GOES IN HET IAAR 2000:
STAD MET 100.000 INWONERS
¥E
,STAD VAN BEHOORLIJK FORMAAT
VOOR ONTWIKKELING ZEELAND'
Goese binnenstad
Bouwfasen: streven naar
afgeronde eenheden
Universiteitsfiliaal
ligt voor de hand'
Burgemeester F. G. A. Huber:
XATERDAG 7 NOVEMBER 1970
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Voor Goes moet rekening worden gehouden met de groei
tot een stad van meer dan 100.000 inwoners tegen het einde
van deze eeuw. Dat is één der voornaamste conclusies van de
werkgroep Synthese Zeehavenontwikkeling (de commissie-
Verburg) van het overlegorgaan Zeehavenontwikkeling Zuid
west-Nederland. In een rapport, dat eind 1969 uitkwam en dat
de instemming kreeg van de provinciale overheid, wordt uit
gegaan van een zeer sterke groei van de provincie Zeeland,
en daarmee van Goes.
Het college van b en w van Goes heeft op 21 oktober een
beleidsnota inzake de ruimtelijke ordening, de volkshuis
vesting en openbare werken aan de raad aangeboden, waar
in het college is uitgegaan van een toekomstvisie, die aansluit
bij het rapport van de commissie-Verburg. De nota waar
aan wij hier enige aandacht besteden zal worden behandeld
in de raadsvergadering van 18 november. Het college heeft
overigens aangekondigd andere onderwerpen, zoals onder
wijs en recreatie, in afzonderlijke nota's aan de raad te zul
len behandelen.
GOES ,In Zeeland komt meer industrie. Dat is een gegeven.
Daardoor gaan er meer mensen in Zeeland wonen. Dat is ook
een gegeven. Waar moeten die mensen gaan wonen? In steden
of dorpen? Op deze vraag moet de overheid zich bezinnen in
verband met haar taak: het zorgen voor onderwijs, cultuur,
sport, winkelcentra enz. Welnu, dergelijke voorzieningen kun
nen in Zeeland alleen worden gerealiseerd als er een stad van
behoorlijk formaat is. Er moet dus een stedelijke opzet zijn.'
Dat zegt dr E. J. Prins, wethouder voor openbare werken, pla
nologie en huisvesting van de gemeente Goes. Het is duidelijk
dat Goes deze rol kan vervullen, gezien zijn gunstige ligging ten
opzichte van het industriegebied aan het Sloe, dat zich vanuit
zijn huidige positie verder ontwikkelen zal in oostelijke richting.
En zou het Reimerswaalplan ooit van de grond komen, dan ligt
Goes daar ook nog betrekkelijk dicht bij.
De heer Prins: .Laten we alsjeblieft
niet dezelfde fout gaan maken, die
men elders heeft gemaakt, zoals bij
voorbeeld bij Apeldoorn en sterker
nog bij Zoetermeer. Dat zijn uit hun
krachten gegroeide dorpen, met uit
gebreide woonwijken, die in feite bij
steden behoren, terwijl de stedelijke
voorzieningen ontbreken. Dat is een
basisfout, waardoor zoals prof.
De Boer hoofd van de planologische
dienst van Zuid-Holland het noemde
Nederland een .woonakker'
wordt.'
,Op grond daarvan meen lk', aldus
de heer Prins, ,dat we andere kernen
op Zuid-Beveland niet moeten gaan
ontwikkelen tot woonvoorsteden
met tienduizenden Inwoners.'
,-Het gevolg is, dat de stad te klein
wordt voor echte stedelijke voorzie
ningen, die men in die uit de krach
ten gegroeide dorpen toch ook niet
krijgt. Bovendien verpest een ont
wikkeling van dorpskernen tot
woonvoorsteden de open ruimte,
waarom Zeeland juist zo geliefd is.
Die open ruimte gaat er dan ook
nog aan.. Eén stedelijk centrum van
formaat, kan mede de redding van
die open ruimte betekenen.'
