PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
BRAND EINDHOVEN: ELF DODEN
Ontwapenings
conferentie
voor eind 1972
„West-Brabant krijgt binnen twee jaar
uitsluitsel over tweede luchthaven"
Geen
PSV-
Chemie
Halle
Schoolblad geen
Flits meer
POLITIE VREEST DAT NOG TIEN MENSEN ONDER HOTELPUIN BEDOLVEN LIGGEN
VOORSTEL GROMYKO IN VN
MINISTER DREES KONDIGDE IN DEN BOSCH AAN:
ORIËNTATIE
OP BRABANTS
PROBLEMEN
Polarisatie
214e jaargang - no. 228
WAARIN OPGENOMEN DE M ID D ELB U RG SE, VLI SS I N G S E, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Woensdag 29 sept. 1971
uj
De geblakerde gevels van hel ho
tel vormden na de brand een
droefgeestige aanblik. (links).
Eerst redden, dan blussen', zo
luidde het parool van de brand
weer van Eindhoven, die assis
tentie kreeg van de korpsen van
Philips en van het nabijgelegen
Veldhoven (rechts).
Vandaag
in de
krant...
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2, 4, 5, 7 en 10.
Binnen- en buitenlands
nieuvs op de pagina's 1, 3 en
9.
Sport op pagina 11.
Televisie op pagina 12.
Financieel nieuws op pagina
13.
EINDHOVEN (GPD) Elf mensen hebben dinsdagmorgen de dood gevonden in een vuurzee die het
hotel 't Silveren Seepaerd' aan het Eindhovense Stationsplein teisterde en volkomen vernielde. Drie
van hen vielen te pletter bij een vertwijfelde sprong uit de vensters van de hoogste verdieping. Twaalf
gewonde hotelgasten worden in drie Eindhovense ziekenhuizen verpleegd. Voor het leven van een van
hen wordt gevreesd. De materiele schade die de omvangrijke brand veroorzaakt heeft is bij benade
ring nog niet te schatten, maar beloopt zeker vele miljoenen guldens. De oorzaak van de rampzalige
brand is niet achterhaald. Specialisten van de politie, TNO in Delft en van de arbeidsinspectie zoeken
daar nog naar.
Foto: Langs aaneengeknoopte la- j
kens wisten velen de brand te
ontvluchten: stille getuigen van
een ramp.
JUWELENSCHAT
GING VERLOREN
EINDHOVEN (GPD) De
brand die dinsdag in het hotel 't
Silveren Paerd in Eindhoven
woedde en die zeker 12 mensenle
vens eiste is ook een grote .juwe
lenschat goeddeels verloren ge
gaan. De firma Dresme uit Am
sterdam stalde maandagavond in
vitrines in een van de zalen van
het hotel een collectie sieraden
en juwelen uit voor een waarde
van ongeveer twee miljoen gul
den. Dinsdag zouden de vertegen
woordigers van die firma iil het
hotel starten met een verkoop-
expositie. De vertegenwoordigers
I.. Barnhard (19) uit Amsterdam.
J. Dresme (49) uit Castrieum en
H. Schenk (38) uil Berkhout heb
ben het vege lijf kunnen redden
met de hulp van lakens en gordij
nen. De heer Schenk stortte bij
een eerste poging om via een
regenpijp weg te komen haast
neer omdat die regenpijp afbrak.
Van de juwelenschat is bij de
berging van de slachtoffers al
een klein gedeelte teruggevonden.
Naar de rest zal later worden
uitgekeken. Rond het verwoeste
hotel is dinsdagavond een grote
schutting opgetrokken-
Op alle openbare gebouwen in Eind
hoven werd gisteren op last van bur
gemeester ir H. Witte de vlag halfstok
gehesen. De vlaggenversiering op het
Eindhovense Stationsplein werd haas
tig opgeruimd.
In het ramphotel logeerden in de
nacht van maandag op dinsdag onder
anderen 31 buitenlandse artsen met
vier familieleden, achttien buitenland
se Philips-emploes en vijftien spe
lers met vijf begeleiders van de Oost-
duitse voetbalclub 'Chemie-Halle' en
twee Oostduitse sportjournalisten.
