Je moet
'm vóelen,
"Na de wedstrijd
4 of 5 koppen thee?
C/iAoi
Sober 25-jarig bestaan
koor en orkesten omroep
televisie
SUZUKI-KLEUTERSCHOOL
Panda en de meester-ongelukker
«i
Piet Keizer:
DONDERDAG 5 NOVEMBER 1970
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
13
BU de viering van het 25-jarig bestaan
van het machtige muziekapparaat (5
orkesten en een koor), te zamen onge
veer 400 musici, van de NOS kan men
de vraag stellen of het nog verant
woord is, dat er in deze tijd, dat de
Nederlandse omroep niet al te ruim
in de financiële middelen zit, zo iets
geldverslindends in stand moet wor
den gehouden. NOS-voorzïtter E. A.
Schüttcnhelm kan daar alleen maar
volmondig ja' op antwoorden.
,Ik vind het verantwoord om vijf
orkesten en een koor in stand te
houden, omdat ze er zijn!', zegt hij.
,En ik vind het een gelukkige zaak,,
dat ze bestaan! De orkesten en het
koor zijn ontstaan uit de pluriformi
teit van de omroepen, die voor de
oorlog allemaal eigen orkesten tel
den.'
,Ik ben blij en trots, dat de omroep
dit machtige apparaat beheert. Ik
geef toe. dat de omroep gekweld
wordt door schaarse geldmiddelen,
maar als er een prioriteit is, dan is
dat het behoud van het omroepkoor
en de orkesten van de NOS: een
uniek nationaal bezit, zoals de Dom
van Utrecht er een is.'
Niet inkrimpen
Daaraan voegt mr Wagenaar, pro-
grammacommissaris NOS-radio, toe,
dat er zelfs nog nooit overwogen is
om het aantal orkesten in te krimpen
(bijvoorbeeld van vijf terug te bren
gen op drie). Er is een bindende
afspraak met de vakbonden, dat fu
sies een de laatste jaren veel
voorkomend maatschappelijk ver
schijnsel taboe zullen zijn bij de
orkesten en het koor van de om
roep.
De NOS heeft echter wel begrepen,
dat men voor de vierhonderd zangers
en instrumentalisten, die zwaar op de
omroeploonlijst drukken, een taakver
breding moet zoeken. Dat is dan ook
na 1968 in belangrijke mate gebeurd.
De orkesten en het koor moeten ook
meewerken aan televisieuitzendingen,
aan voorstellingen van de Nederland
se Opera (dit jaar zes produktïes),
aan het Holland Festival (in de afge
lopen zomer werkten alle vijf orkes
ten daaraan mee), aan de VARA-mati-
nees op zaterdagmiddagen in het Con
certgebouw, aan grammofoonplaat-
produkties (meest opvallende plaat,
die Leopold Stokowski onlangs met
het Radio Philharmonisch Orkest op
nam).
De boer op
Het koor en de orkesten zijn na die
taakverbreding steeds meer ,de boer
op' en buiten de studio gegaan: er
werden veel zaalconcerten overal in
het land gegeven, er worden buiten
landse tournees ondernomen. De om-
roepmusici krijgen de laatste jaren
steeds minder te maken met het vroe
ger gevoelde, als funest ondervonden,
gebrek aan contact met het pn-
bliek.
In de vijfentwintig Jaar van het be
staan van het Groot Omroepkoor, het
Radio Philharmonisch Orkest, het Om
roeporkest, het Radio Kamerorkest,
het Promenade Orkest en het Metro-
pole Orkest werden jaarlijks zo'n ze
venhonderd uitvoeringen gegeven, wat
een totaal van twintigduizend ople
vert! De vijf zo verschillend geaarde
orkesten hebben daardoor een bijzon
der grote verscheidenheid in de keuze
van het repertoire gecreëerd.
Experimenten
De omroeporkesten, die niet zoals de
symfonieorkesten in Nederland aan
hun eigen publiek en daarom aan een
bepaald repertoire vastzaten, konden
naar hartelust experimenteren: ont
zaglijk veel moderne muziek, vooral
van Nederlandse componisten, kon
worden uitgevoerd, wat een bijzonder
grote bijdrage betekende aan de Ne
derlandse muziekcultuur.
