PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
NIEUW GESCHIL
OVER TEKST
BERLIJN-AKKOORD
Heath roept nu
Lagerhuis voor
debat terug
f K
Organisatie-onderzoek bij NV PZEM
Nu tussen Bonn en DDR
4 Geen commentaar op
onthullingen Luns
Volgende week top over Noord-Ierland?
NEDERLANDER DREEF 3 DAGEN OP ZEE ROND
Van der Lek
(psp) 'geschokt'
terug uit
Suriname
Vandaag
in de
kramt...
Nieuiv element?
Faciliteiten
bestuur in
het geding
214e jaargang - no. 212
WAARIN OPGENOMEN DE M ID D ELB U RG SE. VLI SS IN G S E, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 10 september 1971
Iranco 9ti pot! 21,70 per kwartaal. Lotta
I. 6396. adv. 8969). Ooilbur*. tel. 239S. T
elutlef 4 blw. Giro 399300. Pro.lnc
'Eigen erl'
liquideert
Pagina 9
(Van onze correspondent)
BONN Al voordat de onderhandelingen tussen de bondsrepu
bliek en de DDR over de kwestie-Berlijn werkelijk zijn begonnen,
is het tot een eerste kortsluiting gekomen. De Westduitse staats
secretaris Bahr, die er zich op had voorbereid enkele dagen ach
tereen in Oost-Berlijn met zijn DDR-collega Kohl te vergaderen,
brak het gesprek donderdag al gauw af en keerde naar Bonn terug.
B»lir cn Kolil hebben de taak over
details te onderhandelen, waarmee het
rorige week vrijdag ondertekende
Berfijn-akkoord der grote vier moet
worden voltooid. Met dat zelfde doel
onderhandelen de directeur van de
Westbcrlijnsc senaat, Mueller en de
Oostduitse staatssecretaris Kohrt. On
middellijk nadat Bahr donderdagoch
tend hel gesprek afbrak, werd ook
Mueller naar het westen teruggeroe-
Interpretaties
Hoewel men het vorige week over
een gemeenschappelijke Duitse tekst
van hel Berlijn-akkoord eens was ge
worden, blijkt dat een begin van de
onderhandelingen toch nog door af
wijkende interpretaties wordt verhin
derd De DDR bestrijdt de geldigheid
van de gemeenschappelijke tekst, naar
verluidt omdat op de dag van de
ondertekening al eerder een andere
Duitse versie de ronde zou hebben
gedaan.
Staatssecretaris Kohl had maandag,
tijdens het eerste gesprek met Bahr
in Bonn, al de eigen Oostduitse tekst
- met afwijkingen op enkele essentie-
le punten gehanteerd. Toen Kohl
donderdag in Oost-Berlijn dat docu
ment opnieuw voor de dag haalde, is
Bahr eerst naar het westelijke stads
deel gereden om met Bonn te telefo
neren. Hij ging terug naar het oosten,
maar nog geen uur later moest de
slagboom in de muur opnieuw om
hoog om zijn auto te laten passeren.
Bahr, die 's middags in Bonn verslag
uitbracht aan het kabinet, vindt het
overdreven van een crisis te spreken.
Regeringswoordvoerder Ahlers zei
donderdagavond dat aangenomen mag
worden dat men het over de tekst
spoedig eens wordt. Daarbij maakte
hij overigens duidelijk dat Bonn zich
wenst te bedienen van de gemeen
schappelijke tekst. Maar het gesprek
wordt dinsdag hervat en dat is, aldus
Ahlers, „al een grote stap voor
waarts".
De Russische tekst, waarvan de Oosl-
duitsers zijn uitgegaan, zou echter een
vertaling tot 'Verbindungen' mogelijk
maken, hetgeen op een lossere band
tussen de stad en de Bondsrepubliek
zou kunnen duiden.
Dat laatste past in de Oostduitse
politiek. In de gemeenschappelijke
tekst is gekozen voor *Bindungen'. Op
dit punt hebben dus de westelijken j
aan het langste eind getrokken. Daar
voor hebben zij echter moeten toe
staan dat het verkeer tussen de Bonds
republiek en West-Berlijn 'transit'
wordt genoemd en geen 'doorgangs-
verkeer', zoals Bonn het wenste.
