Onderwijs deed rector
Spierenburg uitgeleide
na 23 jaar ,Sint Eloy'
Acht hallen voor Pechiney
op dit moment niet haalbaar
PZEM, Hoechst en
Milieuhygiëne
4
W.-Z.-VLAAMSE ,0NDERWIJS PIONIER' VERTREKT P. J. Dekker
Dr J. Stumphius:
.functies kunnen
goed samengaan'
nekmt afscheid
als voorzitter
Zeeuwse polders
Aan iedereen die heeft meegespaard
aan de 2 miljard, (f2.000.000.000,-)
Sparen? De Amro Bank is er voor.
,GEEN TWIJFEL OVER POLITIEKE
DOELSTELLING VAN DE PARTIJ'
Loyaal
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ZATERDAG 14 NOVEMBER 1970
ADVERTENTIE
OPDRACHT:
GEËNGAGEERDE
SCHOOL WAAR
MAKEN'
OOSTBURG ,We staan voor
de opdracht om een nieuwe, ge-
engageerde school waar te ma
ken. Een school die de leerling
helpt bij het verkennen van de
maatschappij, hem er zich als
18-jarige met een diploma op
zak ook een beetje laat thulsvoe-
len. De religie is achter dit on
derwijs de drijvende kracht, ge
richt op het werkelijke leven,
net zoals de school.'
Dr J. W. C. Jansen, bisschoppelijk gelc-
legeerde voor liet wvo-avo in het bis
dom Breda, zei dit vrijdagmiddag in
Oosthurg, waar het r-k middelbaar
onderwijs in West-Zeeuwsch-Vlaan-
deren afscheid nam van één van zijn
pioniers, rector dr C. A. Spierenburg
van de r-k scholengemeenschap .Sint-
Eloy' in Oostburg.
De heer Spierenburg, die 62 jaar is
en dio .Sint-Eloy' sinds de start in
'47 heeft geleid, gaat met .functioneel
leeftijdsontslag'.
Op een afscheidsbijeenkomst in de aula
van de school zwaaiden zes sprekers
hem lof toe voor zijn werk. Dr Jan
sen, onderstreepte daarbij de harmo
nie die de scheidende rector wist te
bereiken tussen onderwijsvernieu
wing en de zorg voor een goede
relegieuze sfeer op school, volgens
de bisschoppelijk geldelegeerde een
belangrijk uitgangspunt bjj de discus
sie over bijzonder en katholiek on
derwijs in deze tijd.
JBij die discussie wordt er in de meeste
gevallen uitgegaan van verouderde,
statische premissen', aldus dr Jansen.
.Een school ziet men dan als een
typisch intellectuele vakken-school,
waar iedereen baas is in zijn eigen
huisje en het vak van de ander onbe
langrijk vindt. De autonomie van de
vakken en van het schoolgebeuren
staan er centraal. Met betrekking tot
(je godsdienst gelden dezelfde stati
sche begrippen. Religie wordt geacht
als een verzameling dogma's en prak--
tijkvoorschriften, waaraan je je kunt
conformeren of niet, maar waar je
verder niet in de kern van je per
soonlijkheid door wordt geraakt.' De
school van nu, en met name de
bijzondere school, zal naar zijn me
ning een werkgemeenschap moeten
worden, die de leerlingen vertrouwd
maakt met de maatsehappij, iet le
ven zoals het werkelijk is'. Ook de
religie dacht de heer Jansen (Als
drijfveer die ons leven richting
geeft') deze taak toe. ,U laat een
kostbare erfenis na voor uw opvol
ger en leraren. Geen erfenis die in de
kast moet worden gezet maar een
uitdaging voor de toekomst.'
alle onderwijsvernieuwing
spijt, voor elke opleiding toch nog
steeds een pakket basiseisen moeten
gelden ,Voor sommigen is die basis
niet haalbaar. Maar we kunnen moei
lijk een diploma toekennen alleen op
basisvakken.' Mevrouw Spierenburg,
die hij ook in zijn dankwoord be
trok, kreeg van hem een bloem
stuk.
