Zeeuwse boerderij als monument en bedrijf' NIGHTCLUB l\ Justitie Middelburg onderzoekt stukken van ,cte zaak Sluis' Vuurtorens vanuit Kats op transport naar Waterweg ACTIEGROEP 00STERSCHELDE WIL AFSLUITING TEGENGAAN De Zelfmoorden® en zijn recht op fluisteren... Feniks-poëzieprijs voor Jan G. Elburg Gisteren overleg met de Bebische justitiële autoriteiten ZVTM ONTVING IN 1969 ÉÉN TON MINDER DAN VORIG JAAR ALMANAK PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT VRIJDAG 11 DECEUla I •,:*o EXPOSITIE IN RIJKSARCHIEF MIDDELBURG MIDDELBURG De titel die voor de wintertentoonstelling van het archief in Zeeland werd gekozen: ,De Zeeuwse boerderij als monument en als bedrijf', houdt een tegenstelling in. Het streven van velen om de historische boerderij zo gaaf mogelijk in tact te houden of door nauwgezette restauratie weer in zo oorspronkelijk mogelijke staat te brengen, komt maar al te dikwijls in strijd met de belangen van de landbouwers, die zich dan in de uitoefe ning van hun bedrijf belemmerd voelen. Hofsteden ook als buitenwoning Op de expositie in het rijksarchief te Middelburg, die zoals de titel al zegt, is gewijd aan de Zeeuwse boerderij, wordt deze soms schijnbare maar ook In vele gevallen letterlijke tegenstel ling symbolisch tot uitdrukking ge bracht door een tweetal .plakkaten' Op de ene plakkaat wordt het belang van de ondernemer vertolkt door de heer P van Hoeve, dijkgraaf van het Axeler Ambacht, op het andere vindt de historie een voorvechter in de persoon van prof. drs C. A. van Swig- hem. Het rijksarchief mengt zich ui teraard volstrekt niet in deze .discus sie'. Wel kan de tentoonstelling wel licht een bijdrage leveren tot ophef fing van de tegenstelling, tussen wat economisch en wat historisch wense lijk wordt geacht De expositie toont in ieder geval aan, dat het bestempelen tot monument het behoud van vele uit gescheidkun- dig oogpunt waardevolle boerderijen betekent Door de verdergaande schaalvergroting in de landbouw wor den steeds meer bedrijven verlaten. In plaats van ze aan het verval prijs te geven kunnen de oude hofsteden na restauratie en reconstructie echter ook weer dienst gaan doen als buiten woning. Als voorbeeld van een derge lijke gewijzigde bestemming zijn op de tentoonstelling foto's en tekeningen te zien van de boerderij .Welgelegen' te St.-Laurens. De metingen, die als basis voor de restauratie dienen, wer den verricht door de Stichting Histo risch Boerderij-onderzoek te Am- ADVERTENTIE Nu wordt het tijd voor Suède jacks diverse modellen en kleuren maten 48 t/m 54 197,50/227,50 Loden jassen kort. en lang model, pracht- kwaliteit. 127,50/159,50 Donkerblauwe demi's Zeer chic. 227,50 Herenmode* 5T.JACOBS5TDAAT 23 VLI3SI NS EN St-Jacohsstraat 25 Vlissingen hem, die sinds 1960 werk op dit ter rein coördineert. Naast materiaal van deze stichting zijn op de tentoonstel ling, die is ingericht in een zaal van het rijksarchief aan de St.-Pieterstraat. in Middelburg, ook bijdragen te zien van onder meer de ZLM te Goes, de rijkslandbouwvoorlichtingsdienst, het Zeeuws museum en ook van verschil lende particulieren. De belangrijkste bijdrage is natuurlijk afkomstig uit de collectie van het archief zelf en betreft vooral documenten, sommigen van zeer oude datum, over het boe renleven en over nevenfacetten daar van. Onderscheid Bij de samenstelling van de tentoon stelling, vooral het werk van de heer C. J. van Heel, zijn geen nieuwe op zienbarende vondsten gedaan op het gebied van de boerderijen in Zeeland. Wel zijn bepaalde dingen opgevallen zoals de omstandigheid dat, zeker in vroeger dagen, de boerderijen in