Het .ijzeren repertoire',
nog altijd vol troeven...
BUITENFORMAAT VOOR GESCHENK
OF VERSTROOIING
KERKEN IN 1970
NIEUWJAARSGROET
DVORAK
BEETHOVEN
BRAHMS
TSJAIKOWSKI
mmÊÊmmmmmKmÊÊÊBÊÊÊÊÊm
NA HET KERSTFEEST
provinciale zeeuWse couran
VAN EN VOOR DE DRAAITAFE
VAN BISSCHOP H. ERNST
Het IJzeren repertoire bloeit not
steeds zeer zowel In de concert
zaal als op de grammofoonplaat He
ziet er ook naar uit, dat het nog lani
niet is uitgebloeid. Phonogram heef'
afgelopen jaar een enquête gehouden
naar de gewoonten en achtergronden
van wie als .klassieke platen-kopers
kunnen worden aangeduid Kr bleel-
onder meer uit, dat jongeren tot der
tig jaar evenveel Beethoven. Brahms
en Tsjaikowsski Kortom: even veel
basisrepertoire kopen als ouderen-
Fr bleek bovendien uit, dat meer dan
de helft van de kopers van klassieke
platen 53 procent niet ouder is
dan dertig Jaar.
De enquête maakte Phonogram ook
duidelijk, dat longeren minder geld
per plaat uitgeven dan ouderen: tol
en met 21 jaar besteedt 21 pet meer
dan ƒ15 per plaat, van 21 tot 26 jaar
is dat. percentage 23 van 26 tot 31
jaar 34. van 31 tot 46 jaar 47 en
daarboven daalt bet tot 38 pet. Men
leerde er bovendien uit. dat de groep
regelmatige kopers van klassieke pla
ten in Nederland niet zó groot is, een
dikke honderdduizend mensen Ze ge
ven volgens Phonogram dan wél
250 per Jaar uit en dat schijnt aan
zienlijk meer te zijn dan de kopers
van populaire platen.
heeft iets nadrukkelijk, zijn tempi zijn
bi.ina altijd aan de langzame kant,
maar zijn vertolkingen klinken nooit
zwaar of log. de klankweefsels blijven
altijd transparant, zijn greep op de
structuur van de muziek is indruk
wekkend. Het gaat om vertolkingen,
die nog steeds toonaangevend zijn. De
schijf met de vterde symfonie bevat
als toegift de ouverture .Die Weihe des
Hauses'. Aan de opname warm en
open hoort men de leeftijd niet af
Eroica EMI IC 053-00501. stereo: Vier
de symfonie EMI IC 053-00500, stereo).
Een heel andere opvatting spreekt uit
een DGG-heruitgave met Beethoven
symfonieën. Men bracht de vertolkin
gen die Eugen Jochum met het Sym
fonie-orkest van de Beierse Radio
maakte van de eerste en de achtste
symfonie opnieuw in roulatie, ditmaal
in de privilegeserie. De Beethoven van
Jochum klinkt vriendelijk, gemoede
lijk, men is geneigd te zeggen: een
beetje aards Uitbundige humor moet
men van hem met name in de achtste
niet verwachten, maar levendig zijn
de vertolkingen wel en vol fijne in
strumentale trekjes zitten ze óók. Bo-
dien komen die trekjes prachtig
over in de opname (DGG 2538 074,
stereo).
Terug naar het ijzeren repertoire,
waarin de klad bepaald nog niet
schijnt te zitten. Vandaar ook een
aantal recent verschenen opnamen en
heruitgaven, die het beluisteren zeer
waard zijn. Beethovens symfonieën
bijvoorbeeld evidente klassieke top
pers door Otto Klemperer en het
Londense Philharmonia Orchestra
horen tot de beste, die op de plaat
zijn vastgelegd. De uitvoeringen circu
leren sinds 1960 in platenland en EMI
is nu begonnen ze opnieuw afzonder
lijk uit te geven: de derde en de
vierde symfonie bereikten onze draai
tafel. De .Eroica' dient daarbij als
promotieplaat in een serie Die gros
sen Dirigenten unserer Zeif
Terecht, dat men deze serie mei
Klemperer (85) is begonnen Hij geld!