Overigens vindt wethouder Prins
een stad van 100.000 inwoners nog
maar een kleine stad. .Volgens de
planologie kan een stad met 300.000
inwoners het optimum aan voorzie
ningen leveren. Maar zo'n stad zal in
Zeeland wel nooit verrijzen, tenzij
men alsnog zou willen besluiten een
dergelijk centrum te stimuleren,
maar die kans lijkt me al verkeken',
zegt dr Prins, doelende op de ont
wikkeling van Middelburg en Vlissin-
gen en rond Terneuzen. JDat is nu
eenmaal zo en ik geef toe gezien de
situatie van nu kan het ook moeilijk
meer anders.' De verwachting van
100.000 inwoners voor Goes tegen
het jaar 2000 acht de heer Prins niet
overdreven. Het is een normaal de
mografisch verschijnsel. Volgens de
jongste prognose van het Centraal
Bureau voor de Statistiek zal ons
land tot die tijd groeien met 41/»
miljoen Inwoners. Hiervan zullen er
300.000 een werk- en woonplaats in
Zeeland moeten vinden. Op de vraag
,waar?' heeft de nota-Verburg een
antwoord gegeven: 130.000 in Goes.
,Maar wij praten over 100.000 inwo
ners, dus 30.000 minder, en dat doen
wij doelbewust', aldus de heer Prins.
Uitgaande van de bestaande bouw-
snelheid bouwen wij in Goes op het
ogenblik 425 woningen per jaar. Met
de grootste moeite zullen we de 650
woningen per jaar kunnen halen, die
nodig zijn om aan de 100.000 inwo
ners te komen Mocht de ontwikke
ling veranderen, dan kunnen we al
tijd ons plan nog aanpassen, maar
voorlopig blijven we gezien de
bouwsnelheid doelen op 100.000 in
woners', aldus wethouder Prins.
Goes wil dus 650 woningen per jaar
bouwen. De industriegroep Midden-
Zeeland heeft berekend maar ook
prognoses van het ETI wijzen in die
richting dat in de komende vijf
jaren in Midden-Zeeland 8600 nieuwe
arbeidsplaatsen zullen ontstaan,
waarvan er niet minder dan 6900
door immigranten vervuld dienen te
worden. Men stelt het aantal te bou
wen woningen gelijk aan dat van
het aantal aan te trekken mensen.
Verwacht mag worden dat van ge
noemde 6900 woningen er ongeveer
2500 in Goes verwezenlijkt dienen te
worden, hetgeen neerkomt op een
gemiddelde van 500 per jaar. Maar
naast deze 500 woningen zullen er
GOES .Groningen en Nijmegen
zijn steden met 100.000 inwoners,
steden met voorzieningen, die die
steden qua leefbaarheid aantrek
kelijk maken. Ze zijn niet afschrik
wekkend, zoals steden met
300.000 tot 500.000 inwoners, als
Den Haag. Amsterdam. Rotter
dam en Utrecht in de ogen van
velen zijn. Zwolle en Deventer
met hun omstreeks 50.000 inwo
ners zijn al wel acceptabel als
stad. maar een stad met 35.000
inwoners een inwonertal waar
voor Goes aanvankelijk op was
gemikt blijft voor sommigen
toch maar ,een gat'.
Dat is de mening van burgemees
ter mr F. G. A. Huber van Goes,
die wij vroegen naar zijn gevoe
lens over Goes als stad van
100.000 inwoners in de toekomst.
De burgemeester is van mening
dat het getal 100.000 niet afsto
tend zal werken op degenen, die
straks van elders naar Zeeland
willen komen wonen en wer
ken.
Vraag: .Is de vergelijking met
Groningen en Nijmegen, beide
universiteitsteden toevallig?'
Burgemeester Huber: .Neen. Er
is een bepaalde ontwikkeling
gaande in de wereld van de uni
versiteiten, een ontwikkeling die
gaal. in de richting van filialen en
sub-faculteiten.
In ons geval denk ik aan Rotter
dam. met zijn economische hoge
school en straks zijn medische
faculteit. Gezien de ontwikkeling
van Zeeland ligt het voor de
hand dat er een filiaal van het
MR F. G. A. HUBER
universiteitscentrum, dat Rotter
dam aan het worden is, straks
naar het centrum van Zeeland
komt. En ik denk dan concreet
aan Goes."
WETHOUDER DR E. J. PRINS
jaarlijks nog 100 nodig zijn voor het
opvangen van de natuurlijke groei
der bevolking en 50 woningen in
verband met de sanering.
Deze 650 woningen per jaar houdt
men aan om een inwonertal van
100.000 tegen de eeuwwisseling te
kunnen bereiken. In de plannen Goe-
se Polder. Valckeslot II en Noord-
hoek I kunnen binnen de komende
vier jaren 2357 woningen worden
gebouwd, dat is gemiddeld 590 wo
ningen per jaar De andere bestem
mingsplannen bieden voldoende
ruimte voor de resterende woningen.
