LONEN
WEER
AAN
DE
ORDE
Amerikaan met gezin
in bunker op Amsjitka
Onderzoek naar achtergrond
gevangenenopstand Groningen
Zeeuwse Polderbond: „Wij moeten dóór
met afsluiting van de Oosterschelde"
Noodmaatregelen
watervoorziening
WERKLOOSHEID
STIJGT STERK
Vandaag
in de
krant...
TH. LAAN VICEVOORZITTER
IR DE ZEEUW
KANDIDAAT
VOORZITTER
VAN KVP
REACTIE OP
AMENDEMENT
VAN ROELS
Kessel en
Janssen
214e jaargang - no. 261
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE,^BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Zaterdag 6 november 1971
Olrtcll* NV Beh. Ml|.
6248). Goes, Grol» Merkt^2, tel. 6140 (b-S.S. red. 6396, edv. 8969). Oostburo, I
Giro 359300,
IN STICHTING
VAN DE ARBEID
(Van onze redactie economie)
DEN HAAG Volgende week
zal het kabinet een brief opstel
len, waarin de Stichting van de
Arbeid wordt verzocht om een
gesprek over de huidige toe
stand waarin het overleg over
lonen en prijzen is gekomen, na
dat werkgevers en werknemers
het niet met elkaar eens konden
worden.
Difc gesprek zal echter pas na 19
november kunnen worden gehouden,
omdat de regering eerst het beraad
van de Sociaal-Economische Raad
over het rapport van de economische
deskundigen wil afwachten.
Premier Biesheuvel benadrukte na het
kabinetsberaad, dat „we nu eenmaal
op advies van de SER gekozen heb
ben voor de vrije loonpolitiek". Daar
om blijft de verantwoordelijkheid lig
gen bij het bedrijfsleven.
De minister-president zei, dat het het
kabinet spijt, dat werkgevers en werk
nemers in het centraal overleg niet
tot een standpunt zijn gekomen.
„Met de heer Mertens, de voorzitter
van het NKV ben ik van mening, dat
er uit dit mislukte overleg toch iets
positiefs is gekomen, namelijk, dat
iedereen er van overtuigd is geraakt,
dat er iets moet gebeuren".
Voorts zei mr. Biesheuvel, dat het
kabinet had geconcludeerd, dat het
met onze economie eerder slechter
dan beter ging. Hij wees daarbij op
de dalende beurskoersen, de steeds
slechter wordende resultaten van 'be
drijven, waarvan we altijd hebben
aangenomen, dat ze buiten de geva
renzone zaten', en de toenemende
werkloosheid.
Werkloosheid
Aanvankelijk had het kabinet aangeno
men, dat een werkloosheid van 80.000
mannen reëel genoemd kon worden
bij een steeds slechter wordende eco
nomie. „Dit cijfer behoeft nu correc
tie". Mr. Biesheuvel gaf toe, dat eer
der gedacht moet worden aan het
cijfer 90.000.
Het principebesluit om de salarissen
van de bewindslieden te bevriezen,
heeft onverwachte moeilijkheden op
geleverd in de technische uitwerking.
In de komende week zullen van de
opgezette berekeningen de resultaten
bekend worden gemaakt.
De minister-president beklemtoonde,
dat het principebesluit om de minis
terssalarissen te bevriezen beslist niet
is bedoeld om 'druk' uit te oefenen op
andere besluiten in het bedrijfsleven.
„Wel hopen we, dat onderhandelende
partijen en hierbij doelde hij op de
metaal ook naar de toekomst wil
len zien.
Nogmaals beklemtoonde lii.ï, dat liet
kabinet alleen een gesprek met de
Stichting van de Arbeid wil hebben en
dat dat beslist niet moet worden
gezien als een bemiddelingspoging.
Nieuws uit Zeeland op de pa
gina's 2, 4, 5, 6 en 7.
Nieuws uit binnen- en bui
tenland op pagina 1, 3, 9 en
10.
Sport op 10 en 11.
Radio en tv op 23.