als een van de markantste dirigenten
van deze tijd. Zijn musiceren ook
deze Beethovensymfonieën maken het
duidelijk is van een olympisch,
bijna verheven niveau, Zijn aanpak
In het ijzeren repertoire moet de
negende symfonie van Anton Dvórak
,Uit de nieuwe wereld' hoog genoteerd
staan, er zijn tientallen opnamen van
het werk in omloop Maar er zijn er
weinig bij, die het niveau halen van
de heruitgave, die in de Special-serie
van Supraphon verscheen: nvóraks
.Uit de nieuwe wereld', gespeeld door
het Tsjechisch Philharmonisch Orkest
onder leiding van Karei Ancerl. Een
.authentieke' uitvoering, vol sfeer
vaart en kleur en goed van opname.
Gewoon: een van de betere uitvoeiin
gen.
(Supraphon Special 2581 012, stereo)
Eén van de beste plaatversies van de
v lerde symfonie van Johannes
Brahms, - precies, die met de Passa
.".iglia-finale - kwam recentelijk uit
op EMI Dirigent Carlo Maria Glulini
en het Chicago Symphony Orchestra
zorgden ervoor Zij maakten met
Brahms' nobele vierde eigenlijk van
ijzer goud, zo fraai, evenwichtig en
doorzichtig is hun uitvoering. Giulim
laat de muziek vrijuit ademen, speelt
ze breed en verhalend alleen het
scherzo wordt in die aanpak iets te
week en bouwt de variaties van de
finale prachtig van sfeer op. Het Chi
cago Symphony Orchestra zorgt voor
fenomenaal samenspel, de opname
technici zetten dat fraaie klankbeeld
ruimtelijk en warm in de groef Een
nadrukkelijk aan te bevelen uitgav»
(EMI 1C063-02083. stereo)
Decca leverde recentelijk
een opmerkelijke bijdrage aan de uit
bouw van het ijzeren repertoire De
jonge Koreaanse violiste Kyung-Wha
Chung maakte op dit label haar plaat
debuut met één van de paradepaarden
uit de romantische concertliteratuur:
Tsjaikowski's vioolconcert. En met aan
de andere zijde een minder bekend
werk. het donkere, maar niet onvrien
delijke concert van Tean Sibeli
us.
Kyung-Wha Chung hoort tot die Jonge
talenten, die de laatste paar jaar als
een meteoor omhoog zijn geschoten
aan het muzikale firmament. Pinchas
Zukerman is ook zo'n virtuoos
samen wonnen zij trouwens in 1967
de eerste prijs in Amerika's zwaarste
violistenconcours (de Levenstrit com
petition) Wie de eerste opname "an
Kyung-Wha Chung beluistert, denkt
echter bepaald niet in de eerste plaats
aan virtuositeit
Twee kenmerken zijn in haai spel
naar ons gevoel bepalend voor de
indruk, die haar vertolkingen met het
London Symphony Orchestra onder
leiding van André Previn maken- haai
zuivere, wat .introverte' toon en het
feit, dat ze zonder omhaal - dat
betekent: zonder virtuoze schittering
op de muziek afgaat Het lijkt
erop alsol de niet geringe technische
problemen in beide concerten als ter
loops worden meegenomen Eén en
ander heeft tot gevolg, dat de uitvoe
ringen op het eerste gehooi wat vlak
en onpersoonlijk van expressie aan
doen, maar bij herhaald beluisteren
van de plaat geven de uitvoeringen
steeds groter voldoening- ze onder
strepen als het ware, dat het gaat om
concerten voor viool én orkest, de
muziek staat voorop. De opname -
mooi van balans - klinkt uitstekend
maar ietsje minder kernachtig dan de
doorsnee Decca-uitgave
Decca (SXL 6493, stereo)
Graay wens ik u een goed nieuwjaar
1971:
Vervulling van wensen en slagen van plan
nen. leniging van nood en oplossing van
problemen, geluk en vrede.
