SCHERMERHORN GETERGD AAN DE DICTAFOON ANNO 1946-'47 Uitvoerig rapport paniek-executies meidagen van '40 binnen- en buitenland EIND 1971 EERSTE INZICHT IN LANDELIJKE GEWESTENKAART NUENEN BREEKT CLANDESTIENE BUNGALOW AF verdronk in auto - omstanders staken geen hemd uit Reporter van My-Lai-verhaal moet Vietnam uit Kroesjtsjev ziek? Buitenlanders mogen huizen met subsidie kopen ZATERDAG 21 NOVEMBER 1970 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 9 DAGBOEK IS THANS VERSCHENEN DAGAANTEKENIGENVAN LING (Van onze correspondent) DEN HAAG (GPD) Het dagboek van professor Schermerhorn gistermiddag aan de schrijver aangeboden is geen echt dagboek, en het bestaat nog minder uit memoires achteraf. Het zijn de geheime dagaantekeningen die prof. dr ir W. Schermerhorn als voor zitter van de commissie-generaal voor Nederlandsch-Indië ter plaatse in een dictafoon sprak en die later voor hem werden uitgetikt. Voor de leesbaarheid van het boek is het een zegen, dat Schermerhorn niet zelf achter de schrijfmachine is gekropen, want voor een beetje ingewikkelde volzin schrikt hij niet terug. Het was trouwens in 194(5-47 onbe staanbaar dat een politicus bet in geschrifte zou hebben over ,het plat krijgen van den ministerraad'. Zoiets zei men trouwens hooguit in de vriendenkring. En tegen een apparaat blijkbaar, zodat wij thans kennis kunnen nemen van een in zeer levendige trant gesteld ver haal van binnenuit over de voorgeschiedenis van de eerste po litionele actie op Java en Sumatra. De commissie-generaal was een driemanschap dat namens de rege ring in Den Haag dagelijks contact kon hebben met de regering in Batavia en, althans de eerste tijd. grote volmachten had. Bovendien trad zij in onderhandeling met de republikeinse regering in Djokja. Dat leidde vrij snel tot een wapen stilstandsovereenkomst en vervol gens tot het akkoord van Linggad- jati: er zou een Nederlands-Indone sische unie komen, waarvan de Verenigde Staten van Indonesië de ene partner vormden, en één van die verenigde staten zou de repu bliek van Djokja zijn. Om Linggad- jati door de tweede kamer te krij gen werd het akkoord .aangekleed met behulp van een motie Romme- Van dér Goes, maar door die aan kleding duurde het weer zeer lang voordat Djokja toestemde in defi nitieve ondertekening. Ballenjongens De sfeer was door dit uitstel bedorven dat gezamenlijke uitwer king van het akkoord leidde tot aarzelingen, vertragingen, onenig heid en tegenwerking. De situatie werd toegespitst, ook al doordat vele Nederlanders in Indië in hun hart het akkoord verafschuwden en het. alleen aanvaardbaar vonden om als het mis ging een reden te hebben om met een vrij geweten Java en Sumatra terug te verove ren. Toen het in juli 1947 zover kwam greep de veiügheidsraad in en de republiek van Djokja kwam sterker uit de Nederlandse militai re actie tevoorschijn dan zij in maanden geschenen had. De commissie-generaal, al maanden gereduceerd tot .ballenjongens van het kabinet', werd teruggeroepen en in oktober verdween zij. Tegen deze achtergrond dicteerde Schermerhorn bijna dagelijks zijn wedervaren. Het is het verhaal van een moeilijke, maar succesvolle start, die op 15 november uitliep op de parafering van het akkoord onder voorzitterschap van de Bril Lord Killearn. Op 30 november zouden de Engelsen hun brugge- hoofden In Indonesië ontruimen. Geen wonder dat de .oude heer' blij was: met behulp van Sjahrir, Schermerhorn en een andere Brit leegde hij vier flessen champagne. Lijdensweg Maar toen begon