,Het woord pionier is hier wel op zijn
plaats', vond drs N. J. Heykoop, in
specteur van het voortgezet' onder
wijs in-rayon 2-c. Hij herinnerde aan
de aanloopmoeilijkheden van de
Oostburgse school (die in september
'47 met 45 leerlingen startet in het
voormalige gemeentehuis van IJzen-
dijke) en de groei, die uitmonde in
de 450 leerlingen van nu. ,In zo'n
beginperiode ontkom je niet aan au
tocratisch optreden. Maar het wordt
geaccepteerd door het prestige dat er
achter zit en de bezieling die erdoor
wordt overgedragen op anderen.' Vol
gens de heer Heykoop heeft dr Spie
renburg belangrijk bijgedragen aan
het .hervormen' van de school-oude-
stijl tot ,een soepele, informele orga
nisatie met een positieve werkinstel-
ling'.
Hij had aan een eerste gesprek met dr
Spierenburg de indruk overgehouden
een rector voor zich te hebben ,die
Stereoset
Van drs H. A. M. van de Vijver, v
zitter van het schoolbestuur, kreeg
dr Spierenburg geld voor de aan
schaf van een stereoset. Dc heer Van
de Vijver, die va* mening was dat
katholiek onderwijs nodig is zolang
ouders willen dat hun kinderen het
krijgen, kenschetste hem als iemavd
die veranderingen die door de mam
moetwet pas nu formeel gestalte
krijgen, ai jaren geleden doorvoer
de.
Al in '47 begon u met het instellen
klasseraden, recentelijk kwam er op
school een oudercommissie. De leer
lingen hadden wel eens schrik van u
want u kan erg boos doen. Maar op
het belangrijke moment stond u ach
ter hen en dat zijn ze niet verge
ten.'
Volgens de heer Van de Vijver zal er,
/ADVERTENTIE
OLIFANT MINISTER.
Het feest kon nog niet beginnen.
Wij wachtten op tante. Wachten dnuit
lang, vooral als de kelen dorstig zijn.
Toen ging de bel. Ik zette de Be»
▼ast op tafel, met van die kleine
glaasjes. Er klonk een juichende stem;
„Olifant, Mien isterl" Ik «chook in.
TWEE NIEUWE
EILANDEN IN
VEERSE MEER
VLISSINGEN In het Veerse Meer
is de deltadienst van rijkswaterstaat
begonnen met de aanleg van twee
recreatie-eilanden: de Schutteplaat en
de Mosselplaat. De aanleg van deze
eilanden, die ongeveer 5 hectaren
groot zijn, zal ongeveer acht maanden
in beslag nemen. De kosten zijn ge
raamd op 1,2 miljoen gulden. De twee
eilanden worden voorzien van toiletge
legenheden en krijgen een afwisselen
de beplanting.
In het basisplan van het recreatie
schap ,Het Veerse Meer' zijn in het
oostelijk gedeelte van dit meer nog
enkele kunstmatige eilanden opgeno
men. De plannen voor deze eilanden
zijn echter nog niet definitief omdat
men eerst de ontwikkeling van
binnenscheepvaart wil bezien.
De aanleg van de eilanden wordt be
taald door het ministerie van cultuur,
recreatie en maatschappelijk werk.
VLISSINGEN Dr J. Stumphius
bedrijfsarts bij onder meer .De Schel
de' te Vllsslngcn en de Vitrite in Mid
delburg is sinds kort ook verbon
den aan Pechiney, dat zich bij deze
geneeskundige dienst heeft aangeslo
ten. Hij is ook lid van de .convenants-
commissie', die het rapport rond de
milieuverontreiniging door Pechiney
beeft samengesteld.