het Hulster Ambacht geheel zwart waren geschilderd terwijl die in het Axeler Ambacht onder meer witte omlijstin gen van de schuurdeuren vertoonden. De heer Van Heel neemt aan, dat de landbouwers dit deden om aan te geven dat zij respectievelijk van ka tholieke en protestantse professie wa ren. Ook op Zuid-Beveland zou dit onderscheid tot omstreeks 1920 heb ben bestaan. In een toelichting op de tentoonstel ling wordt gesteld, dat de drie ver schillende boerderijtypen, die men in Zeeland aantreft in feite drie vormen zijn van één type. Zowel bij de boer derijen in Zeeuwsch-Vlaanderen als op de Zeeuwse eilanden en zelfs bij de Schouwse stolp is het principe van de indeling gelijk, namelijk een deel of dorsvloer op de lengterichting van het gebouw. De verschillen, die men toch kan constateren zijn vooral historisch gegroeid. In vroeger jaren bouwde men houten schuren met stro-daken, die trouwens ook nu nog op verschillende plaatsen in Zeeland zijn te zien Uit een .Waer- schouwing' van de staten van Zeeland, daterend uit 1736, blijkt dat men zich in vroegere dagen ook van overheids wege het brandgevaar terdege bewust Het model van een boerenwagen dat een opvallende plaats op de tentoon stelling over Zeeuwse boerderijen neemt. Het fraaie model werd vervaardigd door de heer C. Fraanje te Lewedorp. Op de achtergrond twee poppen in Zuidbevelandse klederdracht uit om streeks 1870. De maker van deze pop pen is de heer P. Fraanje te Goes. (Foto PZC) was. De waarschuwing was gericht .Tegen het rooken van Tabak bij de Huis-luiden enz. in de Schuuren, op de Tassen en Mis-Putten'. Drassig De tentoonstelling besteedt .rubrieks- geVvijs' aandacht aan de boerderij- bouw in de verschillende delen van Zeeland. Op de Bevelenden treft men de grootste hofsteden met kolossale schuren en soms wel vier dwarsdelen aan, op Walcheren waren de boerde rijen klein als gevolg van de geringe mogelijkheden van de landbouw het land was te drassig op Schou- wen-Duiveland waar in de winter zelfs dammetjes rond de boerderijen moes ten worden gelegd om de voeten droog te kunnen houden en op Tholcn en St.-Philipsland waar sommige boe renwoningen de aandacht trekken door opmerkelijke details. Tot de nevenfacetten waaraan op de tentoonstelling aandacht wordt be steed behoort op de eerste plaats de koop en pacht. Het oudste document betreffende de verkoop van een hof stede. dat op de tentoonstelling is te zien is een keur van Floris de Voogd uit 1257. De keur, overigens in een uit de 15e eeuw daterend afschrift, heeft, als opvallende bepaling dat de afbake ning van de grens tot aan de helft van de sloten dient te geschieden. Aandacht krijgen ook de landbouwor ganisaties. Een grote affiche wekt op tot deelname aan een tentoonstelling (in 1873) in Kruiningen, georganiseerd door de maatschappij tot bevordering van landbouw en veeteelt in Zeeland. Laatste facet dat wordt belicht, be treft overheidsbemoeiingen zoals de berechting van een landbouwer in 1733, die had geweigerd diensten voor de landsheer te verrichten. De tentoonstelling in het gebouw St.- Pieterstraat 38, is van 14 december tot en met 13 februari te zien op werkdagen van half tien tot half één en van half twee tot half zes en op zaterdagen alleen 's morgens van half tien tot half één. De wintertentoonstellingen in het rijks archief hebben in het algemeen een meer heemkundig karakter. Bij de zomertentoonstellingen staat het his torische element centraal. De eerstvol gende tentoonstelling zal geheel zijn gericht aan Borsele en de bekende familie Van Borssele. ZIERIKZEE .De mensen moeten worden wakker geschud: ze weten weinig