de lijdensweg. Den Haag en Djokja schenen niet zo goed te kunnen volgen wat er in Batavia werd klaargemaakt. De Haagse telegrammen waren ondui delijk. de Djokjase radicalen ver wierpen het besprokene. Wilde of bevolen? acties van republi keinse zijde doorkruisten het ge sprek. In Batavia riep men ook om acties. De buitengewesten voel den zich achtergesteld. Luitenant gouverneur-generaal Van Mook on dervond weinig steun uit Neder land. Zou hij worden vervangen en door wie? Door Romme, meldde SCHERMERHORN: ,GEEN RANCUNE MEER OVER' DEN HAAG (GPD) .Ik heb geen rancuneuze gevoelens meer over. tegen wie dan ook'. Dat zei gistermiddag in Den Haag prol. dr ir Willem Schermerhorn, 76 jaar. bij de presentatie van zijn .dagboek' in het internationale perscentrum Nieuwspoort Hij kondigde aan drie exemplaren van het boek te zullen schenken aan relaties uit de stormachtige jaren 1946-47 in Indonesië: een aan de weduwe van Soetan Sjah rir. een aan Mohammed Hatta en een aan Mohammed Roem. Terugkijkend op de periode van zijn voorzitterschap van de com missie-generaal verklaarde prof. Schermerhorn: .Sjahrir heeft me eens gezegd: wanneer we 't sa men moesten doen. waren we m veertien dagen klaar. Maar zijn extremisten en de mijne hebben elkaar de bal toegespeeld. Dat is wat nu nog altijd gebeurt en de duiven leggen 't dan bijna altijd af. Over dr Van Mook. de land voogd: .Wij hebben geen Mount- batten gehad: daar geeft Neder land zijn mensen de kans niet voor. Van Mook is verguisd als geen ander en tenslotte met een keukenmeidenbriefje de laan uit gestuurd. De man die dat heeft gedaan, heeft nu een hele nette betrekking'. Over het conflict in Indonesië: .Ik heb geleerd hoe een oorlog ontstaat, ik heb er bij gestaan, 't Gebeurt vanzelf, je glijdt er van zelf in'. En over zijn boek.Het zijn geen memoires, gelukkig niet. Het dag boek heeft me geleerd hoe ge vaarlijk het is. achteraf memoi res te schrijven. Soms. bij het bladeren in de dagboekvellen. heb ik de ontstellende ontdekking ge daan, dat ik toen volstrekt mis was. Of ik 't er vandaag nog mee eens ben? Daar kan ik geen ant woord op vinden. Ik zou achteraf verschillende dingen anders be zien en anders gezegd hebben. Ik geef toe: de taal van het boek is ongekuist. Dat is m'n boeren-af- komst'. Het .dagboek' is in één jaar voor het Nederlands Historisch Ge nootschap onder redactie van mr dr C. Smit gereedgemaakt en uit gekomen bij de uitgeverij Wol ter s-Noordhoff NV te Groningen. 'weer paniek) en Meynen 'van de AKU) g.g. en tenslotte zou het voorlopig blijven als het was. Als er geslagen moest worden, dan door het bestaande bestuur, Zo gleed men naar de oorlog toe en een krant, Paniek. Maar zou Rom me toch weer minister worden knutselde tegelijk aan de toekom stige structuur van de nieuwe staal,. Uit het dagboek komt Schermer horn naar voren als een impulsief man. Ais hem dat later (door Drees) wordt verweten, doet hij er wat verbaasd over. Maar het blijkt uit meer dan een aantekening Een paar dagen na zijn oordeel moet hij het herzien. Niet mals Zijn oordelen over mensen zijn niet mals. .Beel begreep er kennelijk hele maal niets van. maar bevindt zich in het gevaarlijke stadium dat hij dit niet meer inziet.' .Een man als Clurman van (het persbureau) UP. die kennelijk enig negerbloed in zich draagt, lijkt mij voorbeschikt om op de hand van de republiek te zijn .Drees is van nature geneigd in problemen als deze een enigszins conservatieve legalistische houding aan te nemen, die men niet als maatstaf