Honderdduizenden Panjzenaars rouwden buitenland
Tienduizenden
bij uitvaart
van De Gaulle
Wennen
aan de
,riks'
Achtergrondmuziek
in het postkantoor
Dieptepunt in daling van
produktie nog niet bereikt'
PARIJS DOORBRAK DE NUCHTERE, GEREGISSEERDE SOBERHEID
het staat in
dester
Van boererligteenkipintwater tot
een rapsodie van Liszt...
BOGAERS: ,REDE
NIETS TE MAKEN
MET POLITIEK'
VRIJDAG >3 NOVEMBER 1970
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
15
tt j j j i t* j omnen- en
(Van onze correspondent)
PARIJS ,Als wij dood zijn met hem, zo zullen wij leven met, j
hem', woorden uit de tweede brief van de apostel Paulus aan Ti-
motheus. Het was de tekst, die centraal stond in de rouwplechtig-
heid in de Notre Dame en iets van de sfeer en diepere betekenis
van deze spreuk beheerste gisteravond het eerbetoon aan de over
leden generaal De Gaulle op de Champs Elysées.
Nu dan eindelijk rouwde Parijs vrij
uit. Terwijl een wolkbreuk zich hoven
'Ie rond half miljoen belangstellenden
ontlaadde, klonk massaal de Marseil
laise. Grijsaards, die zeker de .grote
leeftijd', zoals in Frankrijk het berei
ken van de tachtig jaren wordt aangc-
Met gemengde
gevoelens ontvanger
UTRECHT (GPD) Uit
de rijksmunt in Utrecht
hebben ze nu bij miljoenen
hun weg gevonden over
Nederland: de nikkelen
rijksdaalders. Ze zijn over
het algemeen met weinig
enthousiasme ontvangen,
want hun uiterlijk en hun
formaat maken hen wel
erg gelijk aan de gulden.
De reacties variëren van: on
praktisch tot: krengen, maar
ook van: geen moeilijkheden,
tot: kwestie van wennen. Met
ongeveer als gemiddelde: .snert,
dingen' (huisvrouw); .ik gooi ze
voor het onderscheid in hel vak
van de duhbeltjes' (warme bak
ker); Jullie wilden zelf een
handzamer rijksdaaldertje van
de beslaande zilveren (minister
van financiën vrije samenvat
ting).
De nikkelen rijksdaalder is vier
mm kleiner dan de oude zilve
ren riks, maar hij is ook maar
vier mm groter dan de in om
loop zijnde gulden. Die laatste
vier mm doen het hem. Wie ziet
zo gauw het verschil tussen
een rondje van 29 mm en van 25
mm?
DE MAN die bij een dagblad
bedrijf afrekent met de bezor
gers: .ze zijn onpraktisch in het
dagelijks gebruik. De meesten
geven ze zo gauw mogelijk
weer uit. Ja. we hebben wel
gevallen gehad dat ze voor een
gulden werden uitgegeven.'
REACTIE uit een groot be
drijf waar via talloze loketten
dagelijks grote bedragen bin
nenkomen: ,nee, niemand erin
geluisd. Ik vind het een kreng,
maar het is een wettig betaal
middel. Je moet hem pakken.
Ik heb de indruk dat het juist
aan loketten en balies moeilijk
is het verschil te zien tussen
guldens en rijksdaalders: het
publiek heeft het geld vaak vlak
voor zich; onze mensen kijken
er schuin op
REACTIE uit het bankbe
drijf: ,het is een kwestie van
wennen. Over het algemeen
heerst er bij het publiek zeer
zeker groot onbehagen, vooral
bij ouderen en bij mensen die
weinig met geld omgaan. Veel
middenstanders die vroeger bij
ons rijksdaalders in ontvangsl
namen, hebben nu liever gul
dens en briefjes van vijf.'
Liefst kwijt'
Caissière uit een groot filiaal
bedrijf: ,De mensen zeggen dat
die nieuwe rijksdaalders vrese
lijk zijn en geven ze liefst gelijk
weer uit. Wij leggen ze apart in
een vakje. Ze zijn moeilijk te
onderscheiden van een gulden,
dat is het enige dat je er van
zeggen kan.'
