KNTU: ZES
MILJOEN
KREDIET
Stofexplosie verwoest
bedrijf: vijf gewonden
Loon-
'73 met
en prijsstijgingen in
eenderde verminderen
„Oosterschelde zo spoedig mogelijk
dicht: primair staat de veiligheid"
Koningin wil praten
met parlementariërs
In groepjes op Huls Ten Bosch
Vandaag
in de
krant...
HAGENAAR
WURGT ZIJN
VRIENDIN
VOORZITTER CBTB ZUIDWEST OP TOOGDAG '72
Open oi
yesloten?
215e jaargang - no. 133
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Donderdag
1972
Bur. Vllss.f Wiljtr. 56-60, lel. 5144
Zierlkz», red. tel. 3346. adm.
itrphuls en W f. de P.gt«r. Hooldredeclie. G. A, de Kok. Abonr.emcnliprije 25
4 (5.0.8. red 4599, adv. 01186-584. axp. 2751) Middelburg Markt al, tel. 7651 (b.s-S- red. 2
one nurnme/a 35
AKKOORD MET BANKIERS
HENGELO (ANP) Besprekingen tussen de KNTü en bankiers
hebben woensdag tot het resultaat geleid dat de Textiel-Unie NV
een extra krediet zal krijger, van ongeveer zes miljoen gulden.
Hierdoor en door het voorlopige uitstel van betaling, is het moge
lijk om te zoeken naar oplossingen voor dochterondernemingen
van de KNTU.
Dit gebeurt mei name in het belang
van het behoud van een zo groot
mogelijk deel van de werkgelegenheid,
aldus is woensdag op een persconfe
rentie in Hengelo meegedeeld.
Op korte termijn zal verder overleg
met de bankiers, de nationale investe
ringsbank en de overheid plaats vin
den.
Directe aanleiding voor de problemen
bij de KNTü was het tegenvallend
resultaat van Menko-Scholten, in de
eerste maanden van dit jaar. Over
geheel 1971 leed het bedrijf al fors
verlies.
Mede door perspublikaties onstond
een grote terughoudendheid bij de
leveranciers aan de KNTU-bedrijven.
FABRIEK IN ZWOLLE TIJDELIJK DICHT
ZWOLLE (ANP) Bij de firma
Henderix' Voeders NV en Ber-
gia Mengvoer op het industrie
terrein in Zwolle heeft zich
woensdagmiddag een explosie
toorgedaan, waarbij vijf perso
nen werden gewond. De explosie
Wtd gevolgd door een brand en
een hevige stofwolk die tot ver
in de omtrek was te zien.
Volgens een woordvoerder van het
Wrijf heeft zowel de explosie als de
brand veel schade aangericht. Van een
,10 meter hoge silo werd het dak
weggeslagen, van de fabriekshal wer
den alle ruiten vernield.
De oorzaak is waarschijnlijk een stof
explosie. Het zal nog wel enkele
maanden kunnen duren, aldus de zegs
man, voor de produktie weer op gang
kan worden gebracht. De gewonden
zijn in ziekenhuizen te Zwolle opgeno-
De directie heeft besloten om de pro
duktie van het bedrijf over te brengen
naar de nieuwe fabricagehal in Box-
De 30 personeelsleden uit Zwolle zul
len tijdelijk naar huis worden ge
stuurd, want overplaatsing naar Box
meer is niet mogelijk- De produktie
zal niet stagneren. Ook in januari van
dit jaar heeft zich in het bedrijf een
stof-explosie voorgedaan, waarbij
persoon werd gewond.
Een stofexplosie kan ontstaan als
graan dat van grote hoogte in een
silo wordt gestort, statische elektrici
teit in de silowand veroorzaakt. Komt
een vonkje vrij, dan lean de stof die
bij het storten ontstaat, vlam vatten.
De politie vermoedt dat de afzuigca-
paciteit van de silo's te gering is. In
samenwerking met de politie stelt de
arbeidsinspectie een onderzoek in.