Wat zal hel nieuwe jaar ons brengen? We
weten het niet Soms zeggen we: het is
goed dat wij niet weten wat er komt.
want wc zouden het misschien niet kunnen
dragen. In het evangelie dat ons leert niet
bezorgd te leven, staat Maak u niet be
zorgd voor de dag van morgen, want de
dag van morgen zorgt voor zichzelj. Elke
dag heeft genoeg aan zijn eigen leed (Mt
6.34)
Een andere vraag is- Waf zullen wij in het
nieuwe laar doen"> Wie zullen wij zijn? We
weten het niet. Soms kunnen wij heel
anders voor de dag komen dan wij tevo
ren waren. Slechter of beter. Daarom vra
gen wn om een goed hart en een goede
geest. Dat God zijn geest niet van ons weg
neemt en ons bevrijdt door zijn aange
zicht f psalm 51).
Bij de overgang van het oude naar het
nieuwe jaar wil ik graag allen danken die
mijn zorgen hebben gedeeld en die hebben
geholpen Het zijn er velen.
Er zijn ook veel onbekenden bij die het
goede doen zonder aandacht te trekken.
Het is voor mij een heel aparte vreugde
af en toe van die stille werkers tegen te
komen Ik ben velen dank verschudigd.
De pastores van wie in het jaar 1970 veel
gevraagd werd: hun die zorg hadden
voor de kerkelijke financiën en hun die
hebben bijgedragen allen die deelnamen
aan de pastorale arbeid
Ik dank her die moea hebben gegeven:
ook hen die kritiek uitten of voorstellen
deden ben ik erkentelijk, bijzonder hen die
de goede onderlinge verhoudingen, waaro
ver we in ons bisdom blij mogen zijn,
hebben gesteund.
Moge hét u alien goed gaan.
H Ernst. Bisschop van Breda,
december 1970
BOEKEN EN BOEKJES in ongebruikelijke formaten ziet men tegenwoordig vrij vaak. Ze
hebben het uiterlijk van de klassieke boekenkast (met de mooi gelijke ruggetjes in reeksen)
waar sedert de pocketstroom de klad toch al in zat, helemaal gewijzigd. Maar zo gek als
Pier van Dijk het maakt met zijn nieuwe bundel .Dieptepunt' hebben we het nog niet ge
zien. Het is een slappe ringband met een ruggetje van ongeveer een decimeter hoog en blad
zijden van een kleine veertig centimeter lang. In de hoeken zijn gaatjes geponsd, en ten ge
rieve van hulpelozen staat er bij: .Deze bundel kan worden opgehangen. Waarschijnlijk past
hij niet in de boekenkast'.
HIJ bevat 24 gedichten," 2 ready-mades. een
kort verhaal vier foto's, een tekening en
een graflint (met Rust. Zacht er op)
Sommige bundels bevatten nog slechts 23
gedichten, omdat Pier van Dijk sedert
verschijnen er één heeft verworpen en
keurig weggeplakt in passende rouwkleur
:erecht We zullen hem nu maar niet
plagen door dat vers hier te citeren. Van
Dijk is dichter en schilder en thans 26
laar oud, dit Is zijn derde bundel. Diepte
punt', is, behalve dan door het uitzinnige
formaat, geen opvallend boekje Het beste
mogelijk:
Hij gooit zijn manuscript
van de zevende verdieping
de nacht in
Ziin poëzie valt op het stille weadek.
(Miedema Pers. Leeuwarden 1970.
f3.90).
Een ander buitenformaatje is .LXXX
Lijstjes', bevattend een selectie lijstjes zo
als gepubliceerd in de rubriek De Toe
stand' van de Nieuwe Linie tussen oktober
1968 en juli 1970. Zij bieden een heel apart
soort humor, een kortsluiting die ontstaan
kan door op een of andere manier enigs
zins samenhangende dingen onder elkaai
te zetten. Sommige lijstjes laten je volko
men koud. maar het geheel wordt op den
duur een vaak Idiote humor; hier volgen
een paar opmerkingen uit het .Ober'-lijst-
je:
Hê. wat nu een vleister op mijn bief
stuk?
Waa-om rolt u die gehaktballen onder uw
oksels?
Ober, heeft iemand dit al eens gegeten?
Ober. wilt u dit begraven?
Ober, kunt u die slakken nog inhalen?
Ober. deze fazant moet nog even naar
achteren.
Ober, mag ik weg
Bert Bakker. Den Haag, gal dit grappige
boekje uit, het kost 6.-.
