Studie milieu en Pechiney
is nu vrijwel rapport-klaar
Politie grijpt
dader diefstal
basiliek Hulst
Geen aanleiding ongerustheid
voor luchtverontreiniging Sloe
Rond Sas van Gent
iets minder fluor
D OPEN HAARDEN Sr™"
4
UITSTOOT VAN
BENZPYREEN
ONGEVAARLIJK
KAMERVRAGEN
VERGUNNING
VOOR HOECHST
VOORKEUR
VOOR
KERKGEBOUWEN
EN STATIONS
VRAGEN OVER
VEERDIENSTEN
Luchtverontreiniging iets lager
Onder invloed van
gunstige winden
ALUMINIUIHBEDRIJVEN IN
AMERIKA EN PECHINEY
.DUIDELIJKE
TOENEMING
FLUORNEERSLAG
IN NIEUWDORP
EN BORSSELE'
ZEELANDNIET
VERDER DAN DE
STOK SPRINGEN
SUBSIDIEBELEID
GOES
VERANDERT
NIET IN 1970
ylIJDAG 30 OKTOBER 1970
FIOVINCIAll ZEIUWS1 COURANT
7
'ADVERTENTIEj
B&O-voor hen
/'|jg\die kwaliteit
i Lfifl }en stijl stellen
V boven de prijs
BEOMASTER 3000
Een complete HIFI-Installatie
Da BeomasterSOOO betekant aan revolutionaire
ontwikkeling op het gebied van geluidsweergave.
De Beomaster 3000 is een complete, compacte
en volmaakte HiFi-installatie, die internationale
bewondering en erkenning heeft fewekl Ge
avanceerde techniek gecombineerd wet zuivere,
itrakke vormgeving. Opgebouwd uit een H»F1-
stereoversterker van 2x30Watt (muziekuitgartgs-
vermogen 2x60Watt!) en een hoogselectieve
FM-stereo tuner die tot nu toe ongekende orrt-
vangstkwaliteiten garandeert Prijs f 1325,-.
Laat een B&O-dealer u adviseren ©f vraag B&O-
kleurenkatalogu* D1 aan. U ontvangt dan tevens
een lijst van B&O-dealers ie uw omgeving.
ïïirfiiiÜBÉttéiisè&öÉr Mttff
Beomaster 3000
Bang Olulsen Nederland - Postbus 36- sGrave'and.
A. J. KALAND OP MILIEUBEHEERDAG IN DELFT
(Van één onzer verslaggevers)
DELFT Zeeuwse gedeputeerde A. J. Kaland heeft donderdag in het gebouw
scheikunde van de technische hogeschool in Delft op een studiedag over
milieubeheer eti Pechiney in het Sloegebied gezegd, dat de technische werkgroep
tin de convenantpartners inzake de Pechincyvestiging (rijk, provincie, gemeente)
baar studie ovc rde milieuhygiënische aspecten van deze vestiging vrijwel heeft
ifjerond. ,Het rapport is bijna klaar en zal de convenantpartners worden aan-
jtboden'. aldus de gedeputeerde, die als een van de conclusies van die studie
noj noemde: .Het vrijkomende benzpyrcen zal bij Pechiney volgens de deskun-
dijen geen gevaar opleveren.'
een groot aantal arbeidsplaatsen
noodzakelijk maakt. Mevrouw
Vaas-van Oven biologe, lid van de
kerngroep Pechiney en derde inleid-
stcr op de studiedag noemde daar
bij als alternatief voor industrialisatie
de geboortebeperking.
Mevrouw Vaas onderstreepte in haar
korte inleiding, dat Nederland nog
geen wettelijk vastgelegde normen in
zake de luchtverontreiniging kent, dat
het TNO voor Rijnmond een bijzonde
re regeling heeft en dat de TNO-
normen tot de metingen van 1969 in
't Sloegebied niet zijn overschreden, op
één punt wel dicht benaderd zijn. Zij
attendeerde op de verschillende visies
inzake de bufferzones tussen woonge
bieden en industriecomplexen en
noemde daarbij de bufferzone in het
Amerikaanse Bellingham tot 1,5 kilo
meter het pleidooi van prof. Maas voor
een vrije zone van 4 kilometer en de
opmerkingen van de havenschap-direc
teur in Vlissingen over een groengor-
del van 35 meter bij het Sloegebied.