mag nemen voor hetgeen de socialistische wereld wenst Die socialistische wereld althans het wereldje dat PvdA heet had voor Schermerhorn. haar eerste minister-president, nog een verras sing doordat haar voorzitter Vor- nnk hem bezwoer zich niet open lijk tegen de militaire actie uit te spieken Het kabinet mocht niet vallen, maar de socialisten in de rooms-rode regering lieten voor dat doel Schermerhorn min of meer in de kou staan. Op den duur ziet men hem bezeerd raken door het onbegrip. Er zijn nog maar zeven mensen in Batavia die een actie als een ramp zien. Woedend wordt hij als in juni ingrijpen onvermijdelijk lijkt en hij treft bij Van Mook de paleiskliek aan, in een vrolijke stemming en met een forse dronk over zich. Later corri geert hij dat weer: voor hen was de spanning gebroken, geen won der dat ze daar wat op wilden drinken. Toch wordt de actie weer afgewend. Maar dan ergert het hem weer dat diezelfde kliek even opgelucht maar dan nuchter doet. Het zijn (lit soort dingen die het boek zo boeiend maken. Want bet verhaal zelf kennen wij al. Het dagboek is door mr dr C Smit geraadpleegd toen hij zijn boeken over Linggadjati en over de liqui datie van hel imperium schreef. Maar als Schermerhorn hel zelf vertelt zoals hij het toen zag. en zoals hij liet twee dagen later moest herzien, blijft men benieuwd hoe het afloopt. Die afloop het laatste hoofdstuk valt dan wat tegen. De commissie-generaal gaat naar Nederland en de spanning is er uit. Dezelfde dr Smit heeft deze uitga ve ook bezorgd fci. gelukkig de spreektaal de spreektaal gelaten. In de serie werken van het Neder lands Historisch Genootschap zal dit dagboek daarom wel een witte raaf blijven. Over hel algemeen komen politici, zelfs bij net dicte ren. niet aan spreektaal toe. Niet iedereen kan het over zich krijgen om de moeilijkheden van de tegen partij aldus te typeren: .ik heb op sommige momenten het gevoel dat de jongelui door de hele procedure onhanteerbaar zijn geworden', maar daar staat toch wel tegeno ver dat .wij eigenlijk op soortgelij ke wijze aan deze heren hebben zitten te trekken' indertijd. Hij ziet aan de zaken meestal enkele kan ten, maar blijft zich dat de hele tijd sterk bewust, üit het dagboek komt hij dan ook wel naar voren als iemand die zichzelf niet gering acht. Nog wat losse notities: In de instructie voor de commis sie-generaal stond oorspronkelijk ook nauwkeurig voorgeschreven hoe de heren met Van Mook om een tafel moesten zitten (links van de voorzitter enzovoort), dat heeft Schermerhorn er uit weten te hou den. Jonkman 'toen minister) vreesde dat Samkalden (toen assistent van de commissie) niet volkomen Ne derlands zou denken omdat hij jood is. Het. hoofdbezwaar echter was dat .deze man politiek nogal links schijnt te staan, hoewel ik daar nooit veel van heb ontdekt.' F. de Boer 'lid van de commissie- generaal) in het vliegtuig op de heenweg boven Karatsji: .mijne vrienden, wij moeten er van nu af aan op rekenen, dat iedereen in Holland denkt dat wij gek zijn.' Het dagboek van Schermerhorn, uitgegeven door mr dr C. Smit. Wolters-Noordhoff, Groningen. Twee delen 65. REGERING WIL STAATSIEBEZOEK VERLEVENDIGEN DEN HAAG (ANP) De regering Is van oordeel dat een wat soepeler opzet gewenst is bij de uitvoering van staatsbezoeken aan Nederland. Dit blijkt uit een nota, die vrijdag aan de tweede kamer is aangeboden. Eri moet wal meer vrijheid bestaan om: variaties in de organisatie en het ver loop van deze staatsbezoeken aan te: brengen. De regering