RESTANTEN VAN HET
RECOLETTENKLOOSTER
VERDWIJNEN MET OUDE
BIERBROUWERIJ UIT HET
STADSBEELD VAN HULST
L
Sportvaria
extïa
DE SINT EN
ZIJN KOFFER
VOL WOLLETJES
MEVROUW NIJSSEN-
VAN DER PEUL
,iHAALDE
MEER DAN
2000 BABY'S
VLAAMS JOURNAAL
Vrijdag 13 november 1970
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
HULST Alléén een oud en vergaan uithangbord aan de poort van het ge
bouwencomplex aan de Vestdijk,straat in Hulst, wijst er nog op dat tot voor
drie jaar een aantal bierbrouwers de dorstige Hulstenaars van een fris flesje
..lavabier' voorzagen. De produktie van het .Javabier' is stopgezet en sinds
kort wordt ook geen limonade meer gefabriceerd in ,De Halve Maan'. De
oude brouwerij, misschien wel een van de oudste van Nederland, wordt mo
menteel alleen nog maar gebruikt als depot van .Stella Artois'. En zelfs dat
ral spoedig tot het verleden behoren. ,De Halve Maan' ligt in de sanerings-
wijk van Hulst en wordt binnenkort met de grond gelijk gemaakt. Hiermee
rullen dan ook de laatste restanten verdwijnen van het Hulster recolettcn-
klooster.
Wie een kijkje wil nemen in de
si oombierbrouwerij doet er beslist
goed aan zijn zondagse .kloffie'
thuis te laten, want alles is met een
dikke stoflaag bedekt. Dikke spinrag
gen versperren de toegang naar de
talrijke opslagplaatsen, kelders en
zolders van de brouwerij. In de
ketels en zolders van de brouwerij.
In de ketels waar vroeger het Java
bier' werd gebrouwen, zijn nu nog
slechts wat roestplekken te zien. De
houten trappen zijn zo goed als
vermolmd en kraken verdacht. Alles
wijst erop dat het alweer een poos
je geleden is. dat in de Hylster
brouwerij nijvere bierbrouwers zich
in het zweet werkten om de Hulste
naren van een pint te kunnen voor
zien.
OUDE GLORIE
Enkele sporen wijzen nog op de
oude glorie van het klooster met
een mooie kerk en prachtige tuinen,
waarin de paters minderbroeders,
ook wel recoletten of observanten
genoemd, in 1489 hun intrek namen.
Jn een prachtig charter, dat in het
archief te Brugge ligt, kan men zeer
uitvoerig lezen dat op 24 februari
1489 de magistraat van Hulst aan de
minderbroeders de nodige grond
schenkt .binnen de veste ende fortes
se van de voornoemde stede." Het
werden ruime gebouwen met prach
tige moestuinen. Een groot gedeelte
van deze grond heeft al hel veld
moeten ruimen voor een grote par
keerplaats voor de vele Belgen die
naar de stad van Reinaert de Vos
komen.
In de periode van 1578 tot 1596 (de
verovering van Hulst door de hertog
van Parma in 1583 en de herovering
van de stad door prins Maunts in
1591) raakte het klooster in verval.
Nadat Hulst weer aan de Spaanse
kant was komen te staan, werd met
de steun van aartshertog Albertus
en zijn gemalin, begonnen met de
herbouw van het klooster. In 1655
heroverde Frederik Hendrik de stad
en de religieuzen moesten Hulst ver
laten. Het klooster kwam in het
bezit van de staten-generaal. Een
deel werd ingericht als weeshuis en
de kerk werd gebruikt als militair
magazijn Hel, weeshuis bleek niel
rendabel te zijn en werd in de Fran
se tijd geliquideerd. In 1794 werd
het tot militair hospitaal verbouwd
Het hospitaal deed dienst tot 1839
Toen werd de kerk gesloopt.
Ostreeks 1800 moet de toren van de
recolettenkerk reeds zijn afgebroken.
Na de Franse overheersing is het
bijzonder snel gegaan met het ver
val en de afbraak van het klooster.
Een gedeelte ervan bleef in het bezit
van de gemeente Hulst. Een ander
deel werd in het begin van de vorige
eeuw gekocht door J F. Neyt. die
samen met Jan Pieter Wauters in
1822. de brouwerij .De Halve Maan'
stichtte.
Van het eigenlijke klooster is weinig
meer overgebleven. Alleen een paar
gewelven, twee merkwaardige 17e
eeuwse raambogen en twee terra
cotta gevelstenen, die een gevleu
geld engelenkopje voorstellen, wij
zen er nog op dat Hulst vroeger een
roemrijk klooster binnen haar mu
ren heeft gehad. Het engelenkopje is
in de oudheidkamer JDe Vier Am
bachten' te bewonderen.