Zie slot pag. 3 kol. 2
Tekst
i-
Minister Schmelzer: regering niet verantwoordelijk
voor uitspraken oud-bewindslieden
De kern van liet meningsverschil
schuilt in de relatie tussen West-Ber
lijn en de bondsrepubliek. De Engelse
tekst van de overeenkomst spreekt I
van 'ties', hetgeen in liet Duits als i
'Bindungen' (banden) wordt vertaald.
(Van onze correspondent)
ionden Het Britse kabinet I
maakte donderdag na weken-1
lang twijfelen en overwegen,
tenslotte toch bekend, dat het|
Lagerhuis voor een debat over
Ulster (Noord-Ierland) van re
ces zal worden teruggeroepen.
Twee dagen, 22 en 23 september
zijn er voor uitgetrokken en
men verwacht dat zowel Heath
als oppositieleider Wilson het
woord zullen voeren.
Maar een stemming na afloop wordt
niet waarschijnlijk geacht. Wilson
heeft keer op keer aangedrongen op
liet tussentijds bijeenroepen van het
parlement, laatstelijk woensdag nog.
toen hij zijn uit 12 punten bestaande
vredesplan voor Xoord-Ierland ont
vouwde.
Nu Heath tenslotte overstag is en de
deuren van het Lagerhuis tijdelijk
weer opengaan, vraagt ieder zich af
waarom dat tweedaagse debat pas zo
ver in september plaatsvindt. Officieel
wordt, als reden opgegeven, dat de
liberale partij volgende week haar
jaarlijkse vergadering houdt en de
agenda dus wat moeilijk ligt. In de
wandelgangen van het ministerie
buitenlandse zaken kon men als
klaring echter andere, veel optimisti
scher geluiden horen.
Nu Lynch donderdagavond na
diplomatieke kortsluiting met Londen
zicli tenslotte toch akkoord verklaar
de met driezijdige besprekingen tus
sen hem. Ilcath en de Noordlerse
premier Brian Faulkner, wil I.onden
politiek in de overdrive. Men probeert
nog volgende week zo'n topconferen
tie te organiseren.
SCHMELZER
DEN HAAG GPDIn antwoord op vragen van het eersteka-
merlid Schwarz (d'66) met betrekking tot de openbaarmaking
van de gang van zaken bij de Nederlands-Indonesische conferen
tie van Geneve van 1955 door oud-minister Luns, deelt minister
Schmelzer (buitenlandse zaken) mee dat de regering niet ver
antwoordelijk is voor uitspraken van oud-bewindslieden.
De regering meent zich daarom te moeten onthouden van commentaar op de
mededelingen van de gewezen minister van buitenlandse zaken, mr Luns, in een
televisieuitzending op 22 augustus j 1 en te mogen volstaan met verwijzing naar
dc verklaringen die de in 1956 aan liet bewind zijnde regering destijds over de
gang van zaken bij de conferentie te Genève heeft afgelegd.
Minister Schmelzer zegt tot slot in antwoord op een vraag in die richting, dat
de regering meent, dat incidentele openbaarmaking ran documenen en vertrou
welijke gegevens uit een vroegere regeringsperiode in het algemeen niet in over
eenstemming is met de vereisten van een verantwoorde geschiedschrijving en
dat zij daarom daartoe niet zal overgaan.
ATTICA (RTR) Ongeveer 500
gevangenen van de gevangenis in
Attica in de Amerikaanse staat
New York. zijn donderdag in op
stand gekomen. Tenminste zeven
bewakers zijn gewond, van wie
een ernstig. De gevangenen hou
den een onbekend aantal bewa
kers vast als gijzelaar. Volgens
functionarissen van de gevange
nis begonnen de moeilijkheden
na het ontbijt. De gevangenen
kwamen in vier van de vijf blok
ken in opstand en stichtten op 20
plaatsen brand
Uren na het uitbreken van de
opstand bezetten de gevangenen
nog drie van de vijf cellen-blok
ken. In de gevangenis zaten in
totaal 2.250 mensen gevangen. Ge
vangenis-functionarissen wilden
geen inlichtingen geven over de
bestrijding van het oproer. Boven
het gebouw hingen gisteravond
rookwolken en bewakers liepen
met geweren over de daken
Foto een gewonde bewaker
wordt door politiemannen afge
voerd
h""
Jlljn
AMBASSADEUR JACKSON DOOR
TUPAMAROS VRIJGELATEN
MONTEVIDEO (AFP) De
Tupamaros in Uruguay hebben;
vannacht de Britse ambassa-
deur Geoffrey Jackson vrijgela
ten. De 56-jarige diplomaat wa§
op 8 januari van dit jaar ont
voerd.
