Vlot opstarten van
Dow-naftakraker
was een staaltje
van goed teamwork
sport
varia
Proces
nafta
kraker
exit*
■AGENDfe
ANTHONY D. RATCLIFFE: „ER WAS SPANNING
NET ALS BIJ AFTELLEN START APOLLO-RAKET"
ESLïS* g0e? l00pt- We hebben
["AwWraï
»'nvenS "L i er bestond
Weinig verheldering
fSB)S»c
MAART 1971
fTDVFIIZEN - Dow Chemicals
Sdc SafSrakcr te Tcrneuzcn le-
Tal ïn Paar weken volop pro-
2LiSver ethyleen en propyleen
drc' TArhreven specificaties
Kenen zijn er maar weinig
die zich een idee kunnen
«men van hoeveel spanning en
lilke inzet de stapsgewijze op-
SKevan een naftakraak.n-
jallatie tergt.
now waren alle operators en
%%n sbrari op een vlot «i
Stg verlopende start van het
"tóieoroces. Door de intercoms
- oSower heel wat instruc-
jedaan, voordat alle apparatu
de naftakraker op precisie
-ö"•nftrouwbaarheid waren getest.
Weken van voorbereiding, die het
remische bedrijf vorstelijke bedra-
z. kostten, gingen heen voor de
makinstallatie werkelijk op gang
kon worden gebracht. Uiteindelijk
«id liet een opstarten, dat in de
chemische wereld zijn weerga niet
W en dat uniek genoemd mag
worden. Reeds na dertig uur produ-
csrde Dow met zijn tweede kraker
taUtólsproducten. Jaren geleden is
as er in Japan eens in geslaagd na
ismen dagen uit een naftakraker
vo.waaraige produktie te halen
da gold tot voor kort als de
beste niiaprestatie op de chemi
sche ratWranglijst.
I» Ernitaun Aolhony D.
iUtdfflt, alpmeen produktieleider
l?«*nl superintendent) van de
tw«de Do* kraker, spreekt met
p«te nadruk zijn waardering uit
over ilk opmtors en supervisors
die 10 intensief naar het grote mo-
mul hebben toegewerkt, waarop de
knker In werking kon worden gc-
honden.
.Het was net een count-down als bij
s? start van een Apollo-raket", zo
weert hij de spanning en sfeertoe-
jand. De naftakraker, een uit beton,
iter en staal geconstrueerde vesting
nn achttien fornuizen met elk 96
branders die een verzengende en
iües verterende hitte uitstralen, en
sanmheen een gigantisch stelsel
na pijpen, pompen en sluiters,
nat ook minstens even nauwkeurig
wrfen sis een lanceerinstallatie op
'raketbasis. Eén verkeerde hande-
ï3g of nalatigheid kan noodlottige
gevolgen met zich meebrengen.
Voortdurend zitten de operators via
allerlei sluiters, kleppen en meters
met hun vingers aan uiterst explo
sief en brandbaar spul. Iedere werk-
is een onmisbare schakel in
.tohony Ratciiffe vertelt, dat er aan
opstarten van de tweede nafta-
mier twee belangrijke fasen voor-
a' n.m gegaan, namelijk het inwer-
rng stellen van de benzeen- en buta-
öanfibiiek, die beide aan de nafta-
csor hangen „Ze werkten meteen
fertect en brachten in zeer korte
3d navere produkten voort. Zonder
aa Plants in bedrijf zouden we
'-anuge tussenprodukten van de
t-ts met kunnen verwerken en had
ffe po? niet met de kraakinstal
kunnen gaan processen". Rat
fine schrijft echter de grootste ver
oosten van het welslagen van de
ojsiartprocedure toe aan supervi
Krs, operators en installateurs, dus
inzet' "LanSe. lange
wnajnde mensen aan het vechten
F8® 0|p °e kraker te laten func
«wen. Het is niet een kwestie
oen,week gaan we starten,
aweae drux maar op een knop.