In dit verband wees de heer Kaland
de ruim tweehonderd studenten
(bouwkunde en chemie) in de college-
•aal op de verontrusting over de uit
stoot van benzpyreen .een nogal
gevaarlijk goedje' eind vorig jaar
in de Zeeuwse raad inzake de lucht
verontreiniging en later in de staten
van Zeeland. ,Er is inmiddels een
studie verricht naar deze uitstoot, wat
aan benzpyreen bij Pechiney vrijkomt
kan men aanduiden met cijfertjes
schter de komma, terwijl in het Rot
terdamse gebied sprake is van enkele
tientallen eenheden voor de komma.
Bij een Amerikaans bedrijf, dat ik
laatst bezocht, had men er nog nooit
van gehoord'. Zijn conclusie: .We
moeten ons ook weer niet onnodig
ongerust maken'.
Hij maakte er gewag van, dat in
afwachting van de nieuwe wet op de
luchtverontreiniging rijk, provincie
gemeente Vlissingen hebben afgespro
ken over zaken rond de milieuveront
reiniging te overleggen en voorwaar
den in een convenant vast t.e leggen.
,Dat tast de bevoegdheid van b en w
van Vlissingen niet aan ten aanzien
van de afgifte van de hinderwetver
gunning, waar de gemeente van vesti
ging voor verantwoordelijk is'. De
heer Kaland betoogde, dat inzake de
industrialisatie het rijk Zeeland met
instemming van de gemeenten tot sti
muleringsgebied heeft verklaard, dat
de provincie daar in de ontwikkelings-
ichets 1967 op ingespeeld is. dat de
provincie in nationaal verband een
taak op zich dient te nemen.
Hij liep de vestigingshistorie van Pe
chiney in het Sloegebied nog een!
en attendeerde erop, dat er zowel uit
de tweede kamer, uit de staten van
Zeeland en verschillende gemeentera
den ,bij voortduring' op aangedrongen
Is deze belangrijke basisindustrie voor
Nederland, voor Zeeland, te behouden'
Ik moet ontkennen, dat zich slechts
een paar mensen met deze vestiging
hebben beziggehouden. De gevolgde
ipelregels zijn in overeenstemming ge
weest met de regels van het huidige
itaatsbestel. Ik ben het ten principale
helemaal eens met de stelling: niet
beginnen voor de zaken van milieuhy
giëne bekeken zijn, ik hoop dat we
die procedure krijgen. Maar nu is de
wetgeving nog zo, dat men in een
vastgesteld bestemmingsplan
bouwvergunning kan krijgen als de
plannen niet in strijd zijn met de
bestemming van het gebied. Daar
naast speelt het onderzoek naar de
mllieuhygiënsche aspecten'.
Geboortebeperking
Eerder op de studiedag had drs G.
Baarspul van het ETI voor Zeeland
voor wat achtergrondinformatie ge-
lorgd over de industrialisatie in Zee
land, daarbij wijzend op de terugloop
van het Zeeuwse inwonertal, de kan-
>en van het deltaplan en de snel
groeiende bevolking in Nederland, die
DEN HAAG (GPD) ,Ts het waar.
aldus de kamerleden dr B. van der
Lek pspen dr M. J. J. A. Imkamp
(d'S6). dat in de vergunning voor
Hoechst tot bet vestigen van een fa
briek in het sloegebied geen voor
waarden Inzake beperking van geluids
hinder zijn opgenomen cn waarom
niet?'
Zij vragen ook of de maximale toege
dane luchtvervuiling voor fluor 50 kg
per dag bedraagt, en voor so2, 1850 kg
per dag. Zij informeren waarop deze
maxima zijn gebaseerd en wat de
toegestane maximale luchtverontreini
ging voor het Sloegebied is.
Tenslotte vragen zij om Hoechst een
tijdelijke vergunning te geven tot de
maximale luchtvervuiling bij algeme
ne maatregel van bestuur is vastge
steld.
Afscheid van
rector Spierenburg
te Oostburg
OOSTBURG Vrijdag 13 novem
ber zal in Oost,burg afscheid worden
genomen van dr, C. A. Spierenburg,
rector van de scholengemeenschap
,St. Eloy'. De bijeenkomst vindt
Plaats in de aula van het schoolge
bouw.