WARME BAKKER: .Een ont
zettend moeilijk muntstuk. Alle
klanten en wijzelf vinden ze
verschrikkelijk. Wijzelf gooien
ze in het vak van de dubbeltjes
om vergissingen te voorkomen.
Als ze er 's avonds in zitten,
houd ik ze apart en breng ze
naar de bank. Nee, iedereen is
liefst zo gauw mogelijk weer
kwijt'.
Apart vakje'
HUISVROUW: .Een snert-
ding; je raakt er mee in de
war. De paar die ik gehad heb.
heb ik gelijk weer uitgegeven.
Bij de melkboer kreeg ik een
oude en een nieuwe terug. Ik
zag de nieuwe voor een gulden
aan en ik protesteerde dat ze
me verkeerd teruggaven: 3.50 in
plaats van gulden'.
Ministerie
Het ministerie van financiën
kan er helemaal niet zo mee
zitten. Het publiek moet er aan
wennen, is de reactie. ,Het ver
schil is trouwens echt niet zo
klein. Er was nu eenmaal een
grote behoefte aan rijksdaal
ders en door het toenemend
gebruik van automaten wordt
die behoefte hoe langer hoe
groter. En juist als er veel
rijksdaalders nodig zijn, is het
gebruik van die oude wagenwie
len een verschrikking'.
Iets meer parlementair heeft de
minister van financiën het om
schreven in zijn memorie van
toelichting bij het wetsontwerp
dat de geboorte regelt van de
nieuwe rijksdaalder (10 gram,
29 mm, tegen 15 gram. 33 mni
van de oude): hiermee wordt in
ruime mate tegemoet gekomen
aan de vaak in beide kamers
geuite bezwaren tegen formaat
en gewicht van de zilveren
rijksdaalders.
Glimp opvangen
Ook het Franse volk was in de Notre
Dame aanwezig. Tot een uur voor het
begin van de mis mochten zij binnen,
zolang de aan de gewone burgerij
toegemeten ruimte tenminste niet vol
was. Wat er niet meer in kon,
melde zich voor de hoofdingang van
de kathedraal. Zij zullen het koud
hebben gehad. Ze zullen misschien een
glimp hebben opgevangen van de kei
zers, koningen en prinsen en waar
schijnlijk is hen dat voldoende ge
weest. Want aan de gezichten en ge
dempte uitroepen te oordelen kwa
men deze burgers niet in de eerste
plaats om de ziel van hun overleden
leider aan God op te dragen, maar
om heel even vlak bij de sjah en de
negus te zijn. En waarom ook niet?
De gewone mens wil nu eenmaal de
zoom van het kleed van de machtigen
der aarde aanraken, al wordt in onze
moderne tijd een poging gedaan
deze kronkel in de menselijke psyche
recht te trekken.
De diplomatie zal zijn rechten hebben,
zelfs op een dag als die van gisteren
waar de plechtigheid in de Notre Da
me iets weg had van een bijzondere
zitting van de Verenigde Naties.
Kopstukken
Een paar uur nadat de tientallen
hoogwaardigheidsbekleders. begeleid
door de gewijde tonen van Bachs
slotkoraal uit de Johannes Passion. de
kathedraal hadden verlaten, onder
hield de Franse president zich op het
Elysée met de politieke kopstukken
van deze wereld: Richard Nixon, Ni
cholas Podgorny, Edward Heath en
nog enige .mindere goden'. Deze ont
vangst markeerde in feite de hervat
ting van 't normale wereldgebeuren dat
door de dood van generaal De Gaulle
toch wel enige dagen was gestagneerd.
f ADVERTENTIE I
(ADVERTENTIE)
duld, hadden overschreden, maakte
het v-teken en lieten hun tranen stro
men. Anderen torsten een vlag, pro- i
heerden in de houding te staan, op
hun horst oorlogsmedailles. in hun
handen een portret van de dode.
