A
Beslissing nog
niet genomen
Uw vrouw
is u alles waard
Kabinet moet de kamer volgen
ordelijke kamerdebatten na
antwoord minister rumoerig
CONCORDIA
3
«SSMttrrS
Dr. Lou de Jong
vlucht voor
bedreigers
naar Hattem
KRITIEK OP
AVRO-ENQUETE
3 VAN BREDA
DREES: INBREUKEN OP TWEEDE
NOTA RUIMTELIJKE ORDENING
Beroep van
Histradroet
op vakcentrales
buitenland
HOGE RAAD VERNIETIGT HASJ-
VRIJSPRAAK IN ROTTERDAM
Coalitie Brandt
verder verzwakt
.^JSDAG 1 MAART 1972
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
DEMONSTRANTEN OP HE T BINNENHOF BLEVEN KALM
„EN HAAG-Het tweede-ka-
„eniebat over de vrijlating van
Jt Drie van Breda is dinsdag aan-
mkdgk in aile nut en ordelijk-
heid verlopen. De ook nu weer tal-
-4, demonstranten waren veel
Binder geëmotioneerd dan een
eerder bij de openbare hoor-
jitting en de kamerleden betoon
den rieh zo sober in hun betogen
dat alle opwinding zoveel moge
lijk voorkomen werd.
"ï'eSKfrEiemaats
Em loodje jonsren in gebed voor I
de tmletenden en overledenen.
tor
De aanvankelijk rustig verlo-
vergadering begon echter al na
linuten een sfeer van spanning
men omdat de minister twee
maf de tribune werd onderbro-
Toen de minister verklaarde dat
zelfs de hoofdpersoon uit de film
Begrijpt u nu waarom ik huil...' kort
aa de oorlog geen wraak meer wilde,
riep de communist Bakker: „En dat
zegt u als kroongetuige". Vanaf dat
DEN' HAAG Prof. dr. L. de Jong.
directeur van het Rijksinstituut voor
Oorlogsdocumentatie, is na zijn tv-
verklaring ten gunste van vrijlating
van de 'Drie van Breda' zoveel malen
telefonisch en schriftelijk bedreigd,
dat hij voor enige dagen zijn woning
w Amsterdam heeft verlaten en zich
in zijn tweede huis in Hattem lieert
gevestigd,
Dinsdagavond verklaarde zijn echt
genote, dat prof, De Jong thans op
net punt stond terug te keren naar
Amsterdam, Op de vraag of de direc
tor van het rijksinstituut, door de
«omgingen verontrust is geraakt,
antwoordde zij ontkennend. „Het. is
M:es Bouwman-syndroom",
vemaarde zij daarmee duidend op
stroom afkeurende brieven, die
aces Bouwman pleegt te krijgen vvan-
uttSLS?!lets doet wat hel pu'
oiieiniet bij haar vindt passen.
moment werd de vergadering romme-i
lig, de tribunes luidruchtiger. Toen de
minister was uitgesproken schorste
kamervoorzitter Van Thiel de verga
dering in groot tumult.
Buiten verliep alles rustig.
Dranghekken
Al om acht uur in de ochtend
plaatste de Haagse politie dranghek
ken op het Binnenhof. Voor de zitting
van de Tweede Kamer om twee uur
begon, was door rechercheurs de ver
gaderzaal nauwgezet gecontroleerd op
mogelijk verborgen bommen, hoewel
de vorige dag alle toegangsdeuren tot
de zaal hermetisch waren afgesloten.
De veiligheidsmaatregelen waren zo
scherp dat journalisten 's ochtends
het Tweede Kamergebouw niet kon
den binnengaan, omdat zij geen poli-
tieperskaart konden tonen. Een ge
sprek tussen de politie en een aantal
journalisten leidde omstreeks één uur
tot de soepele regeling dat men niet
kon verwachten dat parlementaire
journalisten, die nooit met de politie
„Avro-distileerde uit
antwoorden standpunt"
(Van onze parlementaire redac
tie)
DEN HAAG Het PPR-Twee-
de-Kamerlid Bas de Gaay Fort
man heeft zware kritiek op de
handelwijze van AVRÖ's Televi-
zier Magazine bij de enquêtering
van een aantal kamerleden over
vrijlating van de Drie van Breda
Het kamerlid vindt, dai op 'uiter
mate misleidende wijze' vragen
aan hem zijn gesteld door tv-
journalist Scholtens, die uit de
verklaring van liet kamerlid 'vóór
de vrijlating' heeft gedestilleerd,
waarbij Televizier en passant ook
het zieke kamerlid dis. Aarden
(fractieleider van de PPR) maar
als voorstemmer heeft gerubri
ceerd.