streeft er dan ook naar hiertoe bij voorkomende; gevallen na bilateraal overleg te geraken en overweegt deze kwestie op beperkt internationaal niveau aanhan gig te maken. De regering staat positief tegenover; een ontmoeting tijdens een staatsbe-| zoek tussen het bezoekende staats hoofd en het parlement, indien beiden een ontmoeting op prijs stellen. Ieder staatsbezoek, zo vervolgt de no ta, die vrijdag in de ministerraad werd goedgekeurd, gaat overal, waar dit plaatsvindt, uit eerbied voor de hoge gast en het land dat deze verte genwoordigt, met een zeker eerbetoon gepaard, vooral tijdens de officiële hoogtepunten. De regering onderzoekt of het patroon van een staatsbezoek ken worden verlevendigd, en de offi ciële verplichtingen kunnen worden verminderd. De regering is van oor deel dat het opstellen en inspecteren van militaire erewachten enigszins zou kunnen worden beperkt. Bij de aanvang en het einde van een staats bezoek dient dit eerbetoon echter te worden gehandhaafd. De regering is voornemens, bij de regeling van ieder staatsbezoek me: de andere partij na te gaan in hoever- j re redelijkerwijs het aantal toe te! kennen onderscheidingen zo laag mo gelijk kan worden gehouden. PVDA DIN MAC: ANTI- KVP-MOTIE HANDHAVEN DEN HAAG (ANP) Het gewest Den Haag van de PvdA heeft donder dag in een motie verklaard dat de zogenaamde Anti-KVP-motie van liet PvdA congres moet worden gehand haafd. De vergadering van de PvdA in Den Haag heeft zich uitgesproken vóór het; principe van een minimumprogram! voor de komende verkiezingen, dat; gericht is op de meest menselijke: noden en behoeften en dat uitvoer baar moet zijn. Indien aan één van de punten van het program niet wordt voldaan, zou de PvdA geen kabinets verantwoordelijkheid moeten gaan dragen. Het program moet vóór de. verkiezingen bekend worden en de' basis vormen voor onderhandelingen I met andere partijen. Staatssecretaris Van Veen: Gewesten moeten er komen' len in de loop i de criteria gedes den voor een gew ENSCHEDE (GPD) SUateseereta ris mr C. van Vri-n van binnenlandse zaken beeft donderdag in de jubileum- vergadering van de belangengemeen schap Twente Oost-Gelderland ander maal zijn visie gegeven over de toe komstige bestuurlijke organisatie in ons land. met name wat betreft de ge west vorming. Tientallen functiona rissen uit Oost-Nederland, samengeko men In Enschede'» raadszaal, onder voorzitterschap van mr F. It. Krom- mcleln, boorden naast vele reeds be kende uitgangspunten van de regering ten aanzien van de gewestvorming onder meer dat: de staatssecretaris op 14 december een gesprek met aJle provinciale besturen zal hebben over een be j stuursstructuurschets; daarin reeds inbreng van gemeen ten en intergemeentelijke organen kan geschieden; op 1 januari 1972 de regering zover hoopt te zijn dat zij eer. eerste inzicht heeft in de landelij ke gewesten kaart; die kaart op den duur dertig ge westen zal omvatten; gewestraden rechtstreeks gekozen zouden moeten worden; de provinciale besturen zeker niet overbodig zullen worden. Nuanceringen bestui Versterkt BRUSSEL (ANP) In de Belgische plaats Lier is donderdagavond, onder de ogen van een groot aantal omstan ders een 50-jarige man verdronken in zijn auto De man was op een druk; kruispunt geslipt, met zijn wagen te gen een boom gebotst en de Nete inge-! reden. De man deed. terwijl op de kant! tientallen mensen stonden toe te kij-! ken. wanhopige pogingen om zich uit de auto te bevrijden. Dat gelukte hem niet omdat "net portier was