PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
IN POLEN MEER
ZUIVERINGEN' IN
DE TOP VERWACHT
Bestuur ,Veerse Meer' in principe
achter nieuwe kosten-verdeelsleutel
Complete wisseling
Pleidooi van ARP
voor dienstplicht
van tien maanden
SPANJE GAAT STRIJDKRACHTEN
EORGANISEREN EN VERSTERKEN
Twijfel
VS aan
edoeling
Vloskou
Nieuwe
belichting
JONGEN DOOD EN VRIEND GEWOND
DOOR ZELFGEMAAKT VUURWERK'
Ifandaag
in d@
krant...
jaargang - no. 301
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE. GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dinsdag 22 dec. 1970
1
Zandzuiger op
zoek naar
Nehalennia
<p«g. 2)
WEK OVER BERLIJN
BEMOEILIJKT'
sHINGTON/pari js/ber-
I (DPA/RTR/AFP) De
inkaanse regering heeft de
net-Unie verweten dat de
moi;enilliedenbesprekingen
Berlijn worden bemoeilijkt
het hinderen van het ver-
naar West-Berlijn. ,De wes-
geallieerden menen dat
hinderen van het verkeer
m oproept over de Russi-
bereidheïd de toestand
Berlijn te verbeteren en
rast in de stad te bevorde-
aldus de Amerikaanse re-
^woordvoerder Robert
Joskey.
WARSCHAU (AFP) De verrassende ommekeer die zich zondag in Warschau met de verwijdering
van Wladyslaw Gomoelka en de overwinning van het tweetal Edward Gierek en Mieczyslaw Moczar
heeft voorgedaan is volgens waarnemers nog slechts een begin van een complete wisseling in het
Poolse machtsapparaat in de komende weken.
De buitengewone zitting van bet. parle-
ment. die op zeer korte termijn in i
Warschau zal plaatsvinden, zal een
goede gelegenheid zijn nog ingrijpen
ui dat de SPD-bijeenkomst in
i, waartegen de Oostduitse actie
Xbt„ niet ongewoon is en niet; in
met de belangen van hel vier-
sst.eden overleg Op de vraag of
t*riSaanse regering met deze
rag de eerlijke bedoelingen vanj
sen in twijfel wil trekken, ant-'
Be McCloskey dat dat onvermij- Foto. het oorlogstuig waarvan de
.want het. hinderen van het
Boodschappen
fciduitse kanselier Willy Brandt
boodschappen gestuurd aan
tn;k. Engeland en de Verenigde
b over de komende besprekingen
de beide Duitslanden over on
teer vervoersproblemen naar
i, zo is in Parijs vernomen,
dag zullen de Westduitse staats-
3tisEgon Bahr en zijn Oostduit-
llega Michael Kohl hierover in
IBerlijn overleggen,
ns diplomatieke kringen in Pa-
un de Oostdiiitsers bereid met
«n .doorgangs'-regeling te slui
Mr het verkeer van en naar
Arlijn. De Westduitsers zouden
met liet oog op de rechten van
eitelijke geallieerden in Berlijn,
i op een regeling door de grote
warna de beide Duitslanden de
«bclic details zouden regelen.
1 knapen hun vuurwerk hadden ijcmaaui.
HEELSUM (anp) Doorzeefd met scherven is de 15-jarige B
Budding uit Heelsum maandagavond om het leven gekomen nadat
ccn zelfgemaakt stuk vuurwerk tijdens het aansteken was ontploft, j
Zijn evenoude metgezel J. Renema uil dezelfde plaats werd hierbij zwaar
gewond aan borst, onderlichaam en een oog. Hij is in een ziekenhuis in
U'age.iingen opgenomen. Zijn toestand is vrij ernstig, aldus de politie.