Het buitenland, dat meermalen verba
zing en jalousie toonde over het bezit
van de muziekapparaat van de NOS.
is een gretig afnemer van de muziek
die het koor en de orkesten spelen: in
1969 gingen veertienhonderd twee ban
den naar landen van de A(ustralië)
tot de Z(witserland).
Het gebrek aan financiën heeft de
NOS verhinderd de oorspronkelijk
grootste plannen, die men koesterde
voor deze jubileumviering uit te voe
ren. Men heeft het daarom gelaten bij
een volgende week woensdag 11 no
vember te houden receptie in de NOS-
televisiestudio in Hilversum en bij
zeven openbare concerten in het
land, waarbij men vooral is uitgegaan
van een goede geografische spreiding
en aan zalen (onder meer in Axel,
Doetinchem en Hoogeveen) die onbe
kend zijn in het vaderlandse concertle
ven.
Nederlandse muziek
Het bijzondere van deze concertweek
is wel dat uitsluitend werken van
Nederlandse componisten (met Neder
landse solisten) van Obrecht tot Eis-
ma ten gehore zullen worden ge
bracht. Een riskante onderneming
daar is de NOS wel van overtuigd,
maar men moet rekenen op de vol
wassenheid van de Nederlandse con
certganger, die dit Initiatief op prijs
zal stellen, maar ook op de te ver
waarlozen toegangsprijs van een gul
den.
Die concerten zijn op 16 november in
het Stragebouw in Maastricht, Pro
menade Orkest onder leiding van Gijs-
bert Nieuwland, met onder meer Jas-
perina de Jong, op 18 november in
het Philips Ontspannings Centrum in
Eindhoven, Radio Kamer Orkest en
Omroep Kamerkoor onder leiding van
Ernest Bour, op 21 november in Am-
phion in Doetichem, Metropole Orkest
onder leiding van Dolf v. d. Linden,
op 26 november in het Scheveningse
Kurhaus, Omroep Orkest en Groot Om
roep Koor onder leiding van Henk
Spruit, op 28 november in het Cultu
reel Centrum De Halle in Axel, Radio
Kamer Orkest onder leiding van Roe
lof Krol, het Omroep Kamerkoor, het
Omroepdubbel kwartet en het Radio-
koor onder leiding van Antoon Krela-
ge. op 2 december in de Tamboer in
Hoogeveen, Omroeporkest en Omroep
koor onder leiding van Leo Driehuys,
en op 4 december in het Amsterdam
se Concertgebouw, Radio Philharmo
nisch Orkest onder leiding van
Foumet.
Platen
De NOS geeft ter gelegenheid van het
jubileum tevens een niet-commerciëie
en ook niet in de handel verkrijgbare
set van twee grammofoonplaten uit,
waarop het koor en de vijf orkesten
werken uitvoeren van Nederlandse
componisten. .Studioklanken In zilver'
is de titel van deze cassette.
ADVERTENTIE
De nieuwe
Philishave 90 Super.
Vóelbaarveel beter!
NEDERLAND-1
SCHOOLTELEVISIE
10.45 uur:
(NOT) BIOLOGIE IN DE BRUGKLAS
Aflevering: ,Hoe zit het blad en de stengel in el
kaar'.
11.10 uur:
ALLES OVER GEZONDHEID
Aflevering: .Kleren maken de man'.
11.35 uur:
THE SEVENTH KEY
Aflevering: .The needie'.
14.00 uur:
VORMEN MAKEN, VORMEN ZIEN
Aflevering: .Kruipende dieren'.
14.25 uur:
SOWJET-UNIE
.Jaroslavl aan de Wolga'.
18.45 uur:
(NOS-KLEUR) DE WOEFS EN DE LAMAARS
18.55 uur:
(KLEUR)JOURNAAL
19.04 uur:
(VPRO) BETTY BOOP
19.10 uur:
(KLEUR) ZIENDEROGEN
20.00 uur:
(NOS-KLEUR) JOURNAAL
20.20 uur:
(VPRO) WAS ER NOG WAT
20.30 uur:
LAUREL EN HARDY
Aflevering: Be Big'.