Industrie zou dat effect hebben'. Of
basisindustrieën zoveel toeleveringsbe
drijven zullen meebrengen achtte me
vrouw Vaas een open vraag, omdat
men de zaken vaak uit het buitenland
haalt'. Mevrouw Vaas zette eveneens
een vraagteken bij het punt van de
werkgelegenheid, omdat zij voorzag,
dat Pechiney veel gastarbeiders zal
moeten aantrekken. Tenslotte wees zij
op de verschillen tussen de overontwik-
kelde- en de ontwikkelingslanden en
baseerde daarop haar voorkeur voor
een Pechiney-vestiging in Suriname,
waar men de grondstoffen bij de
hand heeft.
Datzelfde deed ook drs H. Peer
medewerker aan de economische fa
culteit in Tilburg in een beschou
wing over het economisch evenwicht.
Hij betoogde, dat de vestiging van
onderneming het resultaat is van een
directe overheidsbemoeienis ten gun
ste van de kapitalistische onderne
ming. .De grote fabrieken halen hun
grondstoffen uit landen, waar twintig
tot dertig procent van de bevolking
werkloos is.' In dit kader vond hij,
dat de overheid in de overontwikkelde
landen medeplichtig is aan uitbuiting
van de derde wereld, aan de uitbui
ting van de arbeidersklasse ten gunste
van die kapitalistische onderneming
en medeplichtig is aan het bederf van
het milieu.
Discussie
Buitenland
Zij attendeerde ook op de mogelijk-1
heid dat het milieu door de vervuiling!
afsterft, .een te sterke groei van de.
Op de inleidingen volgde discussie
in verschillende groepen, waarna de
belangrijkste punten in een forumdis
cussie werden behandeld. Eerste
vraag: Mocht Borssele in de toe
komst niet meer leefbaar te houden
KERKZILVER BLIJFT SPOORLOOS....
(Van onze correspondent)
AMSTERDAM (GPD) Met dc be
kentenis van de 38-jarige D. E. uit
Huizen, dat hij meer op zijn geweten
heeft dan alleen de diefstal waarvoor
hij op het ogenblik in het Utrechtse
huis van bewaring zit, lijkt een aan
zienlijk aantal inbraken en berovingen
te zLin opgelost, onder meer een in
braak in de basiliek te Hulst waar
een zilveren kruisbeeld werd bult ge
maakt.
Dat is het werk van de recherche van
het Amsterdamse bureau Kattenbur
gergracht, die door de Utrechtse poli
tie op de hoogte werd gebracht van
E's aanwezigheid in het huis van be
waring. E. heeft inbraken en berovin
gen bekend in acht spoorwegstations
en een aantal kerken in Zuid-Neder
land en België. De buit van de stati
ons bedraagt ruim ƒ76.000. die van de
kerken, waar zilveren beelden en een
tapijt werden ontvreemd, is nog niet
bekend.
In juni van dit jaar werd een be
ambte van het station Muiderpoort
in Amsterdam overvallen en be
roofd van zijn tas met 16.000.
zou hebben bekend dit. te hebben
gedaan samen met de 46-jarige G
L. van D. uit Amsterdam en de
overval te hebben beraamd in over
leg met de dertigjarige H. de G:
eveneens uit Amsterdam. Deze twee
hebben tot dusver hun aandeel ont
kend.
De overige zestigduizend gulden zou
afkomstig zijn van inbraken in Zaan
dam, Dordrecht. Naarden-Bussum,
Utrecht en Weesp. Inbraken in Am-
sterdam-Amstel en Haarlem mislukten
meer of minder: wel konden zij de
sleutels van de kluizen bemachtigen,
maar de kluizen waren leeg.
Hulst
De kerk-inbraken zouden zijn gepleegd
in Hulst. Maastricht en Eindhoven. E.
zou die hebben uitgevoerd samen met
de dertigjarige J. O. uit Amsterdam.
Alle vier mannen zitten in Utrecht in
het huis van bewaring. O. is evenwel
op transport gesteld naar Eindhoven,
voor een nader onderzoek naar de
Inbraken in de berken.
Uit de basiliek in Hulst is een zilve
ren kruisbeeld verdwenen; O. wordt
ervan verdacht hierin een werkzaam
aandeel te hebben gehad. Hij zal dan
wellicht ook kunnen vertellen waar
het beeld is gebleven, want tot dusver
is het spoorloos. De politie sluit de
mogelijkheid dat meer arrestaties zul
len volgen in verband met heling be
paald niet uit. Voorts wordt onder
zocht of de mannen meer weten van
de diefstal van een kostbaar tapijt uit
de St-Servaeskeerk in Maastricht en
van diefstallen uit kerken in België.