Toen de brand uitbrak dinsdagmor
gen even voor half zes waren in
totaal 86 gasten en drie personeelsle
den aanwezig. Buschauffeur Hub van
Gils (50) zag de brand het eerst. Hij
sloeg groot alarm en vroeg een PTT-
besteller de brandweer te alarmeren.
Dat gebeurde om 5.37 uur. Even later
werd de brandweer nog eens gealar
meerd via de automatische brandmel
ders van het tegenover het hotel gele
gen postkantoor.
Op het alarm van Hub van Gdls en
portier Nielsen vlogen de hotelgasten
uit hun bedden. Het vuur ontstaan
in het restaurant op de begane grond
greep zo snel om zich heen dat
alle normale uitgangen in een oog
wenk door het vuur waren geblok
keerd. Getuigen hebben verklaard dat
de doorgang in de brandgangen van
het hotel gedeeltelijk was geblokkeerd
door opgeslagen materiaal. Enkele
nooduitgangen waren niet open te
krijgen. „Wij hebben dat wel gepro
beerd. We hebben er op staan ram
men, maar zij gingen niet open", zei
dinsdag de sportjournalist Karl-Heinz
Lehmann uit Halle. De brandveilig
heidsmiddelen noodverlichting,
blusmiddelen en ontvluchtingsmidde-
len zijn door de brandweer van
Eindhoven in het hotel regelmatig
gecontroleerd en in orde bevonden
Op de vraag of die brandveiligheids
middelen voldoende waren werd door
brandweercommandant M. van Dijk
van de Eindhovense brandweer niet
bevestigend beantwoord. „Niet altijd
kun je van de ene dag op de andere
dag alle noodzakelijke middelen af
dwingen". zei hij.
In paniek schreeuwden hotelgasten
dinsdagmorgen voor de ramen van 't
Silveren Seepaerd om hulp. De vuur
zee belette op veel plaatsen onmiddel
lijk die hulp te bieden. Voor de ogen
van de eerste toegestroomde toe
schouwers sprongen een aantal gasten
van de hoogste verdiepingen op
straat. Twee van hen bleven dood
liggen. Een viel door het dak van de
keuken en overleefde die val niet. Het
vuur vloog niet alleen in het gebouw
snel van verdieping naar verdieping,
ook langs de voorgevel sloegen me
tershoge vlammen van de ene kamer
naar de andere. „Toen we bij de
brand arriveerden sloegen de vlam
men al aan alle kanten uit het ge
bouw". zei brandweercommandant
Van Dijk. Zijn korps kreeg later ook
de hulp van de Philips-brandweer en
de brandweer van Veldhoven. Aan de
achterzijde van het hotel reikten de
brandweerladders niet ver genoeg
over de tegen het hotel gelegen lagere
bebouwing heen om de hotelgasten
een vluchtweg te bieden. Tientallen
mensen zijn op klassieke manier, met
behulp van aan elkaar geknoopte la
kens, dekens en gordijnen uit het
gebouw aan het vuur ontkomen. Het
vuur woedde in enkele minuten tijd in
het gehele gebouw. Het trappenhuis
dat een oud gedeelte van het hotel en
een nieuwere vleugel verbindt is ge
heel ingestort. Het zoeken naar nog
meer slachtoffers is 's middags we
gens het gevaar van instortingen ge
staakt. Een slachtoffer werd al in de
voormiddag in de smeulende puinho
pen ontdekt maar kon wegens instor
tingsgevaar niet worden geborgen.
Onder de slachtoffers is de vaste
bewoonster van hel hotel, mevrouw
Hoppenbrouwers (84) uit Eindhoven.
De andere 10 geïdentificeerde slachtof
fers zijn buitenlanders, merendeels
deelnemers aan het medisch congres
in Eindhoven.