van de nadelen van de afslui ting van de Oosterschelde. Als ze de deltawerken zien zeggen ze: .Wat knap. maar ze vragen zich niet af. of het wel nodig is dat de Ooslerscheide dicht gaat. Ook de volksvertegenwoor digers schenken te weinig aandacht aan deze kant van de zaak.' Dat vinden de ruim 200 sympathisan ten van de woensdag opgerichte actie groep Oosterschelde. De groep is in Zierikzee opgericht en wil zoals de naam al zegt actie gaan voeren. Wat voor actie weet de voorlopige voorzitter, de Zienkzeese chirurg A. Loubert, nog niet. Wel weet hij. dat er iets moet gebeuren om - rijkswaterstaat er van te overtuigen.i dat het overweging verdient te bekij ken of het plan tot afsluiting van de Oosterschelde niet tussentijds kan worden gewijzigd. Dokter Loubert ziet rijkswaterstaat als een stoomwals, die langzaam maar stevig doorrijdt, maar die van! hem beslist niet koste wat kost hoeft door te zetten. Het doel van de actie groep is een hernieuwd onderzoek! naar de noodzaak van het afsluiten van de Oosterschelde. Veiligheid is volgens de groep een onvoldoende ar gument. het gaat immers ook niet op voor de Westcrschelde. De nieuwe groep zal samenwerking zoeken met de Zeeuwse vereniging voor milieuhygiëne. Voorts wil men proberen in contact te komen met de groep, die in Zeeland de stickers ver spreidt. die tegen de afsluiting gericht zijn. .Die plakact.ie is zinvol, we willen het werk wel coördineren, aldus dok ter Loubert. De nieuwe groep heeft al incidentele contacten gehad met de studiegroep Oosterschelde. die weten schappelijke argumenten tegen afslui ting heeft verzameld. Men hoopt ook de vissers die tegen de afsluiting zijn nieuwe moed te geven. .De vissers zijn moegestreden', aldus de voorlopi ge voorzitter, .ze hebben geen poot aan de grond gekregen.' Het openla ten van de Oosterschelde is volgens de actiegroep in het lang van de recreatie, de visserij, de biologie en de milieuhygiëne. Voorlopig secretaris van de nieuwe groep is de heer C. S. van de Wege uit Zierikzee. Michel Gerling' weer in de vaart (Van onze correspondent) De Antwerpse sleepdienst .NV Remor- quage a Hëlice' heeft de .Michel Ger ling' terug in dienst genomen. Deze in 1947 bu Boel gebouwde boot werd te Terneuzen herbouwd tot een zeegaan de sleepboot met een vermogen van 4000 pk en een trekkracht op paal van 43 T. Bij de Arnhemse Scheepsbouw Mij werd onlangs de sleper .Wandelaer' gebouwd. Het schip heeft 2 dieselmo toren van 2200 pk elk die elk eeh verstelbare schroef zullen aandrijven. ADVERTENTIE l tADVERTENTIE - 'Uw wintersport vakantie begint bij faaoyERS VLISSINGEN UWalstraat 82 Jacks vanaf 57,50 Pantalons vanaf 29,95 Ook verhuur van schoenen en ski's. BAR DANCING De Feniksprijs. de poëzieprijs van de Rotterdamse kunststichting, is toege kend aan de in Wemeldinge geboren dichter Jan G. Elburg. Zoals we al eerder meldden is de Pierre Bayle- prijs. de kritiekprijs van dezelfde stichting, dit jaar toegekend aan Hans Warren, letterkundig kronikeur van de PZC. Beide prijzen worden vrijdag middag 18 december uitgereikt om half vier in het kunstcentrum Lijn baan te Rotterdam, waar Syntagma Musicum onder leiding van Kees Ot- ten zal musiceren. Westdorpenaar gedood door auto-ongeval MKIW ROITKRIMMS T0\LP SCHOUW Hl KG. MIDDELBUI, Het toneelstuk .De Ze/rroonw, van Nikolai Erdman is er-' rische komedie genoemd ons de opvoering door N- Rotterdams Toneel van datiJ vond voor ogen 7 aanduiding. De draad «q ÜSTE de 2 c:?n •VA.