De narncn van de gewonden zijn: D.
van Essen (23) uit Hattemerbroek,
die een ernstig nekletsel kreeg door
dat hij door een blok beton werd
getroffen; J. Klinkert (58) uit Hat-
tem, die een shock kreeg; de 29-jarige
chauffeur A. Askamp uit Dalfsen, de
24-jarige fabrieksarbeider J. Achter-
DEN HAAG (ANP) Koningin
Juliana heeft de wens te kennen
gegeven persoonlijke en oriënte
rende gesprekken te voeren met
alle leden van de tweede en eer
ste kamer. Haar gedachten gaan
er naar uit de kamerleden in
groepjes van een man of zeven
of acht te ontvangen op het pa
leis Huis ten Bosch te Den Haag.
0® politieke overtuiging van de ka-
zal dwars door de groepjes
®ogen heenlopen en bij het samen
stellen ervan zal in het bijzonder
seiel worden op de specialisatie.
?e directeur van het kabinet van de
hmngin en de griffiers van de beide
ömers der staten-generaal zullen zicli
wder beraden over de wijze, waarop
ontmoetingen tussen het staats-
loofd en de parlementariërs zullen
Plaatsvinden.
Deze mededeling heeft tweede-kamer-
«ter mr. Van Thiel woensdag
middag gedaan, nadat hij in de och-
«nduren met de andere leden van het
Samerpresidium Vondeling-pvda. Port-
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2,5,6,7 en 9.
Binnen-' en buitenlands
nieuws op de pagina's 1, 3
en li.
Sport op pagina 13.
Radio en televisie op pagina
15.
Financieel nieuws op pagina
17.
heine-vvd, Roolvink-arp, mejuffrouw
Goudsmit-d'66, en Tilanus-chu)
Huis Ten Bosch door koningin Juliana
ontvangen was.
hoek uit Luttenberg en de monteur H.
Hagen uit Raalte, die brandwonden
opliepen.
waardoor een directe iiquiditeiiskrap- j
te optrad, die met de bestaande bank
kredieten niet kon worden opgevan
gen. Als het extra krediet van 6
miljoen niet was gekomen dan zou er
een calamiteit zijn ontstaan, zo zei
bewindvoerder mr. E. P. M. Domsdorf
uit Oldenzaal.
„Nu hebben we wat adempauze gekre
gen en tot eind juni hebben we de tijd
om concrete maatregelen te nemen",
zo zei hij.
Zoals bekend is op 2 juni aan de
KNTü en haar dochterondernemingen
voorlopig uitstel van betaling ver-1
leend.
Over de te nemen stappen na 301
juni wordt weer met de bankiers
gesproken zei de heer Domsdorf
dat er op de eerste plaats naar wordt
gestreefd het bedrijf aan de gang te
houden. De volgende stap zal zijn om
de mogelijkheden te onderzoeken be
drijfsonderdelen af te stoten. Over de
wijze waarop en over de tijd waarin
dit zal gebeuren kon nog geen inzicht
worden gegeven en evenmin over de
onderdelen van de KNTÜ, waaraan
het eerst wordt gedacht.
De huidige schulden van de KNTU
zijn naar een opgave van bewindvoer
der Domsdorf te verdelen in 34
miljoen aan concurrente crediteuren,
26 a 30 miljoen aan hypotheken
(de verkoop van leegstaand onroerend
goed gaat nog door) en 17,2 miljoen
stand bij krediet van de Investerings
bank.
WINST
MCGOVERN
IN CALIFORNIË
LOS ANGELES (UPI) Senator Ge-|
orge S. McGovern heeft bij tie voor-
verkiezingen in de Amerikaanse staat
Calïfornië zijn voornaamste tegenstan
der, Hubert Humphrey, verslagen, al
is het verschil niet zo groot als de 20
proeent die op grond van opiniepeilin
gen was voorspeld. In drie andere
staten, waar dinsdag eveneens voor
verkiezingen werden gehouden behaal
de hij ook overwinningen.
De derde grot egegadigde van de de-!
mocratische partij, George Wallace,!
neemt niet langer actief deel aan de
campagnes sedert hij op 15 mei bijl
een aanslag gedeeltelijk verlamd raak
te.
Doordat hij de meeste stemmen op]
zich verenigde kan McGovern nu reke-
n op 271 kiesmannen van G'alifornië.