Bas de Gaay Fortman over
weegt een klacht bij de Raad
voor de Journalistiek. „Ik heb de
stellige indruk, dat het bij meer
kamerleden zo is gegaan en dat,
terwijl voor of tegen de vrijla
ting juist zo'n persoonlijke zaak
is. Ik heb voor zo'n manier van
journalistiek geen goed woord
over. Ik heb. laat ik dat er wel
licht ten overvloede nog bij zeg
gen. in mijn gesprek met de heer
Scholtens nadrukkelijk gezegd,
dat ik mij graag in hel kamerde
bat zal laten overtuigen
Van de kant van AVRO-Televi-
zier wordt gezegd, dat waar door
kamerleden geen concreet ant
woord kon worden gegeven, de
overwegingen de doorslag hebben
gegeven. Voor kamerleden die
niet bereikbaar blaken, werden
collega's van dezelfde fractie ge
vraagd. Bleek uit een aantal van
deze antwoorden een eensgezinde
beoordeling van de opinie bij de
(afwezige) collega, dan werd die
opinie als correct genoteerd.
Vondeling
AVRO-Televizier
ook de voor-stem van dr Vonde
ling tot stand is gekomen. Vol
gens deze woordvoerder wilde dr.
Vondeling niet aan de peiling van
AVRO-Televizier deelnemen: hij
zag er niets in. Daarop is aan
andere PvdA-fractieieden ge
vraagd, of zij wisten hoe dr.
Vondeling over eventuele vrijla
ting van de Drie van Breda
dacht. Unaniem was het ant
woord: vóór. In de parlements-
enquête kwam dus dr. Vondeling
als voorstander te staan, hoewel
hijzelf geweigerd had een stem
uit te brengen.
Volgens AVRO-Televizier is in
een aantal gevallen aldus gehan
deld. teneinde een zo afgerond
mogelijk beeld te krijgen.
KVP fractie
De KVP-Tweede-Kamerfractie
heeft zich dinsdagmorgen bera
den over de uitzending van
AVRO's Televizier op maandag 28
februari, waarin werd gesugge
reerd dat een zeer groot aantal
leden van de KVP-fractie aan de
betrokken redactie een definitief
standpunt, zou hebben meege
deeld.
De KVP-fractie is van oordeel
dat de vraagstelling tendentieus
is geweest en een aantal ant
woorden onjuist is weergegeven.
De fractie overweegt een klacht
in te dienen bij de Raad voer de
Journalistiek.
DEN HAAG (ANP) Minister dr. W. Drees van verkeer en wa
terstaat is van oordeel, dat de tweede nota ruimtelijke ordening
niet is nageleefd en dat er inbreuken op zijn gepleegd. Hij be-
i naar de inhoud van deze nota.
een dit dinsdag in Den Haag opgemerkt ten overstaan van
t«enw ,!ourna''?ten, toen hij naging in hoeverre op het ogenblik door het
van ver? 6 'ca!)'ne'' een ander beleid, een andere filosofie, op het gebied
Hij rpipTO?,fnuru'mt'e''-'lce ordening wordt gevoerd dan tot voor kort.
reeds an?'1 regeerakkoord en merkte op. dat het; beleid anders is: ook
minister h1? r? Seschetst 111 de toekomstprojectie 2000, die onder de vorige
volgt' zii h w Zag' De kern van de nieuwe aanpak zag de minister als
to niet n regeerakkoord hebben ondertekend, zijn ervan overtuigd,
Hij snralt worden doorgegaan met de bestaande ontwikkelingen.