Het verwoeste hotel is eigendom
de Heineken Brouwerij. Onlangs is er
een nieuwe gasverwarmingsinstallatic
in aangelegd. De werkzaamheden
daarvoor waren nog niet helemaal
gereed. Op 17 september heeft het
GEB van Eindhoven de nieuwe gaslei
ding in het hotel nog op lekken
onderzocht, maar er geen gevonden.
De mogelijkheid dat een lek in de
gasleiding oorzaak van de brand is
geweest wordt klein geacht. „In het
onderzoek wordt ook de mogelijkheid
van brandstichting of brand door
schuld betrokken. Er zijn evenwel
geen concrete aanwijzingen voor een
van die misdrijven", zei officier van
justitie mr Pijnenburg uit Den Bosch.
Er is ook geen zekerheid of aan de
brand een explosie vooraf is gegaan.
Sommige mensen die voor het uitbre
ken van de brand in de omgeving van
(Zie slot pag. 3 kol. 7)
WOLFGANG HOFFMAN
Zie ook pagina 11 sport i.
NEW YORK (RTR-AFP) An
drei Gromyko, de Russische mi
nister van buitenlandse zaken,
heeft in de algemene vergade
ring van de Verenigde Naties
een resolutie ingediend, waarin
wordt verzocht voor eind vol
gend jaar te besluiten tot het
houden van een ontwapenings
conferentie.
De beoogde verbetering van de Ameri-
kaans-Chinese betrekkingen noemde
de Russische minister in beginsel een
normale ontwikkeling. Het moest ech
ter geen combinatie tegen andere sta
ten worden. Dat kon tot complicaties
leiden. Gromyko pleitte wederom
voor een Europese veiligheidsconfe
rentie. waaraan ook Amerika en Cana-|
da kunnen deelnemen. Daar zou kun
nen worden gesproken over het afzien
van geweld en over uitbreiding van de
betrekkingen. Wat West-Duitsland be- -
treft, zei de minister, dat de vredes-
krachten daar de overhand krijgen.
'Als de Duitse bondsrepubliek voor
goed met het verleden breekt, kan
niemand haar de plaats ontzeggen die
haar in Europa toekomt. Een van de
voornaamste grondslagen van de vre
de in Europa noemde Gromyko de
goede verhouding tussen de Sowiet-
Unie en Frankrijk. Twaalf landen,
waaronder de Sowjet-Unie en de Vere-1
nigde Staten, hebben dinsdag op dei
ontwapeningsconferentie in Geneve ae|
definitieve tekst ingediend van een
ontwerp-verdrag voor een verbod op]
biologische wapens. Het verdrag voor
ziet ook in een vernietiging van alle!
aanwezige b-wapens. Nederland steunt
het voorstel.
SPELER ONDER
SLACHTOFFERS
De voetbalwedstrijd PSY - Chemie
Halle die vanavond in de eerste ronde
van de l'EFA-cup In Den Bosch zou
worden gespeeld, is afgelast in ver
band piet de ramp in Eindhoven.
Tot de slachtoffers die zijn geborgen
behoort de 20-jarige reservespeler van
Chemie Halle. Wolfgang Hoffmann uit
Halle. Her, elftal, dar. met begeleiders
in 't Silveren Seepaerd' was onderge-i
bracht, was volkomen overstuur. Vijf
leden van het Oostduitse sportgezel-i
schap zijn gewond geraakt. De Oost-I
duitsers verklaarden niet meer tegen
PSV te willen spelen. Het bestuur van.
de voetbalclub overweegt zich voor de|
rest van dit jaar geheel uit het inter- j
nationale voetbal terug te trekken.
Behalve mevrouw Hoppenbrouwers-
Kievits en Wolgang Hoffman zijn
omgekomen E. V. Chauvin en zijn
echtgenote. Lois Chauvin (VS), dr G.
Colombo (It), E. M. Dadrewalla (Indi-
a), M. L. J. Heim (W-Dld). mr L.
Ingmann (Finl). dr Ortega (Fr), A.