Gaat die combinatie samen, kan het
een onbevoordeelde blik op de zaken
veranderen? Dr Stumphius: .Dit is niet
een vek. waarin je zegt wat een di
rectie belieft. Aan de zelfstandigheid
van een arts kan en mag niet worden
getomd'. Hij wijst in dit verband op
hef proefschrift, waarin hij het vóór
komen van een bepaalde tot dan toe
nauwelijks onderkende vorm van
kanker heeft onderzocht, aan de hand
van een aantal gevallen, die zich bij
personeelsleden van .De Schelde' had
den voorgedaan.
Dr Stumphius meent, dat zijn functie
als lid van de convenantscommissie
best te scheiden zijn. .Ik ben óók nog
inwoner van Zeeland, die hier graag
woont en niet neutraal staat tegen
over eventuele veranderingen ten Inva
de. Er als men uitgaat van een be
paalde inbreng in een commissie, dan
moet worden bedacht, dat bedrijfs
geneeskunde allang te maken heeft
met de gevolgen van bepaalde milieu
verontreiniging binnen een bedrijf Die
ervaringen zijn ook voor onderzoe
kingen buiten het bedrijf te gebrui
ken'.
Examen
Dezer dagen slaagden voor het diplo
ma vakbekwaamheid kruideniersbe-
drijven in Utrecht de heren F. W. J.
de Jonge te 's-Heerenhoek en
Streak te Viissingen.
De heer Van de Vijver overhandigt een
envelopje met inhoud aan de heer
Spierenburg. (Foto PZC
drommels goed weet wat er op
school gebeurt'. Als Alkmaars (waar
de vertrekkende rector 15 jaar heeft
gewerkt) afscheidscadeau overhandig
de hij de heer Spierenburg een on
vervalste kaas.
Niet autoritair
De veronderstelling van drs Heykoop
ten aanzien van mogelijk .autocra
tisch' optreden van dr Spierenburg
werd krachtig weerlegd door leraar
J. J. Commandeur, ook een van de
mensen van het eerste uur. ,Ik heb
er nooit iets van gemerkt en voorzo
ver er afstand was, dan was het u
altijd die die met uw gemoedelijk
heid liet vervangen'. Namens de do
centen en het overige personeel bood
hij het echtpaar Spierenburg een
schrijfmachine, een foto-reportage
van het afscheid en nog een envelop
met inhoud aan. Drs A. F. G. van
Gurp, leraar Engels aan het Arnhem
se Thomas a Kempiscollege en opvol
ger van dr Spierenburg, vroeg zich af
of het onderwijs en de onderwijsver
nieuwing langzamerhand niet moeten
worden gezien in Europees perspec
tief. „Binnen afzienbare tijd is er
binnen de Euromarkt een vrij ver
keer van personen, goederen en dien
sten. Wordt het geen tijd dat we er
vanuit gaan dat Nederlandse scholle
ren kunnen gaan studeren aan buiten
landse onderwijsinstellingen.' In dit
verband zag hij ook de noodzaak van
een Europees einddiploma.
De heer Van Gurp betuigde ,diep res
pect' aan zijn voorganger en om
schreef zijn verhuizing als het ver
wisselen van .Arnehmse meisjes' voor
.peekluts, .preiprol' en .paptaart', een
aantal West-Zeeuws-Vlaamse culinai
re specialiteiten. Mevrouw Spieren
burg kreeg van hem een bloemstuk.
Nadat dr Spierenburg (,Ik ben be
duusd') een dankwoord had gespro
ken begon er in de overblijfruimte
een drukbezochte receptie.
GOES In «le algemene ledenverga-;
«lering van de Zeeuwsche Folder- enj
Waterschapsbond. die vrijdag 20 no
vember in De Prins van Oranje tel
Goes wordt gciiouden, neemt de heerl
P. J. Dekker na ongeveer 25 jaar1
afscheid als voorzitter van deze,
bond.
De heer Dekker, die tevens dijkgraaf
van het waterschap De Brede Wate
ring van Zuid-Beveland is, werd in
mei van dit jaar zeventig jaar. .Af
scheid nemen van P. J. J. betekent de
afsluiting van een periode in de
ZPWB. De vergadering zal daarvan
getuigen', aldus het verslag van de
ZPWB.