De eigenaar van de brouwerij, de
heer E. Wauters. vindt het bijzonder
jammer dat De Halve Maan' gaat
verdwijnen. ,In feite is het een mu
seum.' De onteigening van het ge
bouwencomplex gaat overigens niet
van een leien dakje. De heer Wau
ters is met de gemeente Hulst in
een onteigeningsprocedure gewik
keld. Wanneer deze procedure een
maal is afgehandeld, zal het niet
lang meer op zich laten wachten of
het brouwerijtje en een st.uk ge
schiedenls van Hulst zullen voor
goed gaan verdwijnen.
De heer E Wouters, eigenaar
het gevleugelde engeler.':op;c
heeft, gezeten.
De heer Wauters in de .lamoiekkelaer'. waar de biervaten t,
De vaten zijn er nog wel. alleen het bier is er niet meer
TERNEUZEN Zaterdag is het voor vele kinderen de grote dag. Om twee
uur arriveert Sint-N'icolaus in gezelschap van een groot aantal zwarte pieten
per boot aan het Schuttershof in Terneuzen. De sint wordt zaterdag echter
niet alleen in Terneuzen met veel officieel vertoon binnengehaald, ook lal
van andere gemeenten zijn reeds voorbereidingen aan het treffen om de
Spaanse goedheilig man op een waardige wijze te kunnen verwelkomen.
Kortom, iedereen denkt, leest en praat over de komst van de grote
kindervriend.
Voor wie anders dan de sint zouden wij een plaatsje moeten reserveren in
dit rubriekje? Met een speciaal daartoe gehuurde helicopter vlogen wij naar
net schip van de sint om eens een babbeltje met hem te kunnen maken. Na
eerst, door een aantal zwarte pieten vakkundig te zijn gefouilleerd (ook zij
zijn al op alles voorbereid) kwamen we eindelijk in de hut van sinterklaas
terecht. De goedheilig man zat op zijn dooie gemak onderuitgezakt in een
immense muteuil, zijn voeten in een grote bak piet warm water. .Ekstero
gen' zo mompelde de sint met een wat droef gezicht, terwijl hij in het
troebele water staarde. ,Dat zul je natuurlijk altijd weer zien. Net als je
voor een grote klus staat, hapert er jets aan de gezondheid. Enfin, we zullen
maar hopen dat het. zaterdag over is, anders lopen wij de kans achter te
raken op ons schema. Want reken maar, dat we ons de eerstkomende
weken weer rot zullen moeien lopen
De nut van de sint is van alle gemakken voorzien: een groot (een persoons)
hemelbed, tv, radio, ijskast en zelfs een bar. Op de grote linnenkast prijkt
zijn mijter (slechts weinigen zijn uitverkoren geweest om de sint ooit eens
.mijf.erloos' te aanschouwen) zijn prachtige gouden staf staat, nu nog
verpakt in een doorzichtige plastic hoes. in een hoekje van het comfortabele
vei trek. Terwijl een zwarte piet met vaardige hand een jonge borrel
inschenkt (.ik drink_er dagelijks tien. daar blijf je jong bij') vertelt de sint.
dat hij ondanks zijn' handicap met plezier zijn werk in Nederland tegemoet
ziet. Alleen de overgang van hel warme naar het koude klimaat, blijft de
sint «.ls een bezwaar zien .In het begin, nou praat ik van zo'n vijfhonderd
jaar geleden, dacht ik dal het wel zou wennen. Maar dat is toch bitter
tegengevallen. Als je bedenkt dat ik nog geen week geleden in mijn bermuda
cp het grasveldje voor mijn paleis lag te zonnen, is het logisch dat ik voor
de jaarlijkse reis naar Nederland mijn maatregelen heb getroffen'. De sint
staat moeizaam op en loopt, natte voetafdrukken op het rode tapijt achter
latend, naar zijn kast en haalt een grote koffer tevoorschijn. Allemaal wol
letjes'. zegt hij met verholen trots.
De goedheilig man, die niet alleen door kinderen maar ook door de
Miiddenstandeis op handen wordt gedragen, gaat ongetwijfeld weer een
drukke t.jd tegemoet. Vooral de officiële ontvangsten gaan hem niet in zijn
.■-oude' kleren zitten. .Toch doe ik het met plezier, hoewel ik altijd weer biij
ben ais mijn verjaardag er weer opzit.' Vindt de sint het eigenlijk geen
vreemde zaak om op zijn verjaardag cadeaus weg te geven in plaats van te
ontvangen? Ach.' zegt hij. terwijl hij een stuk marsepein uit zijn volle
baard plukt', ik ga er altijd van uit dat geven beter is dan nemen Nog een
boirel?'
