Drs. M. C. Verburg:
'PECHINEY HOORT
HET PAKKET'
IN
BALANS Bil EEN
pechiney
provinciale zeeuwse courant
VRIJDAG 1 OKTOBER 1971
De balans opmaken over de vestiging van Pechiney in Zeeland
begiïit voor Zeelands ETI-directeur drs M. C. Verburg bij de
constatering: „Pechiney hoort in het pakket". Hij signaleert,
dat de Pechiney-vestiging mede van invloed is geweest op tal van
voorzieningen en ontwikkelingen in Zeeland en vindt: „Pechi
ney hoort ook daarom in het Zeeuwse pakket thuis, omdat het
bedrijf een andersoort welvaartspreiding geeft dan bijvoorbeeld
chemische industrie. En het past in het beeld van de provincie,
die een klein aantal grote fabrieken heeft. Voor het noorden
verwacht ik met heel veel inspanning vooral de vestiging
van vrij veel kleine bedrijven en dat levert voor de verzekering
van de werkgelegenheid een onzekerder beeld op dan in een situ
atie, waar enkele grote ondernemingen het fundament voor de
werkgelegenheid vormen. Voor de overheid is dat aantrekkelijk".
Drs Verburg zet bij de vestiging van
Pechiney een rijtje positieve elemen
ten. Verburg: „Het heeft bijvoor
beeld de kerncentrale gebracht, Pe
chiney heeft er de stoot toe gegever.
an daarmee is de energiecirkel met
gas, olie en elektriciteit wel rond.
Eventuele volgende elektriciteits-in-
tensieve bedrijven zullen gemakke
lijk kunnen aankoppelen. Dat is een
bijdrage aan de agglomeratie-vor
ming'.
Een element van betekenis acht drs
Verburg de bijdrage van Pechiney
aan de werkgelegenheid in Midden-
Zeeland. „Er zijn in het gebied vorig
jaar zo'n kleine vierhonderd arbeids
plaatsen bijgekomen in de basisin
dustrieën. Als je ziet, dat de inge
bruikname van Pechiney een toena
me van vijfhonderd man zal geven
en je vergelijkt dal, met de toename
in Zeeuwsch-Vlaanderen van honderd
vijftig arbeidsplaatsen vooral
van Dow dan blijkt hoe belang
rijk Pechiney is'
ARBEIDSPLAATSEN
Constateert, dat de dienstensector
vorig jaar niet zo sterk is gestegen,
„mede door een nogal overbezet
winkelapparaat en terugslag in de
landbouw" en betoogt, dat het effect
van de basisindustrieën op de groei
van de dienstensector pas op lange
re termijn zichtbaar wordt. Drs Ver
burg voorziet voor de komende ja
ren in de dienstensector en de
bouwnijverheid een groei met, dui
zend arbeidsplaatsen voor de indus
trie (Midden-Zeeland en Zeeuwsch-
Vlaanderen) 750 arbeidsplaatsen en
gen teruggang in de landbouwsector
met ongeveer vierhonderd arbeids
plaatsen.
Verburg: „Dan kom je aan een toe
name mede dank zij de Schelde
van 1350 plaatsen, dat betekent,
3en groei tussen de 4000 en 5000
inwoners. Als nu de lijn van de
basisbedrijven ongeveer gelijk blijft
en je krijgt te maken met de stij
ging in de dienstensector, dan moe
ten we halverwege nu en 2000 aan
een groei van ongeveer 6500 inwo
ners per jaar kunnen komen. Daar
na zouden we er aan het eind van
de rit 2500 inwoners per jaar boven
moeten zitten. De toename van per
soneel in de basisindustrieën com
penseert op dit moment een zekere
afname in de rest van de industrie".
Hit wijst erop, dat die ontwikkeling
en de groei in die specifieke secto
ren Zeeland mede het handvat heb
ben gegeven een aantal voorzienin
gen te bepleiten. Noemt onder meer
de vaste Westerscheldeverbindtng.
„De in vergelijking sterkere groei
dan elders levert behalve meer men
sen ook meer verkeer op. Daardoor
springt, zo'n verbinding er in een
prioriteitenlijst plotseling uit".