De vrijlating is van welingelichte zijde I
in Montevideo vernomen. De Tupama
ros zouden Jackson naar een kerk in j
een buitenwijk van de hoofdstad heb-1
beii gebracht.
Woensdagavond circuleerde er al een
communique van de linkse verzetsbe
weging, waarin werd meegedeeld, dat
de ambassadeur zou worden vrijgela
ten 'omdat er geen reden meer is
hem \asl te houden'. De Tupamaros
hadden Jackson beschouwd als gijze
laar voor gevangen medestanders.
Door de ontsnapping van 106 Tupa- i
maros, onder wie bun leider de 36-
jarige Raul Sendic. via een tunnel uit j
de gevangenis was de situatie echter)
grondig gewijzigd, zo werd in het1
communique meegedeeld.
GEEN PRIJSVERLAGING
DUURDERE SIGARETTEN
DES HAAG (ANP) De. overigens
geringe, prijsverlaging van dc duurde-1
re sigaret, die door de wijziging van)
de accijnsheffing op tabak en tabak- j
produkle.i mogelijk zou zijn gewor-i
den, zal niet doorgaan.
Dit is vrijdag in een persconferentie I
bij het vijftigjarig bestaan van del
Laurensfabrieken in Nederland door
de directie van dit bedrijf medege
deeld. Reden van het niet doorgaan!
van de prijsverlaging, die enkele eer.-;
ten had kunnen zijn. is de gestegen]
prijs van de tabakken. De prijsverho-i
ging van de goedkoopste sigaretten;
gaat wel door. De wijziging van de|
accijnsheffing, die de staten-generaal1
is voorgesteld, geschiedt in het kader
van de harmonisatie van belastingen!
en accijnzen in de EEG.
Mislukte tocht met rubberboot op Middellandse Zee
CHIAVARI (RTR) Een Neder
lander en een Brit hebben drie
dagen op de Middellandse Zee in
een rubberboot rondgedreven voor
zij ontdekt en aan boord genomen
werden door een Italiaanse vis
sersboot. Dc 20-jarige Nederlan
der, een student uit Rotterdam
wiens naam wordt opgegeven als
August Bossers, en de 26-jarige
Bril vertrokken maandag met hun
hond uit de Franse badplaats
Saint Tropez. Zij waren van plan
in hun rubberboot met buiten
boordmotor naar Corsica en van
daar naar Elba te varen. Maar
toen het weer ruwer werd. werden
hun kompas, levensmiddelen en
water door een golf overboord ge
spoeld. Woensdagavond ontdekten
Italiaanse vissers die de normale
vaarroute hadden verlaten in de
hoop meer tonijn te kunnen van
gen, de rubberboot. De Nederlan
der en de Brit en natuurlijk ook
de hond werden aan boord geno
men. De toestand van beide man
nen is bevredigend.
SCHIPHOL (ANP) Met de medede
ling dat hij ten zeerste onthutst is
over wat hij beschreef als wantoe
standen op sociaal en economisch ge
bied is dr. Bram van der Lek. voor
malige kamerlid van de PSP, donder
dagavond op Schiphol teruggekeerd
van zijn 10-daags bezoek aan Surina
me.
Hij zou daar namens het hoofdbe
stuur van de PSP een solidariteitsbe-
zoek brengen aan het door de PNR
'Partij Nationalistische Republiek) te
houden congres. Hetzelfde gold voor
twee leden van het Suriname-comite,
Erik Paerl en Rene Graanoogst. Maar
het congres werd in verband met de
staking in Suriname na de eerste dag
geschorst en afgelast.