Financieel nieuws op 25.
Pag. 15: De Zeeuwsvlaamse ge
meenten doppen hun boon
tjes liever zelf. Een onzer
redacteuren ging eens na
wat na de herindeling tot
dusver aan samenwerkings-
regelingen tot stand kwam.
Pag. 16: Stemmen uit de Kerken
Interview met de toneel
speelster Elisabeth Ander
sen: van en voor de draai
tafel.
Pag. 17: Het tramwezen in Zee
landherinneringen aan de
tramverbinding tussen Vlis-
singen en Middelburg; De
Jonkheer. Veere en het
boek. Oud-burgemeester jhr.
I. F. den Beer Poortugael
schreef zijn memoires.
Pag. 19: Letterkundige kroniek
van Warren; Poppraet.
Pag. 21; Schaken, dammen, brid
ge, puzzel en culinair avon
tuur.
OM 'ONSCHADELIJKHEID' KERNEXPLOSIE
VAN VANDAAG AAN TE TONEN
De lage waterstand van
rivieren komt op deze fo\
Waalkade in Nijmegen
tot uiting: de schepen liggen te
midden van puin en afval op het
droge....
DEN HAAG (ANP) De kwali
teit van het water in de Holland
se IJssel is de afgelopen weken
dermate verslechterd, dat rijks
waterstaat aan de hoogheem
raadschappen Rijnland en Delf
land heeft verzocht geen water
meer aan de Hollandse IJssel
te onttrekken.
Als gevolg vain de lage Rijn afvoer is
invloed van het opdringende zout uit
zee verder landinwaarts merkbaar ge
worden. Mede daardoor is het chloride-
gehalte in de Hollandse IJssel tot grote
hoogte gestegen. Voor de watervoorzie
ning' in Rijnland en Delfland heeft rijks
waterstaat in samenwerking met de
provinciale waterstaten en de betrok
ken hoogheemraadschappen, inmiddels
overgeschakeld op een aantal nood
voorzieningen. Deze houden in, dat het
water uit het Amsterdam-Rijnkanaal
via de Grote Heijcop, via de Leidse Rijn
en via de Vaartse Rijn en de gekanali
seerde Hollandse IJssel wordt aange
voerd. Eveneens wordt de gekanaliseer
de Hollandse IJssel via Vreeswijk ge
voed met water uit de Lek. Rijkswater
staat. is eveneens bezig water uit het
IJsselmeer, dat nog een redelijke kwa
liteit heeft, naar het Amsterdam-Rijn
kanaal te voeren om de verzilting aan
de noordzijde van dit kanaal tegen te
gaan.
Een soortgelijke situatie heeft zich in
1969 voorgedaan. Hoewel thans de lage
Rijnafvoeren en de hoge zoutbe'asting
Zie slot pagina 9 kolom 6)
WASHINGTON (DPA - ANP)
Met zijn vrouw en twee kinde
ren is het hoofd van de Ameri
kaanse commissie voor kern
energie vrijdag op het eenzame
Aleoeten-eiland Amsjitka aange
komen, teneinde de Amerikanen
zijn vertrouwen te demonstre
ren in de veiligheid van de tot
dusver grootste ondergrondse
Amerikaanse kernproef, die van
daag genomen wordt.
Terwijl het. Amerikaanse hooggerechts
hof zich nog over een verzoek beraadt
tot een tijdelijk verbod, zijn de voorbe
reidingen voor de ontsteking van een
waterstofbom van vijf megaton in een
1790 meter diepe schacht voltooid.,
Vanuit een zich op 36 km afstand van
het toneel der explosie bevindende
bunker wil het hoofd van de Ameri
kaanse commissie voor kernenergie,
James Schlesinger. met zijn vrouw
Rachel en zijn onderscheidenlijk 13 en
9 jaar oude dochtertjes Anne en Emily
zaterdagochtend om elf uur plaatselij
ke tijd (23.00 uur Ned. tijd) waarne
men, hoe de bom met de codenaam
„Kannetje" wordt ontstoken.