Als men reglementair te werk was
gegaan zou de algemene vergadering
dit jaar op Schouwen-Duiveland moe
ten worden gehouden. In verband met
het afscheid van de heer Dekker werd
van deze regel afgeweken.
Bij de bestuursverkiezingen zijn de
heren J. Drogmans en H. van Gorsel
aftredend en herkiesbaar. Als num
mers twee op de voordracht heeft het
bestuur de heren M. van Driel (Hoek)
en C. J. van Westen (Poortvliet) ge
plaatst.
Tijdens deze vergadering houdt mr A.
F. Kamps, dijkgraaf van het hoog
heemraadschap Noordhollands Noor
derkwartier een causerie over .Poëzie
en waterstaat'.
Als gevolg van het feit dat de con
tributie. door de waterschappen
verschuldigd aan de unie van water
schappen, niet meer via de bond
maar rechtstreeks door de water
schappen wordt voldaan kan de
contributie aan de bond worden
verlaagd van 15 cent naar 5 cent
per hectare. In verband hiermee
stelt het bestuur van de bond voor
een wijziging in het huishoudelijk
reglement aan te brengen.
De begroting voor 1971 sluit met een
bedrag aan inkomsten en uitgaven
van 19.000 en een post onvoorzien
van f 800. De rekening over 1969 heeft
een totaal aan inkomsten en uitgaven
van ƒ25.362.57 en een voordelig saldo
van ƒ6.324,91. De vergadering begint
's morgens om half elf.
Die neger» nullen vertellen dat zo'n
half miljoen grote en kleine spaarders
hun vertrouwen schonken aan de
Amro Bank. Samen hebben zij ervoor
gezorgd dat aan die Bank nu meer dan
twee miljard gulden aan spaargeld is
toevertrouwd. Een plezierig bericht dat
wij u gewoon even wilden vertellen.
Maar verbazingwekkend is het niet.
Want de Amro Bankheeftspaarmogelijk-
heden voor iedereen. En u kunt er een
zo hoog mogelijke rente krijgen. Kortom:
u spaart er veilig en voordelig. Daarom
komen er steeds weer nieuwe spaarders
bij de Amsterdam-Rotterdam Bank.
Lichtgewonde bij
bedrijfsongeval
in haven Viissingen
VLISSINGEN Vrijdagmiddag ls bij
een ongeval in de haven van Viissin
gen een havenarbeider licht gewond
geraakt. De havenarbeider G. P. B.
uit Breskens was in het ruim van het
Noorse vrachtschip .Taronga' t
met het bevestigen van een hijs
koperen .broodjes'. De hijs begon te
schuiven en kwam op de voet van B.
terecht. Toen enkele arbeiders hem
wilden helpen, viel de hijs voor de
tweede maal op zijn voet. B. werd met
enkele kneuzingen en ontvellingen
naar het St.-Josephziekenhuis in Viis
singen gebracht.
Afdeling Zeeland PPR
Vergadering in
Viissingen
VLISSINGEN De afdeling Zeeland
van de Politieke Partij Radicalen
heeft in de vergadering van donder
dag een schrijven opgesteld, gericht
aan het partijbestuur en de heer Lefe-
ber, waarin men onder meer ver
klaart dat over d; politieke doelstel
lingen van dc partij geen twijfel of
onenigheid mogelijk kan zijn. Nog
steeds geldt onverkort het program
ma vastgesteld in Dronten en Tilburg
op 19 april en 7 Juni 1969. De metho
de bij het streven naar verwezenlij
king van dit programma moet echter
aan enige voorwaarden voldoen, aldus
het schrijven.
De brief vervolgt met de stelling dat
samenwerking met andere partijen
een noodzaak is. Hierbij wordt vooral
gedacht aan andere progressieve par
tijen, waarbij echter de eigen identi
teit niet mag worden opgegeven. Deze
samenwerking heeft nu reeds in be
langrijke mate bijgedragen tot de ver
wezenlijking van de politieke doelstel
lingen van de PPR, aldus het schrij-
vèn. De brief besluit met de stelling
dat op de bijeenkomsten van de PPR
ieder het recht heeft ongestoord aan
hoord te worden. Het schrijven is
ondertekend door de voorzitter, de
heer J. A. Beckerra en de heer J. de
Koster, secretaris, de statenleden en
de gemeenteraadsleden van de partij
in Zeeland.