„Men beseft in Nederland onvoldoen
de", aldus dr. Van der Lek. „hoe groot
de werkloosheid in Suriname is" en
hij noemde daarbij een percentage
van 25 procent. Crica een vijfde deel
van de 300.000 zielen tellende Suri
naamse bevolking is volgens hem on
dergebracht in echte krotten met
slechts enkele vierkante meters opper
vlakte. Rechteloosheid, massa-ontslag,
het ontbreken van praktisch elke soci
ale voorziening en rechteloosheid van
de meeste werkers waren andere te
kortkomingen, die de pacifistische po
liticus tijdens zijn verblijf in Parama
ribo verdrietig hadden gestemd.
Spelend kind door
trein gedood
UTRECHT (ANP) Op de spoorlijn'
Venlo-Einahoven bij Deume is gister
middag om half vijf de 2-jarige Andre
as Rompen uit Helmond, spelend op
de rails, door de trein uit de richting
Venlo gegrepen. Hij overleed ter
plaatse aan de verwondingen.
BINNEN VIER MAANDEN EEN RAPPORT
Waarschuwing
WAARSCHUWING
HET NEDERLANDSE meisje Jet
ty, dat ongewild een bom in een
El Al-vliegtuig meevoerde, heeft
op een persconferentie in Tel
Aviv een waarschuwing geuit aan
bet adres van andere meisjes:
..Kijk uit voor Arabieren", (pag.
3)
Nieuws uit Zeeland:
pag. 2,5,7,9 en 15
Binnen- en buitenlands
nieuws: pag. 1,3 en 11
Sport op pag. 12 en 13
Radio en tv op pag. 17
Financieel nieuws: pag. 19
De geruchtenvorming rond
dc PZEM blijft aanhou
den, waarbij nu ook het da
gelijks bestuur in het geding
wordt gebracht. Ons is ge
bleken dat bepaalde geruch
ten ook bij het justitieel on
derzoek naar voren zijn gebracht. We
hebben daarin aanleiding gevonden
het commentaar te vragen van de
voorzitter van het dagelijks bestuur,
de gedeputeerde A. J. Kaland. omdat
zijn naam in deze zaak met nadruk
wordt genoemd. Elders in deze krant
vindt men de opmerkingen van de
gedeputeerde terug: zij betreffen het
gebruik van personeelsfaciliteiten door
leden van het dagelijks bestuur, voorts
een mededeling over een bouwkundige
schets, enige jaren geleden gemaakt
ten behoeve van de db-voorzitter door
een PZEM-bouwkundige zonder dat
daarvoor betaling werd vereist. De
omstandigheid, dat mededelingen als
deze voortdurend onder het PZEM-
personeel opduiken, duidt er op dat
de verhoudingen bij dit bedrijf nog
lang niet in orde zijn: de sfeer is
slecht, er blijven spanningen.
Vormen nu de hierbedoelde feiten
een nieuw element ln de PZEM-
affalre? Helemaal los gezien van ont
wikkelingen, die het afgelopen jaar
met elkaar de 'PZEM-zaak' zijn gaan
uitmaken, lijkt het maken van een
schets voor het aanbrengen van een
wand met kastjes geen punt van groot
belang. Het betreft een dienstverlening,
waarover vermoedelijk niemand zou
hebben gesproken, als er niet een
PZEM-kwestie zou zijn ontstaan. Dat
zelfde geldt voor faciliteiten, die van
ouds voor he: personeel gelden en nu
ook conform een bestuursbesluit
uit een vrij ver ver
leden toegepast
blijken voor leden
van het dagelijks
bestuur. Waarbij
overigens moet wor
den aangetekend, dat gedeputeerde
Van Poelje nooit gebruik heeft willen
maken van deze mogelijkheden: een
houding die duidt op een volstrekt
correcte opvatting inzake vermenging
van privé-belangen met die van een
overheidsbedrijf. Op het moment, dat
tot de hier bedoelde faciliteiten is be
sloten. heeft overigens naar men mag
aannemen, niemand daar wat achter
gezien of gezocht. Inmiddels is er ech
ter een 'affaire' ontstaan en dat nu
plaatst de bewuste feiten in een ander
licht- de wetenschap van nu exces
sen ten behoeve van een directeurswo
ning leidt tot toepassing van ande
re, veel hardere criteria. Dat is nu een
maal een onvermijdelijke ontwikke
ling.