Tenslotte moet worden nagegaan of
de vier mannen meer weten van inbra
ken in Gooise woonhuizen.
De tactiek bij de berovingen van de
stations was, eerst de kat uit de
boom kijken: nagegaan werd waar
het geld werd opgeborgen als het in
het station bleef, en zo ja waar de
sleutel werd opgeborgen. Vervolgens
was het nog maar een kunstje voor
de vakmannen de stations binnen te
dringen nadat het personeel de gebou
wen had verlaten.
zijn en het, hele dorp moet worden
uitgekocht, geldt dan het principe de
vervuiler betaalt?' Kaland: .Indien wij
maar zover zijn we nog lang niet
tot de conclusie komen, dat Bors
sele gesaneerd moet worden, hoort
dat in principe tot de kosten, die op
de industrieterreinen rusten.'
Zaal: .Pechiney trekt gastarbeiders
aan, plaats personeelsadvertenties in
bladen in het oosten van het land
verbetert dat nu de situatie in het
westen van het land, in de rand
stad?'
Baarspul: .Zeeland probeert te voor
komen, dat het zich vertilt aan haar
taak in nationaal verband, maar er
zijn gebieden waar het. spreidingsbe-
leid nu al beter te merken is dan in
andere gebieden; die ontwikkeling
loopt niet altijd parallel met de bevol
kingstoename.' Kaland: .Zeeland moet
tot 2000 groeien tot 600.000 mensen,
die groei komt niet alleen van de
eigen bevolking. Pechiney heeft nu 300
mensen uit en buiten Zeeland aange
trokken. Wat zou men in deze tijd
waarin we toegroeien naar een we
reldburgerschap moeten hebben tegen
aantrekking van Fransen, van Marok
kanen? We zullen bovendien ook een
plaats moeten maken voor mensen uit
de landbouw, de visserij, de fruitteelt'.
Kaland, op het verwijt dat de
overheid het grootbedrijf helpt ten
kosten van de kleinhandelaren: .Niet
het belang van Pechiney, maar dat
van de bevolking staat voorop. De
maatschappelijke ontwikkeling is niet
door overheidsbeleid te keren. Als de
ondernemer «en kans weet te grijpen
is dat des ondernemers
Openheid
De discussie werd warrig en emotio
neel. toen het ging over de openbaar
heid en de voorlichting van de kant
van de overheid. Dat gebeurde, toen
erop werd gewezen, dat er alleen
openheid van zaken kan worden gege
ven met toestemming van Pechiney
en mevrouw Vaas uit de bijlage bij
het convenant aanhaalde: .Pechiney
verschaft deze gegevens (over zaken
rond de hinderwet - red.) onder voor
waarde dat tenzij wettelijke bepa
lingen openbaarmaking vergen deze
gegevens niet openbaar gemaakt zul
len worden zonder haar uitdrukkelijke
toestemming.'
Gedeputeerde Kaland betoogde daar
op, dat iedereen recht heeft op priva
cy, ook de ondernemer: .Zaken waar
bij fabrieksgeheimen betrokken zijn
worden niet op tafel gegooid.' Zaal:
,Zo stelt de overheid de burger niet in
staat kennis te nemen van de gege
vens.' Kaland: .Zolang de overheid bij
bepaalde afspraken is betrokken,
moet men er zich aan houden.' Zaal:
.Democratie moet bestaan op basis
van vertrouwen, de overheid is de
laatste tijd wel bezig dat vertrouwen
te ondermijnen.' Andere stem uit de
zaal, van de Oostenrijkse hoogleraar
chemie prof. H. N. Janeschitz-Kriegl:
,Ik ben niet van plan de overheid aan
te vallen en het kapitalisme de schuld
te geven van de verontreiniging.' Drs
H. Peer: ,U stelt nu zwart-wit iets, dat
ik niet heb gezegd; als je kapitalisme
afwijst hoef je nog geen communist
te zijn.' Waarop de plooien werden
gladgestreken en de discussie werd
gesloten.
DEN HAAG (ANP) Kamerleden
van de fracties van de WD, KVP.
CHU, PvdA. ARP en SGP hebben de
ministers drs J. A. Bakker van verkeer
en waterstaat en dr H. J. Witteveen
van financiën donderdag schriftelijk
gevraagd of de toenemende scheep
vaart op de grote rivieren en de con-
stant toenemende snelheid waarmee
gevaren wordt niet een zodanige toe
name veroorzaken van het gevaar voor
overstekende veerponten, dat de tech
nische outillage van deze ponten, voor
al bij duisternis, nevelig weer en mist
hieraan moet worden aangepast.