.De beleggers in de woningbouw
hebben veel belangstelling voor
Goes', zegt de beer Prins. .Maar Goes
zou in het gedrang kunnen komen
als ook wij niet evenals Middel
burg en Vlissingen voor de wo
ningbouw in de eerste klasse wor
den geplaatst, waardoor een hogere
rijksbijdrage bij de woningbouw
mogelijk wordt. Wij hebben goede,
hoop. dat dit voor Goes ook gereali
seerd zal kunnen worden. Anders
zou de situatie, die dan in Goes
dreigt te ontstaan spotten met elk
plan en met het woonruimtebeleid.
dat de provincie zal moeten voeren',
meent de heer Prins.
VOOR DE INDUSTRIE
Naast sanering van oude stadswij
ken en dorpskernen en de verkeers-
structuur de werkgroep wegen-
structuur Goes is gevraagd haar ar
beid te hervatten besteedt de
beleidsnota aandacht aan de uitbrei
ding van de toekomstige opnameca
paciteit voor industrieën.
Het Goese college van b en w meent
dat de centrale ligging van Goes de
gedachte rechtvaardigt dat diverse
toeleveringsbedrijven voor het Sloe
zich hier zullen vestigen.
De Industrialisatie zal zich gaan vol
trekken in de Poel, en verder ten
noorden van het huidige havenindus
trieterrein, terwijl er ook nog enige
mogelijkheden zijn op het industrie
terrein van 's-Heer Arendsker
ke.
Voor de ontwikkelmg van het .dro
ge' industrieterrein in de Poel acht
het college de aanleg van een ver
bindingsweg tussen dit gebied en de
oude rijksweg 58 van groot be
lang.
De eerste fase van de uitbreiding
van het Goese industriegebied voor
ziet in een toename met 53ha, (24
ha onmiddellijk ten noorden van het
huidige industriegebied aan het ka
naal naar het Goese sas, nog eens 24
ha in de Poel, ten zuiden van het
bestaande terrein en 5 ha bij 's-
Heer-Arendskerke, onmiddellijk ten
zuiden van de spoorlijn naar Middel
burg.
Fase twee voorziet in 100 ha, waar
van 70 bij het Goese Sas. 10 bij 's-
Heer-Arendskerke en 20 in de
Poel.
In de derde fase wordt gedacht aan
50 ha langs hel kanaal, zuidelijk van
de eerste aanzet bij het Goese
De 115 ha van de vierde fase liggen
voornamelijk ook langs het kanaal,
<10 ha weer bij 's-Heer-Arendsker-
ke). Terwijl met de laatste 50 hecta
re uit de vijfde fase het .gat' tussen
de terreinen langs het kanaal dat
dan nog jndustrievrij' is, wordt op
gevuld.
's-Heer-Arendskerke krijgt dan het
laatste .hapje' van 8 hectare. Het
Goese industrie-areaal is dan met
376 ha toegenomen.
Welhaast vanzelfsprekend wijzen b
en w van Goes nog eens op de
noodzakelijke vernieuwing van de
sluis bij het Goese Sas. waarover
met de instanties overleg gaande is
en waarop men ook met een afzon
derlijke nota zal terugkomen.
De Goese binnenstad heeft een duidelijke streekfunctie. hetgeen vooral op
markt- en zaterdagen duidelijk te constateren Is.
De binnenstad concentreert zich nu binnen het gebied van de oude wallen
(die overigens in Goes-Noord ook In oude glorie hersteld zullen worden). De
winkelconcentratie I.ange Vorststraat en Lange Kerkstraat zal uitbreiding
moeten krijgen in de omgeving van het Schuttershof, terwijl ook St-Jacob-
en Wijngaardstraat mogelijkheden bieden. Naar het gebied van het Schut
tershof stelt het bureau Polyad NV een onderzoek in.
Voor Goes-Noord zal het plan om in de oude havenkom een aanloophaven
vooi toeristen te maken van grote betekenis zijn. Het pittoreske haventje,
dat zal ontstaan lussen de oude geveltjes in het hart van de stad op een
steenworp afstana van de binnenstad met monumenten als stadhuis en
Grote Kerk. zal grote aantrekkingskracht, op toeristen uitoefenen.
B en w delen de raad in hun beleidsnota verder mee. dat over dit plan nog
een nader voorstel komt. nadat bekend ls óf. en hoeveel subsidie het rijk
wil verlenen
De bereikbaarheid van de binnenstad noemt de beleidsnota ,van grote
importantie'.