Het ongeluk gebeurde omstreeks half acht midden op de Bernardus Arpij-
straat in Heelsum. De Jongens hadden het vuurwerk waarschijnlijk vervaar-1
digd uit een oude ijzeren gasbuis met kruit van oude munitie die zij haddenl
gevonden.
der wijzigingen in de samenstelling i
van de regering aan te brengen. De
speculaties hebben wat dit betreft hun'
weg al door de Poolse hoofdstad ge-1
vonden. De vooruitzichten die het
meest waarschijnlijk lijken tonen aan
dat de huidige eerste minister Jozef
Cyrankiewicz. a! 25 jaar in functie,
ondanks de vele situatiewijzigingen
die zich van tijd tot tijd in Polen
hebben voorgedaan, zijn plaats zou|
kunnen afstaan in ruil voor een eer-!
voller baant je.
Men denkt, daarbij aan de functie van
president van de staatsraaddie nog
steeds wordt ingenomen door maar
schalk Spychalski, al heeft hij dan
zijn zetel in het politburo verlo
ren.
Onder de eventuele plaatsvervangers
van Cyrankiewicz is de meest genoem-
de naam die van Pjotr Jaroszewicz.
de huidige vice-premier wiens lnzlch-
ten op het terrein van de economie
bekend zijn. Het schijnt in ieder geval
uitgesloten dat generaal Moczar aan
het hoofd van de regering zal worden
geplaatst. Het is vrijwel zeker dat hij
zijn rol achter de coulissen zal spe
len.
Maatregelen
a
Wat betreft de maatregelen die moe-1
ten worden genomen om weer een
normale situatie in het land te ver
krijgen heeft de nieuwe eerste secre
taris van de partij al duidelijk omlijn
de plannen ontvouwd tijdens zijn toe
spraak via de televisie zondagavond,
vóór alles gaat het om het hervatten
van de dialoog met de arbeiders en
(Zie slot pag. 3 kol. 1
WARSCHAU, M1ECZYSLAN
MOCZAR. secretaris van de cen
trale comité van de Poolse com
munistische partij. .Moczar, die
verantwoordelijk is voor de vei
ligheid en de stri;dkrachten is
de leider van de zogenaamde
.partizanen'. Hij is voorstander
van de harde lijn en jarenlang
opponent van de ajgetreden
Gomoelka.
Maenen (kvp): soldijverhoging
de onvoldoende bezetting van het le
ger.
De PvdA had eerder op de dag a'
Zie slot pagina 11 kolom J
%a*t!i]* J
OM GEVAAR VAN COMMUNISTISCHE OMWENTELING TEGEN TE GAAN
RID (AFP) Vice-presi-
Luis Carrero Blanco heeft
idagavond bekend gemaakt
de Spaanse regering de
fachten van het land gaat
Ioniseren en versterken om
het gevaar van een com-
sehe omwenteling in
5]e noemde tegen te gaan.
•Jarige admiraal gaf te kennen
Mmmunistisehe invloeden, zowel
Ésthf als Chinese, achter de guer-
'bweging van de Basken werk-
i waren en tevens verantwoorde-
uren voor de tegen de regering
8tf activiteiten in Spanje, gedu-
dtafgelopen weken.
~fen van de Cortes (het parle
applaudisseerden luid toen hij
1 ae economische toestand van
bet nu mogelijk maakte meer j
laan uitgeven voor de strijd-'
De vice-president zei dat het
het communisme blijft: niet-
ifflistische landen tot hun sys-
Jver te halen. .Natuurlijk zij wij
a die landen", zei hij. Carrero
die op een nerveuze wijze
sprak met een 25 pagina's tellende:
tekst voor zich, zei dat communistï-j
sche infiltratie zich langs drie wegen i
voltrekt: Algemene oorlog, beperkte I
oorlog en revolutionaire oorlog. Deze|
laatste vorm is in Sianje rei
laatste vorm is in Spanje geprobeerd
waarbij de Baskische separatisten
werden gebruikt en leden van hun I
guerrilla-organisatie, de ETA. De vice-
president. een conservatieve man
waarvan men verwacht dat hij gene
raal Francisco Franco als hoofd van
de regering zal opvolgen, zei dat Godi
niet toe zou staan dat Spanje het
risico zou lopen van een beperkte
oorlog. Hij zei dat het land zich
afdoende diende voor te bereiden eni
zijn militaire potentieel op de noodza-!
kelijke wijze diende op te bouwen i
zodat zijn macht afdoende zou zijn!
om dat risico te neutraliseren, of in
ieder geval om het met succes tegen
Wellicht gratie?