klem ge raakt. Terwijl de man vocht voor zijn leven stak niemand van de toeschouwers een hand uit. Toen de auto drie kwar tier later boven water was gebracht trof men er het lijk van de man in aan. PROF. SCHERMERHORN ZIET HEIL IN BUITEN PARLEMENTAIRE ACTIES DEN HAAG (ANP) .Zoals het nu gesteld is, twijfel Ik aan de parlemen taire democratie. De moeilijkheid is. dat Nederland steeds meer verwikkeld raakt in internationale organisaties. Daar worden besluiten genomen, waartegen de Nederlandse regering al leen nog maar .ja' kan zeggen en waarbij het parlement hetzij ook .ja' zegt of moppert, maar het evenwel niet ongedaan kan maken. Wanneer bijvoorbeeld in Brussel de melkprijs wordt vastgesteld, dan kan het front in de kamer mopperen en een cent meer eisen, maar daar blijft, het bij. Dan zie ik meer in de zoge naamde buitenparlementaire acties, zoals de boeren hebben gedaan in Leeuwarden. Deze acties kunnen van betekenis gaan worden in gunstige zin. zeker als het parlement er naar luistert en als men deze geluiden van buiten niet als minderwaardig gekrijs afsluit'. Dit betoogde donderdagavond oud-pre mier prof. dr W. Schermerhorn in de radio rubriek Den Haag vandaag'. Hij ging in op het feit, dat. premier De Jong en minister Klompë onlangs in toespraken ter gelegenheid van het zilveren jubileum van het parlement hebben gewezen op de vervreemding tussen het Nederlandse volk en het parlement. opdracht van de gemeente Nue enen is daar vrijdag een enkele jaren oude bungalow met een waarde van ongeveer 70.000 gul den gesloopt. Het huis was zon der vergunning gebouwd De sloopwerkzaamheden werden ver richt onder politietoezicht Tien tallen hadden zich verzameld en gaven blijk van hun misnoegen over het karwei. Verder dan scheldpartijen aan het adres van .■et gemeentebestuur kwam he: niet. De huurders van de bungalow, een functionaris van staatsbosbe heer met vrouw en kind, kregen van kennissen gratis pension aan geboden. ,Op onverklaarbare wij ze', aldus gemeentesecretaris W. G. Janssen, ,is een paar jaar gele den de fraaie bungalow in de bossen gebouwd. Zonder enige vergunning. Niemand bij het ge meentebestuur wist er iets van, omdat je op die plaats nu ook niet elke dag komt'. Het huis veranderde tweemaal van eige naar en de laatste, de heer Mar tens uit Nuenen, kreeg vorig jaar november van het rijk reeds de mededeling dat de bungalow diende te verdwijnen. Van de fraaie bungalow restte vrijdaga vond na enkele uren slopen slechts een opberghok. SAIGON (AP) De Zuid Vietnamese regering heeft de Amerikaanse journa list Michael Morrow opgedragen voor zondag het land te verlaten. Morrow is correspondent en medeop-; nchter van het persburau Dispatch! News Service international, dat vorig Jaar als eerste melding maakte van; flo massaslachting in het Zuidvietna-; mese dorp My Lai. I Dochter voor Deense vrinses Benedikte KOPENHAGEN (RTR) De Deense prinses Benedikte heeft vrijdagoch tend het leven geschonken aan een dochter van zeveneneenhalf pond, zo is door Deense hofkringen meege deeld. De toestand van de 26-jarige prinses; en de baby is bevredigend. De prinses) is gehuwd met. prins Richard van; Sayn-Wittgenstein-Berleburg. Het echt paar heeft reeds een twee jaar oude; zoon, prins Gustav. I MOSKOU (AP) De voormalige Russische premier Nikita Kroesjtsjov is volgens onofficiële Russische zegs lieden enige dagen geleden in het zie kenhuis opgenomen met hartklachten. Volgens een van de zegslieden had hij i voor de tweede maal in een jaar een) hartaanval gehad. De 76-jarige Kroesjtsjov woont sedert hij zes jaarj geleden werd afgezet in betrekkelijke! afzondering buiten Moskou. 