*-*. Ao ei een van cuepe e~v aan het eind overduidelijk een beklemmend soort apocainw. kromtrekkpnri» m»,,i- w... en uiteindelijk niets dan kleine burger die in dit woensdagavond laat omstreeks, - k^r' Pk' ut 1 kwart voor twaalf om het leven 5,aan- hU heef? ajn rr;g| fi-d gekomen, (oen de auto die hij hc- laatste reefcf stuurde van de Sasdijk in Sas van de mas5^maatschappij toestaat Gent raakte. De kleine man. gedreven nur Het ongeval, tussen de Axelse Sassing schijnbaar hoger plan zó tv Si^n! en Westdorpe, deed zich voor in een eriiijen. is er nio» '■ew flauwe bocht Door onbekende oor-: 3SO' pr. ir.® en Westdorpe, deed zich voor in een grijpen, is er niet gekomen r-T-j ren die hem via de stap van zaak reed de heer Van Waes recht door. Zijn wagen kwam in de berm. raakte daar een paaltje en schoot door tegen de pijler van een soort bruggetje dat over de bijna droge sloot langs de weg toegang geeft tot een landbouwerf. Een passerende automobilist vond even later het slachtoffer dat was overleden, in de vernielde wagen. De heer Van Waes was ongehuwd. Rechtbank beslist straks over uitlevering van documenten MIDDELBURG Mr J. A. Blok. hoofd van het arrondissementsparket bij de rechtbank te Middelburg, heeft donderdag met Belgische justitiële torlteiten gesproken over ,de Sluise affaire'. Bij die gelegenheid is komen vast te staan dat de rechtbank Middelburg straks zal bepalen of de In Sluis in beslag genomen documen ten aan de Belgische justitie zullen worden overgeleverd. Tijdens het gesprek dat de Kortrijkse onderzoeksrechter mr Vancraeynest, de procureur des konings en vertegen woordigers van de gerechtelijke poli tie en de Belgische bankcommi: hadden met de Middelburgse officier van justitie, zijn van Belgische zijde inlichtingen verstrekt over de tot op heden gedane onderzoekingen en de genomen stappen. Daarbij heeft de onderzoeksrechter nog eens toegelicht, wat hij reeds eerder in zijn verzoek om rechtshulp aan de justitie te Mid delburg had uiteengezet. Dat waren kwesties die tegen de vooralsnog on bekende daders leefden. Het betrof hier de oplichting en de valsheid in geschrifte. Voorts werd verteld hoe men op het spoor van Sluis was gekomen. Procedure Onderwerp van discussie was verder de documentenprocedure. Deze proce dure wordt voorgeschreven in het Be- neluxverdrag. Daarin staat dat hier in Nederland wordt beoordeeld of de stukken al dan niet verband houden met de Belgische strafzaak. Is dat het geval dan kan de Middelburgse offi cier van justitie aan de rechtbanK vorderen de stukken over te leveren aan België. Wanneer de beslissing zal vallen is nog niet bekend. Mr Blok: .Ik ben op het ogenblik bezig om het allemaal uit te zoeken. Het betreft een zeer omvangrijke stapel documen- vermoedelijk een groot aantal stukken helemaal niets met de zaak Ie maken heeft, omdat ongeveer de hele administratie in beslag is genomen. Dit alles zal in de komende weken worden gecatalogiseerd.' Tijdens het overleg tussen Nederland se en Belgische justitie is afgespro ken, dat de onderzoekrechter te Kort- rijk ten aanzien van concrete punten! zoals het uitbrengen van beschuldlgln-j gen, het horen en het aanhouden van; mensen, initiatieven zal nemen. .Ik! ben alleen een soort .stand by', zo zei mr Blok ons gisteravond, na afloop van de besprekingen. gse r ,-uK' naar dood om zichzelf vilden a teren, winnen hel verlies. He; lntj— ook al zouden de dood en de m OTlOJ gen daarvan de man uit zijn a pakje halen wint en zijn w lijke maar met overtuiging e belijdenis .Kom ik er met d-y leven boven op. dan wel doé- dood' snijdt op het beslissende'» ment geen hout al klemt de tas trui reeds om de leden Om* weigert de zelfmoord en houd' 1 kerkhof schoon, simpel recht «n tg individu. Erdman schreef het stuk in 