PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
EU
Lichtkogels bij fjord
KAPER GIJZELT STEWARDESS
Vredesoverleg
in impasse
NAVO-assemblee: uitbreiding
zuidelijk verdedigingsgebied
Nieuw pleidooi voor bouw van tweede
nationale luchthaven in West-Brabant
DROOG MET
MEER ZOiV
Vandaag
in de
krant...
Kerstkaarten
actie Amnesty
International
RAPPORT PROF. DR. H. C. KUILER
Spreiding
215c jaargang
-no. 279
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Zaterdag 25 november '72
Niet wakker en
extra opladen
Pagina 12
Pig!M. Hoofd rftdictl». O. A. dl Kok. Abonnim*
84, «p. 2751, ndictti 4799 Mlddtlburg. Mtrkl 51. lol.
1. Sltcnstrilt 6. til. 4058. Adv.prili 48 ent p«r mm. H
Prlil por miiod 8.75. Lo.M 35
(b.g.g. rod8398. «dr. 8582). OoiTPurg. Hl
•n «xtluillt 4 bhr. Giro 3593Vj, Pro.ir.cUI.
JACHT OP 'ONBEKEND VOORWERP' GAAT DOOR
OSLO (RTR) Het is niet
onmogelijk dat een van de
Noorse schepen die al twee
weken aan de weet proberen
te komen wat het 'vreemde
voorwerp' is dat zich in een
fjord in het westen van
Noorwegen bevindt, contact
met het voorwerp heeft ge
maakt. Dat is vrijdag mee
gedeeld door het Noorse op
perbevel.
De jacht op het geheimzinnige.
voorwerp v.-ordt intussen in de
nauwe, 200 km lange Soghefjord
voortgezet. Op de bergachtige oe
ver van de fjord werden donder
dagavond groene en gele lichtko
gels waargenomen. Helikopters
vlogen uit om een onderzoek in
te stellen.
Naar aanleiding van een bericht
in de Evening-Standard in Londen
dat het voorwerp ook wel een
Amerikaanse of Britse onderzee-
er kon zijn. verklaarde een woord
voerder van het Britse ministerie
van defensie: „Wij kunnen met
stelligheid zeggen dat het geen
Britse onderzeeër kan zijn".
Het dagblad had geschreven dat
als het voorwerp in de fjord een
atoomonderzeeër met. Polarisra-
ketten was, zijn aanwezigheid in
Noorse wateren niet zonder ern
stige politieke consequenties aan
het licht kan komen. Noorwegen
laat geen kernwapens van de
NAVO op zijn grondgebied toe.
Onder de titel 'Militaire psychose
in Noord-Europa' heeft hei Rus
sische persbureau Tass voor de
eerste keer melding gemaakt van
de speurtocht. Gedurende bijna
twee weken hebben de Noorse
autoriteiten een speurtocht laten
houden naar een spook-onderzee-
boot". aldus Tass.
Op de foto: een klein Noors ma
rinevaartuig heeft donderdag
dieptebommen afgeworpen nadat
het 'onbekende voorwerp' was ge
signaleerd. Het kruisje geeft de
plaats aan waar de bommen te
rechtkwamen.
VRIJLATING GEËIST VAN TSJECHOSLOWAAK UIT DUITSE CEl
ffan onze weerkundige medewer
ker)
Een hogedrukcentrum is op
van Engeland in de richting
on België- Ook in ons land is de
iaron-icr 'o'. boven 770 mïllïme-
!tr sestegen waardoor de atmos-
ter stabHer is geworden niet
i? vrijwel overal droog
met vrij vul zon. Iu de
en ochtend zal het in de
provincies een paar gra-
iezen, plaatselijk met mist-
li. Langs de kust tempera-
'it bi.i h"' vriespunt,
aanvoer van koude lucht
2'.'. een noordpnwin' verdwijnt
want de wind krimpt
aar west tot zuidwest on
leed van een depressie die
Jsland naar Noorwegen
irfit In de loop van zondag kan
een storingsfront de
ee passeren en bij ons
v wat regen brengen.
