PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
OOK VOLGEND KABINET KRIJGT
MET OVERBESTEDING TE
Kamer akkoord met
op
stemrecht
18e jaar
Tijdschema sluiting Brouwersdam ,rond'
Centraal Planbureau in prognose:
Engelse ,postpiraten' op pad
Spanning
in Gdansk
Compromis-voorstel
van Britse premier
MEERDERHEID VOOR INITIATIEF-WETSONTWERP
LAATSTE CAISSON: 1 MEI
APRIL-MEI: KABELBAANBEDRIJF
Vandaag
in de
krant...
Haaijs vonnis
214e jaargang - no. 16
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Woensdag 20 januari 1971
B4. oxp. 2751). Mlddolbur,, U
1198 488, idv. 5213
DEN HAAG (ANP) Het Centraal Planbureau verwacht, dat in de
komende kabinetsperiode (1971-1975) de spanningen tussen mid
delen en bestedingen zullen aanhouden, zo blijkt uit een dinsdag
gepubliceerde nota economische contouren voor een kabinets
periode: de jaren 1972 tot en met 1975'. Het Centraal Planbureau
heeft de nota in opdracht van de regering samengesteld, dit over
eenkomstig de toezegging die de regering in het najaar van 1968
bij de algemene en financiële beschouwingen in de tweede kamer
heeft gedaan. Met deze nota wordt beoogd een bijdrage te leveren
aan de verbetering van het inzicht omtrent de economische moge
lijkheden in de komende jaren.
Het Centraal Planbureau praat In zijn
nota, die het overigens een hachelijke
onderneming noemt, uit van de veron
derstelling, dat er in binnen- en bui
tenland een min of meer sterke loon-
en prijsinfiatie zal blijven bestaan.
Zijn verwachting, dat de spanningen
tussen middelen en bestedingen tot
het eind van de in ogenschouw geno
men periode (1975) zullen aanhouden,
zijn gebaseerd op aanspraken op dc
nationale middelen.
Deze aanspraken resulteren uit het
volgende:
een nominale loonstijging, die na
correctie voor prijsstijging, belas
tingen en sociale lasten uitmondt in
een verhoging van het reëel vrij
beschikbaar loon met 4 procent of
3 procent per jaar (bij een nomina
le loonstijging van respectievelijk
10 of 7"; pet per jaar);
de investeringen van het bedrijfsle
ven die wat sterker, bij een matige
loonstijging zelfs duidelijk sterker
toenemen dan de produktie, en
daarmede anderzijds een belangrij
ke voorwaarde vormen voor de ver
dere groei van de economie;
verkorting van de arbeidsduur tot
40 uur per week in de industrie,
waardoor een zeker produktiever-
lies ontstaat;
een veronderstelde volledige aan
wending van de budgetruimte voor
meer uitgaven door het rijk ten
bedrage van rond 1,9 mld netto
per jaar, gegeven de automatische
inflatiecorrectie op de tarieven van
de loon- en inkomstenbelasting en
een ongewijzigde druk der indirecte
belastingen;
uitbreiding van het investeringsvo
lume in woningen met 2,5 pet per
jaar en de veronderstelde stijging
van de gemeentelijke investeringen
overeenkomstig de lange-termijn-
trend in het verleden;
een toeneming van de sociale las
ten en uitkeringen, neerkomend op
een stijging van 0,9 pet voor werk
geverslasten en 0,8 pet per jaar
voor werknemerslasten.
Prijsstijging
Bij een gelijkblijvende druk van de
directe belastingen zal onder deze om
standigheden de prijsstijging van de
consumptie respectievelijk 4 en 3 pet
(bij een nominale loonstijging van
(Zie slot pag. 13 kol. 1)
PARTICULIEREN VERVANGEN STAKENDE PTT'ERS
LONDEN RTRJ Allerlei onder
nemende liéden in Groot-Brittanmè
hielden zich dinsdagavond gereed
om de taak van de brievenbestellers
over te nemen zodra de poststaking
een feit zou zijn. Dit gebeurde van
nacht. In een café in het zuidoosten
van het land kan men zelfgemaakte
postzegels kopen om te plakken op
stukken die door een vrachtwagen
chauffeur worden bezorgd.