Dat doet ons ae vraag herhalen of
ae hier bedoelde feiten een nieuw
element in de PZEM-affaire vormen.
Een vraag van politiek belang, in po
litieke termen vertaald komt zij hier
op neer 'is het laatste woord gevallen
over de motie-Prins'? Nog weer anders:
zijn er onder de tegenstemmers in de
staten, die wanneer zij de hier ge
releveerde feiten hadden gekend
vóór de motie zouden hebben gestemd?
Zoals men weet werd in de motie-
Prins het aftreden van het dagelijks
bestuur geëist, maar ze werd met
achtentwintig tegen zeventien stem
men verworpen op 18 juni jl. In de
motie stond dat niet mag worden ver
wacht. „dat het huidige dagelijks be
stuur bij de voorgenomen reorganisa
tie voldoende vertrouwen zal bezitten
bij het personeel". Strikt genomen zou
men kunnen redeneren, dat het om de
toekomst gaat en dat het beleid uit
het verleden van het dagelijks bestuur
of een van de leden daarvan niet meer
in het geding is. We geloven niet, dat
een dergelijke benadering opgaat: alles
wat zich in het verleden in deze affaire
heeft afgespeeld, beïnvloedt de ver
houdingen in de nabije toekomst en
dat geldt ook voor de hier bedoelde
punten. Zij dienen in de beschouwing
te worden betrokken.
Zij komen al indirect aan de orde bij
het nu aangekondigde onderzoek
van het organisatiebureau, dat binnen
kort van start gaat. De onderzoeker*
van dit bureau zullen er niet om heen
kunnen de oorzaak van allerlei com
municatiestoornissen op te sporen en
daarbij is ook de relatie dagelijks be
stuur - personeel vice versa van be
lang. Daarom kan het laatste woord
nog niet gesproken zijn: er is een be
paalde sfeer ontstaan, waarin nu
op zichzelf niet zo heel belangrijke
feiten met nadruk naar voren worden
gebracht. En dat betekent dat die fei
ten 'gewogen' moeten worden in het
geheel van de PZEM-zaak. Dat kan
gebeuren nadat de justitie met haar
onderzoek klaar is, dat kan ook ge
beuren op het moment dat het rap
port van het onderzoeks- en organisa
tiebureau ter tafel ligt. misschien dat
men in bepaalde politieke kring deze
zaken eerder aan de orde wenst te
stellen. Maandag is het statenzitting
en dan zal wel blijken welke keus de
staten zich voorbehouden.
MIDDELBURG Het dagelijks
bestuur van de PZEM heeft be
sloten om de NV Raadgevend!
bureau Lebon te Zaltbommel
een uitgebreid organisatie-on-
derzoek te laten instellen bij het;
Zeeuwse energiebedrijf. Het ge
hele PZEM-bedrïjf zal bij dit on
derzoek worden doorgelicht en
allerlei interne verhoudingen,
structuren en bevoegdheden
zullen daarbij onder de loepi
worden genomen. Na verloop
van vier maanden zal bet bu
reau een rapport op tafel kun-,
nen brengen.
liet organisatie-onderzoek bij de
PZEM komt volgende week woens
dag aan de orde in de vergadering
van de raad van bestuur, die zal
voorafgaan aan de aandeelhouders
vergadering. Fr is destijds al een
krediet voor deze opdracht uitge
trokken. De voorbereidingen ooi-
het onderzoek ziin inmiddels zover
gevorderd, dat onmiddellijk nu dezcj
vergadering een begin kan worden]
gemaakt.
Het raadgevend bureau Lebon zal het
PZEM-organisntieonderzoek uitvoeren
onder leiding van een elektro-technisch
ingenieur, die zich heeft gespeciali
seerd in de bedrijfsorganisatie. Het is
de bedoeling dat de doorlichting van
het PZEM-bedrijf in eerste instantie!
wordt gebaseerd op een groot aantal1
interviews van hoog lol laag onder hel;
personeel. Daarbij zullen zaken wor-l
den bekeken als taakafbakening, be
voegdheden. organisatie-structuurvvijzi-!
gingen, communicatiekanalen. Ook in
de top van het bedrijf zullen de ver
antwoordelijkheden en bevoegdheden
aan de orde worden gesteld. Het ligt.'
voor de hand dat. ook het vraagstuk!
van een al dan niet. meerhoofdige direc-!
tie in het onderzoek zal worden be-,
trokken.