Nog een paar buitenbeentjes: ,Het Oranje
boekje voor gebruikers', oftewel het offi
ciële shitboek.ie. dat op heel geestige wijze
zo ongeveer alles vertelt wat men maar
kan willen weten over hennep. Jacques
Veenstra en Herman Kluit stelden het
samen, Bert Bakker gaf het uit. Het kost
f 3.50. het ls bijzonder vermakelijk en
instructief tegelijkertijd
tn de reeks vierkante boeken van Bert
Bakker verscheen van Eden Gray .Het Ge
heim van de Tarot' (Vertaald door Wlm
Gijsen, 8.50) Bij dit boek kan men een
stel van 78 Tarotkaarten kopen, de 56 van
de Kleine Arcana en de 22 van de Grote
Arcana. De 56 zijn de voorlopers van de
gewone speelkaarten. De oudste Tarotkaar
ten die men nog kent, dateren uit het
laatst van de veertiende eeuw, maar de
geschiedenis van deze kaarten verliest zich
in de oudheid, volgens de een Egypte
volgens anderen China of India. Hoe dan
ook. ze hebben een hardnekkig duister
bestaan, en ze beleven thans een grootse
come back. Wie dus met behulp van deze
magische kaarten verleden of toekomst
wil leren ontsluieren, of enkel maar wat
wil mediteren, kan aan de hand van het
boek van Gray beginnen. Het is reusachtig
boeiend, maar men zij gewaarschuwd:
men dient er verschrikkelijk veel voor uit
zijn hoofd te leren, wie geestelijk lui is,
kan met de Tarotkaarten niets beginnen.
De kaarten zijn bijzonder aardig getekend,
ontworpen door Pamela Coleman Smith
en Arthur Edward Waite
.Stop hey. what's that sound' (Wicked Mes
senger) is een pop-boek, een kruising tus
sen muziek en plaatjes kijken, .zichtbare
pop-music', veel foto's veel teksten,
haast alles in het Engels, eerst, opgedragen
aan no one. thans aan Jimi, die uiteraard
ook vertegenwoordigd is, evenals Richie
Havens, Bob Dylan, Chuck Berry, The
Beatles en talrijke enderen, kijken we
goetj dan zien we zelfs ergens Bert Bak
ker. Het Is een nog al turbulent boek,
zoals het onderwerp beaamt, en het kost
9.50.
Boekjes die ook enigszins buiten het gewo
ne formaat vallen zijn de privé-uitgaven
van mr J. C. van Schagen. de Domburgse
Cahiers', waarvoor we reeds vaak de aan
dacht hebben gevraagd. We ontvingen nu
de no's XIV. XV en XVI, alle van novem
ber 1970.
XIV heet .Met één vinger', het zijn een
soort Europese haikoe, drie of vierregelige
korte gedichtjes in de verzwegen Japanse
trant, subliem soms, als dit:
het oude schutblad
dat daar doelloos nog wat zwik
te
het is verdwenen
Haast alle andere gedichten in dit boekje
zijn op hetzelfde thema van einde en
vergankelijk maar geen enkel is er zo
treffend als dit, de meeste zijn erg slapjes,
herhalingen en variaties..
XV bevat .Tactielen', 86 hekelversjes op
iet thema milieu-hygiëne Van enkele zien
we het verband daarmee echt niet. en
cerliik gezegd trof geen van alle zesentach-
ig ons als echt goed.
XVI is .Klein Vlooientheater', meer als
jrapje bedoeld. Hierin vindt men naast
jntzettend flauwe dingen iets erg geestigs,
namelijk dit:
ie mens mijn huisvriend
zei de vlo. ik ken hem al
van vóór de ijstijd
•ve jaagden samen mammoet.
Doch zo is het eigenlijk altijd bij Van
Schagen, hij selecteert, niet zelf, blijkbaar
laat hij dit aan zijn lezers over. Waf je op
den duur gaat opgeven, ontmoedigd door
zóveel kaf tussen het koren.