Haag Wat hst ftV^rband van de Manhattan-achtige ontwikkeling van Den
nogal passi f ontwikkeling in de steden heeft men zich tot dusver
oAeen vn aan?epas'- hetgeen ook geldt voor rijkswaterstaat, die tot nu toe
Uc"i2binpMPaSSleve ro1 Bespeeld en wegen heeft verschaft.
s ®n'an overtuigd, dat het centraal invloed moet en kan uitoefe-
strijdig met iedere fundamentele op
vatting van democratie. De drie zijn
beslist geen onbetekenende onderge-1
schikten, zoals men ze wel eens wil
afschilderen.
Mej. mr. A. Goudsmit (D'66): Onze
strafrechtnormen zijn niet voor dit
soort misdaden geschreven. Belangrij
ke overweging voor ons is het leed
dat de slachtoffers wordt aangedaan.
Barmhartigheid ten opzichte /an de
drie irrelevant. Is niet in verband re
brengen met de solidariteit van .ie
1 «lam W T.Z' "J!"™18"' "at centraal tnvtoro moei en aan unoeie JSJffifii dtscussuThee't
"eiAr M,"d V00r h" "W farfn ontstaan -
«aillen o6P wonen en werken zal m een stad moeten plaatsvinden en
meet meer p apsleder> moeten zijn als Zoetermeer. Niet alleen Den Haag
toesteden ^?Wr,lS worcieri- maar ook Amsterdam en Rotterdam en an
«rinden Randstad. Ook de recreatie zal zich in en om de stad moeten
in contact komen, een politiekaart
zouden gaan aanvragen.
Hoewel zich rond één uur zo'n 500
demonstranten op het Binnenhof had
den verzameld bleef het rustig De
felle emoties die een week eerdei- de
hoorzitting over de Drie van Breda
tot zo'n indrukwekkend gebeuren had
den gemaakt (sommige Kamerleden
spraken zelfs over een hoogtepunt in
de parlementaire historie) bleven ach
terwege. De stemming was er een van
afwachting en berusting.
Fel
Even laaiden de emoties fel op
rond twee uur. dat was bij de aan
komst van minister-president Biesheu
vel. Zijn zwarte limousine werd oor-
afgegaan door een politiewagen. Toen
de premier voor het Tweede-Kamerge
bouw uitstapte gooiden enkele oor
logsslachtoffers kunstledematen en
krukken in de richting van de rege
ringsleider. Men riep verwensingen en
schreeuwde om minister Van Agt. De
ze arriveerde nagenoeg gelijk met pre-
mier Biesheuvel, maar achtte het ver
standiger het gebouw via een achter-j
ingang te betreden.
Kort voor de aankomst van de
bewindslieden hadden de joodse jon-1
geren met drie bussen uit Amster
dam gekomeneen gebedsdienst ge-1
houden, die gevolgd werd door toe I
spraken waarin betere sociale voorzie
ningen voor de oorlogsslachtoffers ge
vraagd werden. Later werd het bijzon
der rustig op het Binnenhof, omdat j
de meeste betogers buiten via draag-
bare radio's de vergadering wilden!
volgen.
Kalmeren
Politicagenten (permanent waren 2d
man aanwezig, terwijl 20 anderen pa
raat waren) probeerden samen met
de betogers ook iets te horen van het
gebeuren binnen. Ze hoefden slechts
één keer in actie te komen. Dat was
om een man te kalmeren, die zo
emotioneel begon te roepen, dat men
zich zorgen ging maken om zijn ge
zondheid.
Ook binnen verliep alles naar wens.
De genddigden, voornamelijk mensen
die op de hoorzittingen verklaringen
hadden afgelegd en gasten van Ka
merleden, volgden de debatten via tv-
toestellen in andere vertrekken; enke
len op de publieke tribune. Vooral de
oorlogsslachtoffers had men zoveel
mogelijk buiten de vergaderzaal een
plaats gegeven. De voorstanders van
de vrijlating, die naar men verwachtte
minder emotioneel zouden reageren, legd van 1500 francs.
hadden een plaats op de tribune ge
kregen.
Slechts 32 mensen die zich vroeg
gemeld hadden op het Binnenhof, kon
den zonder uitnodiging een plaats
krijgen op de tribune. De hele dag
bleef een aantal niet-genodigden voor
de ingang van de publieke tribune
wachten of er mogelijk iemand ver
trok. Dat gebeurde nauwelijks.