Helsinki
AMERIKA is bezorgd over verkla
ringen binnen de NAVO met be
trekking tot een dreigende isola
tie van de VS(pagina 3).
Aziaten
d-Ej^'EMSjE.Aziaten ziin donder-
•SL Ne?er'and gearriveerd. Er
na ?3) kinderen bijIpagi-
Nieuws uit Zeeland op de
Pagina's 2,4, 5, 6. 7, 9 en 11.
Binnen- en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en 13.
Sport op de pagina's 12 en
Badio en televisie op pagina
Financieel nieuws op pagina
21 en in de
"n a Bij tel mieren
«au vi]I december twee
vagina's muzikale tips.
nÜt?rf gen van een
??„i ?aten in klas-
Jfte s/eer en een rijtje
p PoP-Vlaten.
r<*fi'erfcu,ld'9e kroniek
van Hans Warren: Stem-
SSST***"»-
FRANKFORT (RTR/DPA) Eeh ongeveer 50-jarige man, vermoedelijk een Tsjechoslo waak, houdt
op de luchthaven van Frankfort een stewardess gevangen in een vliegtuig van Air Canada. De kaper
eist de vrijlating van de 18-jarige Tsjechoslowaak Lubomir Adamica, die in Beieren gevangen zit.
Adamica wordt beschuldigd van het doden van de tweede piloot van een Tsjechoslo waaks vliegtuig
dat op 8 juni gedwongen werd naar Beieren te vliegen. Als alternatief voor de vrijlating van Adami
ca heeft de kaper het loslaten van 20 wegens spionage gevangenzittende Tsjechoslo waken geëist. Als
voor vanmiddag 3 uur niet zijn eisen wordt voldaan, zal hij het toestel, een DC-8, opblazen, zo dreig
de hij gisteravond laat.
Margit Sommer, de stewardess
van de Canadese DC8, die op het
vliegveld van Frankfort in handen
is gevallen van een Tsjechoslo-
waakse kaper. De foto is uit het
archief.
Aan boord van de DC8 is aJleen de
Canadees-Duitse stewardess Margit
Sommer (31). De passagiers waren
aanvankelijk aan boord van het toestel
ISRAËLISCHE
OVERVAL OP
PALESTIJNS
KAMP
BEIROET (RTR) Israëlische mili
tairen hebben vrijdagavond met drie
helikopters een overval gedaan op een
commandobasis van het 'Volksfront
voor de Bevrijding van Palestina' bij
het Zuidlibanese dorp Choraibah.
bewoners van het betrokken
dat anderhalve kilometer over
met Israël ligt, trokken de
Israëliërs zich na een uur terug.
Arabische journalisten meldden uit
het grensgebied dat er twee Palestij-
nen sneuvelden en verscheidene wer
den gewond. Ook de Israëliërs leden
verliezen.
Volgens 1
gebied, d:
naar Toronto gegaan, maar een vrou
welijke passagier sloeg alarm. Zij
meldde dat zij bij het loket een ver
dacht uitziende man had gezien van
een zuidelijk type. Daarop liet men de
passagiers weer uitstappen. De kaper,
die als schoonmaker vermomd aan
boord van het toestel was geg;
maakte zich daarna als kaper bekend
en gelastte de bemanning het vliegtuig
te verlaten. De stewardess hield hij
vast. De man had een revolver en een
pakje. dat naar hij zei, springstof be
vatte.
De technische chef van Air Canada in
Frankfort, Dieter Gramatzki, onder
handelde vla de boordtelefoon met de
kaper, die zich in een ander deel
het toestel bevond.
Een aanbod van Albert Kalk, hoofd
van de recherche van Frankfort, de
plaats van de stewardess in te nemen,
is door de man afgewezen.