Paul Rodenko, van wie men. helaas, als
dichter niets meer hoort en die als essay
ist en criticus ook niet erg actief is de
laatste Jaren (te meer Jammer omdat hij
zo'n bijzonder markant dichter en essayist
is) heeft met .De Opblaasvrouwtjes' (en
andere stoute stories van Nu en Straks,
zoals de ondertitel luidt) een vederlicht en
ingenieus spot-esseffertje geschreven, spe
lend in een eindeloze toekomst en een
onpeilbaar verleden, en beginnend met een
-nan die verzint dat een man. een uitvin
der. om van zijn horrible épouse af te
komen een opblaasvrouw uitvindt, uiterlijk
niet te onderscheiden van een heel mooie
echte, en via allerlei computersystemen
ook in haar gedrag, behoudens dan con
structiefout jes. niet afwijkend van een echte
vrouw. Er blijft altijd één mogelijkheid: is
ze vervelend, even ffft en je laat haar
leeglopen, vouwt haar op en steekt haar in
ie zak tot je haar weer nodig
hebt
Op dit gegeven fantaseert Rodenko steeds
verder door, de vondsten zijn vaak prach
tig en het geheel vormt dan ook zeer
vermakelijke lectuur Knap zijn ook de
stories in de stories ingelast, kortom: vak
werk. Het enige wat ons, ook bij Roden-
ko's populaire bewerkingen van andere
verhalen wel irriteert is de soms al te
goedkope verbale dubbelzinnigheid in de
dialogen, die vaak niet boven een wat
geraffineerde schooljongensdubbelzinnig
heid uitkomt. Men brengt evenwel met, dit
dolle boekje gegarandeerd enkele heel ple
zierige uren door (Ooievaar 255, Bert
Bakker. Den Haag).
Verdere science fiction vindt men in het
dikke boek .Russiese S F', samengesteld
door Evert Maliangkay; een veertiental
verhalen die een verbluffende blik gunnen
in de ontwikkeling van de Russische scien
ce fiction van het laatste tiental Jaren, rn
deze verhalen is heel wat kritiek op Russi
sche toestanden verdisconteerd: in de let
terlijke fantasie blijkt mogelijk wat in de
gewone literaire fantasie tot een conflict
leidt. Ook dit boeiende boek werd uitgege
ven door Bert Bakker, het kost, gebonden.
14,50. Max Schroder vertaalde
31 DECEMBER 191
In de loop van dit Jaar lazen we uit een kerkblaadje dat de Here God eens vijf
maakte dominees had geschapen, voor ledcrdeel één. Toen hij met het scheppen van d
ze dominees klaar was. stond hij voor het probleem waar deze geplaatst moesten wordti
Daartoe zond hij vijf engelen uit om voor deze voorgangers een passende gemeente te zo*
ken. Deze hemelboden hebben met engelengeduld alle gemeenten op onze aardbol afp
zocht. Na lange tijd keerden zij terug. Eén voor één spraken zij: Here, wij hebben ut
opdracht volvoerd, maar nergens een bijpassende, volmaakte gemeente voor uw dom
nees kunnen vinden. Toen heeft de Here God besloten zijn volmaakte dominees ma»
niet uit te zenden. Die dominees hadden ook pastoors kunnen zijn. En zo zitten w
In de kerken met pastores die niet volmaakt zijn en met gemeenten die het eve
zijn. Een kerk, een gemeente is een gemeenschap van zondige mensen, met al de geril
gen van dien. Wat moet de Here God er een geduld mee hebben. .Gods geduld is
delijk van een andere kwaliteit dan de onze'.
Als we zo eens weer nagaan wat er In de
kerken gedurende het afgelopen jaar is
gebeurd, komen we in iedere kerk telkens
weer dingen tegen waarover we het hoofd
schudden en ons afvragen: moet dat nu
zo? Kan het ook niet anders? Blijft men
niet altijd in dezelfde problemen vastzit
ten? En dat. terwijl de wereld rondom ons
overal ln brand staat? We zullen hier
verder moeten gaan met de wetenschap
dat we geen volmaakte kerken hebben. In
de loop der eeuwen is het telkens weer
geprobeerd om een kerk te maken die
volmaakt was, althans, zoveel mogelijk.
Die poging is evenzovele malen op een
mislukking uitgelopen. Maar toch blijft de
gedachte leven dat men van de kerk. van
de gemeente iets anders verwacht dan
datgene wat in de wereld als normaal
wordt beschouwd, namelijk dat ieder
mens en ieder volk het eerst en het best
aan zich zelf denkt en daarna soms ook
nog wel eens aan anderen: soms ook niet.