20.55 uur:
(KLEUR) OVERAL ZIJN INDIANEN
Hans Keiler maakte een programma over het Wilde
Westen van Europa: België. Een vreemd land met
vreemde gewoontes. De verovering van België door
zijn eigen bevolking heeft nog niet plaats gevonden
omdat ze elkaar niet of slecht verstaan. België schijnt
een land te zijn dat is ontsproten aan het brein van
een cartoonist- en overal indianen.
22.10 uur:
JEROME KERN
22.40 uur:
(NOS-KLEUR) JOURNAAL
22.45 uur:
(TELEAC) DAMMEN VOOR BEGINNERS
Herhaling les zeven.
21.10 uur:
(KLEUR) WEGWEZEN
Quiz voor autorijdende echtparen.
21.40 uur:
(KLEUR) DE DIEF VAN WASHINGTON (II)
De mysterieuze formule'. Al Mundy heeft opdracht
gekregen een formule te stelen van Münster von
Wolfgang, een oude vreemde man, voordat hij hem
lan een vijandige natie verkoopt. Mundy maakt kennis
met het vriendinnetje van Von Wolfgang.
22.30 uur:
(IKOR-CVK) GLIMLACHEN OP DE BAN
VLOEK
23.00 uur:
(NOS-KLEUR) JOURNAAL
23.05 uur:
(TELEAC) ONZE LANDBOUW NU EN
STRAKS
BELGIË-NED.
KANAAL 2/10
14.00 uur:
SCHOOLTELEVISIE
18.25 uur:
TECHNISCH EN WETENSCHAPPELIJK ENGELS
18.55 uur:
ZANDMANNETJE
19.00 uur:
JONGER DAN JE DENKT
19.35 uur:
POLITIEKE TRIBUNE
19.50 uur:
KEURIG FRANS
19.52 uur:
ZOEKLICHT
19.57 uur:
MEDEDELINGEN
20.00 uur:
JOURNAAL
20.25 uur:
DE GOUDROOF
.De verantwoording'.
21.15 uur:
WETENSCHAPPELIJK PROGRAMMA
22.05 uur:
PRMIèRE
Nieuwe films.
22.45 uur:
JOURNAAL
22.50 uur:
BTW
Herhaling les 5.
NEDERLAND-2
FRANSTALIGE PROGRAMMA'S
18.45 uur:
(NOS-KLEUR) DE WOEFS EN DE LAMAARS
18.55 uur:
(KLEUR)JOURNAAL
19.04 uur:
DEN HAAG VANDAAG
19.09 uur:
VAN GEWEST TOT GEWEST
19.49 uur:
TIPS VAN HET NATIONAAL BUREAU VOOR TOE
RISME
20.00 uur:
(KLEUR)JOURNAAL
20 20 uur:
(TROS-KLEUR) DE DIEF VAN WASHINTON (I)
J3e mysterieuze formule'. Al Mundy heeft het vanavond
erg zwaar, getuige de twee uitzendingen.
BELGIë-FRANS
14.00 Schooltelevisie: 15.30 Sluiting; 18.00 Journaal:
18.05 L'ècrain magique; 18,20 Pop shop: 18.50 Plum
Plum; 18.55 Noële aux qautre vents; 19.25 Les specta
cles; 19.30 Journaal: 20.00 Sauvage est le vent; 21.35 Le
Carrousel aux images; 22.20 Qu'est-ce que la TVA?;
22.50 Journaal.
FRANRIJK-RIJSSEL
9.30-11.30 Schooltelevisie; 12.30 Midi-magazine; 13.00-
13.35 Journaal; 14.03-15.00 Schooltelevisie; 15.45 Voor
de jeugd: 18.30 Journaal; 18.35 Vivre au présent; 18.55
Voor de kleuters; 19.00 Regionaal nieuws; 19.20 Mede
delingen en weerbericht; 19.25 Lumière violente; 19.40
Mededelingen en Qui et Qoul?; 19.45 Journaal; 20.20
.{ededelingen; 20.30 La vie des animaux; 20.45 Au
Music-Hall ce soir; 22.05 En toutes lettres; 22.55-23.20
Journaal.
