PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ONRUST IN POLEN
)UURT NOG VOORT
Provincie nu in havenschap Vlissingen
HYSTERISCHE MENIGTE
JUICHT
FRANCO
TOE
Deemoed hij
moed
Vandaag
in de
krant...
97C
*m-ï jaargang - no.
298
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Vrijdag 18 december '70
VIJFTIEN TOT TWINTIG DODEN
[AU (RTR - DP A - AFP - AP) Premier Cyrankiewicz j
Polen heeft donderdagavond bekendgemaakt, dat bij de on-
ken der afgelopen drie dagen in Gdansk en andere plaatsen
ia de Poolse Oostzeekust tussen de 15 en 20 mensen om het
en zijn gekomen en enkele honderden zijn gewond,
■^ens inlichtingen van de Zweedse televisie zijn de stakingen en
"1;orust in de havensteden Gdansk, Gdynia en Sopot nog niet
fr einde. Op de binnenplaats van de Russische ambassade in
zou gisteravond een bom zijn ontploft-
De Warscliause correspondent van de
Zweedse televisie heeft onder meer!
ftemeld, dat ook donderdag in Gdansk!
nog gestaakt werd. In Gdynia steun-1
den stakende arbeiders met betogin-!
gen agitatie van jongeren. De drie
zo juist genoemde steden zouden volle
dig van de buitenwereld afgesloten
zijn. Maar troepenbewegingen heeft
de Zweedse correspondent niet waar
genomen. Hij heeft hiervoor de ver
klaring dat de Poolse autoriteiten!
blijkbaar elke provocatie van de be-;
volking willen vermijden.
De Poolse premier verklaarde gisteren!
in een radio- en televisie-uitzending I
dat er op leden van de militie en op
militairen geschoten was. In de loop
van de gebeurtenissen van deze week.
aldus Cyrankiewicz, waren de orde
troepen gedwongen geweest van hun
wapens gebruik te maken. De Poolse
regeringsleider gaf te kennen dat de
onlusten niet beperkt geweest waren
tot de zone Gdansk-Gdynia, maar dat
zij zich ook voorgedaan hebben in
Szszecin (het voormalige Stettin). Hij
zei voorts dat .vijandige machten'!
nieuwe haarden van anarchie trachten,
te scheppen en het werk in de bedrij
ven en het leven in Polen pogen te
ontwrichten.
het geval zijn te Zeran. een van de
industriële voorsteden van Warschau,
waar zich de automobielfabrieken be
vinden, die als een communistisch bol-,
werk worden beschouwd Uit de be-!
richtgeving van de Poolse pers- en
radio-instellingen wordt vernomen dat;
momenteel in het gehele land partij-
bijeenkomsten, zowel op regionaal als
provinciaal niveau plaatsvinden. Men:
houdt er zich voornamelijk bezig me',
de voorbereidingen van de economi
sche doelstellingen in het komende
jaar en met de onlangs gehouden
plenaire zitting van het centrale comi
té.
De Poolse regering heeft Inmiddels de
stakende havenarbeiders In Gdansk
opgeroepen het werk te hervatten.
Volgens de Zweedse omroep heeft ze
daaraan tevens de belofte verbonden
dat de lonen zullen worden verhoogd
ter compensatie van de onlangs aan
gekondigde prijsverhogingen.
Hl
li gereageerd
7 dec ei
U'i
MADRID —Het Spaanse staats
hoofd generalissimo Francisco
Franco neemt de toejuichingen in
ontvangst ran een menigte van
ongeveer 100.000 mensen De be
toging werd gehouden om steun
SITUATIE DOET DENKEN AAN 1946
Tragisch'
'ite Poolse is bezig met het
jIntel tan de ravage in een win-
:r. Gdansk.