Tsjecho-Slowakije heeft indertijd uit
levering gevraagd van Adamica en
diens 9 medekapers, maar West-Duits-
land heeft dit geweigerd. De kapers
vroegen politiek asiel. Adamica wacht
in de gevangenis in Beieren op het
proces tegen hem wegens het dood
schieten van de piloot.
DEN HAAG (ANP) Amnesty
International, de organisatie die
zich inzet voor mensen die van
wege hun politieke of religieuze
opvatting gevangen zitten, heeft
weer een kerstkaartenactie voor
leze mensen op touw gezet.
De kerstkaart die ditmaal voor
de actie gebruikt wordt is gete
kend door Peter Vos en laat een
gekooide vogel en een aantal vo
gels in de vrije natuur zien. De
kaarten kunnen bij Amnesty In
ternational in Amsterdam besteld
worden. Met een lijst van gevan
genen krijgt men deze dan toege
stuurd.
REBELLIE BIJ VIETCONG
PARIJS Het gematigd opti
misme waarin zich in het begin
van deze week het heropende
vredesoverleg tussen de Ameri
kaan Kissinger en de Noordviet-
namees Le Due Tho scheen te
voltrekken, heeft vrijdag plaats-
GROTERE ROL VOOR PORTUGAL, SAMENWERKING MET
ZUID-AFRIKA EN KOOPVAARDIJ BEWAPENEN
BONN (UPI) De Navo-assemblee in Bonn heeft er donderdag
bij het Atlantisch bondgenootschap op aangedrongen zijn invloeds
sfeer in zuidelijke richting uit te breiden naar het zuidelijk deel
van de Atlantische Oceaan en de Indische Oceaan. De assemblee
nam een aanbeveling aan om aan de "Russische dreiging op zee'
het hoofd te bieden door de Navo-opperbevelhebber te machtigen
plannen te maken voor de bescherming van de scheepvaartroutes
van de Europese Navo-landen door de Indische Oceaan en het
zuidelijk deel van de Atlantische Oceaan, met inbegrip van ver
kenningen en verbindingen.
Op het ogenblik geldt, de Kreefts-i
keerkring als de zuidelijkste grens van
het NAVO-gebied. De aanbevelingen
van de NAVO-assemblee zijn niet bin
dend voor de NAVO. Ze hebben wel
politieke betekenis omdat in de 200
leden tellende NAVO-assemblee de
parlementen van 14 NAVO-landen zijn
vertegenwoordigd. Diplomaten in
Bonn verwachten dat de aanbeveling
tot uitbreiding van het NAVO-verdedi-
gingsgebied bij sommige NAVO-landen
wel op verzet zal stuiten, omdat uit
voering inhoudt dat NAVO met Zuid-
Afrika moet samenwerken voor ver
bindingen en marine-faciliteiten.
Tevens drong de assemblee er op
nieuw bij de NAVO op aan een krach
tiger front te maken tegen de Sowjet-
ünie. In een aanbeveling vraagt de
Assemblee de NAVO de mogelijheden
te onderzoeken om de Noordatlanti-
sche defensie doelmatiger te maken
door de afzonderlijke nationele strijd
machten geleidelijk te integreren. De
parlementsleden gaven blijk van irri
tatie omdat deze aanbevelingen in het
verleden genegeerd waren, of slechts
een vage reactie hadden gekregen.
Aan de regeringen van de NAVO-
landen vraagt de assemblee overeen
stemming te bereiken over onderhan
delingsstandpunten over wederzijdse
en evenwichtige troepenvermindering
in Europa.
De assemblee is ook van mening dat
de NAVO zich met economische pro
blemen bezig moet gaan houden.