Een verzekeringsmaatschappij in
Londen laat elke dag een man naar
Parijs vliegen. Hij haalt daar de
boodschappen op die cliënten uit de
hele wereld naar Parijs hebben getc-
lext.
In een dorp aan de Engelse oostkust
gaat de dominee de post bezorgen
om. zijn kerk uit de geldzorgen te
halen.
Een zakenman in Surrey brengt
voor 4.30 per stuk brieven met zijn
eigen vliegtuig naar Frankrijk.
Een drukkerij in Londen gaat het
briefverkeer met de filialen buiten
de stad met postduiven verzorgen.
De boodschappen worden daartoe
eerst op microfilm gezet.
Krantenbezorgers zullen op hun da
gelijkse ronde tevens brieven bezor
gen. Uitzendbureaus vragen tijdelijk
personeel voor 't bestellen van post.
(Van onze parlementaire redactie)
op de avond dat ook de wijziging van de grondwet om de leeftijd I
gisteren akkoord gegaan met een verlaging tot 18 jaar van de
leeftijd om te mogen stemmen. Alleen de Boerenpartij en de SGP
verklaarden hiervan tegenstander te zijn. Bovendien bleek later
op de avond dat ook de wijzinging van de grondwet om de leeftijd!
waarop men gekozen kan worden in de gemeenteraad, tweede
kamer of provinciale staten, te verlagen naar 21 jaar, zou worden!
aanvaard.
daar toch geen wijziging in worden
aangebracht. Het laten meestemmen
door deze groep jongeren door mid
del van bijvoorbeeld roze stembiljetten
zou tegen de grondwet zijn, terwijl
het opnieuw laten uitschrijven van
verkiezingen vlak na de aanvaarding
van de grondwetswijzigingen in tweede
instantie door de beide kamers volgens
vele kamerleden op grote praktische
bezwaren zal stuiten.
WARSCHAU De nieuwe Poolse
partijleider Edward Gierek heeft
dinsdag een delegatie van haven
arbeiders uit de Poolse havenste
den Gdansk, Gdynia en Ssczecin
ontvangen. Zoals bekend braken
in deze Noord-Poolse havenste
den kortgeleden bloedige onlus
ten uit.
RIJNPOORT-
HAVEN OP
MAASVLAKTE?
ROTTERDAM (ANP) Volgens de
Rijnmondgecommitteerde J. de Jong
milieuhygiëne) is het niet onmogelijk
dat de tussen Hoek van Holland en
Maassluis geplande Rijnpoort haven
(containeroverslag en passagierstermi
nal) op de Maasvlakte zal worden
aangelegd, indien de vestiging van een
hoogovenbedrijf op de Maasvlakte de
finitief zal worden afgewezen.
De heer De Jong heef: de indruk dal
in kringen van het Rotterdamse ge
meentebestuur en de regering al met
deze alternatieve oplossing -.oor de-
Maasvlakte rekening wordt gehouden
De .overheveling' van de Rijnpoort ha
ven naar de Maasvlakte zou. volgens
de heer De Jong. uit financieel oog
punt wel eens aantrekkelijk kunnen'
zijn.
WARSCHAU (AFP-RTR) In de
Poolse havenstad Gdansk is de toe-,
stand enigszins verward. Volgens hui-j
tenlandse correspondenten in War
schau zouden de arbeiders van plan!
zijn over te gaan tot wisselstakingen
om hun ontevredenheid over de hoge
prijzen en de te lage lonen tot uiting;
te brengen.
De stadstram die normaal 's morgens,
om half zeven uitrijdt, begon eerst na-
tien uur te rijden. Hierdoor kwamen
vele duizenden arbeiders van de fa
brieken. de scheepswerven en de ha
vens dinsdagmorgen te laat op hun
werk. Alleen de bussen reden nor-'
maal. Het trampersoneel heeft eenj
delegatie met looneisen naar ae direc
tie gezonden nadat men vernomen;
had dat de lonen van de werfarbei
ders waren verhoogd.
De werknemers bij de openbare ver-
■oersdiensten hebben besloten om, in
navolging van de arbeiders bi] de
werven, een lijst met eisen aan de
gemeentelijke autoriteiten op te stel-:
len.