r,iJ:amaar m en alle
^r®,JUnctlöneren Perfect
«jwi neooen we er een procedu
gemaakt en dat
■-e'SL 1 we zeven weken
Zfi®* geweest om te zor
Swi de verhezen van be
•Wwu ierstóffen- nodig voor
iag mSiut'koelsystemen, zo
piJ.Sr lt houden- Ook de
WMeren W T alle moge
touden aMm w-nn?,n e perken ge
i* b,J elkaar hebben de
«hw supervisors hun uiter
if: te i»tena7iin°mnde climax
tas tewlt u De grote kraker-
«Mtal ij dat ook de
S**», zoals
»f2 m,,d0,electronische en
kend hebben sa
'L'Z?nder hun steun wa
«SSimS-
06 operators
start uo haU? ^61- ^'ekende
hulselijk leven
ftd sAduifi m 5 eiste natuurlijk
Ln h,m vrouwen- Kinde
Mat ierfpi-Aon pappa maar weinig
5«mb«eon tP ii" ee" Ploegensy-
ns aan de tïf dat niet gelijk
tïialfuurscrtoüt Het was eer
de mensen ^ater iasme on"
hoorde tem'da de nooit klachtei
to moest waÜ 1 tZ0 laat of z'
«genlUk het ti, ledereen wilde
iea" 810,6 moment meemp
s,l0°j arahom- R»1
aan de spanning die
In een groep van achttien for
nuizen wordt een mengsel van
nafta, een benzinefractie zon
der dopes en kleurstoffen, en
stoom in pijpenbundels onder
hoge temperaturen (850 gra
den C.) en lage druk (onge
veer 1 atmosfeer) tot gassen
gekraakt. In achter de fornui
zen geplaatste warmtewisse
laars (twee per fornuis) wor
den de kraakgassen gekoeld
door het omzetten van water
in hoge drukstoom envervol
gens verder gekoeld door het
injecteren van koude olie die
in het proces circuleert. In
een groep fractioneertorens
worden alle hoogkokende
componenten van het mengsel
(kraakgassen. olie en stoom)
verwijderd. De benzine en de
olie worden naar opslagtanks
bij de nieuwe kraker afge
voerd. Het water blijft in cir
culatie in het proces. Alle lich
te koolwaterstoffen en water
stof worden door middel van
een groot centrifugaal com
pressor gecomprimeerd en
stromen door een wassysteem,
waar alle aanwezige zuurcom-
ponenten en kooldioxide wor
den verwijderd, naar een
drooginstallatie. Hier worden
de gassen volkomen watervrij
gemaakt. De droge gassen on
dergaan vervolgens een diep-
koeling variërend van 43 gra
den C. tot 103 graden C. De
koelmachinecompressor voor
propyleenkoehng heeft een to
taal vermogen van 30.000 pk,
die voor ethyleenkoeling een
vermogen van 10.000 pk. De
tussen- en eindprodukten van
verdere fractionatie, die na
koeling ontstaan zijn; a. onge
zuiverde waterstof, b. me
thaan, c. ethaan, d. ethyleen. e.
propyleen, f. ruwe C3 (meng
sel van propaan, propyleen, me-
thylacetyleen en propadieën),
g. ruwe C4 (mengsel van bu-
taa, buteen en butadieën).
De stoffen van a. tot en met
c. worden teruggevoerd in het
proces voor verdere verwer
king of verbranding. De stof
fen van d. tot en met g.
worden als vloeistof in tanks
van de eerste naftakraker op
geslagen. Zie voor visuele uit
leg de tekening.
Anthony D. Ratciiffe (35)
...geheral superintendenten
tweede Dow-naftakraker
Foto PZC
BETROKKENHEID
de geleidelijke voorbereidingen met
zich meebrachten, als ieder ander.
Het was een zeer spannend opstar
ten. In zoverre, we hebben alle wij
ze lessen die we van de eerste
kraker hebben geleerd, als verbete
ringen toegepast op de tweede kra
ker. Ook hebben we onze mensen
een zo goed mogelijke training gege
ven. Verder hebben we bijna alle
secties, zonder dat de kraker echt in
bedrijf was, zonder voeding prof
laten draaien. De spanning bij de
mensen was enorm, want het hele
naftakraakproces is één lange ket
ting. Als er een breuk in één van de
schakels komt, stort alles in elkaar
Met name de betrokkenheid van de
Dow'er s bij het opstarten van de
naftakraker is Ratciiffe opgevallen.
De minste geringste storing werd
ogenblikkelijk verholpen. „Zodra
men zich realiseerde dat men het
moment van opstarten niet veraf
meer was, lette men ontzettend
goed op het proces. Normaal wordt
dit natuurlijk ook gedaan maar dit
keer was er iets extra's aanwezig.