Daartoe zouden de vergaderingen van
de ministers van buitenlandse zaken
aangevuld moeten worden met verga
deringen van ministers van economi-
Zie slot pagina 3 kolom 2)
gemaakt voor een uitgesproken
sombere stemming. De onder
handelingen zijn voor onbepaal
de tijd onderbroken, zo niet af
gelast. Bij het bezoek dat Henry
Kissinger vrijdagmiddag onver
wacht aan de Franse minister
van buitenlandse zaken, Mauri
ce Schumann, bracht, zou de
mogelijkheid van een definitieve
breuk al ter sprake zijn geko
men.
Duidelijk is dat na 16 uur uitput
tend beraadslagen de Noordvietname-
zen blijven weigeren het vredesak
koord dat in oktober tot stand kwam,
volgens de Amerikaanse en Zuidviet-
namese verlangens in zijn geheel op de
helling te plaatsen. Een der belangrijk
ste geschilpunten betreft de bevoegd
heden die aan de op te richten
mengde raad van nationale verzoening
moeten worden toegekend. Terwijl
Noord-Vietnam dat nieuwe lichaam
met concrete uitvoerende macht wil
belasten, wensen de Amerikanen zich
slechts tot enkele vrijblijvende admini
stratieve bevoegdheden te binden.
En het feit dat de Noordvietnamese
diplomaat Le Due Tho nog altijd geen
krimp wenst te geven, wordt in Parijs
in direct verband gebracht met het
openlijke verzet dat twee weken gele
den in het Noordvietnamese leger is
uitgebroken tegen de centrale leiding,
die van een te coulante houding bij
de vredesbesprekingen werd beschul
digd. De gewapende rebellie, waarbij
drie bataljons waren betrokken, is
(Zie slot pagina 3 kolom 2
IN OPDRACHT
KAMERS VAN
KOOPHANDEL
(Van onze Haagse redacteur)
DEN HAAG West-Brabant
met zijn ligging tussen twee gro
te zeehavens en dicht bij de in
dustriecentra van Brabant en
België is de meest aangewezen
plaats voor het bouwen van een
tweede nationale luchthaven.
Iedere andere situering zal een
deel van het vervoersaanbod
naar buitenlandse vliegvelden
afleiden. Dat is de slotconclusie
uit een rapport van prof. dr. H.
C. Kuiler, hoogleraar vervoers-
en haveneconomie aan de econo
mische hogeschool in Rotter
dam, geschreven in opdracht
van het provinciaal bureau van
de kamers van koophandel en
fabrieken in Noord-Brabant.
Het is de tweede keer dat de Bra
bantse kamers van koophandel een
nota presenteren waarin gepleit wordt
voor een vliegveld in de Rijn-Maas-
Schelde delta- Aanvankelijk ging de
voorkeur uit naar een plaats in cen
traal Noord-Brabant, dicht bij of
liefst op de grens met België. De
gekozen locatie op de as Antwerpen-
Rotterdam zal de hele zuidelijke vleu
gel van de Randstad. Noord-Brabant.
Zeeland en Noord-België (Anti rrpen)
kunnen bedienen. Het noordelijke deel
van de Randstad kan gebruik blijven
maken van Schiphol.
Verschuiving
Als belangrijkste argument voor
luchthaven in Zuidwest-Nederland
hanteert prof. Kuiler de ligging van
dit gebied binnen de vervoers- en
industriecentra van Noordwest-Euro
pa. Hij signaleert een verschuiving
van de vervoersstromen it. zuidelijke
richting als gevolg van de ontwikke
ling van nieuwe industriegebieden bij
Frankfort. Straatsburg. Le Havre.
Duinkerken, Rijssel. Zeebfugge. Gent
en het Franse Rijndal. Deze tendens
zal. zo verwacht hij. nog worden ver-i
sterkt door de toetreding van Enge-!
land tot de EEG en het gereedkomen!
van de Kanaaltunnel rond 1980.