HILVERSUM-1
HILVERSUM-3
NCRV:
9.00 Nieuws.
9.02 Flits - een instrumentaal
'ADVKRTSNTlg)
KRO:
7.00 Nieuws.
7.11 Het levende woord.
7.16 Badinerie: klassieke en
amusementsmuziek, (gr.) (7.30 I
Nieuws; 7.32 - 7.40 Actualiteiten;
8.00 - 8.10 Nieuws.)
8.25 Overweging.
8.30 Nieuws.
8.32 Voor de huisvrouw. (9.00 - 9.10
Gymnastiek voor de huisvrouw;
9.35 - 9.40 Waterstanden).
NOS:
10.00 Wat heeft dat kind?,
pedagogische rubriek.
10.20 (S) Muziek uit de Barok
(opn).
KRO:
11.00 Nieuws.
11.03 Voor de zieken.
11.55 Mededelingen.
NCRV:
12.00 Los-Vast: gevarieerd programma.
(12.26 Mededelingen t.b.v. land
en tuinbouw; 12.30 Nieuws; 12.41
Hier en Nu: actualiteiten)
14.05 Schoolradio.
14.30 Country en Western rubriek.
15.00 Gereformeerde middagdienst.
NOS:
15.30 Meer over minder: De stem van
de sprekende minderheid. 16.00
-16.02 Nieuws).
NCRV:
17.30 NCRV en Bloc: actuele kroniek
met muzikale illustratie. (18.30 -
18.41 Nieuws).
19.00 NCR V-Kinderkoor.
19.15 (S) Kerkorgelconcert: klassieke
en moderne muziek.
19.45 (S) Muziek van het Leger
des Heils (gr).
20.00 Radio Actief, gevarieerd
programma.
(22.20) Avondoverdenking; 22.30
Nieuws; 22.38 Den Haag
vandaag; 22.50 Mededelingen.)
23.55 - 24.00 Nieuws.
AVRO:
7.00 Nieuws.
7.11 Ochtendgymnastiek.
7.20 (S) Dag met een plaatje: lichte
grammofoonmuziek.
8.00 Nieuws.
8.11 Radiojournaal.
8.20 (S) Dag met een plaatje
(vervolg). (8.30 - 8.33 De
groenteman).
8.50 Morgenwijding.
9.00 (S) Radiophilharmonlsch orkest,
groot omroepkoor en
zangsoliste: moderne muziek.
9.40 Schoolradio.
10.00 Voor de kleuters.
10.10 Arbeidsvitaminen: populair
verzoekplatenprogramma. (11.00
-11.02 Nieuws
11.30 Rondom 12: Programma voor de
vrouw. (Om 11.55
Beursberichten)
12.30 Sportrevue.
13.00 Nieuws.
13.11 Radiojournaal.
13.30 Internationale orgeldagen
Rijnstreek te Arnhem: klassieke
muziek.
13.56 Karakteristieke combinaties
(opn)klassieke-
kamermuziek.
14.30 't Is historisch: programma
over geschiedenis.
15.00 Voor aezieken.
16.00 Nieuws.
16.03 Land der Muzen: kunstkroniek.
17.00 AVRO's Toppop.
17.30 O: jeugdprogramma.
17.55 Mededelingen.
18 00 Nieuws.
18.11 Radiojournaal.
18.20 Uitzending van de Pacifistisch
Socialistische Partij.
18.30 (S) De Belleman: internationale
troubadoursclub.
18.55 (S) Jazz Spectrum: oude en
moderne jazz.
19.25 De gesproken brief.
19.30 Nieuws.
IKOR:
19.35 Kerk veraf en dichtbij.
19.45 Mens en Bijbel.
19.50 Concilium Congres 1970.
AVRO:
20.05 (S) Instrumentaal trio: klassieke
muziek. In de pauze: discussie
tussen publiek en musici.
21.20 Het verraad, hoorspel.
22.30 Nieuws.
22.38 Radiojournaal.
22.55 (S) Dichter bij de muziek:
nieuwe chansons.
23.20 (S) Muziek zonder podium
(II) serie uitzendingen over
elektronische muziek.