„Ik kan zijn dapperheid slechts roe
men", zo heeft gouverneur William
Egan van Alaska, een verbitterd tegen
stander van het project verklaard.
Tegen de proef, waarbij een kernlading
voor de Amerikaanse raket-afweerra-
Zie slot pagina 9 kolom 3)
EIND OKTOBER RUIM 66.000
MANNEN EN VROUWEN
DEN HAAG Sinds eind oktober vorig jaar hebben we 21.300
werkloze mannen meer. In de maand oktober werd dit getal be
reikt met een toename van 8700 werkloze mannen. Het totale
aantal werkloze mannen is nu 52.000, dit is 1,8 procent van de
mannelijke beroepsbevolking.
De toeneming van de werkloosheid
blijkt tamelijk gelijkmatig over de
regio's te zijn verspreid. Alleen het
zuiden en dan vooral in Zeeland,
Noord-Brabant en Limburg, geeft een
lichte toeneming te zien.
Ook bij de vrouwen wordt een
toename van de werkloosheid gecon
stateerd. In oktober nam dit aantal
toe met 1500 tot 14.100 totaal. Een
jaar geleden was het aantal werkloze
vrouwen 3300 lager..
Tevens kan worden geconcludeerd,
dat de werkloosheid onder de jonge- j
ren toeneemt. Eind oktober 1970 wasi
27,1 procent van het totale aantal
werklozen jonger dan 25 jaar, thans
is dat 31 procent.
Eind oktober stonden tevens 1200
mannelijke en 400 vrouwelijke Surina-
mers en Antillianen als werklozen in
geschreven. Voorts waren 1500 man
nelijke en 200 vrouwelijke vreemde
arbeidskrachten ingeschreven tegen
over eind oktober 1970 500 mannelijke
en 100 vrouwelijke vreemde arbeids
krachten.
Dalende vraag
AANSLAG OP
EXPOSITIE
VAN PICASSO
MADRID (AFP/RTR) Vrijdagmid
dag hebben jongelieden een inval ge
daan in een tentoonstellingsgebouw in
Madrid, waar sinds twee weken werken
van Pablo Picasso tentoongesteld wor
den.
Na een vrouwelijke suppoost en een
bezoeker overmeesterd en gekneveld te
hebben vernielden de zeven jongelui
een twintigtal etsen, litho's, gouaches
en dergelijke van de Spaanse schilder,
die tentoongesteld zijn ter gelegenheid
van Picasso's negentigste verjaardag.
De waarde van het vernielde bedroeg
ruim vijf miljoen gulden.
De ov-ervailers lieten vlugschriften ach
ter, waarin Picasso wordt aangevallen.
Deze geschriften zijn afkomstig van het
'Comité van de strijd tegen het Marxis
me'.
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het partijbestuur van
de KVP heeft vrijdagavond met grote
meerderheid van stemmen besloten
dr. ir. D. de Zeeuw uit Bennekom bij
de partijraad voor te dragen voor het
voorzitterschap van de partij.
Dr. De Zeeuw is voorzitter van de
kring Gelderland en lid van de eerste
kamer. De Noordhollandse gedepu
teerde Th. Laan, die. thans waarne
mend-voorzitter is, zal opnieuw als
vice-voorzitter worden gekandideerd.
De partijraad ging hiermee voorbij
aan het advies van het dagelijks be
stuur, dat de heer Laan als partij
voorzitter had willen voordragen. De
partijraad komt 25 november bijeen
om een beslissing te nemen.
Ook is de vraag naar arbeidskrach
ten weer gedaald. Aan het einde van
oktober waren 62.000 vacatures voor
mannen en 28.800 vacatures voor
vrouwen bij de arbeidsbureaus geregi
streerd. Dit betekent een daling van
33.700 ten opzichte van oktober vorig
jaar.
Het voor seizoen gecorrigeerde cij
fer voor mannen en vrouwen samen
verminderde met 6400 ten opzichte
van september en kwam nu op 92.400.