Door het verschuiven van de ver
voersstromen naar het Zuiden komen
de huidige Nederlandse vervoers
knooppunten in snel tempo op een
noordelijk randgebied te 'iggen. Hun
van ouds gunstige ligging zal hierdoor
worden verzwakt. Alleen door de ten
dens naar het Zuiden te volgen kan
Nederland de aansluiting met de gro
te vervoersstromen behouden. Volgens
prof. Kuiler zou een nieuw vliegveld
ten noorden van Schiphol (Marker
waard) in dit opzicht een enorme mis
slag zijn.
Achterstand
Als nevenvoordeel van een nieuwe
luchthaven in West-Brabant ziet prof-
Kuiler dat deze vestigingsplaats ook
past in het streven van de overheid
de ontwikkeling in de gebieden buiten
de Randstad te stimuleren. Als werk-
gelegenheidsobjec; is zelfs een vlieg
veld van middelbare grootte al be
langrijk. Juist in West-Brabant en de
aangrenzende Belgische provincies zit;
een groot arbeidspotentieel. Ook de
aanwezigheid van inf ra-structurele
voorzieningen pleiten voor een situe-j
ring in West-Brabant- Het gebied
wordt doorsneden door spoorlijnen en!
grote autowegen, waardoor de aan-!
sluiting van een vliegveld op de infra
structuur met een minimum aan kos
ten kan geschieden.
Benelux
De Brabantse kamers van koophan-l
del hebben er nooit een geheim van!
Zie slot pagina 10 kolom 5)
.ii V mbtenaren van het een-
y*Xw/ traal bureau voor de
|A iiA'l .statistiek hebben fel
geprotesteerd tegen o ver-
LbVj phtateing naar Limburg: ze
willen blijven waar ze zijn
en hebben daarvoor aller
lei argumenten bedacht. Dergelijke
protesten zijn niet nieuw. Nu al weer
een aantal Jaren geleden werden ze
ook al gehoord teen het hoofdkantoor
van de Nederlandse Gasunie naar het
noorden zou worden overgeplaatst,
protesten die overigens niet veel heb
ben geholpen. De laatste tijd zijn ze
echter aan de orde van de dag omdat
de regering ernst maakt met de sprei
ding van de rijksdiensten. Het blijkt
dat er in de ambtelijke wereld op ds>
ogenblik weinig geestdrift voor deze
spreiding bestaat, de meeste ambtena
ren willen het liefst in en rond bet
Haagse blijven. En dat zeggen ze
onder trieer via hun organisaties
luid en duidelijk.
In de randprovlncies bestaat er nei
ging de bezwaren van randstad
ambtenaren tegen overplaatsing niet
al te serieus te nemen. Toch lijkt het
ons redelijk te erkennen, dat voor be
trokkenen zelf een gedwongen en niet
gewilde verhuizing allerlei moeilijk
heden kan opleveren. Ze liggeq voor
iedere ambtenaar weer anders. Soms
zijn het hechte familiebanden, die ie
mand aan een woonplaats binden, vaak
ook zijn kinderen in het geding, voor
al wanneer er moeilijkheden zijn met
de aanpassing van het onderwijs. Een
enkele maal gaat het om ziektegeval
len in een gezin,
waarbij bijvoorbeeld
een bepaalde relatie
is ontstaan met een
arts of een zieken
huis. Het gebeurt
ook dat men elders niet kan wennen,
men voelt zich niet prettig in de nieu
we woonplaats. De eventuele financiële
consequenties van een verhuizing
ze valt altijd duurder uit dan welke
vergoeding ook laten we nu maar
buiten beschouwing. Er moet inder
daad worden erkend, dat in de per
soonlijke sfeer een overplaatsing van
randstad naar landprovincie als on
aangenaam kan worden ervaren.