1 Mr Van Veen zette in het verloop van zijn toespraak uiteen dat het gemeen telijk bestuur iangs twee wegen kan worden versterkt. Door samenvoeging of door samendoen. Dat samendoen kan dan gebeuren binnen een gewest. Binnen dat gewest dient de coördina tie niet vrijblijvend, maar bindend te zijn. Sprekend over het bestuursorgaan van zo'n gewest onderstreepte de staatssecretaris dat bij een gewest raad volgens de regering recht streeks gekozen moet worden als het' gewest een redelijk groot dienstenpak ket dient uit te voeren. In sommige gevallen zou een indirec te aanwijzing mogelijk moeten zijn om een start gemakkelijker te kunnen maken. Mr Van Veen releveerde dat dit nu al een politirk vraagstuk van de eerste orde is. In elk geval, zei hij. moeten de toekomstige gewesten goe de zorg dragen voor de dwarsverbin dingen met de gemeenten. Elk gewest behoeft een koninklijke goedkeuring en kan in beginsel over provinciale grenzen heenreiken Er zal van regeringswege ook gezorgd moe ten worden voor een financiële rege ling van die gewesten en hun houding, ten opzichte van de gemeente, provin cie en rijk. Mr Van Veen bracht ln herinnering) het bestuurskundig onderzoek, waar-i voor het initiatief uit Overijssel) kwam en dat zich nu over de noorde lijke provincies uitstrekt. Daaruit zui l Zo'n bestuurvitructuurx'hcts r.-A nlrt dwingend rijn. inaar dt mogelijkheid het eerste ontwerp gereed iv rullen alle betrokken gemeenten er het hun ne van kunnen zeggen. De «Ualsvcre- taris zei te verwachte» dat eind vol gend jaar de regering een eerste In zicht zal hebben hoe de toekomstige gewesten kaart eruit zal zien. Een kaart dan met echte gewesten. Nadien verduidelijkte de staal .M.-cre- taris naar aanleiding van enkele vin gen dat zijns inziens de provincies zeker nog een plaats gullen houden tussen het lokale en Wij denken aan sch we straks in plaats van 12 provincies, dertig gewesten zouden krijgen, zou dat net andersom werken Mr Van Veen herhaalde dat provin cies en gemeenten straks volop gele genheid zullen krijgen van onderaf aan de gewestvorming mee ie werken. Als ztj het niet doen. dan zullen wij het moeten doen Die gewesten moe ten er komen Hij zegde toe dat tezijnertljd de criteria voor de vor ming van gewesten, waarover nu nog wordt gestudeerd, openbaar zullen worden gemaakt De staatssecretaris Van Wen heeft vrij dag de voorzitter van d«- '..wede kamer schriftelijk meegedeeld, dat hij er de voorkeur aan geeft de formeel wette lijke regeling voor de gewes'vorming in een afzonderlijke wet gestalte te geven en niet. zoals aanvankelijk de bedoc- ling was. in een uil gebouwde wet ge meenschappelijke regelingen op te ne men. In de brief deelt mr Van Veen tenslotte mee. dat het wetsontwerp begin de cember aan de mlni.st'-rraad za! wor den voorgelegd, zodat verwacht mag worden dat het ontwerp in de loop van februari 1971 bij de tweede kamer zal kunnen worden Ingediend. DRIE GEVALLEN IN ZEELAND SCHIJNEXECUTIE IN MIDDELBURG DEN HAAG (GPD) In de mei- dagen van '40 zijn ten minste ze ventien mensen zonder vorm van proces geëxecuteerd door Neder landse militairen en één politie man. Dit zün die gevallen, waaro ver ln archieven nadere gegevens zijn opgespoord. In vrijwel alle zaken, die tijdens of na de oorlog aan het licht kwamen, is een strafretelijk onderzoek inge steld. Soms is dat gevolg door een veroordeling, in andere