iïEER ALCOHOL
CONTROLE-ACTIE
VAN POLITIE
De Poolse premier verklaarde, dat
drie dagen lang Gdansk en het Poolse
kustgebied het toneel zijn geweest
van onlusten. Vele openbare gebou
wen waren in brand gestoken en ver
nield. .Er waren tragische botsingen,
waarbij de ordetroepen genoopt wer
den .van hun wapens gebruik te ma
ken. Er zijn slachtoffers gevallen, zo
wel militiemannen als burgers. Dit
zijn de pijnlijke gevolgen van gebrek
aan redelijkheid en begrip en gevoel
van verantwoordelijkheid aan de zijde
van diegenen die hun werk in de steek
lieten en de straat opgingen, waar
door zij avonturiers en vijanden een
kans gaven, vandalisme te plegen en
te moorden en te plunderen," aldus
Cyrankiewicz.
Nachtwake
3ECHT (ANP) Donderdagavond
ijd- e rtf uur is de centrale politie
rirrscommissie in samenwerking
k Veilig Verkeer Nederland en de
rtorscommissie van het openbaar
ssterie een grote landelijke alcohol
«rolMctie gestart, waaraan door
Ifele Nederlandse politie werd deel-
töie, gekoppeld aan de actie j
asje op, laat je rijden' van Veilig
Sar, had ten doel met het oog op
temende feestdagen het publiek
:pj3!s te doordringen van de geva-
ttai het gebruik van alcohol in
«rokeer.
I de actie werden, evenals in voor
at jaren, op circa 600 controle-
sai verspreid over geheel Neder-
d. weggebruikers door ongeveer
politiemannen gecontroleerd op
'gebruik. Daarnaast waren ook
punten in de controle betrok-
t zoals de autopapieren, de verlich
ten de banden.
werden aan automobilisten,
-sn nuchtere kijk hadden op het
ör in totaal enkele t,i?ndui zenden
sriltjes met het .glaasje op' actie-
uitgereikt. De actie was van-
I-raad om 4 uur afgesloten.
BOEK VAN HOLLAND
Hm NIEUWE DUINEN
HAAG (ANP) In de loop van j
zal, als gevolg van de werken I
havenmond van Hoek van j
,ln totaal 14 miljoen kubieke
w tand vrijkomen. Rijkswater-;
V" heeft het plan deze hoeveelheid!
'worden van dc Noorderdam bij1
'zn Holland te storten en op te
In bepaalde grote steden in Polen zijn!
door de autoriteiten een aantal voor
zorgsmaatregelen getroffen naar aan
leiding van de onlusten. In Warschau!
is de militie versterkt en zouden spe
ciale ploegen gevormd zijn voor even
tualiteiten. In de grote fabrieken en
industriële complexen zouden de acti
visten van de communistische partij
gemobiliseerd zijn voor een dag- en
nachtwake. Dit zou in het bijzonder
ROTTERDAMSE
GARANTIES
VOOR STIMEZO
ROTTERDAM (ANP) De gemeente
raad van Rotterdam heeft donderdag
definitief aan de Stichting voor Me
disch Verantwoorde Zwangerschaps
onderbreking (stimezo) garanties ge
geven voor rente en aflossing van een
door Stimezo af te sluiten lening
400.000 voor een abortuskliniek In
Rotterdam.
Enkele weken geleden accepteerde de
raad al een initiatiefvoorstel van enke
le leden van de PvdA. D'66, VVD en
CPN om Stimezo een dergelijke ga
rantie te geven.
Per 1 januari a.s
VIERHONDERD GULDEN IN DE
OVERHEIDSSALARISSEN -
33,35 PER MAAND ERBIJ
DEN HAAG (GPD) In de salarissen van het overheidsperso
neel zal met ingang van januari de extra inkomensverbetering van
vierhonderd gulden worden verwerkt. De ambtenaren krijgen er
33,35 per maand bij, zo is donderdagmorgen in het georga
niseerd overleg voor ambtenarenzaken besproken. De wijze van
doorwerking in de overheidspensioenen zal nader worden bezien.