Op deze vergadering die te Viissingen
in het wit-gele kruisgebouw werd ge
houden kon men kennismaken met
het tweede-kamerlid mejuffrouw
Kessel, die het van haar kant ook
bijzonder op prijs stelde om met
Zeeland te kunnen samenwerken.
De heer C. van Waterschoot, lid van
de provinciale staten, bracht uitvoerig
verslag uit van het laatst gehouden
PPR-congres te Nijmegen. Hierbij
kwam ook aan de orde het mentali-
teitsverschil in de PPR tussen noord
en zuid. Ook het uittreden van de
heer Bogaerds en het terugtrekken
van de heer Lefeber werden uitvoerig
behandeld. Vervolgens stelde men dat
de uitgangspunten volgens program
ma zullen worden gehandhaafd. Men
zal vooral mensen moeten aantrekken
die op kundige en vertrouwde wijze
de kiezers enthousiast maken voor
het programma van de PPR. De vaak
onduidelijke lijn in de politiek doet
velen weer op de oude partij stem
men, zo stelde men.
Bij de kandidaatstelling van de leden
voor de tweede kamer werd bij accla
matie gekozen als lijsttrekker voor
Brabant en Zeeland: mejuffrouw A.
Kessel. Verder ging men unaniem ak
koord met het voorstel tot samenwer
king met de PPR in Brabant.
De heer Van Waterschoot stelde
voorts de problemei rond de gastar
beiders aan de orde. Gesteld werd dat
de PPR ook zijn bijdrage zal moeten
leveren aan deze materie. Vooral de
scholing van deze arbeiders werd
dringend noodzakelijk geacht. Ook zal
men voor hun gezinnen goede onder
komens moeten zoeken en zorgen
voor scholing van hun kinderen, zo
werd in de vergadering gesteld. Over
deze problemen werd langdurig gedis
cussieerd.
(Slot Van pagina 1
um is diezelfde vraag aan de heer
Stikkelorum gesteld. De heer Stikkelo-
rum zag dit niet als een moeilijke
constructie binnen de man-vrouw ver
houding.'
De heer Kaland onthulde vervolgens,
dat in een gesprek PZEM-delegatie
delegatie Hoechst over de uitbreidlngs-
planne van dit bedrijf van de zijde van
Hoechst nogal terughoudend werd ge
daan. .Daarna is door de directeur
van Hoechst aan de PZEM-directie
meegedeeld dat de vertrouwensrelatie
tussen klant en ondernemer niet meer
aanwezig was. De directie van
PZEM zegt niet of dit terecht of ten
onrechte was.'
.Omdat er al eerder een gesprek was
geweest, waarin de heer Bogerd op de
mogelijkheid van een cinflictsituatie
had gewezen werd gedacht dat het
was, als de heer Stikkelorum van
directeur ir Friedrich van Hoechst
rechtstreeks hoorde wat er lag. Hef
einde van dit gesprek was, dat gesteld
werd, dit is een probleem, de vertrou
wensrelatie is niet meer aanwezig,
wat doen we nu? De heer Stikke
lorum zou zich beraden. Toen is er het
gesprek geweest tussen de heer en
mevrouw Stikkelorum en de PZEM-
directie. Mevrouw Stikkelorum bracht
toen een al op schrift vastgestelde
verklaring mee. Een van de eerste
punten was, dat zij na het ges.
met haar man had gekozen voor haar
man en voor zijn functie.'
