sportvaria
NIEUW TEHUIS VOOR DE
POPPEN VAN
FRANS EN TREES VAN DE BERG
extw
Martinus de Doelder,
stijlvolle begeleider
op de laatste tocht
HUISVROUWEN VAN SPUI
WORDEN KLEUTERLEIDSTER
VLAAMS
JOURNAAL
VANAVOND OPENING ,DE KRIEKEPUTTE'
1970
VRIJDAG 30 OKTOBER 1970
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
Onder het toeziend oog van twee van hun kinderen, brengen Frans en Trees het bordje met het opschrift .poppen
theater De Kriekeputte' op hun nieuwe mini-theatertje aan.
*ln de zesdaagse van Dortmund deed zich dinsdagavond een wat vreemde
situatie voor na een valpartij waarbij René Pijnen en Norbert Seeuws
waren betrokken Beiden liepen verwondingen op die van zodanige aard
waren dat ze een tijdje uit de baan moesten. Aangezien er juist een
koppelrit van een uur moest worden verreden koppelde men de overgeble
ven ploegmaten van de gekwetste renners aan elkaar. En dat waren
uitgerekend de op elkaar ingespeelde topfiguren Peter Post en Patrick
Sercu. Ze wonnen (uiteraard) de uurrace met een ronde voorsprong, die ze
mochten behouden toen hun ploegmakkers weer terug op de baan kwamen.
Daardoor kwamen Post en Pijnen die avond alleen aan de leiding en
volgden Sercu en Seeuws op één ronde. Men vraagt zich in zesdaagse
kringen nu wel af of dat allemaal geoorloofd is...
Overigens heeft Sercu tegenover een verslaggever van .Het Laatste
Nieuwste kennen gegeven dat hij niet erg gelukkig is met het switchen van
de renners in verschillende ploegen. Men weet dat op initiatief van de
Gentse baandirecteur Oscar Daemers de toprenners (zoals Post, Sercu, Altig
en dergelijke) van elkaar gescheiden zijn om wat meer evenwicht in de
ploegen te krijgen. Geen gek idee, dachten wij, omdat het publiek op de
duur wel eens genoeg zou kunnen krijgen van bijvoorbeeld .de blauwe trein'
Post-Sercu, die samen in staat zijn alle zesdaagsen te winnen.
Sercu is het daar niet mee eens. .Als ik volgend jaar geen vaste
Ploegmaat krijg, dan rijd ik geen zesdaagse meer', aldus Sercu. Nu had
Patrick op dat moment last van een forse verkoudheid en volgens de
Belgische verslaggever duidelijk wat heimwee naar zijn vrouw en pasgebo
ren zoon en dan zeg je wel eens dingen waar je later nog wel eens op terug
milt komen. En aangezien Patrick ook een lieve cent op de winterbanen aan
het bijeen garen is. zal het met z'n dreigement wel niet zo vaart lopen.
Het ziet er naar uit dat Rudi Altig ook niet zo lang i
op de weg en de winterbanen. Rudi worut in maart 34 jaar en is reeds
benaderd om de Duitse amateurs te gaan trainen voor de olympische spelen
van 1972. Hij heelt aangekondigd vandaag een beslissing te zullen nemen.
De jonge Duitser Tschan. die zoals bekend de herfstklassieker Parijs-
Tours zo verrassend won, blijkt nu ook bijzonder succesvol aan het
baanwerk deel te nemen. Na z'n eerste zesdaagsezege met Bugdahl. is hij
een veel gevraagd man geworden. Hij is nu ook uitgenodigd voor de
opening smeeting in het sportpaleis van Antwerpen op zaterdag 28 november.
In een omnium komt. hij daar uit tegen Monseré, Roger de Vlaeminck, Frans
Verbeeck en Julien Stevens.
Gerben Karstens is nu wel genezen maar zit weer volop in de
zorgen. Hij kan namelijk maar niet tot overeenstemming komen met
Peugeot, over het salaris wat hij volgend jaar wil gaan verdienen. JComt dat
niet rond, dan zal ik me zeker niet voor een appel en een ei aan een ander
merk verkopen want dan stop ik er liever meteen mee', aldus Karstens, die
in januari nog 29 jaar moet worden.
Nog meer zorgen voor wielerminded Nederland. Olympias Tour door
Nederland heeft voor volgend jaar geen toestemming gekregen om tussen
Hemelvaartsdag en Pinksteren door ons land te trekken. Er blijkt in die
periode een tekort aan begeleidend politiepersoneel te zijn. Men moet nu
uitwijken naar begin juni. Twee nadelen omdat rond die tijd de ronden van
Oostenrijk en Engeland zullen worden gehouden. Eén voordeel, men kan nu
wel weer een. Nederlandse ploeg afvaardigen naar de zware eiappenwed-
strijd Berlijn-Warschau-Praag.