Wals (W-Dld) en F. H. E. Winkelman
(W-Dld).
lij tl
IR W. C. REIJ
DIR.-GENERAAL
MILIEUHYGIËNE
DEN HAAG (ANP) De minister
van volksgezondheid en milieuhygiëne,
dr L. B. J. Stuyt, is van plan voor de
benoeming tot directeur-generaal voor
de milieuhygiëne voor te dragen, ir W
C. Reïj.
De heer Reij is thans directeur-gene
raal van de arbeid bij het ministerie
van sociale zaken.
(Van een onzer redacteuren)
DEN BOSCH - Uiterlijk binnen
twee jaar „en wat mij betreft zo
vroeg mogelijk" wil minister
Drees (verkeer en waterstaat)
een beslissing nemen over de
plaats voor een tweede nationa
le luchthaven. De nieuwe be
windsman heeft dat gistermid
dag aangekondigd op een pers
conferentie na afloop van een|
bespreking met het provinciaal!
bestuur van Noord-Brabant, i
Voor een eerste oriënterend be-1
zoek was de minister met zijn
naaste medewerkers een dag te
gast in Brabant en uiteraard
prijkte daar de zaak van het
'tweede Schiphol' bovenaan de
agenda voor het overleg.
In westelijk Brabant (de omgeving
van Dinteloord-Steenbergen) wil men
namelijk zo snel mogelijk een eind
maken aan de onzekerheid die is
ontstaan sinds dit gebied in studies en
rapporten van diverse kanten en
niet in liet minst door het provinciaal
bestuur van Brabant zelf naar
voren is geschoven als kandidaat voor
een nieuw nationaal vliegveld.
Commissaris der koningin, dr. C. N,
M. Kortmann gistermorgen: „Met het
oog op de grove planologie in onze
provincie en de consequenties voor
het gebied is het zaak dat snel uit
sluitsel komt in ieder geval voordal
deze streek in westelijk Brabant zal
zijn volgeslibd met andere bestemmin
gen" Brabant heeft daarom de urgen
tie van de zaak bijzonder onder de
aandacht van de nieuwe minister
verkeer en waterstaat gebracht.
Overigens is volgens dr Drees jr. ook
aan het verschijnen van het zogenaam
de rapport-Falkenhagen de zaak vanl
de tweede nationale luchthaven nog]
volledig open. „Dat rapport is de!
eerste stoot geweest. Er zal nog heel]
veel werk moeten worden verzet. Het
is echt niet zo dat we zoveel materi-i
aal op tafel hebben gekregen dat het
nu alleen nog maar een kwestie vanl
sorteren is. Zodra we over locaties
voor een tweede nationale luchthaven
gaan denken moeten we tegelijk zo
veel andere aspecten in beschouwing
nemen: het aantrekken van werkge-l
legenheicl, de infrastructuur van het'
gebied, de milieuschade, andere econo
mische aspecten". Minister Drees
speelt met de gedachte om al deze!
deelstudies 'uit te besteden' bij gespe
cialiseerde bureaus. Over enkele,
maanden wil hij in deze richting een!
beslissing genomen hebben".
Spoed
Om allerlei redenen is er volgens dr.
Drees spoed nodig voor een beslis
sing. De huidige situatie op Schiphol
zelf is een van die redenen. Hoewel
ook minister Drees erkent dat het!
aspect van de werkgelegenheid een
rol speelt bij liet beantwoorden van
de vraag waar de tweede nationale
luchthaven zal moeten komen, zal het
in het geheel van factoren geen over
heersende rol spelen.
Het is volgens de minister zelfs denk
baar dat een project als een luchtha
ven in een volkomen leeg gebied
wordt gesitueerd en dat. het arbeids
potentieel daarheen wordt verplaatst.
Een van de belangrijkste argumenten
noemde de minister de aan- en afvoer
van luchtpassagiers. Zuidwest-Neder
land kreeg gistermorgen overigens
van de minister de niet meer dan zeen
voorlopige aanduiding van „een vanj
dc redelijk denkbare locaties" mee.