De centrales van overheidspersoneel, die zich vorige week kantten tegen de
loonmaatregel, hebben donderdagmorgen hun standpunt, gehandhaafd. De
christelijke' centrale heeft daarbij meegedeeld dat nu er eenmaal een loon-
maatregel is die ook correct moet worden uitgevoerd.
Ziekenfonds geeft tandartsen 10 pet
stand komt tussen de verschillende
huidige tarieven. In de brief waarin
het akkoord ter goedkeuring wordt!
voorgelegd aan de ziekenfondsraad,
hebben partijen meegedeeld dat de
nieuwe tarieven niet storend zullen j
zijn voor de eventuele invoering van!
een volledige tandheelkundige hulp
aan de groep dertienjarigen.
meer honorarium
UTRECHT (ANP) De ziekenfond
sen en de Nederlandse maatschappij
tot bevordering der tandheelkunde
hebben overeenstemming bereikt over
een verhoging van het brutohonorari
um in 1971 met 9.96 procent.
De stijging zal zodanig worden toege
past. dat een beter evenwicht tot
MADRID Madrileense aanhan
gers van de regering-Franco hef
fen de arm voor de fascisten-
groet tijdens de steunbetoging
van ongeveer 100.000 mensen op
het plein voor het .Oosters Pa
leis'
MEER DAN 200
TIPS OVER STEM
.MIJNHEER X'
DELFT ANP) BIJ de Delftse politie
waren donderdagavond 22.00 uur al
meer dan 200 tips binnengekomen van
mensen die de stem van .mijnheer X'.
de vermoedelijke moordenaar van de
21-jarige mevrouw Lansbergen-Höl-
scher menen te herkennen.
Direct na de uitzending van de jour-,
naals op Nederland 1 en 2 via de televi-
sie, was een geluidsbandje ten gehore
gebracht met de stem van jnijnheer
X'.
De telefoontjes kwamen uit het gehele
land. Dit was ook het geval toen de
stem op 30 november voor de eerste
keer in een uitzending van een actuali
teitenrubriek was te beluisteren. Veel;
mensen meenden de stem duidelijk te
herkennen. Anderen bepaalden zich tot
het geven van adviezen en wezen de
politie op bepaalde bijzonderheden in
de stem, die extra aandacht verdien
den.
betuigen aan de regering-Fran
Rechts prins Juan Carlos die
aangewezen als opvolger
MADRID (AFP) De Spaanse
president generaal Franco heeft
donderdag het paleis JPardo'
verlaten om bij het .oosters pa-
i leis' getuige te zijn van een be-,
toging van ongeveer 100.000'
mensen, die hun steun aan de
regering-Franco willen betuigen.
Ook de Spaanse prins don Juan
Carlos de Bourbon, die als op-;
volger van Franco is aangewe-
i zen, ging bij het .oosters paleis'
naar de demonstratie kijken.
Het vertrek van Franco uit het Parao'
kwam onverwacht. Vergezeld door
prins Juan Carlos en vice-president ad
miraal Luis Carrero Blanco besteeg hij
het balcon van het .oosters paleis', van-
waar hij de menigte groette. De mensen
juichten hem toe en zwaaiden met wit- j
te zakdoeken. In een korte toespraak!
vroeg hij het volk zijn regering te blij
j ven steunen.
Het is voor het eerst sinds kort na de.
oorlog dat Franco een massale-bijeen-
komst bezoekt In december 1946 richt
te hij zich ook vanaf het balcon van het
.oosters paleis' tot een menigte van
honderdduizenden mensen, die hun;
trouw aan het regime wilden tonen na i
dat de algemene vergadering van del
Verenigde Naties de lidstaten had ge- i
vraagd hun ambassadeurs uit Madrid
terug te trekken.