Op de Lenin-werven zijn ainsdagmor
gen tal van spontane protestbijeen
komsten gehouden. Men verwacht de
ze ook voor de komende dagen.
liet voorstel om het actief kiesrecht
te verlagen van 21 tot 18 jaar was via
een initiatief-wetsontwerp Ingediend
door de kamerleden Van Thijn, Van
den Bergh (beiden PvdA), Goudsmil
(d'66) Wiebenga (psp) en Aarden
(ppr). Het enige dat van de regerings
partijen naar voren werd gebracht,
was het verwijt aan de indieners, dal
zij een stunt,je hadden willen uithalen
omdat ook de regering vstn plan zou
zijn geweest deze wijziging1 van de
grondwet in te dienen.
Na verkiezingen
Omdat het hier twee grondwetswijzi
gingen betreft, zullen pas na de ver
kiezingen deze wijzigingen van kracht
kunnen worden. De beide kamers
moeten zich namelijk na de verkiezin
gen opnieuw ten bij een meerderheid
van twee derde van het aantal uitge
bracht- stemmen) uitspreken over de
ze grondwetswijziging. Hoewel minis
ter Beemink reeds enige maanden
geleden had verklaard hel te betreu
ren dat bij de aanstaande verkiezin
gen de jongeren ran 18 tot 21 jaar
nog niet kunnen meestemmen, zal
betoogde de liberaal Wiegel onder,
meer dat hij twee bezwaren had re
gen de speciale leeftijdsbarrière. In de;
eerste plaats vond hij. dat de leeftijd:
niet bepalend is voor de vraag of men j
in staat is de grote verantwoordelijk-
heid van een lidmaatschap van een
1
Beperkte leveranties aan Zuid-Afrika?
SINGAPORE (RTR/AP) De Britse premier Edward Heath heeft dinsdag bij i
de Gemenebest-delegaties in Singapore een compromisvoorstel ingediend om de
leveranties van oorlogsmaterieel aan Zuid-Afrika te beperken, zo is uit conferen-
tiekringen vernomen. Het voorstel zou inhouden dat de leveranties beperkt
blijven tot het vervangen en het onderhoud van reeds eerder geleverd materiaal.
In Singapore wordt betwijfeld of dit compromis de Afrikaanse en Aziatische
critici van de leveranties tevreden zal kunnen stellen.
De Zuidafrikaanse marine gebruikt verouderde fregatten en verdedigingsschepen,
die door Engeland zijn geleverd voor Zuid-Afrika in 1961 uit het Gemenebest
trad. Voordat de Labour-regering in 1964 verdere wapenleveranties aan Zuid-
Afrika verbood leverde Engeland ook een aantal .Buccaneer' marinevliegtuigen
aan Pretoria. Vliegtuigen en schepen kunnen nu als verouderd beschouwd wor
den. Volgens de redenering van het Britse compromisvoorstel zou de vervan
ging van deze schepen en vliegtuigen geen versterking van de militaire macht
van Zuid-Afrika betekenen, maar alleen-het instandhouden daarvan.
Vandaag beslissing?
vertegenwoordigend lichaam aan te, Associated Press meldde, dat premier Heath de belofte heeft gedaan een be-
kunnen. Daarnaast vroeg de neer Wie siissing tc zu)lcn nemen over het al dan niet zenden van wapens aan Zuid-Afrika.
de Stra'teflKiXïmrel Ïu"m5ttn Vermoedelijk zal hii vanmorgen zijn uitspraak doen, na tvederom een Oneen,
aanleggen. ,w"arom ka^ dal „iet aln: Waarb,i *e"S mll,isKls vm buitenlandse
Bij de behandeling van het voorstel
om het passief kiesrecht te verlagen.
DEN HAAG: Vijf kamerleden
verdedigen in de tweede kamer
hun initiatiefwet tot verlaging
van de kiesgerechtigde leeftijd.
Op de fotoachter de regerings
tafel v.l.n.r. Aarden (ppr). Wie
benga (psp). Goudsmit (D'66).
Van den Bergh (pvda) en Van
Thijn (pvda). Geheel rechts mi
nister Beemink.
Vonnissen
De vonnissen, die de Haagse
rechtbank gisteren uitsprak te
gen de Zuidmolukkers in de af
faire-Wassenaar zijn in enkele
gevallen belangrijk milder uit
gevallen dan de straffen die de
officier van justitie 14 dagen
geleden had geëist. (pag. 3).