Is er bij de overheid bereidheid, aldus
de kamerleden, de aanschaf van ra
darinstallaties op de rijksveren in
overweging te nemen en een zodanige
aanschaf ook bij de beheerders van
andere veren te stimuleren?
De kamerleden vragen ook, of de ex
ploitatie van de veren niet ernstig
wordt belemmerd doordat de arbeids
voorwaarden van het personeel on
voldoende zijn afgestemd op de voor
waarden voor overig vervoerperso
neel. Is het niet dringend gewenst
hierin een duidelijke verbetering aan
te brengen, zo wordt gevraagd. Naar
de mening van de kamerleden is dat
MIDDELBURG In 1969 is de
luchtverontreiniging door fluor-
uitstoot in de omgeving van de
Kanaalzone nabij Sas van Gent
en in het Belgisch-Nederlands
grensgebied tot Koewacht iets
lager geweest dan in het daar
aan voorafgaande Jaar. Een ge
ringe Invloed van de zuidwesten
winden, die in frequentie min
der hebben geheerst, leidden me
de tot dit resultaat.
Dit blijkt uit het rapport inzake het
onderzoek naar de fluorhoudende
luchtverontreiniging In de omgeving
Sas van Gent Koewacht van het
Instituut voor PJantenziektekundig
realiseren alleen mogelijk als van over-Onderzoek IPO te IVageningen. Het
heidswege wordt meegewerkt aan ta-i IPO constateert uit het gehele onder-
riefsverhogingen. zoek, dat de fluor-emissie uit de reeds
DELFT Amerika Is een land
van verschillen de bezoekers
van de studiedag over milieube
heer en Pechiney. die donderdag
in de Delftse th een cyclus lezin
gen rond gamma-chcmie besloot,
hebben er twee staaltjes van kun
nen horen. Twee van de vier
inleiders maakten gewag van er
varingen ten aanzien van de mi
lieuverontreiniging bij Ameri
kaanse aluminumbedrijven, tegen
de achtergrond van de Pechiney-
vestiging in het Sloegebied. Het
waren de biologe mevrouw Vaas
van Oven. die de rapportage van
de heren Teslnk en Prins aan een
alnminumsmelterij in Bellingham
samenvatte en gedeputeerde A. J.
Kaland, die zijn Indrukken van
een bezoek aan een alumlnnmbe-
drijf ln Portland weergaf.
Mevrouw Vaas maakte er gewag
van, dat bij het bedrijf In Belling
ham de omgeving tot 1,6 km van
het bedrijf verpest is, dat de
bomen er dood gaan, veeteelt
niet mogelijk is, de fruitteelt tot
op 10 ha moeilijk blijft en dat er
vanaf 4Ö0 meter tot 1,6 kilometer
van het bedrijf een bufferzone
ligt. Zij wees erop, dar dit Ameri
kaanse bedrijf een kopie voor
Pechiney wordt en dat de
gewassen uitstoot van fluor 20
kg per uur bedraagt.
De heer Kaland had een alumi-
numsmelterij in Portland bezocht
en rapporteerde: .Het landschap
lag er bijzonder fraai bij, tot aan
de poorten van het bedrijf. Het
bedrijf lag allen te midden van
een agrarisch gebied, tevens een
woongebied; er liepen vijfhon
derd koeien in de omgeving, bin
nen een straal van een kilometer
werd er gewoond, er was sprake
van zowel groen'e- als fruitteelt.
De atwasbaarheid van het fluor-
gehalte was ongeveer tachtig pro
cent, de produktie 100.000 ton
aluinaarde, er werd gebouwd aan
een nieuwe hal voor 30.000 ton.
Mevrouw Vaas maakte er gewag
van, dat van Pechiney tussen de
90 en 95 pet van de oorspronke
lijke uitstoot afwasbaar is en dat
er per uur 20 kg fluor wordt
uitgestoten. De lieer Kaland rea
geerde daarop (vinger geheven):
,Er is een garantie van Pechiney,
dat men niet meer dan 4 procent
zal kunnen uitstoten, door de at
wasbaarheid van de installaties,
dan Is het niet juist om te
spreken over een uitstoot van 20
kg fluor'. Afwezig op de studie
dag was een vertegenwoordiger
van Pechiney. Gespreksleider ir J.