Leuzen
Franco, die in burger verscheen, werd
voortdurend onderbroken door leuzen
uit de menigte
Jk beschik niet over woorden om te
antwoorden op deze bevestiging van de j
eenheid van het land en het bestaan!
van onze natie', aldus Franco, terwijl j
de betogers riepen .Franco-eenheid'.;
.Franco ja. ETA nee (ETA is de baski-
sche vrijheidsbeweging) en tegen de'
president Met u - altijd met u'
Franco vervolgde .omdat we in eer.
rechtstaat leven, omdat we onze grond
wet en onze institutionele wetten heb-;
ben, kunnen we alle problemen oplos
sen. Dank voor uw voortdurende waak- j
zaamheid, voor deze explosie van geloof!
en enthousiasme van het volk, het wa
re volk. dat gelooft in de leiders van!
het vaderland'.
Vanaf het balcon zwaaide hij naar de
(Zie slot pag. 25 kol. 6)
Middenschool
•- REGERING heeft toegezegd
'Ml te starten met een experi-
IJ®de middenschool. De school
SM vermoedelijk in Lelystad...
(pag. 3)
Tfliws uit Zeeland op pa-
5» 2, 5, 7, 9, 11, 13, 17 en
®men- en buitenland op
'm 3, 25 en 31.
-M op pagina 27.
'^o en tv op pagina 29.
en financiën op pagi-
GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING WERD AANVAARD
waarop de bondskanselier
Willy Brandt, knielend is af
gebeeld voor het monument in War
schau. opgericht ter nagedachtenis van
de in het getto omgekomen Joden.
Voor menige Duif-ser een schokkende
plaat: hun regeringschef in de aeemoe-
digstc houding, die men zich ka:;
voorstellen knielend voor een joods
monument. Bijna de helft van de
Westduitsers (48%) was dan ook van
mening, dat dit knielen een overdre
ven geste was. een vrij grote minder
heid (41%) echter vond het gebaar op
zijn plaats Buiten de Bondsrepubliek
heeft de foto eveneens grote aandacht
getrokken: zij ging de wereldpers door
als dé nieuwsplaat van die dag.
fit een reportage in Der Spiegel van
de Journalist Hermann Schreiber
blijkt, dat niemand ervan op de hoog
te was. dat Brandt dit gebaar zou ma
ken. De bondskanselier staat niet bc
kend als een diepreligieus man. het
.knielen behoort met tot zijn repertoi
re'. zegt Schreiber. In een Westduitse
krant werd gemeld dat 3randt zelf
stammend uit een protestantse wereld
voor het monu
ment was neerge
knield als een goede
Poolse katholiek'.
Over die zin had
Brandt zich gecr-
gerd: hij had helemaal niet aan devotie
gedacht, het ging om heel andere za
ken. vond hij. Dat was ook zo. In feite
hield het gebaar een schuldbekentenis
in. de bondskanselier was hier de ver
tegenwoordiger van een volk. Schuld
bewust boog hij op de plaats, waar bij
na dertig jaar geleden zijn landgenoten
duizenden hadden vermoord. In zijn
eigen woorden, achteraf: ,Ik heb in
naam van ons volk vergeving willen
vragen voor een misdaad, miljoenen
malen bedreven. Een dergelijke geste
is onvermijdelijk als men opnieuw wil
beginnen'.
Een gebaar van deemoed. Maar ook
van moed. Willy Brandt behoort
tot die Duitsers, die met recht kunnen
zeggen dat zij geen schuld dragen aan
datgene wat in de jaren 1939-1947 ls ge
beurd: hij heeft het nazi-regime bestre
den, hij is uitgeweken en behoort tot
die Duitsers, die in de nazi-tijd conse-
o.uent voor de democratie kozen. Hij
kon bij rijn komst in Warschau de Po
len recht in de ogen zien. niemand van
het joodse volk zal hem aansprakelijk
stellen voor de gruweldaden, door de
nazi's bedreven. Niettemin knielde hij.
Hij knielde ondanks de wetenschap
ook, dat menigeen in het eigen vader
land zich woedend zou tonen. Hij kon
verwachten, dat de oude garde van
weleer zijn gebaar als een symbool van
vernedering zou uitleggen. Franz-Jo
seph Strauss bijvoorbeeld zal nooit
knielen voor een joods monument,
voor mensen van zijn slag is dat de
omgekeerde wereld.