De ambtenaren van net centraal bu
reau voor de statistiek hebben aan
hun betoog kracht willen bijzetten
door argumenten, ontleend aan hun
werk. De kwaliteit van het statistisch
werk zou lijden onder een overplaat
sing zo is onder meer gesteld. Een
dergelijke argumentatie lijkt ons niet
erg indrukwekkend; zij is niet bij
voorbaat verifieerbaar, het gaat om
niet meer dan een verwachting, het
ministerie heeft die bovendien inge
calculeerd als een niet groot ge
achte risicofactor. De minister za!
er vermoedelijk op antwoorden met
ae spreuk a la Ti-Ta-tovenaar: Dat zien
we morgen dan wel weer'. Waarom er
omheen gedraaid: in feite gaat het bij
de ambtenaren helemaal niet om za
kelijke argumenten, maar om over
wegingen uit de persoonlijke sfeer.
Nogmaals: op zichzelf zijn die heel
plausibel.
Opvallend is het echter wel dat men
zo graag binnen de randstad blijft
wonen. Ondanks alle betogen over
de geringe leefbaarheid van centraal-
Neaerland voelt men zich er kennelijk
volkomen thuis, zozeer zelfs dat een
overplaatsing naar een minder dicht
bevolkt gebied wordt afgewezen. Een
tweeslachtigheid die men overigens
meer aantreft bij randstedelingen.
Enerzijds wordt geklaagd over het on
persoonlijk leven, over de neurosen
van de grote agglomeratie en doet
men jaloers over kleine gemeenschap
pen. anderzijds wijst men desondanks
verbeten een verhuizing af naar een
kleinere schaal, een leefbare provincie.
Voor sommigen die het kunnen beta
len is er de tussenvorm: een tweede
woning. Om het wat onvriendelijk te
zeggen: eten van twee walletjes, de
stad niet willen opgeven en toch pro
beren van de kleine gemeenschap al
leen de geneugten te genieten. Een ge
meenschap waar men overigens
vreemdeling blijft zolang men zich er
niet definitief vestigt.
De acties tegen de spreiding van de
rijksdiensten illustreren tevens
een opvallend proces, namelijk de
'provincialisering' van de randstad. In
een nog niet zo ver achter ons liggend
verleden bestond Nederland uit Hol
land als machts- en economisch cen
trum met als bijvoegsel de randpro-
vincies. of zoals het destijds door
de toenmalige 'rijksdienst voor het na
tionale plan' werd genoemd"het
westen en overig Nederland'. Langza
merhand begint het nu een omgekeer
de verhouding te worden: overig Ne
derland en het westen. Met als gevolg
dat men binnen dat westen die typisch
provinciale reacties aantreft die vroe
ger zo kenmerkend waren voor de
randgebieden. Bijvoorbeeld: protesten
tegen het wegtrekken van de werkge
legenheid naar elders. We weten er in
Zeeland alles van. in de jaren na de
tweede wereldoorlog regende het in
Den Haag Zeeuwse protesten tegen
het vertrek van allerlei bedrijven en
instellingen. Ze werden welwillend,
maar schouderophalend aangehoord.
Wie had het echter ooit kunnen den
ken: vijfentwintig jaar later moet van
uit de Haagse agglomeratie fel worden
geprotesteerd tegen het weghalen van
(ambtelijke) werkgelegenheid. Het
westen reageert precies zoals vroeger
de benauwde provincies.
Hoe vervelend overplaatsingen van
rijksdiensten ook mogen zijn voor
de individuele ambtenaren en hoe
veel begrip er in 'overig Nederland'
ook moge bestaan voor de reacties van
deze ambtenaren, er is toch geen reden
voor 'overig Nederland' om ai te be
kommerd te doen over de protesten
van instanties uit de randstad. Men
zal daar moeten inzien dat de ontwik
keling waarbij vooral sinds de tweede
helft van de negentiende eeuw Neder
land tot Holland werd verschraald, nu
eindelijk tot stilstand is gekomen. Van
daar dat voor het eerst sir.ds jaren
weer typisch provinciale protesten uit
ae randstad worden gehoord: Holland
wordt weer Nederland.