Uitgedrukt in percentages kreeg
McGovern in Califomië 47 procent.
Humphrey 38 procent en Wallace vijf
procent. In Nieuw-Mexico was de vol-l
gorde in procenten: 32-26-30.
Voor de republikeinse partij was er
geen enkel probleem. President Nixon
is de enige belangrijke kandidaat. Hij
verzekerde zich al van voldoende
stemmen om op de republikeinse con
ventie (21-23 augustus) wee r kandi
daat voor het presidentschap te wor
den.
In zijn eigen staat Zuid-Dakota verza
melde McGovern ook alle 17 gedele
geerden achter zich door meer dan de
voor de verplichte mandaatstelling be
nodigde 35 procent van de stemmen
te behalen. Ook in de staat New
Jersey lijkt McGovern op de overwin
ning af te stevenen. De eerste uitsla
gen leverden hem een 2-op-l-winst op
boven zijn voornaamste rivaal,
Humphrey.
DISCUSSIENOTA WERKGEVERSVERBONDEN:
fcuttthjH
DEN HAAG Loon- en prijsstijgingen moeten in 1973 met eender
de verminderen ten opzichte van dit jaar. Dat is het uitgangspunt
van de werkgeversorganisaties voor een matigingsgesprek met de
vakbeweging. Er dienen voor dit gesprek vooraf geen voorwaarden
te worden gesteld, zo zeggen de presidia van het Verhond van Ne
derlandse Ondernemingen (VNO) en het Nederlands Christelijk
Werkgeversverbond (NCW) in een woensdag verschenen discussie
nota.
Najaar
„De koningin heeft laten blijken dat
zij prijs stelt op persoonlijke ontmoe-
(Zie slot pagina 11 kolom 2)
De loonkostenstijging willen
werkgevers „per contract" met een
derde verminderen. Voor met-cao-per-
soneel moeten in principe de zelfde
regels gelden, voor top-inkomens
inkomens uit vrije beroepen zou een
grotere beperking op zijn plaats zijn,
zo zegt de nota.
Zoals bekend wil de vakbeweging in
1973 komen tot een loonsomstijging
van 10 procent en een prijsstijging
van hoogstens 5 procent. De vakbewe
ging wil dat de percentuele stijging
van hoge inkomens achter blijft bij
die van de lagere. Zij wil bovendien
dat op centraal niveau te maken af
spraken ook worden toegepast op de
vrije beroepsbeoefenaars. Als contro
lemiddel noemt de vakbeweging het
publiceren van die inkomens.
De werkgevers willen niet zover
gaan, maar voelen wel voor afspraken
op centraal niveau. Zij stellen voor
met de werknemers op verwezenlij
king van een sociaal contract over
arbeidsvoorwaarden en prijzen in ei
gen kring aan te dringen en geen
acties te voeren of te ondersteunen
die daarmee in strijd zijn.
niet volledig kunnen worden omgezet
in reeële verbeteringen van arbeids
voorwaarden. Werktijdverkorting en
vakantieverlenging dienen daarom in
1973 zoveel mogelijk achterwege te
blijven, aldus de werkgeversnota. De
vakbeweging denkt ook in dit opzicht
anders.
Inflatie
Gezien het verband tussen werkgele
genheid en investeringen pleiten de
werkgevers voor een eerdere beëindi
ging van de heffing van omzetbelas
ting op investeringsgoederen, voor uit
breiding van de vervroegde afschrij
ving op bedrijfsgebouwen en voor
(Zie slot pag. 3 kol. 5)
Prijzen
De werkgevers zelf zijn bereid met
de regering nader overleg te plegen
over de prijzen, waarbij aan een col
lectieve melding van prijsverhogingen
wordt gedacht. Prijsaanpassingen
moeten beperkt blijven tot kostenstij
gingen of dalingen, tenzij het voortbe
staan van de onderneming of de
werkgelegenheid daardoor in gevaar
komen, vinden de centrale werkgevers
organisaties.