Van elke kleine storing vroeg men
zich meteen af; hoe groot is-ie, en
dan werd ze tegelijk opgevangen en
gecorrigeerd. Zeker vierentwintig
uur heeft men onder deze enorme
spanning gewerkt". Volgens Ratciiffe
is het succes, het zo snel laten
uitstromen van gespecificeerde pro
dukten. een staaltje van werken als
een eenheid in teamverband, on
danks het. feit dat iedereen een dui
delijke rol in het geheel moet heb
ben. Iedereen was bewust zich van
duizend en ëen dingen, misschien
wel miljoen en één dingen, die goed
moeten functioneren, zodat het pro
ces perfect verloopt. Elke minuut
tijdens het opstarten verwacht je
eigenlijk dat er iets kapot zal gaan",
noemt Ratciiffe als reden waarom
er bij een opstartprocedure een be
paalde spanning heerst. Daarnaast
heeft hij een groot verantwoorde
lijkheidsbesef bij de werknemers
waargenomen. „Iedereen was zich,
niet alleen bewust van de enorme
Investeringen, maar ook van de nieu
we soort apparaturen waarmee
moest worden gewerkt". Anthony
Ratciiffe legt uit, dat de eerste naf
takraker vervangende machines kan
inschakelen voor het geval er onver
hoopt een uitvalt. In de tweede
naftakraker draait, in bepaalde sec
ties, alles om één grote machine die
als het ware belangrijke kernen van
het proces vormen, die een naftakra
ker volmaakt laten functioneren en
hem op toeren houden. „Zou er in
deze kraker iets misgaan, dan geeft
dat behoorlijk mechanische schade,
die leidt tot een stop die dagen
misschien wel weken aan een stuk
kan gaan duren".
PAULUS MAARTENSE
Operators zijn op een buitenplateau bezig met sluiters.
Nee, de ervaringen van mevrouw Nixon, huiselijk
bij haar voornaam Pat genoemd, tijdens haar
Chinese reis, brachten mij geen opheldering, 't Was
natuurlijk niet speciaal haar visite, maar ze mocht
er dan toch maar mee naar toe, met haar man de
president. Toen ik dat las, knikte ik direct instem
mend, zo'n man komt daar ook maar onwennig als
een kat in een vreemd pakhuis en wie kan hij dan
voor een beetje steun beter naast zich hebben dan
zijn eigen vrouw?
Wie anders dan zij, kan er beter op letten
„Richard, heb je nu je pilletjes al ingenomen,
Richard, denk erom, met te veel zout (de man is
tenslotte van middelbare leeftijd), of, Richard,^dit,
'met een rukje aan zijn das, je das zit weer scheef".
Al deze dingen behoren tot het privilege van een
echtgenote, zij is de persoon die zich met hart en
ziel hieraan wijdt. Bovendien, zo redeneerde ik
verder, komt zo iedereen aan zijn trekken, de
president is er voor de politiek, zij voor de charme
van het bezoek. En reken maar dat we nu opwin
dende dingen te weten zullen komen over het
geheimzinnige oosten en hoe het daar reilt en zeilt
met de vrouwen-
Van enig onthullend nieuws was echter geen spra
ke. Niet, dat er niet genoeg uitgezonden en geschre
ven werd. We zagen beelden uit Peking, alsof het
rechtstreekse uitzendingen uit de Wieringermeer
waren. Doch, wat ik al zo lang weten wilde, bleef in
het duister.
Om te beginnen. Hoe zit dat nu met het verhaal
van die ingesnoerde voetjes van de Chinese vrou
wen, waar we als kind de tranen van in de ogen
kregen als de meester op school ons erover vertel
de? Is dat nu waar of niet en, zo ja, kunt u ons
dan mededeling doen, mevrouw, hoe dat voelt?
Raken ze er ooit aan gewend?
Pat Nixon op de culinaire toer, jawel, in de keuken
van een hotel in Peking. Heerlijke Chinese gerech
ten uit het land van herkomst proevend. We zagen
haar staan aan een fornuis, zwaaiend met een
eetstok of een pollepel, dat was op de foto niet
duidelijk, omstuwd door raadselachtige glimlachen
de Chinezen.