(Van onze correspondent)
JERUZALEM Het Israëlische na
tionale vakverbond Histadroet heeft
zich tot de drie Nederlandse vakcen
trales (NW, CNV en NKV) gewend
met het verzoek te bevorderen dat de
Drie van Breda niet worden vrijgela-1
ten. De Europese vertegenwoordiger
van de Histadroet, Yona Yagoi heeft
zich hiertoe dinsdag tot de Nederland
se vakcentrales gewend.
Yagol heeft de drie vakcentrales
opgeroepen om namens de Israëlische
zusterorganisaties druk uit te oefenen
op de Nederlandse regering op het
gratiebesluit terug te komen. Dit be
sluit van de Histadroet kwam nadat j
de Israëlische minister van buiten
landse zaken, Abba Eban. maandag in
het Israëlische parlement bekend had
gemaakt dat een soortgelijk verzoek
door de Israëlische ambassade aan
het Nederlandse ministerie van bui-1
tenlandse zaken was overge
bracht.
Drie maanden voor
inktgooister
premier Heath
BRUSSEL (AP) De Westduitse Ma
rie Louise Kwiatkowski. die de Britse
premier Edward Heath met inkt gooi
de op de dag dat hij het verdrag over
de Britse toetreding tot de EEG on
dertekende, is dinsdag in Brussel ver
oordeeld tot een gevangenisstraf van
zes maanden, waarvan drie voorwaar
delijk.
De 31-jarige Kwiatkowski. die schul
dig werd bevonden aan fraude, vals
heid in geschrifte en moedwillige ver
nieling. werd tevens een boete opge-
ISRAËLISCHE
WAARSCHUWING
Slot van pagina 1
officiële kringen met voorzichtigheid! ^uden worden vrijgelaten is dat niet
terughoudendheid op berichten
Beiroet dal de Libanese regering de
activiteit van El Fatah zou willen
inperken.
Daarom wordt de mogelijkheid ook
niet uitgesloten dat Israël over enige
weken of maanden weer zal moeten
ingrijpen als de Fatah haar activitei
ten zou hervatten. Israël heeft Liba
non hiervoor opnieuw gewaarschuwd
via de onofficiële contacten die regel
matig plaats vinden.
Voor het eerst in drie jaren heeft
het Libanese leger weer stellingen
ingenomen binnen het gebied dat inge
volge de overeenkomst van Kairo ter
beschikking stond van Fatah.
Israëlische militaire correspondenten
melden dinsdag, dat Israëlische instal
laties op de hoogvlakte van Golan in
de nacht van maandag op dinsdag
voortdurend met mortieren en ba
zooka's zijn beschoten.
Van Israëlische zijde werd het vuur
beantwoord.
streep onder het verleden te
zetten, maar omdat ons land zich een
rechtsstaat wil voelen.
De vraag of dit recht moet wijken
voor de gevoelens van de slachtoffer*
en hun nabestaanden werd door de
minister ontkennend beantwoord. Hij
erkend? dat beëindiging van de delen
tie groot leed kan brengen maar wil
de ook bedenken dat elk volgend
gratieverzoek de wonden opnieuw zal
openrijten. ,X)e pijn van straks wordt
bij menigeen nu minder gewogen aan
de actuele beleving", aldus mr. Van
Agt.
De minister zei. dat de drie in
Duitsland geen recht op ambtelijk
pensioen of daggeld hebben, maar wel
in een soort bijstandsregeling zullen
vallen. Hij verontschuldigde zich nog
maals voor de in 'misplaatste zelf
spot' gebezigde term 'Ariër'. Nu blijkt
pas hoe velen er in het land door zijn over het gedrag
Bakker diep geschokt te hebben. Hij
oogste daverend applaus van de tribu
nes voor zijn opmerking dat "het wel
leek alsof de minister er niet is
geweest'. Bakker vroeg het recht van
de Kamer om opnieuw uitvoerig op
de argumenten in te gaan.
Ook mej. Goudsmit was teleurge
steld. Zij eiste dat premier Biesheu
vel. die zwijgend naast zijn minister
achter de regeringstafel had gezeten,
alsnog op de argumenten van de Ka
mer zou ingaan Biesheuvel „Dat ben
ik niet van plan". Doordat de voorzit
ter de vergadering voor een uur
schorste, kwam het voorstel van mej.