Vergeleken met een jaar geleden bete
kent dit een daling van 39.200. Deze
teruggang is voor het merendeel ge
concentreerd in de westelijke provin
cies. Voor het grootst ligt de vermin
derde vraag in de metaal en de bouw.
Bij vrouwen trad vooral een daling
op in de vraag naar kantoorperso
neel.
STAATSSECRETARIS GROSHEIDE STELT COMMISSIE IN:
Directie-assistent B. J. van Veen,
die tijdens de opstand in het Huis
van Bewaring werd gegijzeld.
GRONINGEN (GPD) Er
wordt een onderzoek ingesteld
naar de achtergronden van de
opstand die donderdagavond
uitbrak in het Groninger huis
van bewaring. Tijdens een pers
conferentie vrijdagmiddag in
Groningen heeft staatssecreta
ris mr. J. H. Grosheide van
justitie verteld dat hij mr. J. J.
Woltman te Leeuwarden, die
deel uitmaakt van een commis
sie van toezicht op de gevange
nissen, de opdracht heeft gege
ven een commissie samen te
stellen.
Het was de staatssecretaris nog niet
duidelijk geworden welke grieven de
gedetineerden precies hebben. Tijdens
zijn bezoek aan Groningen heeft hij
gesprekken gevoerd met o.a. de procu
reur-generaal van het gerechtshof te
Leeuwarden mr W. C. van Binsbergen,
de directeur van het huis van bewa
ring drs H. Nieboer, de hoofdcommis
saris van politie te Groningen, de heer
K. Heijink en enkele bewaarders. De
staatssecretaris zegt geen contact te
hebben gehad met de gedetineerden.
Tien van de opstandelingen die o.a.
deel uitmaakten van de contactcom
missie zijn overgebracht naar het
(Zie slot pag. 3 kol. 5)
A. M. GELUK: „TEMPORISERING? WOORD MET GEVAARLIJKE KLANK"
iZIERIKZEE „Aan temporise
ring van de afsluiting van de
Oosterschelde hebben wij geen
enkele behoefte. Dat woord heeft
een gevaarlijke klank. De zee
duld geen halfslachtigheid. Wij
moeten door!" Met een Concert
zaal vol dijkbeheerders tegen
over zich heeft voorzitter A. M.
Geluk van de Zeeuwsclie Polder
en Waterschapsbond gistermor
gen scherp gereageerd op het
amendement-Roels in de tweede
kamer afgelopen week, om de af
sluiting van de Oosterschelde in
1972 met drie maanden of een
half jaar te vertragen in het be
lang van milieu-studies.
De Oosterschelde, of liever: liet mid
dengebied van de delta stond centraal
op de jaarvergadering van de bond
Zicrikzee en Renesse. Gastspreker was
het hoofd van de deltadienst van de
rijkswaterstaat, ir. II. A. Ferguson, die
achtergrondinformatie verstrekte over
de studies voor de inrichting van het
toekomstige Zeeuwse Meer en cr
daarbij de nadruk op legde dat vooral
wordt gezocht naar een sluitend sys
teem om de 'kraan' voor het inlaten
van Rijn- en Maaswater op de afgeslo
ten Oosterschelde alleen onder de
gunstigste omstandigheden te kunnen
en hoeven opendraaien.
Een kant en klaar plan om een afge
sloten Oosterschelde in verschillende
bekkens (compartimenten) te verde
len kon de heer Ferguson nog niet op
tafel leggen. Hij bevestigde wel dat er
stevig op wordt gestudeerd en gaf dei
verzekering dat we 'moeten komen
tot een instrument, waarmee alle belan
gen zijn gediend'.
