Normalisering Duitse
betrekkingen begonnen
STRUCTUURPLAN ENKA:
BREDA NIET SLUITEN,
WEL INKRIMPING NODIG
WILHELMINA HAD ECHT WAT
OP MET DE GEREFORMEERDEN"
KVP ZAL PROGRESSIEF KABINET
CONSTRUCTIEF TEGEMOETTREDEN
PRINSELIJKE KINDERZEGELS VOOR PRINS.
Blijetijds
Speelgoed
Zorgen over
werkgelegenheid
in scheepvaart
Franse consul aan
wonden overleden
WOENSDAG 8 NOVEMBER 1972
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
11
Overleg met industriebonden leidt tot mogelijkheden:
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG/ARNHEM In het overlegorgaan van de industrie
bonden met de Enka-leiding zijn nieuwe plannen in ontwikkeling
om de structurele moeilijkheden het hoofd te bieden. Er zijn mo
gelijkheden om het bedrijf in Breda levensvatbaar te maken, na
reorganisatie. Het aantal personeelsleden zou dan moeten worden
teruggebrach van ongeveer 1300 (was oorspronkelijk 1700) tot
ongeveer 1000. De fabriek zou uitsluitend polyestervezels gaan
De bonden hebben inmiddels nog geen
akkoordverklaring gegeven, met name
met de betrokken leden wordt nog
overlegd. De vervangende werkgele
genheid blijft ook in dit opzicht een
harde voorwaarde.
Enkele weken geleden werd het
overleg tussen dc raad van bestuur
nn Enka-Glanzstoff en de bonden
hervat, in aanwezigheid van enkele
waarnemers namens de ministeries
«n economische en sociale zaken. Dit
overleg begon nadat de zgn. afkoelings
periode was verstreken, die volgde
op de beslissing van de Akzo-leiding
geen fabrieken te sluiten.
Dit besluit werd genomen nadat de
Enka-fabriek in Breda door de werk
nemers vijf dagen bezet was gehou
den uit protest tegen voorgenomen
sluiting. Die sluiting werd in april
aangekondigd in het kader van het
afvloeien van totaal 5000 Enka-werk-
nemers.
Het intrekken van het zgn- struc
tuurplan van Enka-Glanzstoff nam al
le hinderpalen weg om opnieuw in de
overlegsfeer te geraken. Nu sluiting
van de baan was. is gebleken dat de
bonden zich ook niet bij afvloeiingen
zullen neerleggen. Zij willen eerst we
ten welke maatregelen Enka neemt
om vervangende werkgelegenheid te
verzorgen. Zoals een vakbondsbestuur-
Biesheuvel voelt niets voor
samenwerking met DS'70
TILBURG (ANP) De KVP-
tweede-kamerfractie zal een
minderheidsregering van PvdA,
D'66 en PPR op haar daden be
oordelen en zich tegenover zo'n
regering constructief opstellen.
Dat zei mr. F. Andriessen, leider
van de KVP-tweede-kamerfrac-
tie dinsdagmiddag in Tilburg.
Hij maakte deel uit van een fo
rum van politici dat vragen van
ongeveer zevenhonderd studen
ten beantwoordde.
Andriessen zei wel 'als de dood' te
zijn dat er na de verkiezingen zo'n
regering komt. Maar als de progres
sieve drie op 29 november met meer
kamerzetels uit de bus komen dan de
conlessionele drie, zal de KVP een
minderheidskabinet van PvdA, D'66 en
PPR aanvaarden, aldus mr. Andries
sen. Eén van de redenen waarom de
KVP wel weer regeringsverantwoorde
lijkheid wil dragen is volgens de KVP-
leider dat een progressieve regering
een onaanvaardbaar beleid gaat voe
ren. De KVP wil echter zeker niet tot
elke prijs regeren, aldus mr. Andries
sen,
Het CHU-tweede-kamerlid J. Huysen
stak zijn afkeer van samenwerking
met de WD niet onder stoelen of
banken. Het verkiezingsprogramma
van de WD noemde hij 'een borrel
praatje'.
