de vorming
van een buitenparlementair kabinet,
een wens van de KVP. .Men wil i
daarmee kennelijk een brug slaan
naar de rode partijen", aldus De
Brauw. „Het landsbelang is echter
niet gediend met een kabinet dat
fungeert als wegberijder. Wat nodig
is. is een krachtige regering die de
ontspoorde trein van de inflatie weer
in de rails zet".
SLOEWEG EN
SEROOSKERKE
UITSCHIETERS
VLISSINGEN Er zijn in 1972
tot, vandaag zaterdag in
het verkeer op de Zeeuwse we
gen vijfennegentig doden geval
len. Dat aantal betekent een aan
zienlijke stijging van het totaal
aan verkeersslachtoffers in Zee
land ten opzichte van 1971: toen
kwamen zesenzeventig deelne-
mesr aan het verkeer in Zeeland
om. Het aantal verkeersdoden
op de Zeeuws» wegen benadert
in 1972 het recordaantal van ne
genennegentig, dat in 1970 werd
bereikt. Ter vergelijking de cij
fers van 1968 en 1969: respectie
velijk 74 en 89 verkeersdoden.
Twee verkeersongevallen horen tot de
ernstigste van de laatste jaren: op de
avond van zaterdag 18 maart werden
zes mensen gedood als gevolg van een
frontale botsing tussen Middelburg en
Serooskcrkc, op de Wileenhoebseweg
en op zondagavond 7 mei kostte een
ongeluk na een inhaalmanoeuvre op
de Grevclingendam het leven aan vier
mensen. Op de nu grotendeels,
dubbelbaans rijksweg 58 vielen dit I
jaar zeven verkeersdoden op Zeeuws j
grondgebied. Hierbij zijn niet gere-,
kend de twee mensen uit Vlissingen,
die de dood vonden na een ongeluk
op de rijksweg bij Korteven (Noord-
Brabant) op zondagavond 9 juli. In
1971 verongelukten op liet Midden-
Zeeuwse stuk van de rijksweg 58
dertien mensen.
De meeste verkeersdoden vielen dit!
jaar bij Serooskerke op de Wilgen-)
hoekseweg, waar behalve het tragi-|
sche ongeluk met zes slachtoffers in
juli nog een aanrijding met dodelijke'
afloop gebeurde. Dat zelfde was ook
het geval op de Grevelir.gendam- Op
de Sloeweg tussen Vlissingen en 's-
Heerenhoek vielen zes verkeersdoden:
Opmerkelijk is, dat op deze weg twee
van de vier ongelukken ontstonden
met twee doden: op 21 januari kwa
men twee Duitsers om. wier juto
werd gegrepen door een slipprnde
wagen en op 30 november eiste een
botsing bij de Scheldeoon twerf even
eens twee slachtoffers. De beide ande
re ongelukken met twe. doe:-: ge
beurden op de rijksweg tussen Mid
delburg en Vlissingen, waar op 2
september een met de fiets overste
kend echtpaar werd gegrepen door
een auto en bij Oosterland, waar een
botsing ontstond toe" een automobi
list de rijksweg wilde opdraaien en
geen voorrang gaf aan een over deze
weg rijdende auto.
Van de vijfennegentig verkeersdoden
op de Zeeuwse wegen in 1972 tot de
voorlaatste dag vielen er een opval-,
lend groot aantal in Zeeuwsch-Vlaan-
deren: namelijk tweeëndertig. Op
Zuid-Beveland werden drieëntwintig
mensen in het verkeer gedood, op
Walcheren twintig en op Schouwen-
Duiveland achttien- Geen ongelukken
met dodelijke afloop waren er op
Tholen en St-Philipsland. terwijl opl
Noord-Beveland één verkeersslachtof-
fer moest worden geregistreerd.