.Mijn generaal, ziehier uw volk
schreef de Franse d ichter Maurice
Druon Het was inderdaad het volk
van De Gaulle dat gisteravond de vele
meters brede Champs Elysées bevolk
te. Mannen en vrouwen trokken hand
in hand op naar de Are de Triomphe.
naar de reusachtige Franse vlag onder
die historische boog. Schijnwerpers
met een middellijn van zeker een
meier zetten het hart van Frankrijk
in de nationale kleuren. Het. graf var.
de onbekende soldaat werd bedek'
met kransen, maar ook met bosjes
eenvoudige, goedkope bloemen
Parijs, dat zich deze dagen tooit met
het onderschrift .medestrijder voor de
vrijheid', liet zich urenlang gaan. Met
tranen en marsmuziek, met vlaggen
en bloemen. .O, kon up nog éénmaal
tot ons spreken', schreef Druon Maar
De Gaulle is dood. Velen van hen die
gisteravond om hem huilden, zouden
ook nu nog voor hem willen sterven,
zoals zij dat ruim een kwart eeuw
geleden ook wilden.
Parijs huilde dan toch nog zonder
zich te generen om het heengaan van
zijn generaal. Zelfs de grootste vijand
van deze unieke man kon gisteravond
op de Champs Elysées niet ontkomen
aan een zekere ontroering, aan de
simpele constatering dat deze dode
bi.j zijn leven een onpeilbaar diepe
betekenis heeft gehad voor miljoenen
mensen. En het is dit oprechte ver
driet van de massa, dat doet beseffen
dat wijlen Charles de Gaulle de tra
nen toekomen, die hij gisteravond
kreeg.
Tot gistermorgen toe speculeerde de
Franse pers op de mogelijkheid dat
een lege katafalk de afwezigheid van;
het stoffelijk overschot althans sym
bolisch enigermate zou opheffen. Hetl
is niet gebeurd. Blijkbaar hebben de
.regisseurs' van het spektakel dat zichj
gistermogen in Parijs voltrok zoveel
respect voor het testament van gene
raal De Gaulle gehad dat zij op dit!
punt er niet de hand mee hebben
willen lichten.
Op een Zimmermann piano klinkt het beter.Voller, Ri|kcr geschakeerd. Kwestie
,u,„tm,nKb,p.Kwc,,;,woZ,mm„m,„„k,f«,,.2immermannpiano's
lm pon rice J. Dotnp N.V., Amsterdam.
.BRANDWEER KAN NIET
ZONDER VRIJWILLIGERS'
ROOSENDAAL (ANP) Nederland
/al het niet zonder vrijwillige brand
weer kunnen stellen. Een beroepskern
in de regio zal de taak van de vrijwil
lige brandweer van een op enige af
stand van de centrumgemeente gele
gen gemeente niet kunnen overne-
WELLICHT UITKERING
VOOR MIDDENSTANDERS
DIE IAAK SLUITEN
volgende week woensdag een motie
van de heer De Moo» (ar) zal steu
nen. waarin gevraagd wordt midden
standers boven 63 Jaar. wier Inkomen
uil hun zaak beneden liet minimum
loon ligt. een slultlngsiiltkering van
maximaal 54)00 gulden te vrrlrnrn al*
ze zonder deze financiële steun niet in
«taat zijn hun onverkoopbare zaak te
sluiten
heer De Mooy. die 'ever.s v<
van één der centrale midd<
ganlsaties, <-n Maatssccre
Aldus
de 1
zei dorw
Ch. H. J. Brauerj>, hoofdinspecteur
voor liet brandweerweden bij de in
sta liane van de regionale brandweer
kring Roosendaal
Dit jaar werden drie regionale brand
weren ingesteld en in een twintigtal
gebieden bevinden de plannen
UNIEK EXPERIMENT IN VELP:
Een moment van ogeiisciiijniijke ver
broedering en eensgezindheid was zon-,
der twijfel voorbij toen de eerste vam
's werelds leiders de trappen van het
Franse presidentiële paleis besteeg.
Dood en leven
In de Notre Dame de Paris was er;
vrede, op het Elysée een .beschaafde'j
vijandschap een verschil als tussenl
dood en leven, in dit geval zelfs letter-'
lijk.
En terwijl rond een uur of vijf gister
middag al die gekroonde en onge-;
kroonde leiders van de mensheid in
hun stemmig-zwarte auto's met chauf
feur stapten om de Franse president
en zijn vrouw namens hen over wie
zij macht hebben te condoleren met.
het verlies van de generaal, begaf het
Parijse volk zich te voet naar de;
Champs Elysées, naar de Are de
Triomphe om de oproep van Didier;
Delfour, de uresident van de raad van
Parijs (de .burgenieester' van de
Franse hoofdstad), tot het houden
plechtigheid te honoreren.