Noemt ook de onderwijssector. „Er
is nu aan de Vlissingse lts een
opleiding procestechniek. Een duide
lijk voorbeeld van die vergrotende
schaal. Terwijl het ministerie elders
in het land zeer voorzichtig tegeno
ver een dergelijke opleiding s|.aat,
kwam men tot de ontdekking, dat-ie
hier gewoon nodig was. Die oplei
ding is in Zeeland gekomen dwars
tegen de stroom in eigenlijk. Aan de
andere ka.nl, is de' schaal nog te
klein om een hogere economisch-
UITBOUW
MILIEU
Naar de mening van de ETI-direc-
teur heeft de Pechiney-vestiging ook
voor de stadsontwikkeling in Middel
burg en Vlissingen gunstige impul
sen opgeleverd. Hij wijst in dit
verband op de uitbouw van de ste
den in de laatste jaren en op de
problemen, waarmee dat soms ge
paard gaat. „Als je stadscentra wilt
hebben, dan zal de groei toch moe
ten doorzetten. We voelen voor een
grootwinkelcentrum, de vakbeweging
heeft bijvoorbeeld laten weten, dat
het aantrekkelijk zal zijn voor het
gebied als de mensen er kritisch
kunnen kopen. Maar de kwestie
Lammerenburg is in feite bet pro
bleem van de kleine schaal. Voor
een winkelcentrum heb je een res
pons van honderdduizend inwoners
nodig, dat lijkt een haalbare zaak.
Nu zijn er de nodige problemen.
Weer anders ligt het met een com
plete universiteit bijvoorbeeld, daar
voor moet je toch kunnen putten uit
een reservoir van een miljoen men
sen. In ieder geval brengt de huidige
groei nieuwe voorzieningen binnen
het bereik".
Het is voor drs Verburg duidelijk,
dat de industrialisatie in Vlissingen-
Oost intussen ook minder grijpbare
veranderingen tot gevolg heeft ge
had: „Men moet het sociale beeld
van Middelburg nu eens vergelijken
met dat van tien jaar geleden. Vlis-
singers hebben altijd wat gemakke
lijk in de Zeeuwse samenleving
rondgelopen, in Middelburg kon je
tien jaar geleden nog spreken van
een wat zelfgenoegzame sfeer. Kijk
naar Middelburg-Zuid en je merkt,
dat dat beeld nogal grondig gewij
zigd is. Ik vind dat een grote voor
uitgang".
Vraag: „De Pechiney-vestiging is
in het industrialisatieproces van
Zeeland doelwit geweest van veel
kritiek, van acties van allerlei
groepen, vooral waar het ging om
de milieuhygiëne. Hebben die be
zwaren en bedenkingen naar uw
mening invloed gehad op het ves
tigingsklimaat voor de indus
trie?
Verburg: „Het verzet tegen Pechiney
komt van maoïsten tot, brave bur
germensen. Plet beeft wel z'n in
vloed gehad op het vestigingskli
maat. maar ik geloof niet, dat het
effect zo groot is geweest als voor
Amsterdam bij de Progil-affaire. Er
Is' een gespreksbasis gebleven en a,ls
dat het geval is', komt, er aan weers
kanten iets over. Nee, ik kan niet
zeggen, dat het verzet tegen Pechi
ney een schrikeffect heeft veroor
zaakt. Het is me nogal meegevallen.
Er zijn een paar keer wat overdre
ven accenten gezet. Toen de benzpy-
reen-affaire speelde zag het er even
onheilspellend uit. maar die zaak is
vrij snel tot zn ware proporties
teruggebracht".
Volgens drs Verburg zijn de bezwa
ren van Pechiney op het gebied van
de milieuverontreiniging duidelijk
onderkend. „Er is ook wat aan ge
daan. Het wordt voorshands een
fabriek van een beperkte opzet, met
twee series smeltovens. Men mag
niet zonder meer verder uitbouwen.
Aan de andere kant merk ik in
nationaal verband ook bij radicalen,
dat men wat schrikt van de klappen
in de nationale economie. Alles bij
elkaar vind ik,.dat goede actiegroe
pen echt wel invloed hebben. Er
wordt dan ook heus wel bijge
stuurd".