Aangezien het hardrijden op de fiets op het ogenblik
een soort van impasse beleeft en he: schaatsen nog op
gang moet komen, beginnen we vandaag met een paar
visberichtjes. Tenslotte zijn er momenteel naar scha',
ting tussen de 700.000 en 100.000 Nederlanders die zich
met deze sport bezighouden, waaraan naar hun
mening veel te weinig aandacht wordt besteed.
Vandaar
Zoals u al hebt kunnen lezen, bijlen de kabeljauwen
dit najaar uitstekend. Terwijl er vorig jaar gewoon naar
een enkele kabeljauw of gul moest worden gezocht,
blijken ze nu met hele scholen de Westerschelde op en
af te zwemmen. Ze springen bijna aan boord om het aas
uit de ketel te komen halen', zei een sportvisser dezer
dagen. Maar de eerlijkheid gebied Ie zeggen dat hij
vrijwel altijd armen te kort komt om de grootte van z'n
gevangen vissen aan te duiden.
Maar alle gekheid op een stokje, het barst van de
kabeljauw sinds het in de buurt, van Skandlnavlë hard is
gaan vriezen Ook van de west Zeeuws-Vlaamse en
Belgische kust worden forse vangsten gemeld En op de
diepere gronden, waar flink wat stroom te beleven valt,
zijn al meer dan tien vissen per man en per tij gevangen.
Trouwens als je er wat kou lijden voor over hebt.
valt er ook op ander gebied het nodige te vangen.
Scharren bijvoorbeeld op de Oosterschelde en op de
kop van Schouwen. Dichter bij huis in Terneuzen -
hebben de haringvissers hun stekkie verlegd van de
westsluis naar de middensluis waar nu al weer volop
spiering wordt gevangen. Je zit er bovendien met zuid
westen wind nog lekker in het oppert Je ook met een
paar meter dijk in de rug.
Het bestuur en de ledenraad van Ajax gaan binnen
kort achter de groene tafel zitten om nu eens en
naar iedereen hoopt voorgoed de moeilijkheden met
Johan Cruyff uit te praten. We zijn het er, geloof ik. wel
allemaal over eens dat Johan een uitermate goed
voetballer is, misschien wel de beste van Nederland,
maar hij moet nu eens ophouden met dat eeuwige
gezeur over allerlei dingen. Als hij daarmee doorgaat
zou hij op den duur wel eens z'n goodwill kunnen
verliezen. Men krijgt wel eens de indruk dat hij na
elke goede manoeuvre met z'n voeten, automatisch me
teen z'n handen begint op te houden
Het Nederlandse meUJe Carry OUMD vorig jaar
wat tegengevallen na haar topjaar m 19WJ momen
teel op de kunstijsbaan hard aan het trainen om terug
te komen. Soms traint ze met di- andere dame*
wel vijf of ze» maal per week. Naar haar mening
het tot voor een paar Jaar een klein kunstje om bij Ce
beste eet van Nederland te komen Nu moet daar hard
voor gevochten worden. Ken groot aantal jonge meisje*
\taat klaar om zich binnen de kernploeg te rijden
Carry: J3iJ ons is bet kampioenschap van Kec.-rland
bilna even zwaar als bet wereldkampioenschap'.
Trouwens, ook bij de heren wordt het een dringen
van jewelste. Als over een paar jaar de gevestigde garde
als Schenk. Verkerk. Bols hun tijdgenoten er mee
stoppen, staat er een grote groep jongeren gereed om
het vaandel over te nemen. Bij de Nederlandse junioren
worden nu reeds tijden gemaakt warn..:, twintig jaar
geleden de beste hardrijdsten ter wereld niet durfden
dromen.