Hier, in het hart van Parijs. lussen
Place de la Concorde en de 1' Etoile.
ontbraken de straffe regie, het starre
protocol en de veiligheidsmaatregelen,
die het kader vormden waarbinnen
zich 's morgens het officiële afscheid
van Frankrijks andere De Gaulle (de
staatsman) had afgespeeld. Een af
scheid dat .sober' was gehouden, over
eenkomstig de laatste wil van de
overledene. Het werd een plechtigheio
waarbij aan het gevoel tekort werd
gedaan. Je vraagt je trouwens af of
de emotie eigenlijk wel ooit een kans
krijgt in deze kille burcht, die meer
Frankrijks vergane glorie dan Gods
majesteit symboliseert. O, zeker, de or-,
ganist Jean Cochereau beheerst zijn1
instruzhent, zoals ook het. koor van de,
Notre; Dame onder leiding van Jean
Revert heel fijn is om naar te luiste-
Atmosfeer
Francois Marty, de aartsbisschop van;
RAhlJ.5' Door het volkomen
geblokkeerd raken van de omge
ving van de Notre Dame tijdens
de plechtige herdenkingsdienst ter
ere van de overleden oud-presi
dent De Gaulle moesten vele
staatslieden bij de uitgang van de
kathedraal wachten op vervoer.
Onder hen zien we: prins Harald.
premier Ilealh. prins Charles,
mevrouw Gandhi. Kekkonen. Kie-
singer. Erhard.
Parijs, begeleidde de heer en me
vrouw Pompidou over het middenpad
tussen de fraai antiek uitgedoste repu
blikeinse gardisten door naar hun!
plaatsen en ook dat geschiedde met
de voorgeschreven eerbied en inkeer
Geen wanklanken tijdens de requiem- j
mis. die traditioneel want mei
Gregoriaanse liturgie en modern;
tegelijk was (geheel in het Frans).!
Maar de ontroering waar men, een
maal aanwezig bij een heilig theater
als dit, toch naar verlangt, bleef weg.
Slechts even was er iets meer dan de
verfijnde techniek die de plechtigheid i
beheerste. Dat was toen het koor het j
.Magnificat' inzette, hel lied dat in,
aanwezigheid van generaal De Gaulle
in deze zelfde kathedraal klonk op 25'
augustus 1944 een datum waarop
voor Frankrijk een nieuwe tijd be
gon.. overeenkomstig de wil van de
bevrijder, die gisteren ten grave werd
gedragen.
NIPO-enquête
bij bezoekers
VELP (GPD) Tachtig
procent van de bezoekers
van het postkantoor in Velp
staat positief tegenover de
proef die hier op het ogen
blik genomen wordt met
achtergrondmuziek. De min
der enthousiaste reacties
komen in hoofdzaak van de
ouderen.
Dat blijkt uit de antwoorden, die
tot nu toe gegeven zijn aan de
twee enquêeurs van het NIPO.
die het experiment met een on
derzoek begeleiden. Na deze week
komt er begin volgend jaar nog
een tweede NIPO-periode. name
lijk van 11 tot 15 januari.
De enquêtes duren steeds twee
maal twee uur per dag. Het tota
le onderzoek wordt geleid door
de afdeling marktanalyse en
prognose en de sociaal-psyeholo
gische afdeling van de PTT. Dat
betekent, dat tot half januari de
apparatuur in ieder geval in bruik
leen blijft staan in het kantoor-
t ie van de postdirecteur in Velp.
de heer D C. Doornik Hij is ook
de man, die de cassetterecorder
deze eerste maanden bedient Dat
gebeurt overigens in samenwer
king met de assistent-directeur,
dé heer H. Keultjes. die me'
handgebaren vanuit de bureau
ruimte het volume helpt regelen.
Beiden staan zelf positief tegeno
ver het experiment, dat uniek is
voor Nederland.
Het initiatief werd eind vorig
jaar genomen door de directeur
van het postdlstrict Arnhem, de
heer Th. Brouwer. Deze woonde
toen de opening bij van een post
agentschap in een Coöpwïnke! in
Velp. waar functionele muziek ge
draald werd. HU was tiaar zo
enthousiast over. dat hij dr heer
Doornik voorstelde ook het Velp-
se hoofdkantoor van een achter-
grondmuziekje te voorzien.