Post zal vanavond niet starten in de zesdaagse van Dortmund. In de
eerste plaats wil hij zich nog wat ontzien na z'n langdurige en ernstige
ziekte en in de tweede plaats wil hij morgen perse aanwezig zijn in de
Gentse Kuip om in een dernyrace te strijden tegen z'n rivaal in die
specialiteit, Theo Verschueren
De Mexicaan Agoestin Alcantara is in Mexico-City aan het trainen voor
een aanval op het werelduurrecord voor amateurs, dat op 7 oktober door
Cochise Rodriquez is gebracht op 47.553 meter.
Het Gentse programma voor morgenavond is nu helemaal rond. In het
sprintnummer starten Loevesijn, Johnson, Turrini, Mounfort en Rob van
Lancker. In de vier dernyraces Post, Verschueren, Rog. de Vlaeminck, Van
Clooster, Peelman, Hermie, Monseré, Eric de Vlaeminck, Baert, De Geest. De
Bosscher en Serruys. In de amateurploegkoers Jan de Schipper en Thomas
Grant tegen 15 Belgische en één Franse ploeg.
AKA
deel van je privacy kwijt.' Frans
valt haar bij: .bovendien heb je hier
nog meer ruimte ook. In het nieuwe
theater kunnen zeker negentig kinde
ren. terwijl de kelder plaats bood
aan hooguit vijftig bezoekertjes.'
Frans en Trees van de Berg zijn nu
wel zo blij met hun nieuwe onderko
men. de manier waarop zij hun ou
de theater hebben moeten verlaten,
zit hen niet lekker. .Dat huisje aan
de Vestdijk hadden wij gekocht.
Nauwelijks drie dagen nadat wij er
eenmaal inzaten, kregen wij weer te
horen dat we maar naar iets anders
moesten gaan uitzien, omdat wij in
het saneringsplan zaten.'
In het nieuwe theater van ,De Krie
keputte' wordt evenals dat voorheen
het geval was, eenmaal in de veer
tien dagen een voorstelling gegeven.
.Het is nu eenmaal niet te verwezen
lijken om elke week een voorstelling
te houden. In de eerste plaats ko
men dan onze andere voorstellingen
in de rest van Zeeland in het ge
drang en bovendien is het achter
land er niet groot genoeg voor.' ,De
Kriekeputte' begint zondag aan haar
vijfde seizoen. De eerste twee jaar
dat Frans en Trees hun poppenkast
hadden, reisden zij alleen Zeeuwsch-
Vlaanderen af. Daar is de laatste
jaren wel verandering in gekomen
Frans en Trees zijn, met hun pop
penkast, in Zeeland graag geziene
gasten. Wat het .poppenechtpaar' op
valt is dat volwassenen zich hoe
langer hoe meer voor het poppen
spel gaan interesseren. Kinderen
blijven echter het dankbaarste pu
bliek.
Frans: .Wanneer je voor ouderen
speelt, krijg je zo goed als geen
reacties. Ze blijven keurig met hun
armen over elkaar zitten tot de
voorstelling afgelopen is, maar bij
kinderendie zullen je wel even
tjes vertellen wanneer er iets niet
goed gaat Bovendien, bij een kin
dervoorstelling moet je volledig ge
concentreerd zijn. Als er ook maar
even iets niet goed gaat, kun je er
van overtuigd zijn, dat een of ander
jongetje zijn mond wel opentrekt.'
Frans en Trees zijn er van over
tuigd, dat zij hun poppen persoon
lijkheid moeten meegeven. Trees:
.Ze moeten karakter hebben.' Frans
is het volledig met haar eens: ,als
een koning zich niet als koning ge
draagt. kun je er zeker van zijn, dat
de kinderen onmiddellijk beginnen
te roezemoesen.' Voor elk seizoen
staan er acht stukken op het reper
toire van .De Kriekeputte'. Een heel
aantal, maar dat moet wel omdat
het poppentheater nu eenmaal zijn
vaste bezoekertjes heeft. Wat de
kwaliteit van de stukken betreft,
hier zijn Frans en Trees niet zo
over te spreken. ,Er zijn weinig
stukken, die je zo kunt spelen. We
bewerken ze bijna allemaal.' Behalve
het bewerken van de stukken, eist
JDe Kriekeputte' nog heel wat meer
tijd van het echtpaar Van de Berg.