PvdA voorzitter André van der Louw
zei dat zijn partij in gesprek was met
de PSP. Ik hoop dat met die partij
nog voor de verkiezingen een goede
fflmemrerHngsafspraak kan worden
k^naast. aldus Van der Louw.
ARP-iijst'rekker Biesheuvel is niet
voor de terugkeer van de oude coali
tie van de vijf partijen, zo heeft hij
dinsdagavond te Rotterdam gezegd op
een verkiezingsbijeenkomst van de
dne christelijke partijen.
■Dr wordt hier en daar vezegd dat ik
I'S7 5e- teru°keer ben. Maar wie
'vs' c"'er cie oud-
welbeter ®rauw en Drees wist
Mr. Biesheuvel zei dat de twee minis-
Hl? ^vlucht z'jn voor de
verantwoordelijkheid, juist toen be-
moest worden over bezuinigin
gen, een zaak in hun partijprogramma
.Het goeue van dit kabinet is niet aan
£>70 te token, maar aan die groe-
samenwerking hebben
1 ervoor hebben gezorgd
en voor 1973 financieel
dat de
Mr. Biesheuve1 viel de anti-revolutio-
B*L,r^erJ,van sociale zaken
AlS'zei ri3?1Lmaa^da?av0Td te
,de confessionele mi-
wblnet een voortreffe-
ter ng met de VVD ach-
na dnt w ben' "Ik ze" Boersma
ale a. goede zaak zou zijn,
de Vler regeringspartijen van nu
na de verkiezingen een meerderheid
van 78 zetels in de tweede kamer
hebben", aldus mr. Biesheuvel.
PvdA-lijst trekker Den Uyl noemde in
Schiedam de prijsstijging van 1,3 pro
cent over de afgelopen maand cata-'
strofaal. De socialistische lijstaanvoer
der noemde het in zijn verkiezingsre
de onverantwoord van de regering dat
er nog steeds geen prijsstop is afge
kondigd.
Volgens Den Uyl houdt ook de KVP-
fractieleider Andriessen thans reke
ning met de mogelijkheid van de
vorming van een minderheidskabinet
Andriessen gelooft kennelijk zelf niet
meer in de totstandkoming van een
solide meerderheid. Dat is een realis
tisch standpunt. De toetreding van DS
70 tot een kabinet na de verkiezingen
zou een oorlogsverklaring aan de vak
beweging zijn, aldus de PvdA-lijsttrek-
ker.
VVD-fractieleider Hans Wiegel ver
klaarde dinsdagavond in Dordrecht
dat het bij deze tweede-kamerverkie
zingen gaat om een progressief kabi
net onder leiding van de vakbeweging,
met name de Industriebond NVV of
een kabinet dat een evenwichtig be
leid wil voeren in het belang van alle
bevolkingsgroepen. De WD-aanvoer-
der noemde de houding van de voor
zitter van de Industriebond NVV, A.
"Groenevelt, 'ondemocratisch'.
der het uitdrukte: „We zijn al zo lang
bezig in de textiel- en confectiesector
met afvloeiingsregelingen. Die regelin
gen zijn niet slecht, maar later kom
je de ellende weer tegen in de vorm
van mensen, die nergens meer aan de
slag komen".
De bonden zijn dus niet bereid op
basis van afvloeiing overleg te voeren.
Het gaat om het vinden van passend
vervangend werk. Er zijn al te veel
arbeidsplaatsen verloren gegaan,
den zij Vooral in Breda, waar
werknemers van Enka zijn verdwe
nen. Een groot verlies voor de regio
van arbeidsplaatsen. Gehoopt wordt
dat van overheidszijde bepaalde sti
mulerende maatregelen op dit vlak
worden genomen. Van de kant van de
ministeries is overigens toegezegd dat
alle regelingen voor omscholing ed.
van toepassing zullen zijn. De bonden
hebben lof voor deze opstelling, zoals
zij die ook hadden voor de rol die
minister Boersma van sociale zaken
in het afgelopen conflict speelde.
tADVERTENTIE
Categorieën
Als de partijen overeenstemming
bereiken over de plannen zal het Bre
dase bedrijf geleidelijk worden aange
past. Men heeft dan te maken met
drie categorieën: herscholing is nodig
voor werknemers die andere functies
krijgen: een aantal oudere werkne
mers wordt een wachtgeldregeling
aangeboden: voor een derde groep
zijn mogelijkheden elders in Akzo-
verband te gaan werken, met name
bij de vestigingen in Gelderland zijn
vacatures.