Getariefrd
De heer Doornik beschikt nu
over vier cassettes met in totaal
acht uur zeer gevarieerde muziek
Er v alleen geen zang en ook
geen beat en jazz Dat laatste
wordt zowel door Jong als oud
?ewaardeerd. zo is de enquêteurs
gebleken. Voor me', de muziek
ploeg begonnen werd, heeft het
NIPO ook reeds een enquête ge
houden. Daarbij werd. evenals nu
trouwens, gevraagd hoe gedacht
wordt over de snelheid van wer
ken en hulpvaardigheid van het
personeel. Aandacht wordt ook
besteed aan de wachttijden De
PTT wil weten of men die als
lang of kort. ervaart en hoe de
verschillen daarbij zijn tussen de
muzikale en de niet muzikale pe
riode.
.Voor je lol'
Je blijft hier gewoon voor Je lol
even zitten nu', zegt één van de
al wat oudere bezoeker. Een be
zoeker die voor het eerst In het
Velpse kantoor Is. .Ik heb wel ge
hoord dat er muziek was. maar mr
eigenlijk niet gerealiseerd dat dat
anders niet gebeurt in een pont-
kantoor', zegt hij. .Ik vind het wel
gezellig. 7,o iets moest over de l»ele
linie veel meer gebeuren De men
sen lachen tegenwoordig toch al zo
weinig'.
Dok is het personeel wel ingeno-
nen met het achtergrondmuziek-
le. behalve als het erg druk is.
Op zulke momenten is al wel eens
tan de heer Keultjes gevraagd of
iet geluid niet afgedraaid of
achter gezet mocht worden. Dat
tebeurde natuurlijk, want het :s
liet de bedoeling, dat de gezellig-
ïeid aan de ene kant van de
>alie fouten aan de andere kant
'eroorzaakt
Slot van pagina 1 j
ter de dranghekken een plaatsje te'
veroveren. Gehuld in dekens hadden i
ze onder de blote en koude hemel de
herfstnacht getrotseerd. Verder ston-|
den eveneens sinds ccn etmaal overal j
auto's in het dorp geparkeerd, waarin
pelgrims, bij gebrek aan hotelruimte.'
de nacht hadden doorgebracht. Maar
de dikke drommen waren toch wel
pas in de ochtenduren aan komen
zetten. Hele families, ouders met
hun kinderen, meestal gedecoreerd
met het gaullistische kruis van Lotha
ringen, die zich in de berm langs de
weg hadden geinstalleerd tussen de
fototoestellen en transistorradio's,
boeketten bloemen die vaak in het
veld waren geplukt, plastic zakken
met proviand en dranken om het
grote uur, of beter het grote minuutje
af te wachten dat de lijkstoet zou
passeren
Kerkje
getje zijn, aan weerszijden van het
gemeenschappelijke graf. de onmiddel
lijke buren van de vader en zijn
dochter op deze dorpse dodenakker,
waarop verder nog hooguit vijftig of,
zestig, gedeeltelijk afgebrokkelde krui-i
sen en grafstenen staan.
De hele ceremonie tussen vertrek van
de rouwstoet en het zakken van de
ist duurde niet langer dan vijf kwar
tier en verliep uiteraard geheel vol-!
gens de voorschriften van de overle
den staatsman
Was Parijs in de ochtend hel middel
punt, zo niet de hoofdstad van de;
wereld, hier in Colombey klopte het
hart van Frankrijk.
OUD-MINISTER BOGAARS OVER WONINGBOUW:
Tussen de grote villa, die men des-,
noods ook een bescheiden kasteeltje
mag noemen, waar de generaal in zijn!
laatste levensjaren heeft gewoond en
zijn memoires heeft geschreven en
aan de andere kant zijn laatste rust
plaats ligt het oude, laat-romaanse
dorpskerkje, waar de religieuze plech
tigheid plaatsvond. Jongemannen, opj
hun zondagse paasbest gekleed, dorps
genoten van de generaal, was de eeri
gegund de kist van het legervoertuig
naar hel altaar te dragen. In de kerk.;
die tot berstens toe met familieleden
en uitgelezen getrouwen als de ex-
premier Couve de Murville en oud-
minister-schrijver André Malraux was
gevuld, werd d erequiemmis opgedra
gen door de dorpspastoor, geassi
steerd door de neef van de overledene,
dominicaner pater Francois de Gaul
le.