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2, 5 en 7.
Binnen- en buitenland op
de pagina's 1, 3 en 9.
Sport op pagina 10.
Televisie op pagina 11.
SCHARENDIJKE Rijkswaterstaat heeft het programma klaar
voor de afsluiting van de twee laatste stroomgeulen in de Brou
wersdam tussen Schouwen en Goeree, in het komend voorjaar.
Op zaterdag 1 mei, 's middags om kwart over één, gaat de
laatste van twaalf doorlaatcaissons in het noordelijk sluitgat
(900 meter breed) naar zijn definitieve standplaats. Enkele
dagen later zullen de schuiven in de caissons de stroom af
grendelen.
Aan het begin van de maand mei zal het ook zover zijn dat de
zestien gondels aan de kabelbaan boven het zuidelijk sluitstuk
met 150.000 betonblokken een (voorlopig dan nog poreuze)
kerende dam van 1000 meter breed boven water hebben ge
bracht.
successievelijk op de railbaan gehe
sen. Vier hangen er al en de eerste
van dat kwartet maakt vandaag
(woensdag) al een proefrit op het
strak gespannen koord dat van oever
naar oever reikt, over wit betonnen
torens in het hier en daar 25 meter
diepe sluitgat. In de komende maan
den zullen de gondels worden .ingere
den' en worden de gondeliers opge
leid. De deltadienst heeft er ongeveer
60 nodig, twee man per zveefkist en
twee ploegen Daarbij komt dan voor
deze hooguit twee maanden durende
Dc voorbereidingen voor spektakel-
stuk-1971 van de deltawerken zijn op
papier zo goed als rond. Het begint
spannend te worden op en om de
waterstaatsterreinen bij Scharcndijl.c
op Schouwen, bij Ouddorp op Goeree
en op liet 3 kilometer lange damei-
land in het midden van hel Brouwers-
havense Gat.
Aan het laadstation West-Repart wor
den op het ogenblik de zestien motor-
gondels. gele zweefkisten van een;
nieuw model en met aanzienlijk bete
re capaciteiten dan hun voorgangers,;
operatie nog zo'n 10 man .grondperso-;
neel'. Voor dit in Nederland spora-i
disch en dan ook nog zeer tijdelijk]
voorkomende beroep zijn in eerste
instantie de .oude bekenden' maar
weer eens opgetrommeld: de mannen
die ook boven de Grevelingen (1964)
en boven het Haringvliet (1970) als'
piloten met de gondels heen en weer'
schoven.
Meer capaciteit
Overigens zullen ze straks in zweef-j
tuig stappen, dat heel wat meer in
zijn mars heeft dan de rode motor
gondels van destijds. Het ziet ernaar;
uit dat de nieuwe gondels straks,
samen in circuit, 450 blokken per uur:
in het water zullen kunnen bombarde- j
ren. Dat is het drievoudige van de|
maximale capaciteit, die vorig jaar|
boven het Haringvliet werd bereikt, i
En die voorsprong is verkregen dank;
zij verschillende nieuwigheden in het;
systeem van de kabelbaan en het type!
gondel. In plaats van de voorgangers;
vier, kimnen deze gondels per rit zes
betonblókken van 2,5 ton in gewicht!
elk meenemen. Er komen meer gon
dels op het koord. Per overspanning
(dat is dus in de lus tussen twee
torens) kunnen nu twee gondels tege
lijk op de baan verschijnen. Al rij
dend en ook dat gaat nog iets
sneller dan vorig jaar kunnen de;
blokken worden afgeworpen.
De blokkenvoorraad is intussen ge
groeid tot 150.000 stuks. In lange'
banen staan ze hoog opgestapeld op
de laadplateau's bij West-Repart en op
het eiland Middelplaat, aan weerskan
ten van het sluitgat. Dat aantal zal
ook nodig zijn om de dam op hoogte
te brengen. Maar intussen zullen er
nog 60.000 van de .fabriek' aan Dintel-
mond worden aangevoerd om op de
opslagplaatsen in reserve te worden
gehouden. Een soortgelijke reserve-
voorraad .van het Haringvliet is intus
sen al in het sluitgat van de Brou-,
wersdam gedropt vanaf zolderbak-:
ken.