Aan het eind van dit gesprek, zo wilde
de heer Kaland wel vertellen, lag er
nog één problèem: hoe moest me
vrouw Stikkelorum haar aftreden in
de vereniging presenteren? Het was
moeilijk een redelijke argumentatie te
vinden. Deze moest voorzichtig zijn.
aannemelijk en toch niet bezijden de
waarheid. Nadat dit hem was ver
zocht zei de heer Bogerd toe mee te
denken over de argumentatie. De heer
Kaland: .Daarna is er een telefoontje
geweest van de directeur aan me
vrouw Stikkelorum: er blijft maar
één ding over - te zeggen dat u in een
gewetensconflict bent geraakt.'
Uit de verklaring van de heer Kaland
bleek voorts, dat na deze fase de
PZEM van Hoechst de verzekering
had gekregen, dat men op de oude
voet zou doorgaan met het verstrek
ken van vertrouwelijke gegevens aan
de staf van de PZEM, waartoe de
heer Stikkelorum behoort.
Toen een vraag werd gesteld waarin
de onomstreden integriteit van de
heer Stikkelorum werd geformuleerd,
kwamen er van de zijde van het
dagelijks bestuur van de PZEM gede-
GESPREK MET DR J. STUMPHIUS
MET OOG OP
INVLOED OP
GEZONDHEID
VLISSINGEN .Wat er
aan verontreiniging van Pe
chiney is te verwachten, is
acceptabel als het gaat om
het gebruik van twee of vier
hallen. Maar er is voorals
nog geen sprake van, dat
Pechiney acht hallen voor
de aluminiumsmelterij kan
claimen. Zoals de zaken er
nu voorstaan, zal daarvoor
geen toestemming worden
gegeven: het is mogelijk, dat
dan de milieubelasting te
groot wordt. Met zekerheid
is dat niet te zeggen op dit
moment, maar het is beter
om voor de volksgezondheid
het zekere voor het onzeke
re te nemen'.
Aan het woord: dr J. Stumphius,
mét dokter J. G. W. Gispen
perbonden aan de bedrijfsgenees
kundige dienst van onder meer
De Schelde, waarbij Pechiney
zich kort geleden heeft aangeslo
ten, en lid van de convenants
commissie, die het .milieurap
port' over de vestiging van het
Franse aluminiumbedrijf in het
Sloegebied heeft samengesteld.
Met de gegevens, die men nu
heeft is een uitbreiding tot acht
hallen .er beslist niet bij', maar dr
Stumphius om wat nadere in
formatie gevraagd over een aan-
al facetten rond de volksgezond-
oeid uit het rapport wijst
erop, dat dit stuk wel een sfeer
ran zuinigheid ademt, omdat men
bij afwezigheid van volledig we-
:enschappelijk bepaalde veront
reinigingsnormen de normen zo
stringent mogelijk heeft aange
legd.
Dr Stumphius: .Pechiney zal met
twee hallen beginnen en dan uit
breiden tot vier, het aantal waar
op het rapport is gebaseerd. We
zullen een duidelijker beeld van
de situatie krijgen als het bedrijf
aan de gang is. We krijgen dan
exacte meetresultaten door, waar
op nieuwe conclusies kunnen
worden gebaseerd. Bovendien: de
technische ontwikkeling gaat
steeds door en ik geloof stellig,
dat het. met technische middelen
mogelijk zal zijn de verontreini
ging terug te dringen, het is bij
Pechiney al gebleken: de fluoruit-
wasbaarheid is van 90 tot 96
procent gestegen. Als er op
wordt aangedrongen, worden er
oplossingen gevonden'.
Attendeert erop, dat er ten aan
zien van de verontreiniging in
feite maar één wetenschappelijke
norm is op dit moment: die voor
de uitstoot van zwaveldloxyde
(So2), die voor IG-TNO voor het
Sloegebied is gesteld op 150 mi
crogram per kubieke meter.
-Voor de bepaling van normen
van fluorverontreiniging of van
toelaatbare koolmonoxydegehal-
tes moeten we nog terugvallen
op normen die elders worden ge
hanteerd. Dat is op zich wel een
onbevredigende situatie, maar de
veiligheidsgrenzen zijn erg ruim
gesteld. Zo ben Ik ervan over
tuigd, dat bijvoorbeeld over de
minimale hoeveelheden vrijko
mende benzpyreen volstrekt geen
ongerustheid hoeft te be
staan.'