Een dienst die alweer verder weinig
verschilde van alle andere hoogmissen
die. de generaal In deze kapel met
haar marmeren en naturalistische hei
ligenbeelden al zovele zondagen had
bijgewoond. Hetzelfde meisjeskoor
zong de gewijde gezangen en het
werd door dezelfde tachtigjarige ama-
teur-organiste, met haar wel wat stij
ve vingers, op het harmonium bege
leid.
Inscriptie
WENNEKER-ROOSENÖVAL
Op de kleine begraafplaats was 's
morgens haastig nog de inscriptie in
de steen gebeiteld die al de naam van
Anne de Gaulle droeg, het ongelukkige
dochtertje van de generaal, dat op 20-
jarige leeftijd was gestorven en dat
altijd zijn lievelingskind was ge
weest.
Ook die sobere inscriptie had de gene
raal tevoren vastgesteld.
.Charles de Gaulle, 1890-1970'. Een
boerenechtpaar en een driejarig jon-
VRAGEN VAN KAMERLID
OVER GEBEURTENISSEN
ROND .MINI-L0VE'
DEN HAAG (GPD) Een dag nadat
de twaalfjarige Sascha Kraamwinkel
in Amsterdam van school werd ge
haald heeft liet PSP-tweedc-kamerlid
dr* Wiebenga zich met vragen tot
minister Polak gericht. Hij informeert
of de minister het juist acht, dat een
officier van justitie dit een kind en
zijn ouders laat aandoen, omdat die
officier weieens wilde bekijken of der
gelijke dingen strafrechtelijke gevol
gen kunnen hebben en wil nagaan
hoever de strekking van artikel 250
wvs gaat.
Is een dergelijk optreden in overeen
stemming met de eerbiediging van de'
privacy der burgers door de overheid
en heeft men het overbodig geacht
zich door pedagogisch of psycholo
gisch geschoolde personen te laten
adviseren?
De heer Wiebenga vraagt tenslotte of
minister Polak bereid is het gebeurde
openlijk af te keuren en maatregelen
te nemen dat justitieel optreden tegen
kinderen in het vervolg aan redelijke
nonnen beantwoordt.
Amalrik tot drie
jaar dwangarbeid
veroordeeld
MOSKOU (RTR) De rechtbank van
Swerdlowsk heeft de Russisiche au
teur Andrei Amalrik donderdag ver
oordeeld tot drie jaar dwangarbeid
wegens ,antl-Sowjet verzinsels'.
Dit heeft een vriend van de schrijver'
in Moskou meegedeeld. Een medebe j
klaagde, Lev Oebosjko, kreeg op de-i
zelfde aanklacht ook drie jaar.
AMERSFOORT (ANP) Op de
najaarsvergadering van de lan
delijke vereniging voor leiding
gevende huisvestingsambtena
ren, donderdagmorgen te
Amersfoort gehouden, hield dei
oud-minister van volkshuisves-'
DRS BOGAERS
ting en ruimtelijke ordening,
drs P. C. W. M. Bogaers een in
leiding over de woningnood in
ons land.
.De woningnood is'. aldVis de oud-
minister. .de kwaad van een gans
volk, terwijl ook gesteld kan worden,
dat het volk de woningnood behoudt,
die het verdient. Dit zijn weinig opt:
mistische geluiden', aldus drs Bogaers.
.maar dat kan ook moeilijk anders,
als men voor zichzelf de overtuiging'
heeft, dat het dieptepunt in de daling:
van de woningproduktie nog niet is i
bereikt'.