Dat alles wist Brandt, zoals hij ook
wist dat zijn regeringscoalitie niet
zo heel veel kan hebben allerlei kleine
en grote binnenlandse stormen kunnen
bet hem en zijn regering erg moeilijk
maken. Niettemin boog hij: de bonds
kanselier bekende een schuld, die hi)
persoonlijk niet hoefde te dragen, hij
vroeg vergeving voor iets dat hij zelf
niet had gedaan. Bijna de helft van de
Westduitsers vond dat overdreven, zij
het dat ae jongeren van zestien tot
negenentwintig er anders over dachten
In die leeftijdsgroep vond gelukkig
46' o het gebaar van Brandt juist. Bij
de groep van boven de zestig was het
bijna precies zo: 47c. Der Spiegel heeft
zich afgevraagd of deze cijfers wellicht
een aanduiding zijn voor de .wijsheid
van de ouderdom en de onbevangen
heid van de jeugd'. We vermoeden, dat
het vooral te maken heeft met de om
standigheid. dat diegenen die nu de
middelbare leeftijd hebben, in de oor
logsjaren jong waren en bij de gebeur
tenissen van toen heel direct betrok
ken. In deze leeftijdsgroep vindt dan
ook 54' het gebaar van Brandt over
dreven. In de vroegere bezette gebie
den zal deze kwalificatie echter niet zo
snel worden gebruikt voor de houding
van de Westduitse bondskanselier. Ve
len hier zullen dit gebaar van deemoed
hebben begrepen en geapprecieerd en
het tevens hebben beschouwd als een
bewijs van grote politieke moed. Willy
Brandt schreef Der Spiegel terecht
knielde voor Duitsland.
ALLEEN D'66
STEMT TEGEN_
MIDDELBURG De aanduiding
,in oprichting' kan het Haven
schap Vlissingen sinds gister
middag achter zijn naam schrap
pen. Als laatste in de trits van
deelnemers is nu ook de provin
cie Zeeland tot de gemeenschap
pelijke regeling voor dit haven
schap toegetreden. Het rijk en
de gemeente Vlisingen hadden
dat al eerder gedaan. Met alleen
de stemmen van de tweehoofdi
ge D'66-fractie tegen, namen de
staten van Zeeland op de mor
gen van de vierde dag in de ma
rathonzitting rond de nieuwe be
groting de formele en definitie
ve beslissing om het havenschap
binnen te stappen'. Aan een bij*!
na eindeloze voorbereidingspro
cedure was dan toch een slot
gekomen.
Nadat er al veel en vaak over dezej
zaak was gediscussieerd en nadat een
serie duidelijke wensen van de provin
cie via de in de kamers aanvaarde)
wet op het havenschap waren gehono-;
reerd, wilde de grootste meerderheid
van de statenfracties nu geen enkel
risico meer lopen, dat er opnieuw een
vertraging zou ontstaan.
He boemeltrein van deze regeling is
nu zo goed als aan zijn eindpunt', zei;
de heer R. Hol (pvdai. .Laten we deze;
kwestie nu alsjeblieft met sneltrein-1
vaart afwerken en een flinke stoot;
geven. Ik heb het eens uitgezocht,
maar als we nu opnieuw met wijzi
gingsvoorstellen zouden komen, zou]
er twee jaar mee gemoeid zijn. We
moeten onze verlangens maar wat
temporiseren'
Die verlangens kwamen van D'66 en
PPR in de vorm van een rijtje wel
ter discussie gestelde, maar niet j
rechtstreeks ingediende amendemen-'
ten, er voornamelijk op gericht .om!
de burgerij meer bij het havenschap;
te betrekken'. PPR-woordvoerder J. F.I
van de Voorde (zijn fractiegenoot
ontbrak) hoorde eerst alle tegenargu-j
menten op de ook uit zijn hoek af
komstige amendementen aan en stel
de toen voorzichtig vast dat deze
gemeenschappelijke regeling voor het!
havenschap .anders zou kunnen zijn'
dan ie is'. Maar daarna zag hij erj
meer brood in om de wijzigingen wat]
naar de toekomst te verschuiven. Hii;
liet zijn aanvankelijke aarzeling om'
vóór te stemmen dan ook wegnemen
.onder het uitdrukkelijke voorbehoud
dat de mogelijkheid om later wijzigin
gen aan te brengen in uitzicht zou;
worden gesteld'.