Goudsmit niet in behandeling. Ook
drs. Den Uyl (PvdA) toonde zijn te
leurstelling dat de minister niet was
ingegaan op hetgeen mensen uit het
diepst van nun hart naar voren had
den gebracht
AR fractievoorzitter Aantjes bleek
daar tijdens de schorsing anders over
te denken. Hij was verontwaardigd
„Vrijspraak niet bedoeling opium-wet"
DEN HAAG (ANP) De Hoge Raad heeft dinsdag een Rotter
damse 'hasj-vrijspraak' vernietigd. Dat betekent, dat volgens het
hoogste rechtscollege voor strafbaarheid van hasjies-bezit niet
behoeft te worden bewezen, dat deze stof de hars bevat uit ge-
droogde toppen van hennepplanten.
De Rotterdamse rechtbank was in oktober vorig jaar er van uit gegaan, dat
het bezit en het verhandelen van hasjiesj volgens de opiumwet alleen
strafbaar zijn. als deze stof hars bevat, bereid uit de gedroogde toppen van
bloeiende of vruchtdragende hennepplanten. Aangezien dit volgens deskundi
gen onmogelijk was te bewijzen, sprak de Rotterdamse rechter de verdachte
vrij.
De procureur-generaal bij de Hoge Raad ging in cassatie tegen een dergelijk
vonnis van de Rotterdamse politierechter van december jl. waarbij een los
werkman werd vrijgesproken. De uitspraak van de Hoge Raad. die alleen 'in
het belang der wet' is gegeven, zal geen consequenties hebben voor de
vrijgesproken los werkman
De Hoge Raad vindt, dat de opvatting van de Rotterdamse rechtbank niet als
juist kan worden aanvaard, omdat anders de in-, uit- en doorvoer en het
de communist
Bakker. Hij heeft voor de televisie de
emoties los willen maken, zei hij. De
heer Aantjes vond zelf het antwoord
van minister Van Agt bijzonder goed.
„Het paste helemaal in de sobere stijl
waarin de Kamer vanmiddag verga
derde. Het antwoord was zo goed dat
de publieke tribune zelf niet reageer
de Bakker heeft het losgemaakt
Overigens vond de heer Aantjes de
debatten van 's middags ae meest
hoogstaande die hij in zijn tienjarige
parlementaire carrière heeft meege
maakt.
Motie
Past in een rechtsstaat we! een vrij
lating die de gevoelens van duizenden
uiterst pijnlijk kwetst? De regering
heeft de smeekbeden van de slachtof
fers om begrepen te worden niet be
grepen. Dat is een huiveringwekkende
constatering. Dat zei de socialist Voogd
bij de replieken.
De heer Voogd zei dat zijn motie zich
keert tegen collectieve gratiëring. al
dan nic-t. in een schema voor vrijlating
verhuld Maar de motie sluit individue
le gratiëring op hoogst persoonlijke
omstandigheden niet uit. Op grond van
gebleken constitutionele bezwaren wij
zigde de heer Voogd zijn motie in die
zin dat de kamer de regering m ernsti
ge overweging gaf haar voornemen tot
vrijlating niet tot uitvoer te brengen.
De heer Voogd vond het antwoord
van de minister niet in overeenstem
ming met de ernst van de zaak De
bezitten of gebruiken van hasj, die niet uit gedroogde toppen van de bewering van de bewindsman dat hier
ADVERTENTIEi
Uiteraard! Haar welzijn bepaalt mede dat van u. Haar gezondheid
is een fundament voor het hele gezin. Met haar werkkracht draagt ze een
belangrijk stuk bij tot het gezinsinkomen.
Het is allemaal zo vanzelfsprekend, dat een gezin, dat plotseling alleen
verder moet, het héél moeilijk kan krijgen.
Daarom heeft Concordia haar VERZORGINGSPOLIS. Die voorziet in een
uitkering als de vrouw het gezin ontvalt, waardoor in financieel opzicht
de eerste moeilijkheden worden overwonnen. Tegen een geringe premie kan al
een aanzienlijk kapitaal worden verzekerd.
De premiebetaling eindigt bovendien bij overlijden van de echtgenoot
De verzekering zelf blijft dan toch verder normaal van kracht!!
Ook deze polis van Concordia is volledig winstdelend!
Coöperatieve Levensverzekering Maatschappij U.A.