Hij wees er nog eens op dat de
commissie-Falkenhagen er in haar rap
port de nadruk op heeft gelegd dat.
een tweede Schiphol in de omgeving
van de randstad zal moeten worden
aangelegd. Intussen stelde minister
Drees het wel op prijs dat het provin
ciaal bestuur van Noord-Brabant zo
veel belangstelling heeft voor een
tweede nationale luchthaven. „Het is
altijd vervelend als je aan een project'
zit .te dokteren en het krijgt bij!
niemand interesse". De vraag of Bra
bant mogelijk mt een oogpunt van
arbeidspotentieel een tweede nationale
luchthaven zal moeten 'inruilen' tegen
een Reimerswaal-zee'navenplan speelde
de bewindsman terug naar het provin
ciaal bestuur. Sn van die kant werd
een dergelijke veronderstelling op
nieuw scherp van de hand gewezen.
.Van die visie hebben we ons volledig
gedistantieerd", aldus gedeputeerde
Brockx. „Voor een luchthaven zal al
tijd een stevige hoeveelheid mensen in
een bepaald gebied moeten worden
gepompt".
In plannen voor de aanleg van
Benelux-vliegveld in het grensge
van Nederland en Belgie zag minister
Drees niet veel. „We staan open voor
contacten daarover, maar het is niet
waarschijnlijk dat het doorgaat".
Reimerswaal
Hoewel hel provinciaal bestuur van
Noord-Brabant haar wensen met het
oog op een versnelde uitvoering van
een Reimerswaalzeehavenplan in de
Oostersclielde bij de minister nog
eens duidelijk heef» onderstreept, zijn
Ziet.t>ag.4kol.2)
r^e Hervormde Kerk be
.W& meegedeeld over te-
tenstellmscen binnen dr. ins:
tuut. In dr verband werd het
uitdrukking die de laat
ste tijd bij herhaling opduikt in dis
cussies van politieke aard Vroeger
werd dit woord vrijwel uitsluitend in
de natuurwetenschappen gebruikt,
maar tegenwoordig bedoelt men er
vooral een maatschappelijk verschijn
sel mee: het verxhijnsel namelijk, dat
tieoaalde groepen - in het verleden
bij elkaar behorend of intensief sa
menwerkend thans on verzoen: ijk uit
elkaar gaan en soms eikaars bUters'e
tegen-standers worden. Men ziet dat in
de Hervormde Kerk. maar niet alleen
daar. het valt ln de hele Nederlandse
samenleving te signaleren. Ds. F. H
Landsman, secretaris-generaal van de
hervormde synode, definieerde de ker-
kelijke polarisatie als een „tegenstel-
I ling tussen degenen, die het evangelie
opvatten als een maatschappij-kriti
sche boodschap en hen, die menen dat.
het alleen om de boodschap der beke-
ring gaat". In de politiek zijn soortge
lijke scheidslijnen te herkennen, ook
daar leidt de polarisatie tot een schei
ding der geesten
Het polarisatieproces gaat samen
met allerlei begripsverwarringen.
Zo worden in sommige politieke
discussies begrippen gehanteerd, waar
aan de deelnemers in de loop van he'
gesprek verschillende betekenissen
blijken te hechten. Het bemoeilijkt het
zoeken naar overeenkomsten en bevor
dert de polarisatie in sterke mate. Aan
hangers van radikale opvattingen wil
len als regel oude begrippen openbre
ken en er nieuwe waarden in brengen.
Termen als 'vrije wereld', 'democra
tisch bestuur' om er enkele te noe
men zijn niet langer meer als slui
tende definities te gebruiken. Zo was
in het gewone of laten we zeggen-
het oude spraakgebruik 'tolerantie'
een woord, dat als positief werd ge
voeld. In een moderne discussie even
wel staat dat allerminst vast. sommi
gen bedoelen namelijk met tolerantie
een ondeugd, een
weinig aantrekke
lijke verdraagzaam
heid. die bij het be
staande systeem be
hoort en tegenstan
ders inkapselt. Men kom: dan me- ce
toevoeging 'repressief', de repressieve
tolerantie, de verdraagzaamheid die
onderdrukt. Een ander voorbeeld: ge
weld. Wanneer deelnemers aan een dis
cussie er van uit gaan. dat geweld af
keurenswaardig is en het woord in die
zin dan gebruiken, kan dat tot misver
standen aanleiding geven. Er zijn im
mers ideologen die geweld uitsluitend
verwerpen als het wordt gebruik; door
de gevestigde orde. Zij achten het ech
ter volledig verantwoord als er een
nieuwe maatschappij mee wordt ge
vestigd. Structureel geweld (afkom
stig van de gevestigde orde) tegenover
revolutionair geweld (de overgang
naar een nieuwe maatschappij).