Ondermijning
In de wandelgangen van het parle
ment werd onmiddellijk algemeen ver
ondersteld dat de ferme toespraak
vai. Blanco het generaal Franco mo
gelijk zou maken eventuele doodstraf
fen die in het proces van Burgos
zouden worden uitgesproken te mati
gen tot gevangenisstraffen.
Men zei dat de toespraak kon worden;
uitgelegd als een waarschuwing aanl
ETA dat in de toekomst nieuwe acti-l
viteiten met harde hand zouden wor-|
den neergeslagen. Blanco zei voorts
dat de westelijke wereld het slachtof-l
fer is van een voortdurende toene-;
Om landen moreel en economisch tej
ondermijnen worden stakingen geor
ganiseerd waarvan de arbeiders zeil'
de voornaamste slachtoffers zijn en
worden in de universiteiten revolutio-;
nairc acties ondernomen.
Carrero Blanco zei dat de ETA ver-|
antwoordelijk was voor drie moor
den. waaronder die van ae inspecteur
van politie waarvoor zes van de Bas-
ken terecht hebben gestaan. Hij zei.
dat indien dit nodig blijkt voor de',
vernietiging van de ondermijnende ac-;
tivit.eit.en de rechten van het individu
(Zie slot pag. 3 kol. 5)
Maar dan moet wel
iedereen in dienst
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Het AR-tweede-
kamerlid Walburg heeft giste
ren tijdens de behandeling van
de begroting van defensie in de
tweede kamer een lans gebro-j
ken voor een verkorting van de
diensttijd tot tien maanden.
Deze diensttijd moet dan wei
door iedereen worden vervuld.
Slechts in exceptionele gevallen
mag daarop een uitzondering i
worden gemaakt. Volgens de
heer Walburg kan het leger
korps dan uit negen brigades
blijven bestaan. Drie hiervan
zijn paraat en volledig bezet,
drie zijn met klein verlof en
drie met groot verlof.
De suggestie van het kamerlid zou I
betekenen dat iedereen in werkelijke
dienst wordt geroepen en gedurende
tien maanden deel uitmaakt van een
zogenaamde parate brigade. Daarna
gaat men met klein verlof maar blijft
deel uitmaken van een van de drie
brigades. De betrokkenen moeten dan
binnen 24 uur in werkelijke dienst
kunnen zijn.
Veertien maanden later gaat men met
groot verlof en loopt de regeling ver-1
der op de normale manier zoals zij'
nu al fungeert. De heer Walburg zette i
dit plan uiteen ingegeven, zoals hij
zei. door de zorg van zijn fractie over
KOUDE DAGEN
VOOR KERST
(Van onze weerkundige mede
werker)
(«PD Juist rond deze kortste
dagen van het jaar gaat het wat
winterser worden. In de koude
van de IJszee afkomstige lucht
vielen gisteren de eerste
sneeuwbuien van dit seizoen in
ons land. Een groot verschil
met verleden jaar. want toen
had men in De Bilt al zestien
sneeuwdagen genoteerd staan.
Wij gaan wat kouder in de rich,
ting van de kerstdagen.
De koude luchtlaag wordt verti
caal dikker, waardoor de vorst-
grens op slechts 200 meter
hoogte is komen te liggen Tij
dens nachtelijke opklaringen
wordt in de kustgebieden een
temperatuur van om het vries
punt. in het binnenland lichte
vorst gemeten. Gevaar voor
gladde wegen is hierbij groot
geworden.
De temperatuur zal in de ko
mende twee dagen nog een klei
ne daling te zien geven doord3i
langs Noorwegen nog wat kou
de lucht onderweg i« De buien,
met hagel en sneeuw, zijn het
meest actief in de kustprovin
cies als gevolg van het relatief
nog ongewoon warme zeewater
van ongeveer negen gra
den.