Kabelbaan
Het werkschema voor de kabelbaan
ziet er als volgt uit:
in februari en begin maart het
proefbedrijf en de opleiding van
gondeliers;
laatste week van maart, de hele:
maand april en begin mei vol be-:
drijf van de kabelbaan; er zal in die
periode dag en nacht worden 'ge
werkt, 100 uur per week; alleen in
de weekends hangen de gondels
stil;
- begin mei moet het sluitgat bij
Scharendijke zover zijn geblokkeerd
dat over de volle breedte nergens
méér water staat dan lot een ni
veau van —2 m NAP:
- medio mei: de blokkendam is tot
een niveau van NAP .primair ge
dicht'; dat wil zeggen; de blokken
zitten erin. maar de dam is nog
poreus.
Wanneer de gondels nog met het
afwerpen van de betonblokken bezig
zijn, wordt eind april ook al een
begin gemaakt met de zogenaamde
secundaire sluiting: de poreusheid van
de blokkendam zal dan langzaam
maar zeker worden opgeheven door
bovenstrooms grind tussen de schots
en scheef op elkaar gesmeten blokken
in te wassen. Per schip en via een
transportband wordt het naar de dami
gevoerd, in totaal zo'n 300.000 ton. Na
het grind komt het- zand klappen'
zuigers zullen het tegen de dam spui
ten, maanden aan één stuk, Tenslotte
de bekleding met asfalt en de voorzie-
ningen aan de teen van de dam in het'
vroege najaar. Het is de bedoeling dal
de dam in het sluitgat storm veilig de'
winter ingaat.
Caissons
In het noordelijk sluitgat Kous (900
m breed) zullen dus 12 doorlaatcais
sons en tegen de koppen van de dijk
Zie slot pag. 7 kol. 1J
fn het vonnis, dat de Haagse
rechtbank gisteren over de
vijfendertig Zuidmolukkers
heeft uitgesproken, staat een
opvallende zin. namelijk dat
j er .wellicht reden is voor be-
- zinning op de vraag of de Ne
derlandse regering, het Nederlandse
parlement en de Nederlandse volksge
meenschap zich in de afgelopen twin
tig jaren steeds voldoende bewust zijn
geweest van de Nederlandse verplich
tingen legenover het volk der Zuld-
Molukken'. Een tweede markante op
merking. de rechtbank zegt er reke
ning mee te hebben willen houden, dat
de zaak waarvoor deze verdachten
strijden .vanuit een diepe en eerlijke
overtuiging', voor hen een hoog rechts
goed vertegenwoordigt. In deze twee
citaten ligt de schrijnende problema
tiek van de Zuidmolukkers in Neder
land besloten. Gelukkig is de Haagse
rechtbank daaraan niet voorbijgegaan.
Het vonnis vestigt aldus de aandacht
op twee totaal verschillende we
relden. Daar is in de eerste plaats
Nederland, hel land, dat naar het oor
deel van de Zuidmolukkers de door
hen uitgeroepen republiek in de steek
heeft gelaten. Zij hebben dat als een
bitter onrecht ervaren, zij het dat dit
minder sterk werd gevoeld toen de
verhoudingen tussen Nederland en de
republiek Indonesia niet goed waren.
Tussen beide landen heersten destijds
felle spanningen, vooral veroorzaakt
door de kwestie Nieuw-Guinea. Men
stond gewapend te
genover elkaar,
waarbij groepjes In
donesische soldaten
probeerden afbreuk
te doen aan Neder
landse troepen ep Nieuw-Guinea. Al
dus ontstond op dat ogenblik een ei
genaardige relatie tussen enerzijds het
beleid van de Nederlandse regering en
anderzijds de opvatting van de Zuid
molukkers: men was aan beide kanten
tegen de politiek van de Indonesische
regering, zij het op totaal verschillen
de gror.cen. Na de regeling van het
geschil-West-Irian zagen Nederland en
Indonesië echter kans elkaar weer te
vinden, een toenadering die vooral
slaagde toen Soeharto aan het bewind
kwam.