Een voorbeeld, het wereldrecord op de B00 meter, dat
20 jaar geleden op de .wonderhaan' van Alma Ata door
de Rus Sergejev op 41.7 sec werd gebracht, wordt
momenteel op de Nederlandse banen aaan de lopende
band gereden. Zelfs door aankomende Jongeren al*
Ronny Nooitgedacht '41,4Marten Hoekstra (41,4' en
Jan Augustinus (41.2j. om nog maar te zwijgen van
Johnny Olof (40.7) Job Vaientyn (40.6) en Jan Bazen,
die vorig jaar als eerste Nederlander onder de veertig
seconden reed (39,6). Zo zijn er tal van voorbeelden te
noemen, bij de dames als bij de heren en op alle
afstanden
Toch nog even wielrennen. De Belgische wereldkam
pioen Jempi Monseré blijkt nu toch. na al z'n escapade*
.■an de laatste tijd, de ergernis op de huid te hebben
gehaald van diverse wielerbaandireclle* Jempi blijft
maar weg. meldt zich ziek. heelt geen zin om te komen
en valt te vlug uit als hij wel komt. Hij beeft al een
paar waarschuwingen ontvangen. Hij begint zich nu 1«-
verontschuldigen. Over Brussel zei h:: Ze hadden Pa
trick (Sercu) er met z'n gewonde knie uit moeten halen
en mij verder laten rijden met Post Maar de Brusselse
directie deed da* niet 'ook voor ons onbegrijpelijk,
want Post Monseré had een lekkere trekpleister
kunen worden) en daarom ging Jernpi naar huis Zijn
laatste woorden te Brussel .Ik za! ze in Gen'. wH een*
laten zien wat ik waard ben en dat is -«slist meer dan
ze hier ln Brussel denker.' Dat zullen we clan maar
eens afwachten.
De zesdaag&e van Gent voor zover u het vergeten
mocht hebben begint maandag aanstaande om half
tien Tevoren vanaf zes uur al nationale kampioenschap
pen. sprintwedstrijden (Johnson. Sercu, Locvesteyn
etc), achtervolging (Porter-Baar en twee reeksen ln de
toekomstzesdaagse van eik 30 minuten
aka
AARDENBURG Men kon haar vroeger, weer of geen
weer, dag of nacht, tegenkomen: vroedvrouw Maria Eva
van der Peijl op weg naar een bevalling. Ze deed het
naar de stijl van de tijd. allemaal op de fiets
Op de bagagedrager vervoerde ze haar kleine valies mei
steevast dezelfde inhoud: stethoscoop, katheder, extract,
enzovoorts.
De nu 81-jarige weduwe Nijssen-Van der Pei.il bewoont
compartimentje nr 128 van het bejaardencentrum
.Coensdike' te Aardenburg, Haar man was gezagvoerder
op de grote handelsvaart
Haar man heeft er dikwijls genoeg op aangedrongen,
dat ik een autootje moest aanschaffen. Maar dat was
me veel te kostbaar'. Tegenwoordig piekeren de verlos
kundigen niet zo lang meer over de aanschaf van zo n
vervoermiddel.
.Volgens het pensioen heb ik zesentwintigeneenhalf jaar
als vroedvrouw gewerkt'. Van deze tijd bracht mevrouw
Nijssen vier jaar in Maassluis door en de overige jaren
in ,het. Sluiskilse'.
Jn Maassluis verdiende ik 250 gulden per jaar. Daar
moest ik ook mijn assistenten van betalen Die had je
natuurlijk nodig als je 's naar huis (ze werd geboren in
Yerseke) wilde of als je met vakantie ging' In Sluiskil
werden de inkomsten wat meer. .Ik kreeg daar als enige
vroedvrouw duizend gulden standplaatsengeld Per beval
ling ontving ik vijftien gulden'. Maar ze vertelt dat in
die dagen ook de concurrentiestrijd met de dokters is
losgebarsten.
Ér waren dokters die deden een bevalling voor drie
gulden'. Volgens mevrouw Nijssen spaarden de echtpa
ren vroeger om een kindje te kunnen krijgen en dan
was natuurlijk elke gulden goedkoper een meevallertje.
De gewone arbeider van de cokesfabriek verdiende
maar heel weinig. Als de man wist dat zijn vrouw in
verwachting was. dan werd er elke week een dubbeltje
of een kwartje van het salaris in een vaas op de
schoorsteen gegooid'.
In feite is Maria Eva Nijssen-van der Peiil zonder
voorbedachte rade als vroedvrouw gaan praktiseren
.Mijn verloofde zat in Indië in semi-overheidsdienst. Hij
mocht toen niet terugkomen. Mijn moeder zei tegen me:
je man is zeeman, waarom vul je je tijd niet met een
baan. Mijn nichtje was secretaresse van de vroedvrou
wenbona en was zelf vroedvrouw. Ze zei: wil je ook
niet vroedvrouw worden. Ik dacht bij mezelf: ik kan het
allicht leren. Precies weet ik het niet meer. maar ik
geloof dat ik in 1913 op de vroedvrouwenschool in
Rotterdam ben gegaan. Ik heb een prachtig getuigschrift
van professor De Snoo hij was gynaecoloog in
Utrecht gekregen. Ik heb les van hem gehad. De
cursus duurde twee jaar. Tegenwoordig drie omdat de
kinderverzorging er bij is gekomen. Vroeger moe-' t
tweehonderd gulden borg storten, nu moet je tweehon
derd gulden per jaar betalen. Toen lk van school kwam.
vond de professor me zo goed. dat ie vroeg of lk les in
Heerlen wilde geven. Maar dat heb lk niet gedaan,
omdat ik toch op het punt stond te trouwen'
TWEEDUIZEND
Ondanks haar taak in het huishouden heefi mevrouw
Nijssen tot haar 64ste baby's .op de wereld geholpen'.