19». is in zijn weinig verkapte hekka van de Sowjet-maatschapplj toch óók de maatschappij in hei meen in Rusland tot op de au ui vandaag verboden waar gebleven Bk thema, de niet uit te roeien krab van de bourgeoisie, Is actueel geble ven en het ziet er naar uit dat Zelfmoordenaar' het ook over Jaren nog even direct ,doen' kan al nu en gisteren. Het Nieuw Rotterdams Toneel heeft in de regie van Zdenek Kraus getros kerd met de mogelijkheden die direct scherpe, maar even zeer pc., sche tekst, biedt. Het kwam daarmee tot een. vooral door de knappe hoofd rol van Wim van den Heuvel gedra gen. indrukwekkende produktie. D> handicap van twee zieke top-rolspeel- sters had op het verloop van dn? produktie geen enkel nauw merkbaar gevolg en dat mag op zich een presta tie heten. In een fraai decor van Frank Raven speelden met name maar daar is het ensemble in onze gedachten niet mee gederangeerd Van den Heuvel, Lies Franken, een bijzonder sterke Caro van Eyck en Johan Ooms naar een stuk toneel dat bijblijft, langer dan die ene donderdagavond. Jaarverslag meldt: Rijk sprong bij met bijna kwart miljoen TERNEUZEN Bij de Zeeuws Vlaamse Tramweg Maatschappij (ZVTM) kwam in 1969 aan bedrijfs ontvangsten bijna 104.000 minder binnen dan in het jaar daarvoor, ter wijl de bedrijfskosten stegen met een bedrag van bijna 30.000. Dit blijkt uit het jaarverslag over 1969 dat woensdag jongstleden tijdens de vergadering van aandeelhouders werd behandeld en goedgekeurd. Over 1969 ontving het bedrijf van het rijk een bijdrage van f245.000 waarna nog een verlies overbleef van bijna tien duizend gulden. Aangetekend wordt daarbij dat voor 1970 de drie miljoen gulden steun van het rijk voor alle vervoersbedrijven zullen worden uit gebreid tot vijftien miljoen gulden. .Maar ook dat bedrag zal waarschijn lijk onvoldoende zijn om de verliezen van alle bedrijven te dekken', aldus het ZVTM-jaarverslag. De overheid kan aan de bijdragen die een voorlopig karakter dragen bepaal de eisen stellen en denkt daarbij aan maatregelen die ten doel hebben een redelijke en duurzame vervoersvoor ziening tegen zo laag mogelijke kos- .eeuwse Actie In navolging van de postbestel- lers in Terneuzen is ook een jantal postduiven in Zeeuwsch- Vlaanderen uit solidariteitsover- wegingen overgegaan tot een stiptheidsactie, die overigens eer der doorsloeg in de richting van een -langzaam-aan-actie Terugkerend van een vlucht uit Bourges. maakte een doorgaans snelle postduif, nota bene uit ren van de sterke Zeeuws- Vlaamse hokken, een ommetje om in Parijs nog even gauw aan te pappen met enkele verveeld bij de Notre Dame rondlumme- 'ende gevleugelde vrienden. In het zicht van de thuishaven bleef de duif de treiterkop nog lekker even uitwaaien op een hoogspanningsdraad. Na een laatste rondvlucht boven het hok streek de solidaire postduif ein delijk op de plank neer. En reken maar. dat de duiven melker. die geruime tijd het luchtruim had afgespeurd, een rare postzegel trok. toen hij de vreemde vogel uren te laat op zijn basis zag terugkeren! KATS Donderdagochtend is in Kats 'n begin gemaakt met het transport van de 28 betonnen elementen, die aan de Nieuwe Waterw eg zullen w orden omgebouwd tot 4 vuurtorens. Momenteel zijn de elementen voor een kleine en een grote vuurtoren gereedgekomen. De kleine vuurtoren bestaat uit vijf beton-elementen met daarop de lichthuisvloer en het Hchthuis. De grote torens zijn opgebouwd uit dezelfde elementen, alleen worden er in dit geval negen op elkaar gezet. Alle 28 elementen worden gebouwd aan de werkhaven van de combinatie Oosterschelde te Kats. Dit voorjaar zijn vanuit Kats