Polderbondvoorzitter Geluk liet weten
dat men er in de kring van de
Zeeuwse dijkbeheerders bijzonder op
gebrand is dat een zo breed mogelijk
gesprek over de toekomst van de
Oosterschelde op gang komt. Maar
dan wel uitsluitend op basis van 'dit
vaste gegeven: deze zeearm zal wor
den afgesloten'. De heer Geluk: „Voor
ons staat eveneens vast dat geen
enkele regering, noch volksvertegen
woordiging in ons land na voor
lichting door deskundigen de ver
antwoordelijkheid op zich zal kunnen
of willen nemen voor de beslissing
om de Oosterschelde niet af te slui
ten. Bij ons staat deze wens primair:
laten wij samen zorgen dat de veilig
heid de eerste voorwaarde van ons
bestaan in deze laaggelegen contreien j
zo spoedig mogelijk menselijker
wijs gesproken gewaarborgd is. Bij
afweging van alle prioriteiten dient de
veiligheid voor te gaan". De Zeeuw
sclie Polder- en Waterschapbond is er
dan ook dankbaar voor dat provincia
le staten afgelopen zomer in dit op
zicht een duidelijke motie hebben aan
genomen: de Oosterschelde moet zon
der vertraging dicht.
„Uitgaande van de realiteit van de
Oosterscheldeam zullen alle deskundi
gen en wetenschapsmensen, die nu del
problematiek te vaak van verschillen- i
de uitgangspunten benaderen, tot
overleg moeten komen", aldus de heer'
Geluk. „Wij vinden het noodzakelijk'
dat men elkaar in deze controversiële:
kwestie gaat vinden, dat men door.
eikaars denken te respecteren tot ge
zamenlijke studie komt. Alleen op die;
manier zullen goede, verantwoorde:
oplossingen voorgesteld kunnen wor
den, die de beleidsorganen in Zuid-'
.west-Nederland dan verder kunnen be-|
pleiten".
'Zorgenkind'
Ir. Ferguson legde er nadruk op dat
de deltadienst van rijkswaterstaat op
het ogenblik met een speciale afdeling
voor milieu-onderzoek wordt omge-1
bouwd in een richting, „waarin het
Zie slot pag. 2 kol. 1
j^afttlijn
Het vertrek uit de Politieke
Partij Radikalen van de
vroegere kamerleden drs
Janssen en mejuffrouw Kes
sel is tekenend voor de ont
wikkeling binnen deze groe
pering. De PPR is voortge
komen uit de linkervleugel van de
KVP: een aantal KVP-ers kon zich niet
verenigen met de centrumpositie van
hun partij en trad daarom uit- Er zat
nogal wat oud zeer. De PPR-mensen
van het eerste uur waren felle tegen
standers van Schmelzer: zij konden
hem maar niet vergeven, dat hij in de
beroemde, naar hem genoemde nacht
een coalitiekabinet met de PvdA naar
huis had doen zenden. Deze KVP-ers
wilden met met de VVD, maar met de
PvdA samenwerken, doch ze konden
hun denkbeelden binnen de eigen
partij niet of onvoldoende verwerke
lijken. Zo ontstond de PPR als een af
splitsing van de KVP, waarbij de ini
tiatiefnemers de vurige hoop koester
den, dat zij vooral het NKV onder
Mertens en zo mogelijk ook het CNV
zouden meekrijgen. Zover is het ech
ter niet gekomen, althans niet in die
mate dat de PPR een sterke linkse
partij van christelijke signatuur is ge
worden. Men heeft er niet die taal
gesproken, die de leden van de confes
sionele vakbeweging aansprak. Zo
werd de PPR vooral een partij, waar
in oecumenisch denkende intellectue
len zich wel thuisvoelden, maar die
faalde toen het er om ging een werke
lijke greep op de kiezer te krijgen.