Ze maken zelf de poppen (in elke
hoek van het grote huis zijn wel een
paar poppen te vinden) en de de
cors. Voeg daar dan nog de reizen
bij dat het poppentheater door Zee
land maakt, en het zal dan niet
moeilijk zijn om te begrijpen dat
Frans en Trees weinig moeite heb
ben om hun tijd door te brengen.
Maar ze doen het graag, omdat zij
er van uitgaan dat J)e Kriekeputte'
een zekere sociale-culturele functie
heeft. Wat de financiële kant van
De Kriekeputte' aangaat het is ze
ker geen vetpot. Trees: .Al het mate
riaal en de tijd die er jn gaat zitten,
kost je een aardig kapitaaltje. We
houden er dan beslist niets aan
over. Maar ja, op oude stoelen zit ik
ook gemakkelijk, dus wat geeft het
eigenlijk?'
HULST Na ongeveer vijf maanden in een koffer te hebben gezeten, worden
de poppen van Frans en Trees van de Berg zondag weer .aan het werk ge
zet'. In hun nieuwe theatertje, achter de woning van Frans en Trees aan de
Zoutestraat :',2 in Hulst, zullen Jan Klaassen, Katrijn en tal van andere figu
ren de jeugdige bezoekertjes van ,De Kriekeputte' weer volledig in hun ban
houden. V anavond vrijdag is de officiële opening van de nieuwe .Krie
keputte'. Het theatertje is ondergebracht in een grote loods, die met het
nodige kunst en vliegwerk is omgebouwd tot een gezellig onderkomen. Stal-
lantarens gaan voor de verlichting zorgen, terwijl een aantal aan de muur
gespijkerde poppen de nodige sfeer geven.
De Kriekeputte' heeft ongeveer twee
jaar een eigen theater gehad in een
kelder onder de voormalige woning
van het gezin Van de Berg, aan de
Vestdijk. Door de saneringsplannen
werden Frans en Trees en met
hen De Kriekeputte' gedwongen
naar een ander onderkomen uit te
zien. Ondanks het feit dat .De Krie
keputte' aardig de ruimte had. zijn
Frans en Trees duidelijk in hun
nopjes met het nieuwe theater.
.Hoewel het wel leuk in de kelder
was,' vertelt Trees, ,ben ik toch blij,
dat we dit nu hebben. Er zaten
namelijk een aantal praktische pro
blemen aan verbonden. In de eerste
plaats moesten die kinderen alle
maal door je huis heen naar de
kelder. En dan in de pauze....Al die
kinderen die naar de wc moeten!
Niet dat ik dat nu allemaal zo erg
vond hoor, ik houd nu eenmaal van
kinderen. Je bent echter wel een
Frans van de Berg met een van zijn lievelingspoppen Reinaert de Vos.
TERNEUZEN Hij is 75 jiar en werkt sinds 1 januari
1970 niet meer. Zijn beroep heette aanvankelijk lijkdie-
naar. later werd het lijkverzorgcr en thans heet zo
iemand uitvaartleider. Martinus C. de Doelder uit Ter-
neuzen is in heel Zeeuwsch-Vlaanderen een bekende
figuur.
Gedurende de dertig jaren dat hij zijn beroep uitoefen
de. heeft hij meer dan 2600 mensen naar hun laatste
rustplaats of naar het crematorium begeleid. Maar dat
niet alleen: De Doelder was de man die de eerste golf
van emotie vlak na het verscheiden opving. Van hem
is bekend, dat hij voor velen in die moeilijke uren een
steun en trooster was. Zelf zegt hij ervan: Je wordt
altijd met verdriet geconfronteerd, soms grijpt het
jezelf geweldig aan.' Kinderverdriet beroerde hem zeer.
Als ik in een gezin kwam, waar ik kinderen zag die
waren achtergebleven na het verlies van hun moeder of
vader, hield ik daar menig slapeloze nacht aan over.'
LOOPWERK
De taak van een lijkverzorger bestond vroeger uit veel
loopwerk. Daar was allereerst het .aanzeggen' in de
buurt van de overledene en aan de familie. Maar hiertoe
werd de mondelinge kennisgeving van een sterfgeval
niet beperkt. Lijkverzorger De Doelder pakte zijn fiets
en ging ook aanzeggen aan familie, vrienden en magen
in de omringende dorpen en gehuchten, dit altes in
opdracht van de nabestaanden. Mevrouw De Doelder
Michielsen: .'t Is goed. dat dit nu veranderd is. mijn
man kwam 's avonds bekaf thuis.' In de septemberdagen
van 1944, bij het terugtrekken van de Duitsers, deed De
Doelder zijn onder dramatische en gespannen omstan
digheden. Er vielen ook hier slachtoffers en die moesten
ter aarde worden besteld. De Doelder trok er na
gewaarschuwd te zijn op uit, luchtalarm of nvet en
altijd alleen. De professionele dragers waren niet te
bereiken, maar het Rode Kruis nam de taak over.