23.55-24.00 Nieuws.
Als je in de rast de kleedkamer
binnenkomt staat er een blad
met een grote pot. Met een stuk
of twintig dampende koppen K
thee. Dan pakt iedereen een
kop. En dan ga je dat op je ge-
mak opdrinken. Op je vaste S
plaats.
Thee is erg goed voor de dorst, f
Ik heb in de voetballerij nooit li-
anders gehoord. Overal, ook in r
het buitenland, krijg je thee.
Zelfs in Albanië, al is de thee
daar anders, een beetje zoeter.
Van thee heb je bij het voetbal- I
len geen last. Een belangrijke
overweging. Bovendien kom je
van thee niet zo aan. Óok een
overweging.
Na de wedstrijd is er weer thee. f
Ik vind het dan lekker om 4, 5 r
koppen achter elkaar te drin-
ken. Je hebt hard gewerkt en je
bent bezweet. Je hebt vocht ver
loren en je hebt dorst.
Thuis drink ik ook veel thee. I
Dat komt, omdat mijn vrouw er
gek op is. Als we thee maken
nemen we twee mokken, een
zakje thee en een enkele keer
wel citroen.
Thee een vrouwendrank? Is
voetballen een vrouwensport ;f
dan?
Ookals'tgeenrustis...
Pickwick thee
van Douwe Egberts
Piet Keizerthee goed voor de dorst.
.Aanvankelijk heb ik er erg om moe
ten lachen. Moet je daar nu kinderen
mee plagen, vroeg ik mezelf af. Maar
nadat ik het met eigen ogen in Cana
da had gezien, werd Ik op slag en
thousiast, want van plagen was geen
sprake', zegt violist Nap de Klljn
(61). Hij is de man die 2 november
met een voor ons land unieke vorm
van muziekonderwijs van start is ge
gaan: een soor kleuterschool voor.
aankomende violistjes. De school j
heeft de naam van de Japanse violist
en muziekpedagoog Suzuki, die een]
jaar of vijf geleden begon met de
nieuwe methode. Doel van deze me-!
thode: kinderen al heel jong en spe
lenderwijs vertrouwd maken met het
instrument. De redenatie: waarom zou
een peuter van twee, drie of vier jaar
zich niet even soepel en bijna onge
merkt de taal van de muziek eigen
kunnen maken als zijn moeder
taal.
Nap de Klijn is ervan overtuigd en hij
zag dat door de Canadese praktijk
bevestigd dat dit wonderwel lukken
kan. als het maar gebeurt in de sfeer
van het kind. Eén van de feiten waar
van de methode uitgaat: een kind
registreert onbewust klanken in zijn
geheugen. Vandaar dat muziek, die op'
grammofoonplaten is opgenomen dage
lijks herhaald wordt. Ook thuis want,
dat is een belangrijk onderdeel van de
programma.
9.30 Muziek bij de koffie. (10.00 en
11.00 Nieuws.
NO'~
12.00 Ni.
12.03 Pop
KRL
13.00 -18.00 KRO-op-Drie: pop-mixture.
(13.00,14.00, 15.00, 16,00 en 17.00
Nieuws).
methodiek: moeder moet meehelpen
De ervaring heeft aangetoond dat het
kind dan niet alleen de taal van de
klank leert, maar er ook plezier in
krijgt méér te leren. Het is één van
de grote voordelen vergeleken met
het muziekonderwijs, zoals het tot
toe was.
Nap de Klijn is er ook van overtuigd
dat een kind van drie jaar (.Daarmee
beginnen we, twee jaar vind ik wel
verschrikkelijk jong') veel soepeler is
in het opnemen van de nieuwe erva
ringen dan bijvoorbeeld een jongen of
meisje van acht, negen jaar die bo
vendien al huiswerkzorgen heeft. Bij
de peuters kan het spelletje daardoor
ongemerkt overgaan in de ernst, zon
der dat daardoor het speelse element
voor hen verdwijnt. Een grote rol is
dus voor de moeders gereser
veerd.
De bedoeling is dat ze meekomt naar
de les en er ook viool leert spelen.