geval len is uitdrukkelijk afgezien van vervolging, waarbij is geadvi seerd door een speciaal hiertoe benoemde commissie. Minister van defensie Den Toom en zijn collega van justitie. Po lak, hebben als antwooi£ op schriftelijke vragen vrijdag uit voerig verslag uitgebracht aan het parlement. Hiermee moet de ze affaire feitelijk als afgesloten worden beschouwd, want zelfs als nu nog de identiteit van daders bekend zou worden moet van vervolging worden afgezien ge zien ae verjaringstermijn die ui terlijk 24 jaar is. In de lijst van 17 terechtstellingen staan onder meer gevallen als executies in Serooskerke en Middelburg, die reeds de nodige publiciteit heb- nomen. niet meer kon worden vastgesteld, is het onderzoek ge staakt. In het nachtelijk duister van Mid delburg naar Serooskerke vielen van 13 op 14 mei 1940 schoten waarvan aanvankelijk werd ver ondersteld dat zij gelost waren door Duitse parachutisten. In de daarop ontstane verwarring na men militairen van de Nederland se militaire colonne, waar het hier om ging, elkaar onder vuur Daarbij kwam de kapitein, die de colonne commandeerde, om het leven. Hoewel daarom in net na jaar van 1940 door de auditeur militair bij de krijgsraad is ge vraagd. is er geen nader onder zoek ingesteld naar de toedracht van dit incident. Walcheren Zijpe Op 15 mei zonk op het Zijpe het marineschip Hydra. Een majoor machinist zwom in de duisternis naar de wal van Schouwen, waar Iiij door soldaten van een bewa- kingscompagnie werd opgevangen die hem naar hun commandant, een reserve-kapitein brachten. De ze stelde de marineman een paar vragen en b'et hem toen als spion executeren. De desbetreffende of ficier is in '44 wegens werk in het verzet door de Duitsers te rechtgesteld. Op Walcheren is tn dezelfde tijd ook een schijnexecutie gehouden. Een soldaat die op 14 mei 1940 te Middelburg op post stond, had tegen de orders in een sigaar aan genomen van een burger. Toen hij bij de kapitein werd gerap porteerd. deelde deze mede dat hij daarvoor de kogel verdiende. De kapitein deed vervolgens een vuurpeloton aantreden dat op zijn last over het hoofd van de soldaat, die met de rug naar het vuurpeloton toe stond, heen- schoot. De kapitein heeft daarop aan het adres van de soldaat die geheel overstuur was nog enkele vermanende woorden gericht. De ze schijnexecutie heeft niet tot een strafzaak geleid Archieven Serooskerke Een adjudant weigerde op 13 mei 1940 te Serooskerke (Walcheren) gehoor te geven aan een patrouil le ongewapend uit de wqning te komen, waar hij was ingekwar tierd. om zich te legitimeren. In- plaats van het bevel op te volgen, liep hij weg. Daarop werd hij neergeschoten. Op verzoek van ae familie is in 1940 naar de toe dracht van het gebeurde een poli tie-onderzoek ingesteld. Omdat de identiteit van de militairen, die aan de patrouille hadden deelge In hun toelichting op de ze en andere uit het land gerapporteerde gevallen schrijven de ministers, dat het onderzoek bemoeilijkt ls door het verloren gaan van dossiers bij het grote bombardement, op het Haagse Bezuidenhout en Beoordenhout in 1945. De meeste gegevens zijn nu door de sectie krijgsgeschiedenis van de landmacht verzameld in verschillende militaire archieven, het archief van de advocaat-fi scaal en bij het ministerie van justitie. Omdat de militaire justi tie na de capitulatie op 15 mei '40 nog enige tijd haar werk mocht voortzetten konden de on gewettigde executies worden on jerzocht. Oktober '40 werden de krijgsraden en het hoog militair