De meeste doden vielen r" tijdens
het drukke zomerverkeer. 'n juni. juli
en augustus kwamen in totaal drieën
twintig mensen in het verkeer om. het
laatste kwartaal van dit jaar ligt het
aantal slachtoffers aanzienlijk hoger,
namelijk op totaal derf1 - De maand,
oktober springt eruit met dertien ver
keersdoden. Bijna de helft van het
aantal slachtoffers was veertig jaar of
jonger, namelijk vijfenveertig; er wa
ren twaalf verkeersdoden jonger danl
tien jaar. Tweeëntwintig slachtoffers
waren ouder dan 65 ;';ar, van welk,
aantal er dertien in Zeeuwsch-Vlaan
deren verongelukten.
Op Tholen na kan geen van de Zeeuw-|
se steden 1972 afsluiten zonder onge
lukken met dodelijke afloop- De Ter
neuzense gemeentepolitie registreerde
op haar grondgebied zes verkeersdo-;
den. Er is echter een c lijk,
verschil met vorig jaar. toen er zeven
doden werden geboekt: er vielen tot;
vrijdag dit jaar geen slachtoffers op
het kruispunt Sint-Anna, waar in 1971
vier mensen dodelijk verongelukten.
Sinds januari staan op dit beruchte
kruispunt verkeerslichten. t en me:
donderdag registreerde de politie van
Temeuzen een totaal van 548 ongeluk
ken. tot en met oktober werden in
het verkeer in de gemeente Temeuzen
123 mensen gewond.
Bij de Vlissingse gemeentepolitie wer
den tot en me; donae*g 851 onge
lukken gemeld, tegen 921 vorig jaar-
Dat betekent een vermindering van,
het aantal ongevallen met ongeveer
acht procent. Er vielen in het verkeer
in de gemeente Vlissingen zeven do
den (tien in 1971). Tot en met lon-
(Zie slot pagina 7 kolom 1
Cen jaar 'zinkt In dw tij
Lli den nacht', necontlaa-
f r ^'1 tweeënzeventig. He*, waa
K«en opgewekt Jaar: oorlog
en dreigingen van oorlog.
[-- H scheidslijnen tuvwn arm «3
rijk. tussen de armoede van
de derde wereld en de welvaart ran
het westen. Daarnaant vele onzekerhe
den. hier en elders In eigen land w&*
sprake van een kabinetscrisis met a!»
gevolg e»-n toenemende scheiding der
gee-u-n. Onzekerheden vooral over de
toekom: t waarheen koerst de mens
heid? Boetepredikers en onheilsprofe
ten zijn onder ons als noon tevoren.
'We leven tussen de voorspellingen ran
Kassonelnt en die van Jona', zo onge
veer schreef de Groningss historicus
Bsudet in het laatste nummer van Ds
Gids Kassandra was de dochter van
do laatste Trojaanse koning en aan
haar was de gave der voorspelling ge
schonken. evenwel met de rioek dat
niemand haar zou geloven. ZIJ voor
spelde de ondergang van haar stad en
deze profetie voltrok zich omdat tc
geen geloof aan werd gehecht. BIJ de
bijbelse proleet Jona deed zich het
omgekeerde voor: diens onheilsprofe
tie ging nieft in vervulling omdat de
inwoners van Ninivé tot wie hij
sprak hem geloofden en ilcb be
keerden.
Er doet zich in om» dagen ook ln
dit opzicht een merkwaardige
vorm van polarisatie voor. de schel
ding tussen Troje en Ninivé. Er zijn
er onder ons. die zich ln Troje terug
trekken, terwijl anderen zich op weg
naar Ninivé hebben begeven. Denkend
aan de sombere cijfers, die bljvoor-
beeld de wetenschapsmensen van ds
club van Rome ons voorhouden, rog
gen sommigen dat
het allemaal wel zal
meevallen. Kiezen
zij voor Troje? Zijn
de voorspellingen
van de club van
Rome voor hen die van een moderne
Kassandra: omdat men ze niet gelooft
voltrekt zich het onheil? Anderen me
nen: laten wij ons haastiglijk aanpas
sen en pogen te voldoen aan ds stren
ge normen, die wetenschapsmensen
ons hebben voorgelegd. Zij zoeken NI
nlvé. Maar zoals op vrijwel alle terrei
nen van de huidige maatschappij is
ook hier de polarisatie Tolledig. men
verketter, elkaar over en weer en san
beide zijden gaat men er van uit, dat
men het Heilig Gelijk aan zijn kar*
heeft.