Je weet natuurlijk bij die mensen nooit hoe je zo'n
lachje op moet vatten, 't Kan zijn bewonderend
Pat deed het goed met haar kookcursus of
maakte ze er zo maar wat van en lachten de
Chinezen zich inwendig te pletter0
Ze leerde er Peking-eend bereiden. We zitten er
bepaald niet om tc springen, maar toch: waarom
ons af te schepen met een foto een doje mus
tnplaats van het recept van de originele Peking
eend?
De kleding. Pat droeg zo te zien een met de
omgeving niet vloekende, aangepaste jurk.
Maar hoe ls 'het met ae dames Mao, geboren
Tsjing. Nien, geboren Hsien, de dames Sji en SJoe?
Voelen zij zich gelukkig in hun sjofele plunje of is
de stof hiervan wel zo excellent, dat de uniforme
couture er niets meer toe doet? Die leuke Mao
petjes, branden ze niet te warm op de bol? Heeft
de komst van Pat Nixon bij de Chinese vrouwen
geen vurig verlangen gewekt naar de vermiljoenen
lipsticks en fantasierijke kleding van het westen?
Hoe ingetogen, wars van het mondaine, mevrouw
Nixon zich in China ook heeft moeten gedragen, het
zou verraad aan haar vrouw-zijn geweest zijn, als
ze haar kapsel verwaarloosd had. Dat is stellig elke
dag wel verzorgd. Doch, alweer, welke gevoelens zal
dat bij bovengenoemde dames opgeroepen hebben?
Zij moeten maar voort met de weliswaar prakii
sche, maar toch nogal saaie en ook alweer gelijk
vormige haardracht.
Pat Nixon bezoekt een school en is er kind met de
kinderen; heeft ze over haar eigen kinderen en met
de heer en mevrouw Mao over hun kinderen
gesproken? Hebben die trouwens kinderen? Waar
om werd ook dat ons niet gemeld?
Allemaal vragen in het menselijke vlak waarop t
verstand thans nog geen antwoord kent.
De vrees lijkt niet ongegrond dat dit tekort aan
informatie ons een verschrikkelijk figuur zal doen
slaan als de Chinezen eens een keer bij ons op
bezoek komen.
Met aangebrande pseudo-rijsttafels. mislukte Peking-
eenden en verkeerde thee met witte puntjes die
niet te drinken is.
We beginnen deze varia met een rechtzetting. Vorige
week woensdag stond in deze rubriek namelijk dat de
gebeurtenissen rondom de Pellenaarsploeg in de Ronde
van Andalusië voor ons 'voldoende waren om in het
koor van de anderen met stokken te gaan slaan'. Nou
dat was dan een forse zetfout want wij bedoelden na
melijk onvoldoende en dat is nogal een verschil .In feite
is er maar eén man fout geweest en dat was Koeken.
Wij bedoelden dat het dan niet opgaat daarvoor de he
le Pellenaars ploeg verantwoordelijk te stellen zoals tai
van (voornamelijk buitenlandse) verslaggevers hebben
gedaan. Men weet zo langzamerhand dat wij niet zo
verschrikkelijk hard met "de Pel' weglopen maar om
hem in het 'verdomboekje' te plaatsen zonder over vol
doende feiten te beschikken, gaat ons te ver. Vandaar 1
Twee Belgische wegrenners blijken al vroeg in het
nog prille voorseizoen op 'scherp' te staan, namelijk
Frans Verbeeck en Roger de Vlaminck. Verbeeck boek
te na Nice en Monaco in het afgelopen weekeind zijn
derde Rivièra-overwinning, nu in het zonrijke St-Tro-
pez. In Monaco won hij de sprint voor Roger Rosiers
14e en 15e werden respectievelijk Mat de Koning en
Eef Dolman Roger de Vlaminck won zijn eerste koers
in Beausoleil terwijl hij zondag de eerste etappe van
de Ronde van Sardinië voor zijn rekening nam. De
Grote Prijs van Valencia werd ook al door een Belg
gewonnen, namelijk door de sprinter Eric Leman. Ver
dere vroege successen; Walter Godefroot in la Grau en
Van Malderghem in Antibes. Daar waren ook wat Hol
landers van de partij. 4e De Koning, 5e Pustjens. lie
Zoetemelk. 12e Janbroers.