MET INGANG VAN JANUARI 1972
Prijzen
MINISTERIE van econo
me zaken verwacht dat de
^stijging door de wijziging
het btw-tarief volgend jaar
Wpctzal komen. (pag. 17).
Gevaarlijk
N'KV STELT de regerings-
verantwoordelijk voor
treffen van een onjuiste en
sraarlijke maatregel. pag. 11).
•Nieuws uit Zeeland op de
kina's 2, 5, 7 en 12.
Binnen- en buitenland op
«éna's 1, 3 en 11.
Bpoif op pagina 13.
Itelevisie op pagina 15.
MÉÉR KOSTEN
VOOR GOES
MIDDELBURG Het alge
meen bestuur van ,Hët Veerse
Meer' heeft maandag weinig i
moeite gehad in principe ja tej
zeggen tegen een nieuwe ver
deelsleutel van de kosten, die
voor rekening van de deelne-;
mende gemeenten en provin- j
cie komen. Voorzitter A. L.i
van Geesbergen deelde mee. dat;
er naar wordt gestreefd deze]
nieuwe verdeling van de kosten
per januari 1972 in te voeren.'
Omdat deze zaak een wijziging
van de gemeenschappelijke re
geling noodzakelijk maakt, zalj
het dagelijks bestuur met een'
voorstel bij de gemeente komen,
waarna het algemeen bestuur
komend voorjaar een definitie
ve beslissing over de verdeel
sleutel kan nemen.
Basis voor de vlotte beha tide-!
ling van het voorstel in bet algemeen
bestuur van .Het Veerse Meer' vorm
den een nota met .alternatieve' ver
deelsleutels van liet ETI en de PPD
plus het beleidsadvies van het dage
lijks bestuur. Dat beleidsadvies nu
werd door de vergadering als .een
vondst' gekwalificeerd en kwam op
het volgende neer: de kosten voor liet
apparaat (directie, secretariaat, 25
procent van het totaal) naar rato van
liet aantal Inwoners verdelen over de
gemeenten, met een provineiebijdrage
van 25 procent, de algemene kosten
gelijk over de deelnemende gemeen
ten verdelen, met opnieuw 25 proeent
subsidie van de provincie. Voor de
gemeenten kwam men dan tot deze
bijdragen-preeentages: Arnemuiden 13.
(voor 1070 en 1071: 11). Goes 23 (nu
20), Kortgene 13 (nu 14). Veere 13'
(nu 14). Wissenkerke 13 (nu lfi)
Door die percentages te volgen stelde:
het algemeen bestuur zich ook achter
de uitgangspunten, die het dagelijks;
bestuur ten aanzien van de kostenver-.
deling had geformuleerd. De gemeen-
ten Arnemuiden. Kortgene, Veere en!
Wissenkerke hebben praktisch een ge-i
lijk te stellen belang bij de recreatie
ve ontwikkeling van het Veerse Meer;
gebied: een relatie met het aantalj
inwoners van de verschillende ge-:
meenten dient tot stand te worden
gebracht: deelname van andere ge
meenten aan de gemeenschappelijke
regeling moet niet relevant worden;
geacht, nu op goede gronden de bij
drage van de provincie kan worden
beschouwd te zijn verleend voor de
recreanten van buiten de Veerse Meer-
gemeenten.
Redelijk
De discussie over de verdeelsleutel
was kennelijk tot verrassing van
voorzitter A. L. van Geesbergen
kort. 'Men onderschreef de visie van
het dagelijks bestuur, ,dat het uiterst
moeilijk, zo niet onmogelijk Is alle1
aspecten, waarmede in feite rekening
zou moeten worden gehouden, ook
daadwerkelijk in de verdeelsleutel te
'verdisconteren'. .Er is een juiste op
lossing gevonden.' zei burgemeester A.
Hack van Arnemuiden en burgemees
ter P. I. Evers vond: .Een ideale
sleutel bestaat niet. maar wij gaan zo
graag akkoord'. En de heer J. A. Mol!
uit Veere: .Er is naar een redelijke
verdeling toeberekend'.