De beide werkgeverspresidia achten
een effectieve inflatiebestrijding het
voornaamste middel om de internatio-|
nale concurrentiepositie van het be-1
drijfsleven te herstellen, de werkgele
genheid te verbeteren en de collectie
ve voorzieningen voor verdere uithol
ling te behoeden.Voor wat de korte
termijn betreft, verklaren de werkge
vers zich voorstander van verdere, op
de meest getroffen gebieden en secto
ren gerichte maatregelen ter bestrij
ding van de werkloosheid. Die zouden
gefinancierd moeten worden door le
ningen op de kapitaalmarkt. Verder
hechten de werkgevers belang aan een
doeltreffende arbeidsbemiddeling en
onderschrijven zij het advies van de
raad voor de arbeidsmarkt over de
invoeging van een suppletieregeling.
Daaronder wordt verstaan dat het
loon van een werkloze die tot het
aanvaarden van een nieuwe functie
bereid is, wordt aangevuld tot hij zijn
oude loonniveau heeft bereikt.
I
DEN HAAG (ANP) De 40-jarigei
chef-stoffeerder A. P. heeft woensdag
middag in zijn huis in Den Haag de 52-
jarige mevrouw M. Spee. met wie hij
al jaren samenwoonde, door wurging
om het leven gebracht. Na zijn daad
belde hij zijn zus, die de politie
waarschuwde.
De politie heeft de indruk dat de man
heeft gehandeld in een vlaag van
verstandsverbijstering. De verhouding
tussen de man en de vrouw zou altijd j
goed zijn geweest. P. was sinds een!
week van zijn werk thuisgebleven om-]
dat hij dat naar zijn idee niet aan-:
kon. Dit was naar de indruk van de
politie een waanbeeld van hem.
KRITIEK OP MINISTER
VANWEGE ZIJN BELEID
LANDBOUWONDERWIJS
(Van een onzer redacteuren).
BERGEN OP ZOOM „Wan
neer wij zeggen dat de Ooster
schelde zo spoedig mogelijk
moet worden afgesloten, dan is
de primaire doelstelling de vei
ligheid van het leven, van mens,
dier en plant. Deskundigen heb
ben ons de laatste weken op
nieuw duidelijk gemaakt dat een
afgesloten Oosterschelde de bes
te waarborg is voor een optima
le beveiliging". Dat zei de heer
G. J. de Jager, voorzitter van de
CBTB Zuid-West Nederland
woensdagmorgen in zijn ope
ningstoespraak op de Toogdag
'72 van zijn organisatie in het
Luxor-theater te Bergen op
Zoom.
De lieer De Jager meende dat de
frequentie van rampen zoals die van
1953 zich niet laat uitdrukken in
statistieken. „De dreiging van de zee]
is er elke dag". De CBTB-voorzitter
voegde er echter onmiddellijk aan toe.l
„Daarnaast laat ons de zorg voor het
milieu niet onhereoerd".
„Wij hebben allen belang bij zuivere
lucht en gezond water, essentiële
voorwaarden voor het leven". De zui
verheid van het water in een afgeslo
ten Oosterschelde zal met alle moge
lijke middelen moeten worden voorge
staan en bevorderd. Ik weiger voors
hands om aan te nemen, dat de:
mens van de 20e eeuw, die in staat is;
tot maanlandingen, geen aanvaardbare
oplossing" zou vinden voor diti
probleem".
Sprekende over de landbouw noemde,
de heer De Jager het fundamentele]
probleem van deze bedrijfstak diej
niet ziek is de uiterst snelle techni
sche groei.
„De problemen die daaruit voortvloei
en zijn buiten de landbouw nauwe
lijks bekend, want in 25 jaar tijds is
het. landbouwbedrijf geëvolueerd van
een soort handbediende familiewerk-j
plaats tot een zeer kapitaal-intensieve
sector in de economie". Dit roept span
ningen op en geeft aanleiding tot
frustraties bij boer en tuinder, omdat
bij een aantal ondernemers in land
en tuinbouw de bestaansmogelijkeid
in het geding is.
De mogelijkheden om in de landbouw
van technische ontwikkelingen gebruik
te maken wordt beperkt door de
bestaande bedrijfsstructuren, techniek
en aanpassing aan de bedrijfsstructu
ren houden geen gelijke tred met
elkaar.