OUDENOORD - UTRECHT Tel. 030-33 34 33
verbodsbepalingen
(Van onze correspondent)
BONN Voor de vijfde keer heeft
de regeringscoalitie in Bonn. ais ge
volg van de strijd over de verdragen
met Moskou en Warschau, een parle
mentslid verloren. De socïaal-democra-
tisehe afgevaardigde Herbert Hupka
deelde dinsdagmiddag mee dat hij
overstapt naar de Christen-Democrati
sche Unie.
Directe aanleiding was het feit dat
het fractiebestuur van de SPD Hupka
en diens Berlijnse collega's Bartsch
en Seume had teruggetrokken uit de
Bondsdagcommissie voor buitenlandse
zaken Alle drie zijn tegen-standers van'
de verdragen. Door hun toedoen zou
de regering in de commissie een ne
derlaag kunnen lijden,
hebben in de Bondsdag géén stem
recht. aangezien zij West-Berlijn verte
genwoordigen dat geen volwaardige
deelstaat van de Bondsrepubliek
is.
Op de stemverhouding in de Bonds
dag zelf behoeft het overstappen van
Hupka. aanvoerdei van de 'verdreven
en' uit het thans Poolse Sileziè. geen
invloed te hebben. Het was bekend
dat hij tegen de verdragen zou stem
men. Beide andere parlementsleden
In de Bondsdag heeft de regerings
coalitie nu 250 stemmen (plus 13
Westberlijnsei, de oppositie 246 (plus
9). Als de verdragen (na een negatief
oordeel door de Bondsraad, de andere
kamer van het parlement) met abso
lute meerderheid zullen moeten wor
den aangenomen, heeft de regering
een speling van nog slechts één
stem.
Slot van pagina 1
ring, maar er moet een zo rechtvaar
dig mogelijke beslissing vallen. Of er
een pijnlijke situatie ontstaat of niet.
kan alleen worden beoordeeld door
(naast, artsen en psychiaters) de
slachtoffers zelf. De grootste groep
van getroffenen wil geen vrijlating. Er
heerst voor wat betreft de gang van
zaken van de laatste dagen een 'ver
bijstering ten top'. De regering heeft
fouten gemaakt en zich nu in een
situatie gemanoeuvreerd dat ze in
geen geval tot vrijlating mag over-1
gaan als de Kamer dat niet wil.
Wolff (CPN): Minister Van Agt
stelt zich boven de wet als hij de Drie
van Breda vrijlaat. Kleine groep door
douwers tracht vrijlating door te drij
ven. met als chantagemiddel het clrei
gement. dat iedere keer weer een1
verzoek tot gratie kan worden mge 1
diend en ter discussie kan komen Al-
gering had eerst organisaties moeteni
horen. Dat 'groteren' htm straf hebben
ontlopen, is geen argument. We zijn;
niet uit op wraak. Maar vraag is, otj
ooit genoeg vergelding te stellen is|
tegenover wat vergolden moet wor-j
den. Menselijke maat schiet tekort bijj
bepaling van de grenzen. Nieuwe. o.n->
uitwisbare leed dat berokkend wordt I
haar voornemen laat vallen laat Van
Agt dan zeggen dat hij volgende gra
tieverzoeken zal afwijzen.
Abma (SGP): De Tweede Kamer
aan de slachtoffers en hun nabestaan
den moet zwaarste wegen. Gaar. er
vanuit dat de regering conform "net
oordeel van de Kamer zal handelen
Anders Kamer tegenover zichzelf ver
plicht motie van wantrouwen tegen
e minister in te dienen.
Drs. H. Wiebenga (PSP): De rege
ring moet het oordeel van de Kamer
volgen. Zet zij toch door dan wordt
debat een zinloze gebeurtenis, een on
heeft moeten oordelen zonder de gra
tieverzoeken. zonder goed materiaal.;
Straf heeft geen zin meer. Vasthouden!
betekent een verlaging van jezelf.
Barmhartigheid voor de drie is tegen-
het gevoel van duizenden. De regering.!
die beslissen moet. wil kennelijk met
zelf regeren. Laat God beslissen. We,
zullen geen steun geven aan de mo
tie.