Jhr mr G. Rutgers van Rozenburg
betoogde, dat hij in de verdeelsleutel
de factor van de oeveriengte per ge
meente had gemist en meende, dat dit
toch als een reèel kostenpunt kan
worden aangevoerd. De heer Van
Geesbergen .Ook deze aspecten zijn;
in het dagelijks bestuur aan de orde:
geweest, maar dan zou men ook het:
aantal recreanten per gemeente kun-,
nen aanvoeren. Men zou dan ook
moeten vragen welk stuk van de oe-,
ver bruikbaar is voor de recreatie,
het zou een en ander een stuk moeïlïj
ker maken. Het gaat in principe om
de recreatieve belangen.
ter Van Geesbergen aan het begin van'
de vergadering had gedaan; de mede
deling namelijk, dat de deltadienst
der domeinen in Breda die ging
over het onderhoud van het Veerse
Meer is opgeheven. Op een vraag
van het bestuurslid iie: de heer Var.
Geesbergen weten, dat .zonder belang
rijke steun van de rijksoverheid het
onderhoud niet door net Veerse Meer
zal kunnen gebeuren'. Hij liet weten,
dat het dagelijks bestuur nader met
het rijk zal overleggen ten aanzien
van het beheer en het onderhoud van
de Veerse Meer-gronden buitendijks
Betrokken
Directeur II. P. Huijsni.ui verklaarde
daarop, dat het verdwijnen \an de
deltadienst der domeinen een nogal
belangrijke verschuiving kan beteke
nen. .Het Is mogelijk, dat een andere
rijksdienst hel beheer en onderhoud
van de gronden zal overnemen, het
kan ook zijn, dat het Veerse Aleer dit
kan krijgen. Subsidie is daarvoor niet
uitgesloten, al gaat dat niet verder
dan 75 procent'. Hij achtte het nood-
Zie slot pag. 7 kol. 6
Cspelen zich nu en dan op
W")(W 1,1-1 wereldloneel Rebeui
tenlssen af. die plotseling
- en achteraf een nieuwe
belichting krijgen, waardoor
het mogelijk wordt ze in een
- breder verband te bezien. Het
verdrag Bonn Warschau is zulk een
evenement de sociale onlusten van de
afgelopen week en de recerlnsa wisse
ling tijdens het weekeinde m Polen
geven het verdrag met West Duitsland
een wat ander accent dan tot nu toe
naar buiten is gekomen. Tot voor kort
werd het nieuwe verdrag in de eerste
plaats als een verzoening gezien, voor
het eerst weer mogelijk ginds 1939. Dat
was ook wel zo. het ging inderdaad
om een verzoening, maar voor Polen
stond er veel meer op het spel en dat
nu hebben de gebeurtenissen van de
afgelopen week duidelijk gemaakt.
Polen maakt a) sinds maanden een
periode van grote economische
moeilijkheden mee. een verschijn
sel dat in hei westen slechts spaar
zaam werd gesignaleerd Het altijd
goed Ingelichte Britse blad The Eco
nomist wijdde er in oktober een ar
tikel aan en daarin werd de Ironische
opmerking van een Poolse huisvader
geciteerd: .Als mijn vrouw gaat win
kelen en ze blijft drie uur weg, behoef
ik er niet bang voor te zijn, dat ze
zich te buiten gaat aan allerlei over
dreven inkopen: ze komt thuis met
een kilo aardappelen en een homp
worst'. De Poolse kranten bevatten al
maandenlang allerlei discussies over
noodzakelijk geachte economische her
vormingen. maar in de praktijk kwam
daar niets van terecht. Inmiddels ls
wel duidelijk ge
worden. dat de so
ciale onrast van de
afgelopen weck m<-t
op zichzelf stond ln
augustus al circu
leerden er berichten In Warschau, dat
in fabrieken en mijnen in Siiez-.e werd
gestaakt en op het platteland deden
zich ook allerlei moeilijkheden voor.
Zo was er een tekort aan allerlei Ie
vensbehoeften: vlees, boter, vers fruit.