„Hel is mei name de inflatore kosten
ontwikkeling, die de welvaartsgroei
in de laudbouw afremt en waartegen
de boer vrijwel geen verweer heeft
Dal veroorzaakt de realiteit van del
achterblijvende inkomens, die de on
lustgevoelens doet toenemen", aldus
de CBTB-voorzitter.
Sfrucluurpoliliefe
Hij constateerde 4iat gezien de ont
wikkeling in de structuurspolïtiek het'
beleid er op gericht is steun te geven'
aan levensvatbare bedrijven. „Dat be
tekent dus dat het beleid, dat door de
CBTB wordt gesteund, het voortbe
staan van een aantal bedrijven niet;
kan verzekeren".
De CBTB-voorzitter geloofde dat met
dit nieuwe'strctuurbeleid een uiterst
belangrijke fase is ingetreden.
Vewijzende naar de 'Brusselse richtlij
nen' constateerde hij dat het begrip
rente-subsidie uit die richtlijnen duide
lijk ga^ ilte heeft gekregen. „Een ou
de wens van velen is hiermee gereali-i
seerd. maar ik wil er voor waarschu
wen, dat- we het middel van de rente
subsidie niet gaan beschouwen als de
remedie tegen alle kwalen". Zo veel
mogelijk ondernemers ook kleinere
met een aanvaardbaar ontwikkelings
plan. moeten toch van deze rente-sub
sidie profiteren. Onze overheid moet
zich bij de toepassing van deze rente
subsidie niet karig opstellen. Men
moet rekening houden met wat elders
in de EEG gebeurt op straffe van de
concurrentie-verhouding nog verder te
verstoren
Sanering
Sprekende over de sanering merkte
de heer De Jager op. dat niet alleen
een goede saneringsregeling, maar
ook het vinden van alternatieve werk
gelegenheid bepalend is voor iemands
beslissing de landbouw al dan niet te
verlaten. De positie van de landbouw
en haar ontwikkelingsmogelijkheden
wordt in belangrijke rfiate bepaald
door de situatie van de werkgelegen
heid buiten de landbouw, waaruit het
belang van regionale werkgelegen
(Zie slot pag. 7 kol. 6
Gedeputeerde staten heb
ben deze week hun afkeu
ring uitgesproken over
het optreden onlangs tij
dens een hoorzitting van een
kamercommissie van twee
sociologen, behorend tot ae
staf van het opbouworgaan. de Stich
ting Zeeland. Bedde medewerkers had
den bij die gelegenheid namens direc
teur en staf van hun instituut een aan
tal opvattingen naar voren gebracht
over het 'paarse boek', het rapport van
ae rijksplanologische commissie over
Zuidwest-Nederland. Deze opvattingen
weken, duidelijk af van het standpun*
tijdens die zelfde bijeenkomst vertolkt
door Zeelands provinciaal bestuur. Het
betoog van de sociologen was een 'kos-
mopoiitiek getuigenis': de toestand in
Zuidwest-Nederland bekeken zij vanuit
een zoals ze het zelf noemden
wereldwijd gezichtspunt en ze verwe
ten de samenstellers van het paarse
boek een achterhaald beleidsdenken.
Formeel gezien was een dergelijk op
treden mogelijk: de Stichting Zeeland
bij welke instelling betrokkenen in
dienst zijn is een zelfstandig insti
tuut. Gedeputeerden erkennen dat zon
der meer: organen, die een zelfstan
dige positie innemen, zijn in principe
gerechtigd eigen standpunten uit te
dragen, zo zeggen zij-
Waarom dan toch afkeuring? Hei
heeft te maken met de omstan
digheid, dat ae staf van de Stich
ting Zeeland bij herhaling fungeert als
adviesorgaan van het provinciaal be
stuur. Dit bestuur beschikt globaal
genomen over vijf categorieën des
kundigheid: de provinciale griffie (be-
stuurstechniek), provinciale waterstaat
(civiele techniek), planologische dienst
(ruimtelijke ordening), Economisch-
Technologisch Instituut (economie) en
Stichting Zeeland
(sociologie). De drie
eerste zijn provin
ciale diensten en
rapporteren onder
verantwoordel ij kheid
van het provinciaal bestuur: de betrok
ken ambtenaren komen zelden persoon
lijk met hun ambteiijk-deskundige op
vattingen voor het voetlicht. Met hei
ETI en de Stichting Zeeland ligt dat
anders: zij zijn zelfstandig en daardoor
hebben de medewerkers meer moge
lijkheden om bepaalde opvattingen
naar buiten te brengen. In de prak
tijk echter beschouwen gedeputeerde
staten de aan hen uitgebrachte advie
zen van ETI en Stichting Zeeland als
van dezelfde orde als die van de pro
vinciale diensten.