Op een schets komt. de toekomstige functie van de Ringbaan-Oost en West.
als hoofdinvalsweg duidelijk naar voren.
De oude rijksweg 58 zal via het NS-station worden geleid en een belangrijke
functie krijgen als oost-west verbinding voor het stadsverkeer.
In dit verband noemde wethouder Prins de doortrekking van de provinciale
weg van Noord-Beveland naar de nieuwe rijksweg 58 een noodzakelijkheid
van de eerste orde .Als dit niet gebeurt blijven we in Goes met het
doorgaande verkeer vanaf- en naar het noorden zitten, en houden we altijd
een ira"erse.'
Er zijn voorts in de binnenstad enkele duidelijke noord-zuid lopende wegen
geprojecteerd, die een snelle afvloeiing van het stadsverkeer mogelijk zullen
moeten maken. Hierbij is met name gedacht aan de Scheldestraat in het
westen en de Anjelierstraat en Zonnebloemstraat in het oosten
In verband met de stijgende hehoeffe aan parkeergelegenheid zijn in Goes
Noord 540 parkeerplaatsen geprojecteerd.
In het voorjaar zal een voorstel volgen voor een evenemententerrein op de
plaats van het voormalig slachthuis.
Voor terreinen als de Grote Markt, de Vlasmarkt en de Singelstraat zullen
in de nabije toekomst parkeerbeperkende bepalingen worden opgenomen,
bijvoorbeeld het invoeren van een .blauwe zone' of parkeermeters. Men
wacht de resultaten van het in mei gehouden parkeeronderzoek af.
Ook zufen b en w te gelegenertijd in hun overwegingen de vraag betrekken
ln hoeverre de Grote Markt waarvan de enquête gehouden op de
wereldstedebouwdag uitwees, dat een meerderheid van de ondervraagden
zich uitspreekt voor beperking van parkeren op deze markt meer
dienstbaar kan worden gemaakt aan het gemeenschapsleven. Afsluitingen van
>i.i aten voor verkeer zoals bijvoorbeeld de Deltapromenade achten b en w
alleen verantwoord met financiële medewerking van de middenstand.
Het toekomstige werk en woongebied groot-Goes van de beleidsnota zal in'het zuiden worden bi gr er, - c door de
nieuwe rijksweg 58. in het oosten door een nieuwe wijk ten oosten tan Kloetinge voor 7200 inwoners, tn hel westen
het industrieterrein tan 's-Heer-Arendskerke en in het noorden het Schenge en het kanaal naar het Goese Sas
Op de foto het Oostschenge tussen Wolphaartsdijk en Goes, dat als natuurgebied behouden zal blijren tFoto PZC>
GOES Het college van b en w
van Goes heeft in overleg met de
stedebouwkundige een schets ont
wikkeld. waarop de mogelijke struc
tuur van groot-Goes is aangegeven.
Uitgangspunt daarbij is geweest
enerzijds de huidige binnenstad van
Goes (die zoveel mogelijk centraal
moet blijven liggen) en anderzijds
de ligging van de industriegebieden
aan de Westerschelde (het bewaren
van een zo breed mogelijke groene
zone tussen industrie- en woonge
bied).
.We hebben bij de fasering gepoogd
een zodanige structuur te kiezen, dat
hij enige vertraging in de ontwikke
ling. de fasen zélf als afgeronde
eenbeden gezien kunnen worden',
zegt wethouder Prins.
Zo is in de eerste fase gedacht aan
uitbreiding van woongebieden als de
Goese Polder, Valckeslot II en
Noordhoek I bij Goes en voorts aan
uitbreiding van de kemen Kloetinge
(plan Noordeinde) 's-Heer-Arends
kerke en 's-Heer Hendrikskinderen.
Deze fase zal een uitbreiding van de
huidige bevolking van de gemeente
van 26.000 met 13400 tot 39.400 met
zich mee kunnen brengen.
De woningbouw voltooid in fase
twee zal woonruimte bieden aan
15.700 mensen.
Dan zal de uitbouw plaatsvinden van
de kern 's-Heer Hendrikskinderen in
het poldergebied ten noorden van de
oude Rijksweg 58. met als uiterste
noordgrens het Oosterschenge. dat
als natuurgebied gehandhaafd wordt.
Ten oosten van Goes zal in de twee
de fase het plan 's-Heer Elsdorp
worden ontwikkeld, en de kern 's-
Heer-Arnedskerke verder worden uit
gebreid.