Voor dit falen van de economie werd
de regering Gomoelka verantwoorde
lijk gesteld: dit regime had geen kan*
gezien om het levenspeil op redelijke
hoogte te brengen. Toen ook nog -
recentelijk de prijzen van voedings
middelen omhoog gingen, braken in
alle felheid sociale onlusten uit.
De regering van Gomoelka zag het
echec van haar economische po
litiek al maandenlang op zich af
komen, maar werd nochtans door
Moskou gesteund. In dit beeld nu
krijgen de onderhandelingen met West-
Duitsland een opvallend reiiëf: het
ging Gomoelka en de zijnen niet in de
eerste plaats om het verzoenend ge
baar ai zal dat ongetwijfeld op de
achtergrond hebben meegespeeld --
maar het was hun vooral begonnen om
economische steun uit West-Duitsland
Die was dringend nodig. Vandaar, dat
in augustus van alt jaar enige nervo
siteit onder de Poolse regeringsleiders
werd gemeld: Brandt was wel naar
Moskou geweest, maar het bleef nog
onduidelijk of er definitieve onder
handelingen met Polen konden volgen
In diezelfde maand kwamen de leiders
van de Warschaupactlanden in Mos
kou bijeen en bij die gelegenheid werd
van Poolse zijde er op aangedrongen,
dat het licht groen zou worden gezet
voor onderhandelingen tussen War
schau en Bonn. De Russen bleken er
vóór te zijn en meenden dat zelfs
enige haast geboden was: Moskou
wenste om allerlei tactische redenen
een sfeer van ontspanning in Europa.
Gomoelka aarzelde niet: de onder
handelingen begonnen dit najaar.
De economische betrekkingen tus
sen zijn land en Bonn waren tevoren
al enigszins verbeterd, namelijk in
juni, toen tussen West-Duitsland en
Polen een handelsakkoord was geslo
ten o.a. over levering van vee. v;
en kolen. Maar Polen wilde 't-a
moest i meer: er werd gedacht aan
leningen, aan nauwe relaties met de
EEG en aan technische hulp. In dit
alles was de voornaamste drijfveer ge
legen voor het Poolse streven naar
ontspanning met West-Duitsland: de
hulp uit het westen was dringend no
dig. hoe dringerri is de afgelopen week
wel gebleken. Politiek gesproken was
het verdrag met West-Duitstand eigen-
hik niet meer zo heei erg interessant,
al bleef het spectaculaire kanten hou
den. Gomoelka had er namelijk aan
vankelijk op gespeculeerd, dat War
schau en Bonn een akkoord zouden
bereiken vóórdat een verdrag in Mos
kou zou worden gesloten: hij voelde
zich de bruggenbouwer tussen oost en
west en meende stellig da; de weg
van Bonn naar Moskou over Warschau
zou lopen. In dit opzicht misrekende
hij zich echter: Brandt tekende het
verdrag met Sowjet-Rusland in de be
roemde Catharina-zaa! van het Krem
lin nog vóór definitieve onderhande
lingen met Polen begonnen Strikt ge
nomen bevatte dit Moskouse verdrag
al zoveel garanties, dat Polen zich
eigenlijk geen zorgen meer hoefde te
maken, zijn grenzen werden gegaran
deerd.
Tegen deze achtergrond nu moet het
recente Pools-Duitse verdrag wor
den gezien, een achtergrond die
plotseling fel wordt belicht, nu ln
Warschau een regeringswisseling nood
zakelijk bleek. Een nieuwe groep heeft
er thans de macht in hancen. de
technocraten, zo worden ze althans
genoemd Hun opdracht is vooral de
economie van het land weer op gang
te brengen en daarvoor zuilen ze ver
moedelijk westerse hulp niet afwijzen,
zodat het akkoord met Bonn ook wel
in hun schema past. Het is echter de
vraag hoe met r.ame de publieke opinie
ir. West-Duitsland op de jongste ge
beurtenissen zal reageren: zal Brandt
zijn verdrag geratificeerd krijger, nu
allerlei ideele kanten zo sterk econo
misch beïnvloed blijken «e zijn?