Een kerk mag dan volop zijn een gemeen
schap van zondige mensen, in ieder geval
moet men daar ook nog een andere di
mensie kennen. Dat is de dimensie van
Gods Woord, dat ons altijd andere dingen
zegt dan die. welke wij uit ons zelf beden
ken. Wanneer we dan zo het jaar nog eens
nagaan, kunnen we van beide kanten voor
beelden noteren. Botsing van meningen,
geharrewar, onenigheid tussen de kerken
en in elke kerk afzonderlijk. De oude
Adam, mompelt men dan. Maar ook zijn
er zaken waarbij we kunnen constateren:
kijk, daar wordt nu ineens iets doorbroken
en dan kan er een vermoeden van die
andere dimensie opkomen, vooral wanneer
er iets blijkt van de gezamenlijke verant
woordelijkheid die de kerken in deze we
reld hebben.
Sinds president Nixon zich heeft beroepen
op de zwijgende meerderheid voor zijn
politiek, is deze uitdrukking dit Jaar ook
telkens weer opgedoken bij verschillende
kerken ln ons land. We vinden het een
gevaarlijke uitdrukking, want wat is dat.
die zwijgende meerderheid? Het kan zijn:
wie zwijgt, stemt toe, maar eveneens: wie
zwijgt, is het er (nog) niet mee eens. Het
gevaarlijkste is dat die zwijgende meerder
heid ineens kan omkeren, want ze zweeft
ergens tussen de i voorstanders van, een
bepaalde ontwikkeling en de tegenstanders
daarvan. Kunnen in ons land niet uit alle
kerken voorbeelden daarvan worden aan
gehaald?
De R-K Kerk heeft dit jaar het pastoraal
concilie afgesloten en men zit sindsdien te
dubben over de vraag op welke wijze dit
beraad (samen met andere kerken) moet
doorgaan, want er is hier iets losgewoeld
dat niet meer ongedaan kan worden ge
maakt. Het conciliestuk dat dit laar verre
weg de meeste aandacht heeft getrokken
is geweest de motie tot afschaffing van
het verplichte celibaat voor priesters. In
enkele gewone parochies heeft men een
enquête gehouden om er achter te komen
hoe het zat met die zwijgende meerder
heid en men is hier tot de slotsom geko
men dat er bij driekwart van de parochi
anen geen bezwaar is om een gehuwde
priester te aanvaarden. De discussies rond
om deze zaak zijn echter voorlopig tot
rust gekomen. De bisschoppen willen in
geen geval handelen buiten de wereldkerk
om. De paus heeft dit jaar een aantal
monologen uitgesproken om zijn diepe
droefheid tot uiting te brengen en het zijn
doornenkroon heeft genoemd dat zovele
priesters geen weg meer weten met het
verplichte celibaat. Hij bijt zich steeds
meer vast in de eeuwenlange traditie van
de hiërarchie en zo is dit alles als een
onverteerd brok blijven liggen. Ook dege
nen die in deze kerk tegen alle vernieuwin
gen zijn hebben zich laten horen. Al mag
men nu betogen dat het een minderheid is.
er blijft een diepgaand verschil van menin
gen welke in de R-K Kerk in ons land
steeds meer openbaar wordt en dat ln een
kerk die zich altijd zozeer heeft beroemd
op haar eenheid. Men denkt niet meer
gelijk, en dat heeft gevolgen.
In de andere kerken in ons land is even
zeer verschil van gedachten openbaar ge
worden, waarachter telkens weer lag een
verschil van houding tegenover brandende
vragen die er waren in eigen kring. Ver
ontrusten overal! We behoeven niet eens
te wijzen naar de Vrijgemaakte Gerefor
meerde Kerken om gedeeldheid te bespeu
ren. In andere kerken is deze er eveneens.
De synodes hebben geen gemakkelijke
taak in een tijd dat zovele zaken snel
verlopen. Eigenlijk komen ze altijd achter
feiten aan en overal heeft men een vrij
diepgaand verschil van mening moeten
constateren wanneer het ging om de toe
komst van de kerk. De vraag is bij allen
hoe het. nu zit met die zwijgende meerder
heid. Vandaar zovele aarzelingen, met als
gevolg een eindeloos durend gesprek, dat
in de meeste gevallen toch weer niet veel
oplevert. Maar. zolang men nog met elk
aar kan spreken, blijft men elkaar vast
houden en dat is altijd een lichtpunt.