Jongeling (GPV». De fout is ge
maakt bij de gratiëring in 1952. Dood
de regering het standpunt van de] waarachtige vertoning. Vrijlating legt
Kamer naast zich neerlegt dan is dat; een ondragelijke psychische belasting
mfr» nooit «da h s l°egenomen motorisering ter sprake, opmerkend dal
to hieraan hii ai! dat deze zich zo sterk zou voordoen. Hij wees erop,
ontwerpen van nieuwbouwwijken nooit is gedacht.
velen zwaar geval
len en heeft slachtoffers gevergd. Die
schuld wat afnemen door inzicht te;
tonen dat gratie niet kan worden
verleend. Anders wellicht dramatische;
gevolgen. Regering verplicht oordeel
Kamer te volgen. Gaat niet aan parle
ment nu nog buitenspel te zetten.
Mr. dr. C. Berkhouwer (VVD): Re-I
op de slachtoffers. Het is onbarmhar
tig uit naam van de barmhartigheid
de noodkreten van de slachtoffers
voorbij te gaan. Is in wezen hypo
criet. In vrijlating ligt tegelijk een
stuk gratiëring van het neo-nazisme.
Wie garandeert dat de drie niet sym
bool van het neo-nazisme wor
den?
Mr. Keuning (DS'70): In onze frac
tie bestaat geen eensgezindheid. Een
kleine minderheid is voor verwijde
ring van de drie. De rest vraagt zich
af: hoe ver reikt het besef van hun
eigen daden? Waar zijn hun openlijke
blijken van meeleven met hun slach
toffers of de nabestaanden? De vrees
bestaat dat een meerderheid van de
slachtoffers vrijlating als de diepste
belediging van eigen bestaan en van
hun geliefde doden aanvoelt. De drie,
hebben tijdens hun gevangenschap een
hemel gehad vergeleken met de hel.
van hun slachtoffers. Als de regering
straf was de enige goede straf toen.
Nu kunnen we het alleen nog maar]
verkeerd doen. Gratieverlening is een
zaak van de regering, niet van de
Tweede Kamer Wij voelen er niet
voor de regering in een mod? te
vertellen wat ze moet doen. Laat z<?
zelf beslissen. Later kan de Kamer de
regering dan tot de orde roeyen als!
dat nodig is.
De Jong: We doen-de slachtoffers
onrechte aan door namens hen de drie
re vergeven. Gratiëring betekent slag
in hun gezicht. De drie mogen nim
mer de kans krijgen de slachtoffers,
van hun wandader opnieuw te ver
wonden.
Te Pas (NMP» Tegen vrijlating. De!
slachtoffers moesten zich weer verde
digen tijdens de hoorzitting. Ze moes
ten opnieuw vechten voor hun -ech
ten. We besteden eigenlijk teveel aan-1
dacht aan deze drie.
Koekoek (BP> Vrijlating maakt del dat de drie in Duitsland geen beloning
sprake is van drie keer gratie op indi
viduele gronden leek hem niet aan
vaardbaar De gemeenschappelijke
overweging die voor ieder van de drie
zou gelden, komt volgens hem neer
op collectieve gratie. Naar de mening
van de heer Voogd kan de regering
niet beoordelen wat voor de slachtof
fers pijnlijker is: regelmatig terugke
rende discussies over gratieverzoeken
of ïnvrijheidsstelling nu Als er recht
moet worden gedaan, dan ook ten op
zichte van de slachtoffers. De heer
Voogd toonde zich pijnlijk getroffen
dal de regering een verbetering van
de financiële positie van de slachtof
fers in dit debat naar voren heeft ge
schoven.
Niet voldaan
Ook de liberale woordvoerder, mr.
Berkhouwer, was door het antwoord
van de regering niet voldaan. Het we
zen van de rechtsstaat houdt naar zijn
mening ook in, dat de mening van an
deren. die wel in voortzetting van de
straf een doel zien. wordt gerespec
teerd
Mr. Berkhouwer begreep nier. hoe de
regering van de kamer een uitspraak
kan vragen om die uitspraak vervol
gens buiten de constitutionele be
voegdheden van het parlement te ver
klaren. De regering had naar zijn me
ning ruimte moeten laten om he be
slissing. de kamer gehoord hebbend,
opnieuw in overweging te nemer. „We
willen de drie niet tegelijk tie straat
op en ook niet in etappes", zei hij.