Bij het vinden van vervangende
werkgelegenheid zijn er vooral moei
lijkheden met betrekking tot leiding
gevend personeel en beambten. In
krimping moet vooral in de indirecte
sector geschieden. Maar de bonden
zullen blijven staan op de verantwoor
delijkheid van de werkgever voor de
werkgelegenheid. Dit is een knelpunt
in het overleg, aangezien van de zijde
van de vakbeweging geen ontslagen
zullen worden geaccepteerd zonder
dat aansluitende werkgelegenheid is
gegarandeerd.
In december
De kaderleden in Breda zijn vorige
week dinsdag geheel ingelicht over de
gang van zaken. In het bedrijf wordt
nu de grootst mogelijke openheid be
tracht naar de zijde van de werkne
mers. Over enkele weken zal moeten
blijken hoe zij erover denken. Gewa
pend met die wetenschap zullen de
bondsbestuurders dan het overleg
kunnen voortzetten. In de loop van
december moeten concrete besluiten
worden genomen. De bonden hebben
er wel begrip voor dat de leiding van
het concern niet al te lang meer kan
wachten in verband met de bedrijfs
planning op langere termijn.
Reorganisatie
Een soortgelijke reorganisatie staat
op stapel voor het Duitse bedrijf van
Enka-Glanzstoff in Oberbruch. Daar
zou het aantal werknemers van onge
veer 3000 met 700 a 800 moeten
worden verminderd. In dit stadium
ROTTERDAM (ANP) De Federatie,
van Werknemersorganisaties in de
Zeevaart (FWZ) maakt zich ernstige
zorgen over de ontwikkeling van de
werkgelegenheid in deze bedrijfstak.
In het verslag over de periode 71/72
zegt de federatie, dat de relatief grote
werkloosheid onder zeevarenden het
afgelopen jaar vrij plotseling aan het
licht kwam door de gebrekkige regi
stratie van werkzoekenden.
Als belangrijkste oorzaak noemt de
FWZ het overstelpende aanbod van
buitenlanders, voornamelijk uit Span
je en Portugal en de Aziatische lan
den, Een andere oorzaak is de terug
lopende werkgelegenheid aan de wal.
waar veel zeevarenden tot voor kort
nog wel een baantje konden vinden
Met name het personeel van de kleine
handelsvaart en het lagere personeel
van de grote handels- en zeesleepvaart
zijn dupe van de malaise.
SARAGOSSA (AFP, UOI) Roger
Tur. honorair consul van Frankrijk in
Saragossa (spanje) is dinsdag overle
den. vijf dagen na een bomaanslag
door een groep extremisten op zijn
kantoor, waarbij hij ernstige brand
wonden opliep
De Spaanse politie heeft drie studen
ten aangehouden die van de aanslag
op het consultaat worden verdacht.
zijn voor de bedrijven waar polyami
de wordt gemaakt, zoals Wuppertal,
Emmen en Emmercompascuum. geen
maatregelen in het overleg betrok
ken.
Wel verwacht men van de zijde der
vakbeweging op den duur consequen
ties van de reorganisatie van de Enka-
leiding. Er is nu één topman be
noemd, maar er zijn nog twee hoofd
kantoren (een in Arnhem en een in
Duitsland), een situatie, die ook niet
zal kunnen voortbestaan- Daaruit zul
len zeker te zijner tijd gevolgen voor
de werkgelegenheid voortvloeien.