De besturen van beide instituten
ETI en Stichting Zeeland heb
ben dit 'gewoonterecht' bevorderd
door zich als regel niet te bemoeien
met de adviezen, die de staf aan het
provinciaal bestuur uitbrengt. Daar
door is een rechtstreeks contact mo
gelijk tussen het beleid enerzijds en
anderzijds de wetenschappelijke disci
plines, vertegenwoordigd in de twee
instituten. Als gevolg daarvan behoeft
de provincie geen eigen onderzoeksin
stituten in het leven te roepen, zoals
een sociologische afdeling om maar een
voorbeeld te noemen. Overigens is daar
wel eens om gevraagd onder meer
door ir. Landheer, de voorzitter van de
VVD-statenfractie maar gedeputeer
den hebben dat afgewezen: het be
staande systeem werkte naar hun me
ning goed. Dit systeem is trouwens
welbewust gekozen, toen nu al weer
vele jaren geleden bij de Stichting
Zeeland een sociologische afdeling
werd gesticht. De daarvoor noodzake
lijke verhoging van de provinciale sub
sidie werd bij die gelegenheid nadruk
kelijk gekoppeld aan het belang van
deze afdeling voor het provinciaal be
stuur.
Tegen deze achtergronden beschouwd
is de vraag van belang of in de on
derhavige kwestie het paarse
boek sprake is van de hier bedoelde
verhouding: fungeerde de staf van de
Stichting Zeeland als adviesorgaan
voor het provinciaal bestuur Het ant
woord moet naar onze mening bevesti
gend luiden: het ging om dezelfde pro
blematiek als die van de ontwikke-
lingsschets, bij de voorbereiding waar
van het opbouworgaan nadrukkelijk
betrokken is geweest. De stafmedewer
kers waren tijdens de hoorzitting
niet juridisch, maar wel feitelijk
vergelijkbaar met provinciale ambte
naren. En men moet toegeven dat het
een eigenaardige indruk zou hebben ge
maakt, wanneer bij die zelfde gelegen
heid eerst het provinciaal bestuur een
standpunt zou hebben verkondigd,
waarna we noemen maar een voor
beeld een afdelingschef van de grif
fie en een planoloog van de PPD een
bewogen tegengestelde opvatting zou
den hebben uitgedragen. In feite heeft
zich de gang van zaken zó toegedragen,
zij het dat er geen griffie- of andere
provinciale ambtenaren in het spel wa
ren. maar medewerkers van het op
bouworgaan. Dat heeft gedeputeerde
staten kennelijk tot hun veroordelende
uitspraak gebracht.
^Waarschijnlijk heeft bij het college
VV mede een rol gespeeld dat het op
treden van beide sociologen bij
het provinciaal bestuur als bewust-pro-
vocerend is ervaren, in de geest van
een semi-ambtelijke actiegroep. Ver
moedelijk hebben betrokkenen dat-
vooraf niet goed doordacht, ze zien zich
waarschijnlijk uitsluitend als vertegen
woordigers van het type politieke so
ciologie, door inoenes aangeduid ais
'open sociologie'. Hij stelt die tegen
over de 'gesloten sociologie', zoals die
onder meer binnen de beleidssfeer
wordt beoefend. Een verduidelijkend
citaat: Vaar de gesloten sociologie
vooral zal bijdragen tot. de opvoeding
van de gewillige consument, zal de
open sociologie tot een analyse moeten
komen van de aan het proauktiesys-
teem ten grondslag liggende sociale en
culturele waarden'. Gedeputeerden
(Voor vervolg zie pagina 3
kolom 1