Principe-zaak.
Voor D'66 was het intussen zoals
fractieleider J. Roodenburg zei .een
principiële zaak', toen duidelijk werd
dal de voorgestelde tekstwijzigingen
in de ontwerp-regeling geen enkele
kans maakten. Daarom moesten per
slot van rekening twee tegenstemmen
worden genoteerd.
De heer Roodenburg: .Tussen het
principiële besluit om toe te treden in
1967 en nü (1970) is er nogal wat
veranderd Fr zijn andere staten opge
treden. inzichten zijn gewijzigd. Het
gaat ons om meer invloed van de'
bevolking op het beleid van het ha
venschap. Ons hoofdbezwaar tegen de
ze gemeenschappelijke regeling is. dat
het beleid van het havenschap zich,
goeddeels onttrekt aan de democrati
sche controle van gemeenteraden en
provinciale staten. We worden in onze!
bevoegdheden beperkt, terwijl de in-1
vloed van de burgerij juist vergroot
zou moeten worden'
Vijf punten
Op vijf punten zag D'66 graag essen
tiële veranderingen in de gemeen-
schappelijke regeling aangebracht.
1. Waar het havenschap grond uit
geeft voor industrieterreinen wil
de men deze beslissingen aan de
goedkeuring van provinciale sta
ten en gemeenteraad onderwer
pen. Afwijzing van de vestiging
van Progil door de gemeenteraad
van Amsterdam heeft volgens D'66.
aangetoond wat het effect van een
dergelijke goedkeuringsprocedure
kan zijn
Om beter aandacht te kunnen]
schenken aan de milieuhygiënische:
aspecten van ae industrievestiging!
zag D'66 naast de ministeries van:
verkeer en waterstaat en van eco
nomische zaken ook graag het mi
nisterie van sociale zaken en
volksgezondheid in het bestuur:
van het havenschap vertegenwoor
digd. Dat zou eenvoudig kunnen
worden bereikt door één zetel van
verkeer en waterstaat aan het
laatst genoemde ministerie toe te
bedelen.
3. In de bestuurssamenstelling na
mens de provincie wilde D'66 de
verandering aanbrengen, dat niet]
twee gedeputeerden worden aan
gewezen om de beide zetels te1
bezetten, maar dat gs uit hun
midden één vertegenwoordiger
kiezen en dat provinciale staten
uit het midden de andere kiezen
Op die manier, zo werd gesteld,
kan worden voorkomen dat de
Zie slot pag. 7 kol. 5
Telefoongidsen
in nieuw jasje
HENGELO (ANP) De Neder
landsr telefoongidsen krijgen
een wat fleuriger en moderner
jasje Nog voor januari /al de
eerste gids-nieuwe-stijl ln hel tc-
lefoondïstrict Hengelo verschij
nen met op de geplastificeerde
omslag een foto. De gebruikelij
ke lijst van bijzondere telefoon
nummers moest naar de achter
zijde verhuizen. De omslagfoto
zal elk jaar anders zijn.
De toelichtingen voorin kregen
een nieuwe kortere tekst en
werden voorzien van aardige il
lustraties.
De in de oude gids vermelde
.voorwaarden van aansluiting'
heeft men iater. vervallen en in
een afzonderlijke brochure op
genomen, die abonnees op aan
vraag wordt toegezonden
Binnenkort verschijnen ook de
districtsgidsen van Leeuwarden
en Groningen in de nieuwe uit-
•oering. waarna begin 1971 ge
ldelijk de andere districten
•uilen volgen
De oplage van de districtsgidsen
ren bedragen.