gerechtshof ontbonden, waarna de zaken voor zover misdrij ven bij de arrondissements rechtbank in Den Haag terecht kwamen. Een groot aantal straf zaken is toen echter geseponeerd. DEN HAAG tANP) Minister Ir W. F. Schut van volkshuisvesting ziet geen aanleiding om in de stibsidferete- lingen voor de woningbouw beperk»», de bepalingen omtrent de nationaliteit op te nemen. Aldus blijkt uit liet vrijdag gegeven antwoord op schrifte lijke vragen van de kamerleden dr> J. van den Doel en P. Dankerl (beiden pvda). De kamerleden hadden gewezen op advertenties in buitenlandse bladen, met name Duitse, waarin woningen ln Limburg te koop werden aangeboden met het vooruitzicht op een subsidie van f 3.000 tot 14.000 uit de Neder landse staatskas. Gevraagd werd te voorkomen, dat buitenlanders van de woningbouwsubsidie zouden profite ren. HERTOG EN HERTOGIN VAN WINDSOR WORDEN IN ENGELAND BEGRAVEN LONDEN (RTR) Aan de langdurige vrijwillige ballingschap van de hertog van Windsor die in 1930 als koning Edward de achtste de Briisc troon opgaf om in het huwelijk treden met een gescheiden Amerikaanse vrouw. AVallis Wariield Simpson komt bij zijn overlijden een eind. De hertog zal zijn laatste rustplaats vinden op het terrein van het kasteel Windsor. Ook zïjr. vrouw zal daar worden begraven, zo heeft het Britse hof vrijdag bekendgemaaVf Over het bewuste plan had de hertog al met zijn broer, koning Georzc do zesde, die hem na zijn troonsafstand in 1936 opvolgde, overeenstemming bereikt, en koningin Elizabeth hechtte er haar goedkeuring asn. De rr.edede ling van het hof volgde op geruchten volgens welke het hertogelijk paar zich zou laten begraven in Baltimore, de geboorteplaats van de hertogin. Sinds zijn huwelijk heeft de hertog van Windsor Engeland nog maar zei- den bezocht, en deed hij dat dan biecf I hij doorgaans uit de buurt van Buc kingham Palace. De hertogin heeft koningin Elizabeth weieens informeel ontmoet, maar is nimmer op het pa leis uitgenodigd. Vreemdelingen beginnen actie': Rehië is niet lief meer voor buitenlanders' BRUSSEL (ANP) In ReIKi.- verblij vende vreemdelingen (in totaal zijn er naar schatting 800.000 in hi-t land), veelal arbeiders en studenten, die ver- enigd zijn in een aantal organisaties, hebben, samen met hen genezen Belgi- i sche organisaties, een .vreemdelingen solidariteitsactie' gelanceerd. I Doei daarvan is op langere termijn 'e I komen tot een gunstiger en mer.selij. ker' statuut voor de vreemdelingen in i België Deze actie die de s'eun heeft j van onder andere een aantal Belgl- I sche parlementièrs. moet een tegen- wicht vormen voor wat de vreemde lingen noemen .een toenemende wille- keur van de Belgische autoriteiten in I hun optreden tegen vreemde lin- gen'. Directe aanleiding tot de actie een recente televisietoespraak van de Bel- gische minister van justitie. Vranckx. waarin deze onder meer zei: .Hele 1 groepen vreemdelingen hetzelfde doel voor ogen hebben- ondermijning i de overheid verstoring van openbare orde en veiligheid en. waar het maar mogelijk is het aanzetten tot geweld daden waardoor de openbare orde wordt bedreigd.' Dit is de vreemdelingen die zich nu verenigd hebben in eer. gezamenlijke actie een beetje in he: verkeerde keel gat geschoten. Ze stellen eb.- Belg.e jarenlang een gastvrij land :s geweest voor hen die om de een of andere reden hun eigen land moesten verla ten, maar dat daar de laatste tijd verandering ir. gekomen is

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1970 | | pagina 9