Ook de KVP'er Bremen wilde collec
tieve gratiëring. al dan niet in etappes,
vermeiden. Hij was geneigd de minister
op zijn woord van eer te geloven dat
hier van individuele gratiëring geen
sprake is
De communist Wolff vond dat de ver
klaringen van de regering nauwelijks
ernstig te nemen zijn. .De minister
heeft met enkele vegen alles van tafel
geveegd". Hij verlangde opnieuw een
reactie op de mening van de minister
van justitie in het kabinet De Jong,
mr. Polak, dat collectieve gratiëring
in strijd is met de wet.
Drs. Wiebenga (psp) vond het een
hoogst ernstige zaak dat de minister
niet op de argumenten van de kamer
is ingegaan. Naar zijn mening kan de
minister na zijn verdediging met voort
gezette gevangenhouding genoegen ne
men. Dr De Gaay Fortman bleef bij
zijn standpunt dat een andere weg
dan die de regering wil een lijdensweg
wordt. De regering moet duidelijk ma
ken aai vrijlating onvermijdelijk is ge
worden.
Mej. mr. Haas (chu' vond dat de re
gering de kamer voldoende heef- ge
hoord. .Dike beslissing die genomen
kan worden is honorabel verklaarde
zij. Het leek haar moeilijk in deze zaak
100 procent voor of 100 procent tegen
te zijn. ..Ik hoop dat het volk de be
slissing die genomen wondt begrijpt,
hoe deze ook uitvalt", aldus mej.
Haars.
De neer Abma sgpvroeg de minister
of hij dan werkelijk geen roep om
recht heeft gehoord in de vele reacties
op zijn voornemen. Hij wees de sug-
gesrie ran de minister aat het protest
en de gewenste sociale voorzieningen
voor oorlogsslachtoffers met elkaar in
verband staan, van de hand.
Mej. mr. Goudsmit (d'66) sprak haar
teleurstelling uit over het optreden van
Zij bestreed de bewering
Het tweede-kamerlid voor de PPR.
B. de Gaay Fortman, tijdens zijn
betoog mede namens de heer
Aarden.
rechtsgang te schande. Is klap in het
gezicht van alle oorlogsslachtoffers'
Kotalla heeft persoonlijk gevangenen)
doodgeschopt. Het eenmaal uitgespro
ken vonnis moet worden uitgevoerd.
Regering moet. doen wat Kamer wil.
Anders worden recht en gezag aange
tast. Doet zij dat niet dan moet er
vanuit de Kamer motie van wantrou
wen worden ingediend.
Tenslotte vermelden we nog het
standpunt van de heer Dijkstra
(D'66) Deel van fractie was eerst
voor. omdat 'we allemaal in Neder
land de psychologische gevangenen
zijn van de drie' Uitstoting van de
drie zou bevrijdend werken en op de
langere duur de pijn voor de slachtof
fers verminderen. Maar door de vele
reacties van de slachtoffers van de
laatste dagen is dit deel van fractie
nu (hoewel in pnncipe voor collectie
ve vrijlating» tegen het regeringsvoor
nemen. Voelt persoonlijk vooralsnog,
voor vrijlating. Beducht voor de:
steeds weer terugkerende discussiesi
over deze kwestie. I
het oorlogsoptreden te wachten
staat. Zij staafde haar betoog door uit
Duitse arresten voor te lezen Het. ver
wijt dat de kamer op de plaats van
de kroon zou gaan zitten door zich in
een motie uit te spreken, over vrij
lating. weerlegde zij aan de hand van
een brief die premier Biesheuvel zelf
aan een oorlogsslachtoffer heeft ge
schreven. In die brief zegt de premier
dat de beslissing door het volk ge
zamenlijk moest worden genomen, ge
presenteerd door kamer en regering
De lancering van de Pionier-10
voor een recordvlucht naar Jupiter is
maandag opnieuw voor minstens een
etmaal uitgesteld. De weersomstandig
heden waren te slecht
Zondag moest de vluchtleiding ook al
tot uitstel overgaan wegens slechte
weersomstandigheden en het uitvallen
van de stroom, vermoedelijk door
blikseminsiag. Het elektronisch sys
teem van het ruimtevaartuig moest
opmeuw worden gecontroleerd.