Dr Stumphius vindt dat er ten
aanzien van Pechiney's gevaarlijk
ste uit te werpen stof. de fluor-
waterstof, bij een bedrijf met
vier hallen geen reden zijn aan te
nemen, dat er gevaar dreigt voor
de menselijke gezondheid. Wel
moet dan niet in een zone van 3
kilometer bewoning uitgesloten
worden. Voor wie in de fabriek
Arerkt is een uitvoerige medische
keuring nodig: als men bijvoor
beeld allergisch is, kan fluorwa-
terstof deze allergie doen resulte
ren in astma.
Omdat fluor bepaalde planten
aantast ziet dr Stumphius wel
gevaarlijke kantjes aan het regel
matig consumeren van bladgroen
ten uit een eigen tuintje in de
omgeving van het bedrijf: van
daar de beperkingen, die voor de
land- en tuinbouw moeten gel-
ONVOLDOENDE
Waar de Vlissingse arts niet van
overtuigd is: 't door fluor ontstaan
van blauwe plekken, zoals die in
een Italiaans dorpje in de omge
ving van een aluminiumfabriek
zijn geconstateerd bij vrouwen
en kinderen. .De publikaties daar
over zijn wetenschappelijk vol
strekt onvoldoende om het ver
band met fluor te leggen. De
zaak wordt nog verder onder
zocht, maar er zijn tal van ande
re mogelijkheden. Het ging om
een geïsoleerd gelegen dorp, men
kan zich afvragen in hoeverre
ook erfelijke factoren een rol
spelen. De verschijnselen
blauwe plekken zijn zo mar-
ïant, dat er in de bedrijfsgenees
kundige literatuur bepaald wel
over gesproken zou zijn. als zich
dergelijke gevallen bij fluoruitsto-
tende bedrijven zouden voordoen.
Ik heb er niets over kunnen vin
den.'
Wijst erop, dat in het rapport, ten
aanzien van de fluorverontreini
ging ruime marges in acht zijn
genomen: de maximaal toelaatba
re concentratie voor arbeiders in
de fabriek mag bij een 8-urige
werkdag 2,5 milligram per m3
zijn. .Voor de omgeving is als
streefnorm vijf procent van die
hoeveelheid aangehouden. De nor
men zijn in het rapport van de
zwartste kant bekeken, de veilig
heid staat voorop.'
tailleerde onthullingen met name over
de pressie die vanuit Frankfurt, de
hoofdzetel van Hoechst, was uitgeoe
fend op de directie van de Vlissingse
vestiging. J3e integriteit van de heer
Stikkelorum is in het geding', zo werd
gevraagd, ,kan men het nu niet zo
uitleggen dat deze gang van zaken is
gebaseerd op de veronderstelling dat
de gegevens in verkeerde handen zou
den terechtkomen?'
Een andere vraag was: ,Is er niet
uitdrukkelijk aan ir Friedrich meege
deeld dat de heer Stikkelorum, boven
dien een oud-officier, onkreukbaar
was?'
De heer Kaland verzekerde, dat de
integriteit van de heer Stikkelorum
boven alle twijfel staat .Maar nog
maals, al dan niet ten onrechte, de
vertrouwensrelatie was niet meer aan
wezig, een klant zou geen gegevens
meer verstrekken, van belang voor de
prognoses van de PZEM'. (Directeur
Bogerd zou later uiteenzetten, dat een
juiste prognose voor het hedrijf een
zaak is van honderdduizenden gulden
besparing of extra kosten).
Een lid van het dagelijks bestuur, de
heer I. FHius uit Viissingen, naar aan
leiding van een vraag met betrekking
tot de monopoliepositie van «le
PZEM: ,Er zijn chemische bedrijven
die zelf energie opwekken.'