A. Juijn zei aan het begin van de
dag: .Pechiney heeft na lang aar
zelen besloten geen vertegen
woordiger te zenden.' Hij ver
strekte de aanwezigen daarom
zelf informatie over de produktie
en kwam met deze gegevens: pro
duktie medio 1971 85.000 ton alui
naarde, in 1972 170.000 ton uit
eindelijke capaciteit 340.000 tón.
Vertelde, dat van de uiteindelijke
hoeveelheid grondstoffen van
430.000 ton ongeveer 260.000 ton
afval is en noemde als bronnen
voor fluorverontreiniging de ver
damping. het vocht van de aluin
aarde, het siliciumoxyde en het
anode-effect. Hij maakte er mel
ding van, dat volgens Pechiney
een dubbele waterwassing garan
deert dat de fluoruitstoot tussen
de 90 en 100 pet verwijderd
wordt en zei tenslotte, dat men
bij Pechiney .vrij schaars met ge
gevens' is.
bekende bronnen In 1969 het rap
port bestrijkt de periode 27-2-1969 tot
9-10-1969 praktisch gelijk ia ge
weest aan die in 1968.
Op de groei en gezondheid van de
gewassen in deze streek kan de ver
ontreiniging praktisch geen of nauwe
lijks invloed hebben gehad, zo wordt
geconstateerd.
Analyses van grasmonsters hebben op
nieuw aangetoond, dat ln een straal
van 500 tot 800 meter rond de NV
Zuid-Chemie het fluorgehalte in de
grassen uit de weilanden te hoog was
opgelopen om het gras als onschade
lijk voer voor het vee te kunnen
kwalificeren. Er waren aanwijzingen,
dat in no-ono-richting deze grens zich
tot ongeveer twee kilometer van de
fabriek uitstrekte. Evenals vorig Jaar
is uit het onderzoek gebleken, dat de
verontreiniging op Nederlands gebied
vanuit Belgische industrieën slechts
gering en zonder gevaar is voor land
en tuinbouw.
Meetpunten
IG-TNO CONCLUDEERT UIT MEETUITKOMSTEN
(ADVERTENTIE)
Schrijf voor gratis
documentatie nr. 21
een kaartje aan
PERFECTIE SINDS 1902 tel. (010) 25.65.65* J
MIDDELBURG De meetuit-
komsten naar de graad van
luchtverontreiniging in de om
geving van het Sloegebied geven
geen aanleiding tot ongerust
heid. Er is sprake van een reeds
bestaande luchtverontreiniging,
die evenwel voor geen enkele
van de onderzochte stoffen meer
dan een redelijke basisveront
reiniging kan worden genoemd.
Van 17 juli 1969 tot 23 juli 1970
zijn geen tijdelijke hoge waar
den geconstateerd.
In het kort samengevat zijn dit de
conclusies uit het rapport van het
instituut voor gezondheidstechniek
TNO te Delft over de periode 17 juli
1969 tot 23 juli 1970. waarin voor het
derde jaar een onderzoek is ingesteld
naar de verontreiniging van de buiten-
j lucht in de omgeving van het Sloege
bied.
1 Naar bet oordeel van IG TNO
dient op de meetpunten Niéuw
dorp en Borssele de toeneming
van stofvormige fluorideneerslag
nauwlettend in het oog te worden
gehouden. De toeneming was hier res
pectievelijk 33 en 30 procent. Het
TNO spreekt van een .duidelijke toe-
neming' over het geheel genomen, zo
blijkt uit de cijfers, is er sprake van
een iets toenemende luchtverontreini
ging in de omgeving van het Sloege
bied. De toeneming van de fosfaat
neerslag op het meetpunt Borssele
(een verdubbeling ten opzichte van
vorig jaar) heeft, aldus het IG-TNO-
rapport, door te lage begtnwaarde
geen hinderlijke betekenis.
Vergelijking
Bij vergelijking van de .Sloeresulta-
ten' met, die van andere TNO-meet-
punten in dezelfde periode, blijken
meetpunten Souburg, Nieuwdorp en
Borssele wat fluorconcentraties be
treft een veront,reinigingsgraad te heb
ben, zoals die wordt gemeten in
Maassluis en Barendrecht. plaatsen,
die op enige afstand van de industrie
liggen.