Eddy Merckx sorry dat we hem er weer bij moe
ten halen maar hij blijft nu eenmaal de meest bespro
ken renner heeft nu definitief gekozen voor de Ron
de van Frankrijk. Hij heeft zelfs geen bezwaar tegen
een tweede grote Ronde maar laat hel aan zijn bazen
over of dat de Vuelta (Spanje) of Giro (Italië) zal
worden. Men kan er van kletsen of schrijven wat men
wil maar gebrek aan moed heeft hij bepaald niet. Sinds
bij het parcours van de Ronde van Frankrijk kent
(enorm veel beklimmingen, kennelijk er in gebracht
om de kansen van Ocana te vergroten) traint en klimt
hij als een bezetene tegen alles op wat maar op een
berg lijkt. „Alles is te leren, ook het klimmen", zei hij
tegen een sportverslaggever. Dat is typisch Eddy
Merckx.
Van Joop Zoetemelk. Jan Janssen en de rest van
hun Flandria-ploeg hebben we nog niet veel gehoord.
Maar men weet dat Joop afgezien van het feit dat
hij pas getrouwd is geen knaap is die vroeg in het
seizoen van louter activiteit aan de kop van pelotons
lig: te rukken, demarrages uitvoert of er alleen van
door gaat. Integendeel, tot nu toe heeft Joop altijd
een redelijke, wat rustige aanlooptijd nodig gehad om
zich in vorm te rijden.
Nu is het ook weer niet zo dat Joop Zoetemelk na
die inrijtijd zo verschrikkelijk tekeer ging. Ook al weer
integendeel, zouden we willen zeggen maar om daar
verandering in te brengen heeft hij 'captain' Jan Jans
sen naast zich gekregen. U heeft dat allemaal kunnen
lezen. Jan Janssen moet straks zorgen voor de tac
tiek, voor het moreel, voor het aangeven van de moge
lijkheden van de Flandria-ploeg in het algemeen en
van Joop Zoetemelk in het bijzonder. De rol van een
soort meesterknecht dus.
En daar zijn wij nou niet helemaal gerust mee.
Knechten ook al zijn dat 'meesters' of luitenants'
zijn weliswaar onmisbare elementen maar in het
hooggebergte waar de beslissende slagen vallen, zijn ze
er meestal niet 'meert bij. Laten we even terug gaan
naar vorig jaar toen Oèana kans zag weg te lopen van
de groep Merckx. Er waren in die groep toen twee
twijfelaars, namelijk Zoetemelk en Van Impe die ge
woon niet. konden geloven dat. Merckx zo maar achter
gelaten kon worden. Zij hadden te laat door dat dat
wel kon. In zo'n geval zou het nuttig zijn als iemand
loop Zoetemelk aan het verstand kon brengen dat hij
mee vooruit moet gaan en Merckx gewoon achter zich
moet laten. Maar (en dat is wat we bedoelen) in zulke
gevallen is de al wat ouder wordende Jan Janssen er
ook al lang niet meer bij. zeker niet als Merckx de be
genadigde superklimmers niet meer kan bijhouden.
Hetzelfde geldt voor de tijdritten waarin Joop pas
hard begint te gaan als hij door Merckx is ingelopen.
In dat geval is er ook geen Jan Janssen die hem kan
vertellen wat hij op dat moment moet doen Misschien
zien we "net allemaal een beetje pessimistisch, dat is
dan maar te hopen Want ook wij zouden nu wel graag
eens willen zien da een jonge coureur met de capaci
teiten van een Joop Zoetemelk in zich een Ronde van
Frankrijk nu eens totaal leeg reed zoals Jan Janssen
zelf dat zo goed kon doen in zijn glorietijd."
Woensdag 1 maart
ANTWERPEN Koninklijk Jeugd
theater, 13 uur: De Hoedenwinkel.
OOSTBURG Gemeentehuis, van
af 10 uur: Zitting hinderwet.
TERNEUZEN Pr. Willem v. Oran-
jeschool. 16-17 uur- ruilbeurs voor
leerlingen lagere scholen.
Donderdag 2 maart
SINT-JANSTEEN Veejaarmarkt.
TERNEUZEN Zuidiandtheater, 20
uur: Dreimaderlhaus.
TENTOONSTELLINGEN
HULST Galerie Van Geyt, ten
toonstelling 'Zeeland Schildert'
HULPCENTRUM Zeeuwsch-Vlaan-
deren te Temeuzen, tel. 01150-4444.
HULST Openingstijden biblio
theek jeugd en volwassenen van
maandag tot en met vrijdag 13.00-
17.30 uur. Voor volwassenen van
19.00-21.00 uur.