Maar toch moeten we constateren dat
men voortleeft met het gevoel dat er iets
gebroken is of op het punt staat gebroka
te worden, wat weer nadelig is voor ht
getuigenis dat er van een kerk moet ut
gaan
In de NH-Kerk treffen we ook dit beei
aan Hier is het trouwens niet
laatste tijd. Dit jaar heeft de synode ee:
rapport over Israël aanvaard Het. Is a
aangenomen dat het niet als een herderliji
schrijven naar de gemeenten zal gaan
maar als een bijdrage tot gedachtenwis»
ling, wat het stuk zelf als een kerkelijk
houvast niet ten goede komt. Voorts kun
nen we wijzen op het geschil over he:
meedoen aan de actie .Kom over de bruz
ten behoeve van bepaalde nodig geachti
projecten in de derde wereld In het to>
mende jaar zou de R-K Kerk ook m»
doen. In jun- stelde de synode de beslij
sing uit In november werd besloten m«
te doen. echter met de ger. bond in de»
kerk tegen, omdat Rome meedeed. Di
herv kerk zit met deze geref. bond
haar midden, hoewel ze volhoudt de hen
kerk als haar moeder te beschouwen. Vat
een vrouw kan men zich laten schelden
Met een moeder gaat dit nu eenmaal niet
maar toch kunnen de verhoudingen
zijn, dat je een vraagteken achter dai
.moeder' kunt gaan plaatsen. Met de act»
.Kom over de Brug' doet de herv. keri
mee. Welke beslissing kon de synode ook
anders nemen om niet de Raad van Ker
Ren in ons land af te vallen. De ger. bond
doet niet mee. En zo zijn er langzamer
hand vele dingen waarbij een scheiding
ontstaan. De nieuwe bijbelvertaling deugi
niet. Het zingen van psalmen in nieuwe
berijmingen is door de ger. bond ontra
den. Over een nieuwe gezangenbundel kan
zelfs helemaal niet worden gesproken,
zending is apart. Met de algemene kerk
vergadering doet de bond niet mee. Ore
des gewetens wil kan men niet meedoen,
zo hebben we nog al eens gehoord, waar
bij wel eens vergeten wordt dat andere:
van oordeel kunnen zijn dat om des gewe
tens wil een andere weg moet wordes
gegaan. Toch zal niemand ontkennen dat
deze ger. bond een inbreng kan hebbes
maar dan niet op deze manier. Het be
hoeft ons ook helemaal niet te verbazen
dat er dit jaar contacten zijn gelegd tus
sen deze ger. bond in de herv. kerk en d«
verontrusten in de Ger. Kerken. Laten u
echter beide wel weten dat dit geen voort
gaande ontwikkeling betekent, maar eer.
teruggaan naar een kerk zoals die er ln
17e eeuw was.
Dit jaar zagen we in een oecumenisch
blad bij een illustratie de vraag: zijn het
de kerken die scheiding maken? Vanuit
het verleden gezien moet zo'n vraag stellig
bevestigend worden beantwoord en ook
nog kan de beantwoording niet volledlj
ontkennend zijn. Dit Is een ernstige zaak,
omdat het inhoudt scheiding waar deze er
niet zou moeten zijn. vervreemding, on
enigheid tweedracht Des te verheugender
is het dat we ook dit Jaar allerlei tekenen
hebben mogen zien van vastgevroren
houdingen die gingen ontdooien. Het blijkt
een heel gewone zaak te zijn geworden,
dat no kerkelijke vergaderingen, pastorale
concilies, diocesane beraden, synodes
prov. kerkvergaderingen en wat er noj
meer mag zijn, andere kerken wordes
uitgenodigd waarnemers te zenden. Dl!
geeft een verheugende openheid, die alleen
reeds weldadig werkt In het begin
jaar heeft de synode der Ger. Kerken, met
slechts enkele stemmen tegen, uitgespro
ken dat. zij in beginsel is voor de bevorde
ring van de eenwording van de plaatselij
ke kerken. Ze kon ook moeilijk anders,
omdat men op vele plaatsen in or
reeds veel verder was Wel wordt open
baar een tegenstelling tussen ,'t nieuwe
land' en ,'t oude land', met welke eers't
uitdrukking we bedoelen nieuwe v
bieden, stadsuitbreidingen, woonoorden
rondom industrievestigingen (Eindhoven
bijvoorbeeld) De nieuwe bevolking.