Een ander lid, «le lieer B. A. Hcssellnk
uit Middelburg: ,Ir Frle«lrieh had in
structies uit rankfurt.'
De heer Kaland: .Zowel door de
PZEM-directie als door ir Friedrich is
gezegd, dat er geen enkel motief is
om aan te nemen, dat de heer Stikke
lorum gegevens naar buiten brengt.
Maar, zo werd bij Hoechst gezegd,
desondanks verstrekken wij ze niet
meer. Het zou denkbaar zijn.'
Directeur Bogerd: ,De integriteit van
de familie Stikkelorum is niet eens
aan de orde geweest. Die staat boven
alles. Maar op grond van de activitei
ten zoals die hier in Zeeland lagen
kreeg ir Friedrich vanuit Frankfurt
opdracht geen gegevens meer door te
geven.'
De PZEM-direbteur zette vervolgens
uiteen, dat een van de hoofdtaken van
de heer Stikkelorum het opstellen van
de belastingslijn voor de centrales is,
waarbij verkeerde schattingen het be
drijf honderdduizenden guldens kan
kosten. .Het is voor hem van het
grootste belang dat hij het vertrou
wen heeft van de super-grootafne-
mers.'
De heer Kaland over het lange uitblij
ven van een verklaring: .Zolang me
vrouw Stikkelorum geen mededelin
gen wenste te doen zou het niet
correct zijn geweest, als de PZEM het
wel had gedaan.' Over het antwoord
van gs aan de heren Don en Stenvert:
,De vragen zijn zo exact mogelijk
beantwoord. Dat is wat anders dan
opening van zaken geven.'
Tenslotte werd nog naar aanleiding:
van een vraag meegedeeld, dat iedere
PZEM-employé vrij is lid te zijn van
een vereniging als Milieuhygiëne. Het
ging hier echter om een man met een
unieke vertrouwenspositie, waarbij de
PZEM bovendi engebonden was aan
het gedragspatroon van Hoeclist. Ook
werd nog gezegd, dat ir Friedrich
geen bezwaar had do zaak in volledige
openheid naar buiten te bren
gen.
Mevrouw Stikkelorum. op de hoogte
van. maar niet tegenwoordig op dp
persconferentie, verklaarde later dat
het haar uit een gesprek met ir Frie
drich duidelijk was geworden, dat hij
de situatie in Frankfurt niet accepta
bel kon maken.
,In de eerste plaats wilde ik loyaal
zijn tegenover m'n man. Daarom ben
ik afgetreden. Er zat niets anders op.
Maar in dit verband is het aardig, dat
ik nauwelijks iets van het werk van
m'n man afweet Aan die situatie had
men niet hoeven te twijfelen: door
hem komen geen gegevens naar bui
ten Ze komen zelfs niet bij
mij.
Ik "neb bij mijn onlslagaanvrage ge
zegd dat ik geen grote bewondering
had voor de wijze waarop Hoechst
zich trachtte te ontdoen van een be
stuurslid van een vereniging, die lastig
is. De beer Bogerd meende dat het
nuttig was dat ik toch eens met de
heer Friedrich sprak Ik meende de
heer Friedrich te kunnen uitleggen,
dat het in feite niet tegen de industrie
gaat Ir Friedrich legde er wel de
nadruk op. dat er geen enkel wantrou
wen was tegen m'n man
Binnenkort zal de vereniging konin
klijke goedkeuring krijgen. Ik ben
ook lid van de ANWB geeft bro
chures uit over vuil water. Lid van
het Zeeuwsch Landschap. Doet bin
nenkort misschien afkeurend over in
dustrievestiging in Saeftinge.
Moet ik dit ook opgeven? Ik doe dit
werk uit volle overtuiging. Maar als
ik deze moeilijkheden voorzien had,
was ik er wellicht niet aan begonnen.
Het werd een gewetensconflict, ik kon
er niet meer tegenop.'
Mevrouw Stikkelorum is wel lid ge
bleven van de binnenkort koninklijk
goedgekeurde Vereniging Milieuhygië
ne Zeeland.