Er werd. evenals in de vorige periode,
op drie plaatsen gemeten: Oost-Sou
burg (Corn, van Perestraat), Nieuw
dorp (Lewedijk, 33) en in Borssele
(voormalig gemeentehuis). In Sou
burg stond alleen zogenaamde Luikse
bol; in Nieuwdorp en in Borssele,
zowel Luikse bollen als neerslagvan
gers. Het met die vangers verzamelde
water werd onderzocht op de hoeveel
heid neerslag, de hoeveelheid in het
regenwater opgeloste stof, de hoeveel
heden chloride, sulfaat, fluoride, ni
traat en fosfaat hierin, alsmede de in
het water onoplosbare stol en
asrest daarvan.
In vergelijking met het vorige onder
zoek blijkt, dat in Nieuwdorp en
Borssele de hoeveelheid neerslag (in
de neerslagvangers) resp. 25 en 20
procent minder was: de hoeveelheid
onopgeloste stof gaf respectievelijk
een afname te zien van 21 en 9 pet.
In Nieuwdorp werd een toenemende
chloride neerslag gemeten van 15 pet,
eveneens een toeneming van 15 pet in
Borssele. In Nieuwdorp werd een stij
ging van de fosfaatverontreiniging ge
constateerd van 13 procent; in Borsse
le was er sprake van een daling: 9
procent. De fluorneerslag nam zowel
in Borssele als in Nieuwdorp flink
toe: respectievelijk 50 en 33 procent
ten opzichte van het voorgaande jaar.
De hoeveelheid onopgeloste stof be
woog zich eveneens op een hoger
niveau: plus minus 41 procent i
Nieuwdorp en plus minus 5 procent
voor Borssele. De asresten hiervan
waren 54 (voor Nieuwdorp) en 29
(voor Borssele) procent hoger. De
nitraatneerslag bleef ln Nieuwdorp ge
lijk; in Borssele was die iets minder:
min 5 procent. Minder .fosfaat' viel er
in Nieuwdorp: min 6 Oprocent: Bors
sele daarentegen gaf een verdubbeling
te zien: precies 100 procent.
In Souburg nam de stofneerslag (ge
meten op de Luikse bollen met 27
procent toe; in Nieuwdorp met46
procent en in Borssele met 2 procent.
Ook de asresten van deze stofneerslag
toonden een verhoging; Souburg
procent, Nieuwdorp 100 procent en
Borssele 16 procent. De hoeveelheid
fluor in de stof in de stofneerslag
was 72 procent minder m Souburg
(in de vorige verslagperiode veroor
zaakte het vervoer van Hoechst af
komstige «lekken naar Souburg een!
toeneming i; echter 104 procent meer
in Nieuwdorp: min 60 procent: Bors-
Borssele. Uit het onderzoek is komen
vast te staan, dat voor wat betreft
het in het water onoplosbare stof de
laagste waarde in Nieuwdorp werd
gemeten 43 miligram per vierkante
meter per dag in de periode 30-12-69
tot 28-1-70 en als hoogste 88 miligram
in de periode 9 oktober - 5 november
1969. In Borssele liepen de hoogste
van de laagste en hoogste gemiddelde
waarden uiteen van 56 tot 82 mg.
Corrosie
In de periode 2" februari - 9 oktober
196.9 is op bijna alle meetpunten In do
omgeving van Sas van Gent het grens
gebied tussen Sas van Gent en Koe
wacht een wat geringere fiuorwaarde
en een iets geringere bladbeschadiging
In de gladiolen op de procfveldjes
geconstateerd. Een van de in totaal 13
meetpunten, namelijk bij de Rode
Sluis, in de voormalige gemeente
Overslag vormde een uitzondering,
vooral wat betreft de bepalingen in
bet fluorgehalte in het gewas en de
beschadiging aan de gladiolen. Behal
ve op dit meetpunt bleek de Invloed
van de Belgische industrieën ge
ring.
De verontreiniging voor de plantenwe
reld was relatief wat minder dan in
1968 en evenals in dat Jaar op
de geteelde iand- en tuinbouwgewas
sen nauwelijks merkbaar. De methode
van onderzoek onderging geen wijzi
ging. Wel werden twee meetpunten
enigszins verplaatst, waardoor een op
timale benutt-.ng werd bereikt.
De rapportering had slechts betrek
king op driekwart jaar. Dit vanwege
een afspraak met andere meetinstan-
ties in Zeeland om gecoördineerd ver
slag uit te brengen. In het vervolg zal
nu steeds eind september als afslui-
tingsdatum van een jaarrapport wor
den aangehouden.