Jonger is, aanvaardt niet zo maar
wat er vroeger aan scheiding
lag.
Ook verheugend is dit jaar geweest dt
voortgaande ontwikkeling om tezamen tt
doen wat gezamenlijk gedaan kan worden.
We denken bijvoorbeeld aan samenwi
king op het gebied van de zending en het
bredere diaconale werk. De international
gebedsweek voor de eenheid der kerk
krijgt een grotere betekenis en dat
iets kon ontstaan als een oecumenisch
actiecentrum is verheugend. De kerken is
ons land ziin via het Ned. Bijbelgenoot
schap en de St-Willibrord Ver. bezig met
een gezamenlijke bijbelvertaling en ze zijc
zelfs betrokken bij een Chinese bijbel ore
via radio Hongkong uit. te zenden Allerlei
acties die vroeger gescheiden zouden zijn
gehouden, zijn nu samengevoegd. Joint
Church Aid voor Biafra. de reeds genoem
de actie Kom over de Brug', de actie
Solidaridad en andere Ze zijn alle tekenen
dat men elkaar als kerk volledig wil er
kennen en zo verder gaan Zo heeft men
ook dit jaar in de kerk moeten leven bU
de vraag Zou voor de Heer iets te won
derlijk zijn?
Toen de engelen van hen
heengevaren waren.
Lukas 2 15
Toen was de nacht voor de
herders in de velden van
Bethlehem weer even koud
als tevoren en na de heer
lijkheid des Heren die hen
omstraald had. was de
duisternis voor hen nog
donkerder dan voordien.
We hebben het kerstfeest
gevierd, een feest van licht
dat op velerlei wijze ge
maakt wordt en welk licht
voor ons in de donkerste
dagen (als het tenminste
goed is) een zinnebeeld wil
zijn van de heerlijkheid des
Heren. Het kerstfeest is
voorbij. De kaarsen zijn
opgebrand. De kerstbomen
worden opgeruimd. We zul
len het jaar moeten eindi
gen zonder engelen en zon
der dat alles waarmee we
de vorige week een bepaal
de sfeer hebben geschapen
In plaats van de kaarsen,
kerstballen en engelenhaar,
beijveren de winkeliers
zich nu vuurwerk aan de
man te brengen. En wan
neer dit spul met een luide
knal uit elkaar spat. zijn
we meteen weer terug in
de reële wereld waarin we
moeten leven, een wereld
die nog erger vuurwerk
kent: een wereld zonder en
gelen die zingen van vrede
op aarde: een wereld waar
in duivelen, klein en groot,
ieder op eigen wijze hun
krijgslied zingen, het lied
van Lamech uit Genesis 4.
We hebben het kerstfeest
gevierd. Ons is het kerst
evangelie verkondigd, het
zelfde evangelie dat de her
ders hebben gehoord. Al
was dit dan niet uit de
mond van een engel, de
goede boodschap blijft er
dezeltde om. De herders
wisten dat zij er bi) be
trokken waren. Zij hebben
geloofd wat hun als een
hemelse boodschap was
verkondigd Toen de enge
len van hen heengevaren
waren, hadden zij niets an
ders meer dan dat woord
En omdat zij dit geloven.
gaan ze naar Bethlehem
om Ie zien hetgeen hen
was bekendgemaakt
Geloof in wat van God)
wege verkondigd is. brengt
een mens in beweging-
Wanneer we het kerstfeest
gevierd hebben, moet er
iets op volgen waaruit
blijkt het geloof in en dt
gebondenheid aan Hem dit
ook voor ons geboren is-
Wat moet er nog gezegd
dat ongezegd is gebleven
en waarmee wonden ziin
geslagenWat moet er non
gedaan dat tot schade f'
verbittering achterwege 'f
geblevenDe dagen w
oud en nieuw vertellen om
dat we leven tussen ste
ven en geboren worden. 0
het kerstfeest hebben u'
gezongen Maak mij prtj
door Uwe banden, maai
mij rijk door Uwe nooi
maak mij blijde door U\i
lijdenmaak mij levend
door Uw dood. Een goedt
bede om er het jaar met
te besluiten.