Het dagelijks bestuur van de PZEM
heeft goede verwachtingen van het on
derzoek. Het bureau Lebon heeft er
grote ervaring mee. Er waren al gerui
me tijd contacten met het bureau. lm
de vergadering van de raad van be-;
stuur van de PZEM zal de exacte for-]
mulering van de opdracht aan het; bu-1
reau Lebon nog aan de orde worden
gesteld.
Faciliteiten
ln de PZEM-affaire is intussen bet
justitieel onderzoek naar de verschrij
vingen nog steeds niet beëindigd. De
rijksrecherche beeft diverse leden -van
het personeel gehoord. Daarbij is ook
aan de orde gekomen ln hoeverre de
voorzitter lan het dagelijks bestuur
van de PZEM. de lieer A. J. Kaland.
gebruik gemaakt heeft van bepaalde
PZEM-diensten.
In dit verband zou de zaak zich toe
spitsen op drie onderdelen:
1. Gebruik van korting bij de aanschaf'
van elektrische apparaten en reductie
op de kilowait-uurprïjs van geleverde!
stroom.
2. Plaatsing van een lantaarn in de;
tuin van de woning van de heer Ka
land.
3. Tekenwerk voor een kastwand ln!
de woning van de heer Kaland.
Commentaar van de heer Kaland:
„Toen ik in het dagelijks bestuur
van de PZEM kwam was het de ge
woonte dat de leden daarvan dezelfde
faciliteiten genoten als het personeel
Dal was een soort traditie en is he:
vandaag de dag nog. Het ging daarbij
om korting op de aanschaf van elektri
sche apparaten en stroomlevering mei
een reductie (tot een maximum van
3000 kWh) op basis van het nachtta
lief. Het; was een gewponte. gebaseerd
op een besluit van het dagelijks be
stuur uit een ver verleden Toen het
dagelijks bestuur werd uitgebreid is
nog eens op de mogelijkheid van deze
faciliteiten gewezen. Naar mijn weten!
heeft alleen de heer Van Poelje nooit
van deze. regeling gebruik gemaakt"..
Het inmiddels terugggetreden db-lid'
Van Poelje bevestigde dat desgevraagd.
„De gaslantaarn in mijn tuin was een
cadeau van de NV Zegam. de Zeeuwse
Gasmaatschappij, bij gelegenheid van
de fusie met de PZEM. Er lagen nog
een paar van die dingen Een ervan is
cadeau gedaan aan het Zeeuwse Mu
seum. de andere aan de voorzitter van:
het dagelijks bestuur. Ter gelegenheid
van de fusie zou het elektriciteitsbe
drijf voor de aansluiting op liet net
zorgen. Toen de lantaarnpaal werd ge
plaatst is er in mijn tuin ook nog eer.
kabel doorgetrokken voor verlichti-y
in de garage Voor die werkzaamheden
is mij een normale rekening aaneeb -
den"
„Vijf jaar geleden bij een bespre
king in mijn werkkamer thuis bood de,
(Zie slot pagina 9 kolom 1
IRA-LEIDER
IN ARREST
EN WEER VRIJ
DUBLIN (RTR. AFP) Joe Cabill.
een van de leiders van het Ierse
republikeinse leger (IRA) is donder
dagavond in Dublin vrijgelaten. Er is
geen beschuldiging tegen hem inge
bracht en hij is volledig in vrijheid
gesteld, zo verklaarde een woordvoer
der van de politie. Cahïll werd eerder
donderdag op bet vliegveld van Du
blin aangehouden toen hij terugkeerde
■lit de Verenigde Staten, waar hij niet
verd toegelaten. Een menigte aanban-
<rs van de Noordierse IRA-Ieïder. die
erst op het vliegveld en later bij bei
•olitiebureau op hem had gewacht,
aam hem op de schouders toen hij
naar buiten kwam. Hij vertrok met
onbekende bestemming in een taxi.
Cabill wordt in Noord-Ieriand door de