Overigens waren woordvoerders van
Enka, gezien het feit dat men zich in j
de overlegsituatie bevindt, niet bereidI *ayen
op dit ogenblik mededelingen te I ver ag
doen.
..Ik heb graag aan de totstand
koming van deze kinderpostzegels
willen meewerken. Ik heb mijn
best er voor gedaan. Het was niet
professioneel, maar het is voor
het goede doel geweest"- Met deze
woorden bedankte dinsdagmor
gen prins Claus op kasteel Drake-
sleyn de directeur-generaal van
de PTT. drs. Ph. Leenman, voor
de kinderpostzegels met de foto's
van de drie prinsjes die deze hem
had aangeboden.
De kinderpostzegels van dit jaar
zijn ontworpen aan dc
kleurendia's die prins Claus van
de prinsjes Willem-Alexander. Jo-
han Friso en Constantijn voor dit
speciale doel zelf heeft gemaakt.
De algemene vormgeving en de
belettering van de vier zegels is
verzorgd door de Amsterdamse
grafische ontwerper Gerard Wer-
nars. De zegels laten de drie kin
deren van prinses Beatrix en
prins Claus zien tijdens hun spel-
De zegel van 25 4- 15 cent toont
de gespannen aandacht van de 5-
jarige Willem-Alexander die volle-
Op de zegel ran 30 - 10 cent is
de 4-jarige Johan Friso afgebeeld
tijdens hel spelen met zijn bouw
blokfes. De zegel van 35 -f 15 cent
loont de 3,jarige Constantifn. die
ah een geboeid kind in een ont
spannen blijheid de wereld in
kijkt. Op de laatste zegel van deze
serie, die van 50 20 cent. heeft
prins Claus zijn zoons vereeuwigd
bij het trampolinespringen
De kinderpostzegels zullen tot en
met 6 januari 1973 verkrijgbaar
zifn.
REGERINGEN KEUREN VERDRAG GOED
BONN De Bondsrepubliek en de DDR zijn begonnen met i
het normaliseren van hun betrekkingen. Dat is in de ogen
van Bondskanselier Brandt de betekenis van het basisverdrag
tussen de beide Duitse staten, waar onderhandelaars Bahr en
Kohl woensdagmiddag omstreeks vier uur in Bonn hun paraaf
onder zouden zetten. Vlak voor de parlementsverkiezingen van
19 november heeft de Westduitse regering haar Oostpolitiek
daarmee in zekere zin kunnen afronden.
Het verdrag is in beide staten door
de regeringen geprezen- In het Oosten
verklaarde part ij chef Honecker dat
het geheel past bij de principes van
het vreedzaam naast elkaar bestaan
In Bonn ging de bondskanselier heel.
verder door de voorspellen: „Als 't
ag van kracht wordt, zal zich
veel mensen, vooral in de grens-
THIJS BOOY, EX-SECRETARIS VAN KONINGIN WILHELMINA:
DEN HAAG „Of koningin
Wilhelmina het levensaro-
ma van de gereformeerden
echt heeft geproefd, weet na
tuurlijk niemand. Maar ze
begreep ze wel en ze had
echt wat met ze op. Ze wilde
als vorsting pertinent geen
voorkeur hebben voor be
paalde volksgroepen en ze
had ook geen voorkeur voor
gereformeerden, maar ze
had echt wat met ze op.
Dat had er ook mee te maken dat
ze paladijnen van de landsverde
diging waren, dat ze, al ging de
leuze God-Neflerland-Oranje haar
wat ver (zij vond dat een ge
slacht niet in één adem met Ilem
clie het ontoegankelijk licht be
woont mocht worden genoemd)
de dynastie waren toegedaan, dat
ze het woord gezag met een
hoofdletter schreven. Later kwam
daar nog hun rol in het verzet
bij. Ze was over hun aandeel
daarin goed geïnformeerd".