Een eigenaardig verschijnsel. In de
vaak bewogen discussies rond de
politieke vernieuwing in Nederland
wordt altijd weer het argument ge
bruikt, dat de oude partijen de band
met de kiezer zijn kwijt geraakt- Me
de daarom zouden nieuwe formaties
nodig zijn. Maar als er dan een nieuwe
groep is ontstaan, dan faalt men daar
evenzeer in het totstandbrengen van
het contact met de
kiezer als de oude
groeperingen. Er
zijn nogal wat po
litici van het radi-
kale platform, die
op hun manier even duister en ma
gisch spreken als de politici van de
oude garde. De nieuwe categorie be
dient zich ook van een taalgebruik,
dat vervreemdend werkt, terwijl zij
toch juist die vervreemding wil be
zweren. Mejuffrouw Kessel en drs
Janssen hebben dat ervaren, zij rich
ten zich vooral op de confessionele
arbeiders, die zij uit de sfeer van de
bestaande levensbeschouwelijke par
tijen willen halen. Dat eist echter een
andere wijze van politiek bedrijven,
dan op dit ogenblik binnen de PPR
wordt gedaan.
De PPR nieuwe stijl ontwikkelt zich
in de richting van een radikale en
elitaire partij. Er dient zich een paral
lel aan met wat zich een aantal jaren
geleden bij de VPRO heeft afgespeeld.
Aanvankelijk was dat een omroep
organisatie, waarin het ging om de
doelstellingen van het vrijzïnnig-pro-
testantisme, een groep, die in volstrek
te tolerantie met anderen in Nederland
wenste te leven en zo mogelijk samen
te werken Zij werd echter omgevormd
tot een organisatie, waarin vooral
ruimte wordt gegeven aan radikale
maatschappij-kritiek. De huidige
VPRO-kern wordt niet meer gevormd
door de vrijzinnig-hervormden, maar
door radikaal-kritische mensen, van
wie velen geen enkele binding met het
verleden van deze omroep hebben. Zo
lijkt het ook 'met de PPR te gaan: er
ontstaat hier een voorhoede, die zich
radikaler opstelt dan bijvoorbeeld de
PvdA. Deze voorhoede denkt vooral in
mondiaal kader en in die relatie be
ziet men er vervolgens de nationale
verbanden. Dat zijn echter niet de lij
nen waarlangs bijvoorbeeld de meer
derheid van de vakbeweging denkt.
Ook dat kan er de oorzaak van zijn,
dat de aansluiting wordt gemist met
de confessionele vakbeweging. In dit
opzicht is de recente verklaring van
drs Janssen tekenend: „Voor mij staat
het streven naar een progressieve
meerderheid voorop. Dat kan alleen
met steun van de werknemers en
daarop wil ik mijn activiteiten blijven
richten".
Voor een politieke partij is het van
overwegend belang of zij attrac
tief is voor de kiezer- Hij moet aan
gesproken worden door een complex
van factoren, bijvoorbeeld het pro
gramma, voorts het optreden van de
politici, de partijleiding, de vertegen
woordigers in de kamer, zij dienen de
taal van de kiezer te spreken. Tenslotte
het geestelijke klimaat: de kiezer moet
zich in de partij thuis voelen en er
vertrouwen in hebben. Indien dat ont
breekt, keert hij zich van de bewuste
partij af, hij vervreemd er van en zoekt
elders onderdak. We hebben de indruk
dat dit proces thans aan de gang is
met de PPR-mensen van het eerste
uur. Dat heeft inderdaad te maken met
de karakterwijziging van deze partij,
ze ontwikkelt zich tot een voorhoede
partij, die echter niet in staat is grote
groepen te boeien. Als dit inderdaad
zo is. dan is daarmee tevens voor
de komende jaren de plaats van de
PPR op het Nederlands politiek to
neel vastgelegd, een (in aantal) be
scheiden plaats. Haar belangrijkste
taak zal vermoedelijk vooral bestaan
uit het fungeren als geweten voor bij
voorbeeld cle PvdA, omdat zij zich
linkser en radikaler opstelt. Daarmee
wordt zij evenwel een tweede PSP, een
kleine groepering in de toch al'ver
splinterde links-radikale hoek.
VRAGEN OVER
ABORTUS-UITZENDING
DEN HAAG (ANP) Het kabinet zal
in zijn volgende week vrijdag te hou
den vergadering het concept-antwoord
bespreken inzake de vanuit de tweede
kamer gestelde vragen over de tv-uit-
zending van een abortus op zondag
avond jl.