Volgens deskundigen vormt het totaal
van het in het regenwater opgeloste
stof en in water onoplosbare stof een
redelijke maatstaf voor het bepalen
van het gevaar van corrosie van ijzer
door atmosferische verontreiniging. In
het algemeen kan worden gezegd, al
dus het rapport, dat bij een uitkomst
van meer dan 300 miligram per vier
kante meter per dag dit corrosiege-
vaar optreedt. De cijfers lagen aan
merkelijk lager: meetpunt Nieuwdorp
144,6 milligram (tegen 143.8 mg ei
69 en 126,4 mg in 67-68. Voor het
meetpunt Borssele waren de cijfers
respectievelijk 145,1,149,3 en 125.2.
Conclusie in het rapport: op beide
meetpunten is geen direct gevaar
voor corrosie aanwezig. Tot nu toe is
dit het derde rapport van IG-TNO.
Het ligt in dc bedoeling het onder-1
zoek in de huidige vorm voort te
zetten. Voorts heeft TNO een onder
zoek verricht naar het zwaveldioxyde-
en standaardrookgehalte van de lucht
in de omgeving van het Sloegebied.
De resultaten biervan zullen nader
worden uitgewerkt
DELFT Drs G. J. Baarspul van het
ETI in Zeeland vindt het geen be
zwaar, dat de basisbedrijven in het
Zeeuwse arbeidsextensief van karak
ter zijn. Hij zei donderdag op de
studiedag milieubeheer en Pechiney In
Delft: ,Het draagvlak van Zeeland is
qua bevolking en financiën beperkt,
we moeten niet verder springen dan
de stok lang is. Het doel is niet om
zo snel mogelijk aan een zo groot
mogelijke bevolking tc komen, het
gaat om een harmonische bevolkings
opbouw. De achter ons liggende perio
de heeft al zeer veel problemen gege-
een bij de aanpassing aan de veran
derde omstandigheden, denk aan de
wegenaanleg, de woningbouw. Als er
in Zeeland sprake zou zijn van een
gigant die nu genoemd wordt voor
Tilburg vraag ik me af of het de
provincie mogelijk zou zijn het be
drijf en het gebied die begeleiding te
geven, die noodzakelijk is.'
Zolang men ten aanzien van industrie
vestigingen nog niet in het stadium is
van .mondiaal denken' en zolang de
bevolking in Nederland nog toeneemt
achtte de heer Baarspul het niet juist
als Zeeland zich aan zijn taak in
nationaal verband zou onttrekken.
.Van Zeeuws standpunt uit zet ik bij
die ontwikkeling op z'n minst een
vraagteken, maar Zeeland is niet al
leen, het maakt deel uit van een natie.
Qua ligging aan diep vaarwater biedt
de chemie de beste mogelijkheden:
bedrijven voor eiektrolecliniek en
eiektronika achtte hij voor Zeeland
niet .weggelegd', vanwege de lucht
vochtigheid en de zilte atmosfeer. Hij
betoogde, dat men wel een voorkeur
kan hebben voor schone en stille be
drijven. maar: .Zeeland heeft blijkens
ervaring weinig mogelijkheden in deze
sector, tot op lieden hebben zich
slechts enkele bedrijven met een be
perkt effect gemeld. De praktijk wijst
uit hoe moeilijk het is dergelijke be
drijven naar Zeeland te halen, on
danks hard trekken en premies.'
GOES Het subsidiebeleid voor d©
nieuwe gemeente Goes zal over 1970
weinig verschillen vertonen met de
subsidieregelingen, die ln 1969 golden
ln de plaatsen, die nu Groot-Goes
vormen. Hoewel burgemeester en wet
houders van Goes zich nog niet uit
voerig met de subsidiekwesties heb
ben beziggehouden, is dit komen vast
tc staan.
.Het is te laat, om nu verenigingen,
die voor 1970 met subsidie rekening
hebben gehouden, niets meer te ge
ven'. zegt burgemeester mr F. G. A.
Huber. Het heeft er dan ook alle
schijn van, dat een door ambtenaren
geproduceerde lijst met instellingen,
die geen subsidie meer zullen krijgen,
door b en w nog ingrijpend gewijzigd
zal worden.
Het Goese subsidiebeleid zal, aldus da
burgemeester, pas in 1971 op de heV
ling gaan.