Het bovenstaande schrijft Thijs
Booy, eens secretaris van wijlen
koningin Wilhelmina in een arti
kel in het VU Magazine van no
vember 1972, onder de titel „Ko
ningin. Wilhelmina en de gerefor
meerden".
Hij vertelt dat Wilhelmina als
jong meisje nauwelijks iets over
gereformeerden en rooms-katho-
lieken wist. Zij werd zo eenzijdig
geïnformeerd en opgevoed, dat ze
eens woedend vaststelde nooit
over een beweging als het Reveil
onderwezen te zijn noch over het
bestaan van Groen van Prinste-
rer. Diens boeken en inzichten
was ze daarna zeer toegedaan.
Abraham Kuyper kende ze alleen
als „paneelzager", maar omdat
Groen hem had gepousseerd had
ze wel verwachtingen van hem.
Dat Kuyper niet aan die verwach
tingen beantwoordde lag voor
een belangrijk deel aan hemzelf.
Zij vond hem ze was toen
twintig jaar te dik. te vet, te
pathetisch en te fraai. Ook zijn
gestes stonden haar niet aan. Met
afschuw onving ze van hem een
olijftak die hij. zoals een begelei
dende brief meldde „met zijn ei
gen mes uit de hof van Gethse-
mare had gesneden". Zij zou de
ze hof der hoven nooit geplun
derd hebben, zegt Booy.
Colijn
Colijn heeft ze van 1911 tot
1940 hoog gewaardeerd. In de
oorlog was ze zeer geschokt door
zijn publikaties. maar zij behield
geen wrok tegenover de man,
over wiens verzetswerk dr. A. A.
L. Rutgers haar had geïnfor
meerd. Ze voelde zich zeer aange
trokken tot de kleine man en
daardoor tot de kleine luyden,
die er onder het gereformeerde
volk veel waren. De Oranjes, zo
wist zij hebben het in het verle
den altijd van het volk moeten
hebben en niet van de aanzienlij
ken.
Hoewel ze een puritein was
deelde ze de zondagsopvatting
van "de gereformeerden niet.
Maar toen ze eens door een gere
formeerde kerkeraad werd ver
maand omdat ze op zondagmid
dag aan het schaatsen was, bond
ze de schaatsen af en gaf haar
hofhouding opdracht hetzelfde te
doen. En ze schreef een brief
met excuses voor het feit, dat ze
ergernis had gegeven.
Rationisme
Thijs Booy schrijft dat de
vroegere koningin agressief stond
tegenover intellectualisme en rati
onalisme op het gebied van de
godsdienstbeleving. Die weerstand
was een overblijfsel uit haar
jeugd ..toen zij haar geloof bijna
niet kon redden tegenover het
rationalisme van velen die haar
omringden".
(ADVERTENTIE)
msiUÏÏE
Vitaal, dynamisch, internationaal! PeterStuyvesant-
rijke geurige tabak en... het Miracle Filter
Peter Stuyvesant, U geniet zoveel meer!
streken, een grote gebeurtenis voor-1
doen- Zij zullen familieleden en vrien
den weerzien, anderen zullen voor het
eerst tot dusver onbekende mensen en
landschappen leren kennen".
De Westberlijnse burgemeester
Schütz gaf als commentaar: „Wij
zijn met het resultaat volledig tevre
den". Minister van buitenlandse zaken
Scheel beschouwt het verdrag als het
belangrijkste stuk in de Bonner ont-
spanningspolitiek.
Alleen oppositieleider Barzel hield
een slag om de arm, hetgeen voor de
hand ligt omdat het verdrag voor de
regering tegelijk een politiek succes
en een verkiezingsstunt is. Barzel be
stookte de regering dinsdagmiddag
met een reeks vragen over drukbe-
sproken onderwerpen als zelfbeschik
kingsrecht, de eenheid van de natie en
het personenverkeer tussen de landen,
maar moest nogal vaag blijven omdat
de hem bekende tekst officieel geheim
zou blijven tot de parafering.