Met fase twee zal gezien de bouw
snelheid eigenlijk al over vijf jaar
moeten worden begonnen, deelde
wethouder Pnnse mee.
In de derde fase zullen Heer Hen
drikskinderen en 's-Heer-Arendskerke
veder naar elkaar toegroeien en de
RELATIE "GROOT GOES"
Goese wijk Noordhoek II gereali
seerd moeten worden (totale woon
ruimte voor 16.7000 inwo
ners).
In de vierde fase van de groei naar
100.000 inwoners zal woningbouw
moeten plaatsvinden in het gebied
ten oosten van Kloetinge en Goes
(ruimte voor 13.500 inwoners) ter
wijl de laatste fase de vijfde
het. gebied ten zuiden van Goes en
's Heer Hendrikskinderen een stede
lijk karakter zal geven (met nog
eens 12.700 inwoners)
De zuidelijke begrenzing van het ge
dachte stadgebied is de nieuwe
Rijksweg 58. Bij deze fasering is in
het bijzonder dus het gebied van de
voormalige gemeenten 's-Heer
Arendskerke, Kloetinge en Kattendij
ke betrokken.
DE KERNEN
Wolphaartsdijk en Kattendijke val
len buiten de verstedelijking in deze
zin. Op hun grondgebied zal zich de
recreatieve ontwikkeling moeten vol
trekken. die nodig is voor een stads
gebied van 100.000 of meer inwo-
,Over de ontwikkeling van die beide
laatsgenoemde kernen valt nog wei
nig te zeggen', merkt wethouder
Prins op. .Natuurlijk zal daar een
ontwikkeling plaats vinden, die is er
zelfs nü al.
Het staat nu al wel vast dat we
over tien jaar een vierdaagse werk
week zullen hebben. Dat brengt
verzorgings- en vrijetijdsaspecten
met zich mee. zoals ruimte voor
campings, tweede woningen, vaste
woningen voor hen die in een recre
atiegebied willen of moeten wo
nen.
De accenten zullen hierop liggen in
de kemen Wolphaartsdijk en Katten
dijke. die niet te beschouwen zijn
als stadsontwikkelingsgebied. maar
als complementaire ruimte, nooig
voor de recreatie van de stadsbewo
ners in en buiten Zeeland', zegt d«
heer Prins.
Dc- ruimte tussen Wolphaartsdijk
bijvoorbeeld en de woningbouw- van
fase twee, die ophoudt net even
vóór de dijk van het Oosterschenge.
zal open en groen moeten blijven'
ook al was het maar om de stads
mensen straks het idee te geven dat
ze toch via een groene ruimte naar
hun recreatiegebied toegaan', licht
de heer Prins toe. Veel wil hij over
de ontwikkeling van de beide dorps
kernen nog niet zeggen. .We hebben
de Heidemaatschappij opdracht ge
geven over de recreatiegebieden een
rapport samen :e stellen. Daarvan
zijn we in afwachting. Maar wel kan
ik dus zeggen- er zal in Wolphaartv
dijk bijvoorbeeld wel sprake zijn
van nieuwe huizen, maar grote nieu
we wijken moet men daar niet ver
wachten.'
DE WOONVORM
Hoe zal de woonvorm in de nieuwe
wijken van groot-Goes zijn?
Het is nog wat te vroeg om hiero
ver iets definitiefs te zeggen, De
bestemmingsplannen moeten nog ko
men maar als het aan wethouder
Prins ligt, zal de torenflat er maar
een sporadisch verschijnsel zijn. Jk
blijf bij wat ik eens gezegd heb:
torenflats zijn mensensilo's en voor
gezinnen met kinderen niet Ideaal
om in te wonen. We moeten naar
nieuwe woonvormen. Wellicht krij
gen die nu een kans.'
.Ook de elementen van het bestaan
de landschap moeren gaan meedoen-
In het. plan Valckeslot hebben we
dat enigszins geprobeerd. Vroeger
maakten we met de bulldozer eerst
een soort maanlandschap. Maar nu
moeten we er vee! meer op gaan
letten welke landschapselementen
als bestaande, reeds aanwezige bo
men en hagen we allemaal kunnen
laten meespelen bij de stoffering
van nieuwe wijken', aldus, wethouder
Prins.
Op de hierbij afgedrukte kaart is de relatie var. eer oekomstig groot
Goes met Walcheren en het industriegebied langs de Westerschelde tot
uitdrukking gebracht