Het valt op bij al deze discussie»,
bijvoorbeeld over de club van Ro
me. dat de deelnemers aar. deze ge
sprekken zJch vaak ver buiten de ma
thematiek van deze wetenschappelijks
schema's begeven. Ja ze zelfs met
groot gemak bulten beschouwing la-
ten. De modellen van Forrester en
Meadows zijn ln die gevallen maar al
te vaak alleen aanleiding om uiting te
geven aan dieper-zlttende sentimenten:
men wil zich afwenden van ds wester
se levensvormen, ze roepen schuldge
voelens op en dwingen tot een herbe
zinning op wat tot nu toe is bereikt.
Die houding is af en toe merkbaar in
die gevallen, waarin wordt aangetoond
dat mede als gevolg van de herbe
zinning op de huidige situatie ver
beteringen tot stand zijn gekomen.
Over dergelijke verbeteringen zo
blijkt dan bestaat bij de volgelin
gen van Jona geen vreugde. Ze halen
er de schouders over op en wijzen op
allerlei nieuwe en andere neerslach
tigheden. Wat dat betreft zijn ze recht-
"eaarde discipelen van de oude pro
feet: toen het kwaad niet over Ninivé
kwam 'mishaagde dit Jona ten zeerste
en hij werd toornig'.
De debatten over dit alles hebben
menigeen in 1972 beziggehouden.
Er was en is sprake van vee' heimwee,
van verlangen naar een land dat er
eigenlijk niet meer is. Naar oude ge
meenschappen waarin tijd geen geld
was. waarin de machine niet heerste
en het handwerk in hoog aanzien
stond. Gemeenschappen, waarin rust
en gelijkmatigheid vanzelfsprekend
waren en spanningen en druk onbe
kend. In de oorlogsjaren is in Europa
dat onbestemde verlangen scherp voor
voeld door de theoloog Bonhoeffer, die
er in zijn gevangenisbrierven herhaal
delijk van getuigt. Maar hij moeet te
vens erkennen dat er geen weg terug
was. hoe graag men dat ook zou wil
len. hoe sterk het heimwee ook. Hij
citeerde in dit verband een dichtregel:
'O wist ik toch de weg terug, de verre
weg naar 't kinderland'. Die weg be
staat niet schreef Bonhoeffer
'wie terugkeert doet een wanhoopspo
ging'. Daarmee was voor hem tevens
een opdracht aangegeven, namelijk het
niet dromen-zonder-meer. maar zich
rekenschap geven van de menselijk»
situatie hier en nu en daarnaar hande
len in aiie redelijkheid. Het betekent
tevens dat men evenmin Jona ln zijn
toorn moet volgen, maar dat dient te
worden nagegaan in voortdurend over
leg met anderen hoe behoort te wor
den voldaan aan de uitdagingen van
het moment.
Die uitdagingen zijn in onze dagen
onmetelijk groot, wellicht groter
dan ooit tevoren. Maar se hoeven geen
aanleiding te zijn om aüeen maar ne
gatief te doen over de civilisatie van
het westen: men komt daarmee ver
moedelijk dichter bij Troje dan men
vermoedt. Waarom zou men zich af
keren van de westerse beschaving,
waarom haar vernietiging gewenst? Zij
kan en moet ons de gereedschappen
geven, waarmee de mens in het huidig
tijdsbestek behoort te voldoen aan de
ontzagwekkende uitdagingen van dit
ogenblik. Dat is de opdracht van deze
tijd. Tegen die achtergrond krijgt het
oeroude psalmwoord van de oude
jaarsavond een nieuwe en vermanende
betekenis: "Leer ons zo onze dagen bel
len'. De vertaling van Martin Buber
spreekt over 'onze dagen besteden'. W»
zullen er in alle geledingen van do
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