Een definitief standpunt zullen CDU
en CSU echter voor de verkiezingen
niet. bepalen. Het verdrag zal ook
voordien niet worden ondertekend,
hetgeen een eventuele CDU-regering
naar Barzels oordeel nog de kans
geeft verbeteringen tot stand te bren
gen. Die speling hebben SPD en FDP.
de regeringspartijen, na de parafering
niet meer, zodat ook degenen die een
zo goed mogelijk verdrag met de
DDR wensen het beste CDU kunnen
stemmen, aldus Barzel handig-
Regeringswoordvoerder Ahlers ver
klaarde dinsdagmiddag, nadat het ka
binet Egon Bahr hulde had gebracht
voor het in vijf maanden onderhande
len geléverde werk: „Het verdrag gaat
uit van de bestaande situatie in Duits
land. De deling wordt niet erkend er.
de Bondsrepubliek iaat ook haar doel jfh
niet schieten om zelfbeschikkingsrecht
voor alle Duitsers te bereiken". 3ahr
en Kohl zijn er. kortom, in geslaagd
een tekst te construeren die een basis
voor samenwerking kan zijn zonder
dat daarmee tegen de Westduitse I
grondwet wordt gezondigd.
Dit laatste heeft overigens op enke-1
le punten een beperking tot gevolg:
gehad. Een door de oostelijke rege
ring gewenst artikel over de nationali
teit van DDR-burgers en Bondsrepubli-
keinen moest uiteindelijk eenvoudig
onuitgewerkt blijven liggen. De Duitse
grondwet kent slechxs één, ondeelbare
Duitse natie en ook de in het opstel
len van spitse formuleringen zo erva
ren onderhandelaars Ba'nr en Kohl
wisten daar niets op ie vinden.
Overigens heeft Egon Bahr alle re
den om dik tevreden te zijn. Het is
mogelijk geweest de rechtspositie van
de Bondsrepubliek onaangetast te la
ten en niettemin een basis voor verde
re samenwerking te vinden. Officieel
zal de DDR voor de Bondsrepubliek
ook in de toekomst geen buitenland
zijn. Dat over „de eenheid van de
Duitse natie" in beide staten verschil-!
lend wordt geoordeeld, is omschreven!
in het voorwoord bij het tien artike
len tellende verdrag. De DDR accep
teert echter een bij het verdrag ge-I
voegde brief uit Bonn, waarin wordt!
betoogd dat aan die eenheid onver
minderd wordt vastgehouden-
West-Berlijn kon in dit verdrag niet
aan de orde komen, maar Bahr heef"
bereik*, dat de stad bij toekomstige
verdragen met de DDR zal worden
betrokken en bovendien da: de toe
komstige „permanente vertegenwoor
diger" (ambassadeur mag hij niet he
ten) van Bonn in Oost-Berlijn ook
West-Berlijn zal vertegenwoordigen
gebied erkend. Zoals gemeld zal bij
het basisverdrag een verklaring van
de vier mogendheden worden ge
voegd. waarin zij hun verantwoorde
lijkheid bevestigen. Deze zal ook nie*.
veranderen als Bondsrepubliek en
DDR lid zijn geworden van de Vere
nigde Naties, waarvoor na onderteke
ning van het verdrag de weg vrij
wordt.
Bondskanselier Brandt onthulde
dinsdagmiddag op zijn ver-dezangs-
toumee at het verdrag ook het
menselijke contact zal verbeteren.
Omdat in Bonn weinig echt geheim
blijft, was dinsdagavond algemeen be
kend dat de Bondskanselier doelde op
een bepaling over het uitbreiden van
..het kleine grensverkeer", waarmee
het verkeer van reizigers wordt be
doeld. Er zouden door de DDR vier
nieuwe grensovergangen worden ge
opend. Het verkeer kan daardoor 50
procent groter worden Voorts is nu
zeker dat kinderen van in de Bondsre
publiek levende ouders de DDR zullen
mogen verlaten.