Hoeveel? .Ohjee, dat weet ik niet meer. Al mijn papir
ren heb jk weggedaan. Maar het zijn er minstens zo'n
tweeduizend geweest. En of het meer jongetjes dan
meisjes waren dat weet ik ook niet. want dat interes
seerde me helemaal niet'.
Het ging in die tijd allemaal wel wat anders dan
tegenwoordig, zo vertelt ze. .Vroeger hadden cie koningin
van Engeland en de keizerin van Duitsland speciale
vroedvrouwen- Zij en wij zijn min of meer verdrongen
door de doktoren. Want er is toen een instrument
ontwikkeld. Voor de tangverlossing. Als vroedvrouw
mocht je namelijk geen instrumenten hanteren. Je
mocht de vrouw ais speciale ingreep alleen maar een
injectie geven. En verder kregen we van de dokte:
druppels tegen het vloeien. Dat was een extiac'. van
tarwekorrels, die waren verkleurd door de invloed van
schimmels. Dit werd verdund met glycerine en steriel
water. Hiervan mocht je dan zestig druppels aan een
patiënte geven'.
Oud-vroedvrouw Nijssen herinnert zich ook nog dat
nachtelijke bevallingen in het ziekenhuis werden b-.tgc
licht door de looplamp van de nachtzuster Er was toen
nog geen elektriciteit'.
Een paar keer in haar leven heeft ze v at beteuterd
slaan kijken en zich afgevraagd hoe dat nou mogelijk
was. Dij een loodsen vrouw had ik uitgerekend dat ze
middags zou bevallen, ongeveer wanneer haar man thtti*
zou komen, 's Morgens stuurde ze, gekleed m zwarte
kousen en een baaien onderrok, me weer van de deur
want ze moest eerst alle kinders naar school helpe:.
Toen ik 's middags om twee uur kwam kijken lag ze
met de baby al tussen ae benen. Ik kon het zo halen. Ze
zei ironisch, dat ik er niks van kon'.
JUBILEUMCONCERT IN BRUGGE
Het stadsbestuur van Brugge organiseert op 16 november in de Koninklijke
Stadsschouwburg een jubileumconcert met het Westvlaams orkest. Jean Claude
var, den Eynden verleent zijn solistische medewerking. Hij is een bekend
klavierviriuoos, die het klassiek moderne repertoire volkomen beheerst. He:
Westvlaams orkest, is uitgegroeid tot het allerbeste wat Vlaanderen aan
muzikale ensembles te bieden heeft
LAATSTE WEEK WIENER EISREVUE IN ANTWERPEN
Eisrevue-iiefhebbers, opgelt! U heeft nog precies drie dagen de tijd een bezoek
te brengen aan de Wiener Eisrevue in het sportpaleis in Antwerpen. Zondaga
vond ,5 november wordt de afscheidsvoorstelling gehouden. Door andere
contracten in het buitenland is het onmogelijk voor de Wiener Eisrevue langer
in Antwerpen op te treden. De afscheidsvoorstelling draagt een feestelijk
karakter, met een ballonregen als afsluiting.
.OTELLO' EN .ORPHEE' IN KONINKLIJKE OPERA IN GENT
.Otello', ae opera die Verdi maakte naar Shakespeare's tragedie, gaal zondag 25
november in première in de Koninklijke Opera in Gent. Voor de titelrol werd
een beroep gedaan op tfe tenor Nikola Nikolov. Op 18 november wordt
.Orphee' het meesterwerk van Gluck uitgevoerd. De hoofdrollen worden
vertolkt door drie Gentse zangeressen, onder wie de internationaal bekende
mezzo Rita Gorr.
CLINGE GAAT CARNAVAL VIEREN
14 november om elf minuten over elf barst de carnavalsJbom in Clinge. In
raai at Vilder worden prins Carnaval 1971 en zijn raad van 11 aan ce
.Kriekeputters' voorgesteld De camavalsactiviteiten beginnen donderdagavond
oin acht uur
RITA GORR