De Zuidmolukkers beschouwden de
ze ontwikkeling als verraad van
Nederland aan hun zaak, zij voel
den zich in de steek gelaten door het
land, dat zij eeuwenlang trouw waren
gebleven. Niet zonder reden heelt nu
de Haagse rechtbank de vraag gesteld
of Nederland zich in de afgelopen
twintig jaar wel bewust is geweest
van zijn verplichtingen jegens dit volk.
Het antwoord moet helaas luiden
,Nee, Nederland heeft zich er weinig
gelegen aan laten liggen'. Toen de ver
houdingen tussen Nederland en Indo
nesië weer beter werden en allerlei.
relaties werden aangeknoopt, speelde
daarbij immers het probleem van de
Zuidmolukkers in Nederland vrijwel
geen enkele rol. Men vond het hier
een vraagstuk van ondergeschikt be
lang, ondergebracht bij het ministerie
van maatschappelijk werk. In feite
ging Nederland er van uit dat kon
overigens moeilijk anders dat de
republiek der Zuid-Molukken was ver
malen tussen de molenstenen van een
geschiedkundige ontwikkeling. Het
trieste was echter, dat men zich in
Nederland tegelijkertijd niet of onvol
doende realiseerde, dat de Zuidmo
lukkers zich bij deze loop der historie
niet wensten neer te leggen en dat zij
zelfs de gang der geschiedenis wensten
te ontkennen In feite haalde het Ne
derlandse volk nonchalant de schou
ders op om over te gaan tot de orde
van de dag goede verhoudingen met
de republiek Indonesia. Zo lag de zaak
in de Nederlandse samenleving.
Daarnaast is er die kleine wereld
binnen Nederland, die van de
Zuidmolukkers. afgesneden van
hun land van herkomst, desondanks
gelovend in hun (feitelijk onbestaan
bare) republiek. Op dat wereldje werd
vooral de aandacht gevestigd, toen vo
rig jaar een aanslag werd gepleegd op
de woning van de Indonesische am-
baSsadeur. De vijfendertig van Wasse
naar overtraden aldus op geweldda
dige wijze de Nederlandse wet met als
gevolg, dat zij naar Nederlands recht
voor een Nederlandse rechtbank moes
ten terecht staan. Bij de behandeling
van hun zaak werd duidelijk de
rechtbank heeft er in het vonnis op
gewezen dat zij hun daden hebben
gepleegd vanuit een eerlijke overtui
ging. er is tevens komen vast te staan
dat voor hen de republiek Zuid-Mo-
lukken een hoog rechtsgoed vertegen
woordigt
Het Haagse vonnis is een bewijs
voor de gespleten situatie, waarin
de Zujdmolukse bevolkingsgroep
in Nederland is terechtgekomen. Aan
vijfendertig Zuidmolukkers zijn nu
straffen opgelegd voor ernstige mis
drijven. in de Nederlandse samenle
ving gepleegd Tegelijkertijd echter
raakt dat deze verdachten niet: zij de
finiëren namelijk hun delicten niet
naar het m de Nederlandse samenle
ving geldende recht, maar toetsen hun
daden uitsluitend aan de maatschap
pij. die zij in het verre gebied in de
Banda-zee wensen te stichten. Het is
dezelfde gespletenheid, waarin in de
loop der historie vele revolutionairen
zich hebben bevonden zij werden
veroordeeld door een bestaande orde.
terwijl zij streefden naar een ver
nieuwde maatschappij. Soms werden
zij later door de gang der geschiedenis
in het gelijk gesteld, een gelijk waar
door zij achteraf tot martelaar werden
verheven He,t tragische met deze Zuid
molukkers is evenwel,, dat zij vermoe
delijk 'net martelaarschap niet zullen
bereiken: dé geschiedenis is tegen hen.
En dat maakt de vraag in het Haagse
vonnis nog weer klemmender: is Ne
derland zich wel bewust van zijn ver
plichtingen
Er is vooral na Wassenaar ge
lukkig sprake van enige bewust
wording. maar zonder precies te
weten wat er moet worden gedaan. In
de afgelopen twintig jaar zijn de Ne
derlanders en de Zuidmolukkers ver
der uit elkaar gegroeid dan in de eeu
wen daarvoor, terwijl ze toch samen
wonen in één land. Deze gespletenheid
is moeilijk te helen: nochtans zal het
moeten gebeuren. Hoe