Dit is volgens hem te wijten aan.
oorzaken van structurele aard en een
gebrek aan vastberadenheid om in de
structuur van het woningbouwbeleid
veranderingen aan te brengen. Als
structurele oorzaken van de woning
nood noemde drs Bogaers: .oorzaken
van bestuurlijke aard. Het aantal ste-i
den in ons land, dat binnen zijn ge
meentegrenzen weinig of praktisch
geen bouwgrond ter beschikking heeft
en daardoor alleen nog maar zoge
naamde invuloefeningen kan maken,
wordt voortdurend groter. Met be
trekking hierop juicht hij de vorming
regio's, stadsgewesten, streekge-
westen. agglomeraties en dergelijke1
toe. Als verdere oorzaken zag hij:
de planologische 'procedures, waarbij
steeds langer wordende hiërarchie
ke weg moet worden afgelegd, terwijl
men. snel. kort en bondig en concreet
AMERSFOORT (GPD) Donderdag
morgen heeft drs P. Bogaers. oud-
minister van volkshuisvesting en
ruimtelijke ordening en kortelings
midden in het nieuws door zijn opzien
barend afscheid van de PPR in ,Ko-
bus aan de poort' een verpletterend
oordeel uitgesproken over de bouwsi-
tuatie in ons land
Zijn aanval was zo hevig en zijn
beschuldiging aan het adres van het
landelijk beleid zo duidelijk, dat hijl
de indruk wekte te solliciteren naar
het ministerschap. Gevraagd of hij
een aanbod zou accepteren antwoord
de de heer Bogaers, dat hij deze
vraag inpertinent vond. Hij wilde deze
vraag erg serieus als zodanig beschou
wen als die hem werd gesteld door
personen of instanties met duidelijke!
bevoegdheden.
Wel wilde hij kwijt, dat zijn rede m
Amersfoort in geen enkel verband
mocht worden gebracht met politieke
voornemens. .Ik heb legio aanvragen
gehad voor interview en spreekbeur
ten. Die heb ik bijna alle afgeslagen.
Het betoog van vandaag is een gevolg
van de afspraak, die ik tien maanden
geleden met- het bestuur van de lande
lijke vereniging van huisvestingsamb-
tenaren heb gehad'. I
moet reageren: vertragende onteige
ningsprocedures. waarom het zaak is.
om naast ae in de kamer aan
hangige wijziging van de onteige
ningswet. de gemeenten voorkeurs
recht te geven wat betreft de aankoop
van gronden, die in het bestemmings
plan liggen of zullen komen te lig
gen. Bovendien heeft het kwaad van
de inflatie de laatste jaren sterker om
zich heen gegrepen, dan in welke na
oorlogse periode ook, met als gevolg
een toenemende discrepantie tussen
kapitaalvorming 'besparingen) en ka
pitaalbehoefte 'investeringen). Boven
dien zijn door de inflatie de bouw en
stichtingskosten in de periode I960/'70
verdubbeld, en het structurele tekort
aan arbeidskrachten, financieringsmid
delen etc; die moeilijk zijn op te
heffen, omdat iedere maatregel, met
name tegen alles wat zou kunnen
worden bedacht om het structurele
tekort aan bouwvakkers te verminde
ren. op een grote dosis wantrouwen
zal stuiten.
Verbazing
In zijn slotbeschouwing zei hij: .Ge
zien de zwaarte en het aantal van
oorzaken, verbaas ik mij minder over
de daling van het aantal geprodu
ceerde woningen, ais wel over
het lelt. dat er in de afgelopen
maanden nog 113.000 woningen
zijn klaargekomen', en: .Voor mij
zelf beschouw ik als het meest fatale
moment voor de omslag van groei
naar daling, het moment, waarop ka
binet en volksvertegenwoordiging,
enerzijds wetend dat men ongeveer
30.000 woningen vóór lag op basis van
de produktieplanning van 1964, ander
zijds eveneens op de hoogte van het
feit, dat er op basis van hei meer
recente behoefteonderzoek van hel
CBS van 1967 nog ongeveer ÏODOO
woningen tekort kwam om metter
daad te realiseren, het grote doel van
1963 einde van de kwantitatieve
woningnood in 1970, niet besloten
werd tot verhoging van het woning
bouwprogramma, maar tot verlenging
van deze kwantitatieve woningnood
tot na 1970'.
Had men op dat moment de zijn*
inziens juiste beslissing genomen, mis
schien dat men dan op tijd gemerkt
had. hoeveel inspanning nodig zou
zijn geweest, niet alleen om die paar
duizend woningen meer per jaar te
kunnen halen, maar ook welke struc
turele oorzaken het eenmaal hereikte
produktleniveau bedreigden, aldus ie
oud-minister.