Attendeert erop, dat een van de
centrale economische doelstellingen
beoogt het milieu in het economisch
beleid te verrekenen. „We gaan er
steeds meer naar toe onsjes van de
welvaart over te hevelen naar het
welzijn. Het gaat niet in een slag, je
kunt het vergelijken met de ontwik
keling, die van de kinderarbeid heeft
geleid tot een leerplicht voor zes
tienjarigen. Een dergelijke verschui
ving kun je ook op het terrein van
de milieuzorg waarnemen. Maar bij
die verschuivingen heeft men wel te
maken met de kortsluiting, dat Bel-
gie puur economisch nog wat meer
doordraait dan Nederland, al. nade
ren we elkaar toch wel".
Drs Verburg: „Als je te maken hebt
met het principe van de concurren
tie is het duidelijk, dat regelingen
voor het milieu vooral via de wet
moeten worden afgedwongen. Als
onze fabrieken goed zijn uitgerust,
op dit terrein en dergelijke regelin
gen worden in Belgie een paar jaar
later van kracht, dan liggen de be
drijven hier voor in de concurrentie
strijd. En het bedrijfsleven ziet zeer
wel in, dat de eisen morgen straffer
zullen zijn dan vandaag".
Vraag: „Toen de beslissing om
Pechiney in Vlissingen-Oost te ves
tigen werd genomen, was er een
sfeer om door te zetten met de
industrialisatie. Nu is de houding
ten aanzien van industrialisatie
wat aarzelender. Hebt u er een
verklaring voor?
Verburg: „Het is de vraag of je
voldoende mensen naar deze kant
krijgt, als er veel nieuwe bedrijven
komen. Het paarse boek het
rapport van de rijksplanologische
commissie over de ontwikkeling van
zuidwest-Nederland, red. is er vrij
pessimistisch over. Men rekent met
een eigen groei van het gewest met
bijna een procent en een migratie
van een procent. We hoeven naar
'mijn mening niet op meer te reke
nen. Je kunt wel gestaag doorgaan
met industrialiseren., maar niet al
teveel impulsen verwerken. Voor
2000 gingen de prognoses voor Zee
la,nd eerst uit van 750.000 inwoner'
toen van 600.000 en nu rekent m
met, een inwonertal vaar 510.000".
NIET ZENUWACHTIG
„Er komen wel verschillende aanv
gen om informatie binnen van geb
teresseerde bedrijven bij het aquis
tiebureau van het overlegorgaa:
zuid-west-Nederland. Maar men i
met eigenlijke vestigingen niet z<
royaal. Ik ben daar echt niet zenuw
achtig van. We kunnen betrekkeliji
weinig bedrijven in Zeeland gebru
ken, al is het ene bedrijf kwalitatic
aantrekkelijker dan het anderi
Voor Total wordt nu gebouwd, e
de 'Union Rheinisch Braunkohle:
und Kraftstoff' is nog steeds geïntc
resseerd voor een raffinaderij in ht
Sloegebied, het bedrijf wordt m
getoetst op z'n gevolgen voor he
milieu". In het huidige tempo, me
de impulsen van Hoechst, Pechine
en Total in aanbouw heb je t
maken met een rij activiteitei
waarvoor je geen groot beroe
hoeft te doen op buitenlandse werl
nemers. Je kunt de taak van Zei
land in acht blijven nemen, en j
kunt zaken als continuïteit, in d
woningbouw, stadsontwikkeling e
de ontwikkeling van de dienstensec
tor voldoende doseren
Pechiney is in dit kader een bedri.
waarmee aldus drs Verburg -
„uitstekend is samen te werken
„De mogelijkheden voor een coöpi
ra tie tussen het bedrijfsleven en d
overheid liggen hier gunstig. De ci„
fers inzake de personeelsbehoeft
van de industriegroep Midden-Zee
land bijvoorbeeld zijn als uitgangs
punt uitstekend bruikbaar. Er kan
in de toekomst aan die contacten
nog wel een en ander worden uitge
bouwd en een bedrijf als Pechiney
staat daar echt. wel vnor open".
KEES CIJSOUVt
■STADSU1TBOUW IN MIDDELBURG