De artikelen hebben grotendeels het
voor de hand liggende karakter: volle
dige gelijkgerechtigdheid en erkenning
van de na de oorlog onstane grenzen
in Europa. Een in dit geval opmerke
lijke bepaling is dat geen van beide
staten het recht heeft de ander in het
buitenland te vertegenwoordigen.
Voorts worden afspraken gemaakt
over samenwerking bij gemeenschap
pelijke problemen.
Ahlers. de regeringswoordvoerder in
Bonn, acht het mogelijk dat de ver
kiezingen van 19 november door het
bereiken van dit hoogtepunt wat meer
he'. karakter zullen krijgen van een
volksstemming over de Oostpolitiek.
Tegenover het argument van CDU en
CSU. dat de regering-Bmdt met 't oog
op de verkiezingen wellicht overijld
heeft gehandeld, kan de regering over
tuigend verklaren dat integendeel
goed is geprofiteerd van een zeer
gunstige internationale situatie.
Bij Brandts reis naar het Oostduit-
se Erfurt in maart 1970 stond DDR-
premier Stoph nog op volwaardige
volkenrechtelijke erkenning van ziin
land als voorwaarde voor het sluiten
van verdragen. Van de nog bestaande
verantwoordelijkheid der Grote Vier
wilde de DDR niets weten, terwijl de
Sow jet-Unie er. wat de DDR betreft,
ai eerder een punt achter leek fe
hebben gezet.
In de wens om de Duitse kwestie
eindelijk te regelen, moest de Sowjet-
unie daar van terugkomen. Ze houdt
zo haar medezeggenschap in de ont
wikkeling van de betrekkingen tussen
de Duitse staten en hielp tegelijkertijd
de Bondsrepubliek aan de vanwege
grondwet en oppositie noodzakelijke
fictie dat de eenheid van de Duitse
natie niet wordt opgegeven Voor de
DDR betekent het aanvaarden van de
verantwoordelijkheid der Grote Vier
echter de erkenning dat haar soeve
reiniteit op papier nog altijd enige
beperking heeft, hetgeen al weer
bruikbaar is voor de juridische
scherpslijpers in de Bondsrepu
bliek.
Na het tot-stand-komen van de ver
dragen van Moskou en Warschau en
van de regeling voor Berlijn was het
nu inderdaad een gunstig moment om
het moeilijkste karwei af le maken-
De onzekerheid of na de negentiende
november nog met de regering-Brandt
zaken kunnen worden gedaan, was
voor de DDR reden om haast te
maken. Voorts beginnen op 22 novem
ber in Helsinki de voorbereidingen
voor de Europese veiligheidsconferen
tie en vooral de Sowjet-Unie had er
belang bij dat de Duitse kwestie voor
dien van tafel zou zijn.
Dat de DDR deze op papier be
staande beperkingen heef" geaccep
teerd, is ook voor de regering in
Oost-Berlijn onder de huidige, politie
ke verhoudingen ondergeschikt aan ce
voordeler, van het verdrag met de
Bondsrepubliek. De langgewenste alge
mene erkenning krijgt karakter door
net lidmaatschap van de Verenigde
Naties en in Stockholm belegden di
plomaten uit de Scandinavische ten-
-Ouil uc Juuiuimr.;.'i;.':t:
Dit komt overeen met ae regeling die den dinsdag al een vergadering
Amerika. Engeland, Frankrijk
Sowjet-Unie in april voor de stad
hebben getroffen, maar paste aller
minst in de DDR-politiek.
In één van de vele brieven en
protocollen, die bij de verdragstekst
zullen worden gevoegd, worden voorts
door de DDR de nog altijd bestaande
rechten van de vier overwinnaars uit
de Tweede Wereldoorlog in het Duitse
diplomatiek erkennen van de
DDR. waarvoor door het verdrag de
laatste barrières zijn opgeheven. De
DDR zelf heeft vorige week nog eens
bij Frankrijk aangedrongen op het
aanknopen var. diplomatieke betrek
kingen. Er wordt in de DDR stellig op
gerekend dat de westelijke landen nu
spoedig hun ambassades in Oost-BeT-
lijn installeren.