reeds de funderings palen voor de nieuwe torens naar de Waterweg gebracht. Na de bouwvak vakantie van dit jaar werd met het betonstorten voor de elementen be gonnen. De elementen worden in Kats pasklaar gemaakt. Daarna worden ze afzonderlijk verscheept. Voor de montage worden de delen op elkaar gelijmd, terwijl hoogwaardig stalen staven door de segmentwanden heen de stukken stevig op elkaar houden. Reeds in Kats worden de segmenten van binnen afgewerkt. De firma De Jong en Snoey te Goes vervaardigt de stalen trappen en andere metaalconstructies voor het. binnenwerk. In de beide hoge torens (46 meter hoog. de korte torens 29 meter) komen liften. Volgend jaar maart of april zullen de torens moeten werken. De torens komen te staan op een nieuwe scheidingsdam. die in de monding van de Waterweg ligt. De scheepvaart zal door de vuurtorens gescheiden worden in het Waterwegverkeer (naar de Rotterdamse haven) en het Europoortverkeer. Deze scheiding is nodig geworden in verband met de aanleg van de Maasvlakte aan de Nieuwe Waterweg. Als de torens in de Waterweg gemonteerd zijn, worden ze afgewerkt met spuitbeton. Hierdoor krijgen de achtkantige elementen een ruw opper vlak, dat ze makkelijker waarneembaar maakt op de radarinstallaties. De hoge torens worden rood wit, de korte zwart-wit. Het eerste transport vertrekt vanochtend omstreeks negen uur uit de A-erkhaven van de Oosterschelde-combinatie. Het transport wordt uitge voerd door Van de Wees Co. uit Dordrecht. Het weekeinde blijft men in Spijkenisse liggen, om maandag door te varen naar de Nieuwe Water weg. Het ligt in de bedoeling dat de firma Van Twist uit Dordrecht de belde eerste torens voor de kerst heeft gemonteerd. Met het trans port van vandaag gaan de elementen van toren nummer drie mee plus twee elementen van toren nummer vier. Donderdag wordt het restant van toren nummer vier op transport gezet, aldus vertelde ons bedrijfsleider L. van 't Bosch. (Foto PZC) ten. in de toekomst veilig te kunnen stellen. Als mogelijkheden noemt het jaarverslag standaardisatie en ge» menlijke inkoop van materieel en u- dere artikelen, samenwerking tussen bedrijven, coördinatie en concentratie van diensten en bijvoorbeeld onder houd. waarbij ook samenvoeging me; is uitgesloten. Besprekingen en onder zoekingen daarover hebben, in het ver slagjaar nog niet tot een resultaat geleid. Het aantal vervoerde reizigers liep in het verslagjaar opnieuw terug en nu met zes procent. Overigens wordt dat voor Nederland een vnj algemeen verschijnsel genoemd waarvan de voornaamste oorzaak is de toenemende groei van het pnve- autopark. Daarnaast is het altijd moeilijk na te gaan welke invloed het weer op tót vervoer heeft. Als voomaaiMte oor zaak voor de gestegen kosten worot genoemd de sterke stijging van iona en sociale lasten met ruim ia Pt» Het' bedrijf had aan het eindlm» verslagjaar 108 mensen m dienste de 47 bussen voor de 3 postwagens en een werden in totaal 3.4 mihoen tia» ters afgelegd, in de UJwtomaecwr den ruim anderhal!miljoen rang vervoerd, terwijl 7o9 extra ousreuö werden uitgevoerd. DROOG WEER Overwegend droog «eer mri entó» verspreide opk ar.ngrn er1 in ae tend plaatselijk mist. Zwakke tussen oost en zuid. Middagtemperaturen van 5 tol dVooruitrichten voor zaterdag en zon dag. opgesteld door het KNMI Toenemende kans op regen gen en later w eer MChter. Weersvooruitzichten in cijfers ge siïSt-stïSkJssSS uur: 90 procent; kans op een g droog etmaal 60 proc®"'- nul tot Voor zondae: «vm m- drie; min. temp. twee ro droog etmaal: 50 procent.

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1970 | | pagina 2