De polarisatie in Nederland is de
laatste jaren in een stroomversnel
ling gekomen, maar het proces is
al jaren geleden begonnen, eerst bin
nen bestaande verhoudingen en opvat
tingen. later over deze grenzen heen.
De VVD heeft bewust of onbewust
nu al weer vele jaren geleden dit-
proces op gang gebracht: zij sloot
vooral na het laatste kabinet-Drees een
samenwerking in één kabinet tussen
VVD en PvdA uit en stelde daardoor
de confessionele partijen voor de keus
om óf met de PvdA óf met de WD te
regeren. In feite bestaat deze situatie
nog, zij het dat dit jaar de PvdA de
lijn in alle scherpte trok: zij wenste
alleen te regeren op basis van het ont-
werp-regeringsprogram PvdA, D'66 en
PPR. Sinds die eerste polarisatiever-
schijnselen, na de kabinetten van óe
'orede basis, is het Nederlandse poli
tieke bewustzijn sterker naar buiten
gericht.: de derde wereld. Zuid-Ameri-
ka. Vietnam, rassenvraagstukken vroe
gen ae aandacht, waarbij bleek dat bij
allerlei groepen m diverse partijen (en
daarbuiten) gelijke denkbeelden be
stonden. In mindere mate geldt dat
ook voor bepaalde binnenlandse pro
blemen zoals milieu-verontreiniging,
woningnood enz. Men weet zich ten
aanzien van deze problemen 'geënga
geerd', men voelt zich er rechtstreeks
bij betrokken, een engagement dat in
de kerken nog wordt onderstreept om
dat het moderne theologische denken
zich meer met het leven-nu bezig
houdt dan met het leven-hierna. Zo is
de groep ontstaan, die om met ds.
Landsman te spreken Tiet evangelie
opvatten als maatschappijkritiek*.
De polarisatie in Nederland is
vooral politiek nog lang niet af
gelopen. de symptomen wijzen eer
der op toeneming dan op verminde
ring. Sommigen juichen dat toe. An
deren zeggen er weliswaar tegen te zijn.
maar werken op hun beurt de polari
satie in de hand door in discussies on
verwijld de tegenpool te verdedigen.
Zo ontstaan zwart-wit-schema's, tegen
woordig met. een mooi woord als 'con
flictmodellen' aangeduid, die in geen
enkele opzicht een oplossing geven.
Een voorbeeld van dit zwart-wit sche
ma is het kabinet-Biesheuvel: het
kwam tot stand omdat het polarisatie
proces deelneming van de PvdA aan de
regering onmogelijk maakte. Sinds de
miljoenennota is wel duidelijk gewor
den hoe betreurenswaardig het is, dat
de grootste partij in het parlement
geen regeringsverantwoordelijkheid
draagt. Nederland zal echter met een
voortgaande polarisatie rekening moe
ten houden, met alle gevolgen vandien:
scherpe tegenstellingen, felle debatten,
begripsverwarring en wat dies meer
zij. Geen makkelijke basis voor de zo
vaak gevraagde politieke vernieuwing.
De Nederlandse samenleving krijgt
zonder twijfel in de komende jaren
met vele 'polarisatie-conflicten' te ma
ken. botsingen in letterlijke en figuur
lijke zin. De zorg van de Hervormde
Kerk. deze week door ds. Landsman
onderstreept, zal lange tijd moeten
voortduren,