Haar taak is verder om thuis de
plaats van de leraar in te nemen en
dagelijks twee of drie keer tien minu
ten met haar kind te werken.
De moeder leert precies op dezelfde
manier viool spelen als het kind, on
dervindt dus zelf de problemen en
gaat begrijpen waarom en hoe gestu
deerd wordt. Zij krijgt in de beginpe
riode dan ook de meeste aandacht op
de les. Naarmate het concentratiever
mogen van het kind toeneemt, zal er
minder tijd aan de moeder besteed
worden. Naast de privé-les is er iede
re week ook een groepsles, al zullen
die groepjes altijd klein blijven.
Voorlopig werkt De Klijn in de Pru
nushof, het mooie landhuis aan de
rijksweg in Laren, samen met Marcel
Pinkse, die in Canada alles aan de
weet kwam van de methode-Suzuki.
Pinkse: ,Er is geen specifieke begaafd
heid nodig. Het gaat er alleen maar
om de kinderen plezier in de muziek
beoefening bij te brengen. Het moet
een leuke spelvorm worden. Natuur
lijk zijn er kleintjes bij wie het toch
niet lukt. Die vertikken het eenvoudig.
Dan moet je ze er niet toe dwingen.
In Amerika was het percentage afval
lers klein: 15 a 20 procent.' Geen
verplichting dus voor kleuters die veel
liever op straat zouden spelen. Ook
Nap de Klijn legt telkens weer het
accent op het spelelement, de vreugd#
aie er moet zijn. Dreigt de nieuwe
school desondanks geen opleiding
voor wonderkinderen te worden? D#
Klijn: .O alsjeblieft... Dat is het laat
ste wat ik wil, kweken van wonden
kinderen. Ik hou trouwens helemaal
niet van wonderkinderen. Het is dode
lijk voor het enthousiasme waar w#
nu juist naar toe willen.'
Gaat de nieuwe methode concurrentie
voor de bestaande muziekscholen op
leveren? Ook dat wordt met kracht
ontkend: .Integendeel. We geven al
leen de vooropleiding. Wanneer de
kinderen straks op die muziekscholen
komen, zijn ze dus al een eind op weg
en dat kan alleen maar betekenen dat
het onderwijs daar op een hoger ni
veau kan komen'.
Geen wonderkinderen in de toekomst
uit Laren. Maar De Klijn zou het wel
erg plezierig vinden als er dank zij de
nieuwe methodiek een einde komt aan
het schreeuwend tekort aan violis
ten in ons land. Alle provinciale or
kesten zitten er mee en hebben bui
tenlanders nodig om het te redden.
Zelfs het Concertgebouworkest speelt
met zeven Japanse violisten. Als wij
op deze manier kunnen helpen dat
probleem op te lossen, zal dat al een
hele mooie beloning van ons werk
zijn'.
11-109
Panda was helemaal niet gerustge
steld door Jollipop's troostende
woorden. ,Het lijkt me helemaal
niet prettig om door een schoor
steen naar beneden te vallen', zei hij
zorgelijk. .En het is zeker erg vies.
Het minste wat ik kan doen is een
bad voor je klaar maken.'
Doet u toch geen moeite, meneer
Panda', sprak de bediende. /Het valt
niet mee om met levensgevaar ie
mand te redden. Als u er niet was
geweest, had ik daar boven nog
klem gezeten. Nee ik zal mijn
eigen bad klaar maken.'
Met die woorden liet hij Panda ach
ter. Maar hij was niet tevreden.
Meneer Panda heeft nog steeds
geen zelfvertrouwen.' prevelde hij.
JZo komt hij er niet. Maar mis
schien kan ik zijn technisch inzicht
wat. prikkelen.'
Even later hoorde Panda het geruis
van water van boven komen.
„Tollipop is in bad gegaan', mompelde
hij. .Tjonge, zo te horen gebruikt hij
wel erg veel water! Het klinkt naar
een stroomversnelling... alsof er een
rivier langs de kamer stroomt...'
Dat was ook zo, zoals hij ontdekte
toen hij een kijke ging nemen...
CAROL DAY alsjeblieft' ze slaapt
ÖOOrkENNETH ALS >J MAKMOT.
INNS