Omdat er aan bijna alle verbindingen in die dagen iets
haperde, kostte het de verzorger heel wat moeite ,eer
alle voorbereidingen van een uitvaart waren verricht, 't
Was soms niet gemakkelijk.' zegt hij eenvoudig. Maar
zijn vrouw neemt de draad van haar waardering op en
zegt: 't Was gevaarlijk, want niemand durfde de straat
op. Maar hij liep rustig, terwijl je de granaten hoorde
fluiten, voor de lijkstoet.'
80 VOLGAUTO'S
Talloze Zeeuwschvlamingen hebben de heer De Doelder
wel eens waargenomen, als hij in zijn met zilverkleurige
betresde zwarte ambtskleding een tiental meters voor
de stoet uitliep. Tegenwoordig is er ook voor de
uitvaartleider een plaatsje in een auto. De Doelder heeft
stoeten begeleid met tachtig volgauto's en een niet te
tellen aantal voetgangers, teraardebestellingen met mili
taire eer en door heel Nederland en in België tot aan de
Franse grens. In de crematoria te Dieren en Velsen is
hij geen onbekende.
Naast zijn beroep was De Doelder 35 jaar koster van de
Nederlands hervormde gemeente in Terneuzen. Met
nieuwjaar heeft Martinus de Doelder een punt achter
zijn werkzaamheden gezet. Hij maakte zich nog tien
jaar na de aow nuttig voor anderen. Toch getroosten er
zich sinds januari nog nabestaanden de moeite hem te
benaderen, maar voor De Doelder is nu de tijd gekomen
zich geheel aan zijn vrouw en dochter te wijden De
Doelder heeft in zijn leven met een stroom van mensen
contact gehad. Het doet hem nog goed. als hij bemerkt,
dat sommigen hem herinneren. ,Ik heb nooit klachten
gehad. Toen ik eens in Amsterdam een begrafenis had
geleid van iemand, die zeer rijk was, kreeg ik nadien
een compliment. Ze dachten namelijk, dat iemand uit
Zeeuwsch-Vlaanderen, het wel op zijn boerefluitjes zou
doen.'
TERNEUZEN Vanaf drie november heeft Spui een
crèche/kleuterschool. De crèche wordt ondergebracht in
een van de lokalen van de christelijke lagere school. Het
initiatief is uitgegaan van de heer J Geense, hoofdonder
wijzer van deze school, om het gebrek aan een kleuter
school in Spui enigszins te compenseren. Hij blijkt met
zijn idee in dc roos te hebben geschoten. De bevolking
van Spui is wild enthousiast, terwijl ook het gemeente
bestuur van Terneuzen een welwillende houding heelt
aangenomen.
Alleen de inspectrice van het lager onderwijs toonde
aanvankelijk nogal wat bedenkingen. Bij een crèche
horen kleuters en bij kleuters hoort lawaai. En dat
laatste zat de inspectrice niet lekker. Immers, de crèche
komt in de lagere school, zodat de leerlingen gemakke
lijk hinder zouden kunnen ondervinden van het lawaai,
dat de peuterkeeltjes kunnen produceren. Toch heeft de
inspectrice haar fiat verleend, zij het onder voorbehoud.
De .geluidshinder' moet tot een minimum beperkt blij-
,En dat zijn we dan ook beslist van plan', zegt de
tweeéntwintigjarige hoofdonderwijzer. ,We hebben in
elk geval al een oplossing gevonden. Door twee lesloka-
MENSEN IN HET NIEUWS
len te verwisselen hebben wij voorkomen, dat de crèche
juist tussen twee lokalen komt te liggen. Bovendien
zullen wij wat streng moeten optreden. Strenger dan op
een kleuterschool, maar dat kan nu eenmaal niet an
ders'. Overigens ziet de heer Geense de crèche/kleuter-
school in zijn schoolgebouw als een tijdelijke oplossing:
.De inspectrice heeft ons toegezegd, dat zij bij het
geme.entebestruur op een mobiele klas zal aandringen.
Ik heb er alle vertrouwen in, dat het er ook komt.
Wanneer kan ik natuurlijk niet zeggen'.
ACHTER LOPEN
Hel idee om een crèche annex kleuterschool te stichten,
is geboren omdat de heer Geense van mening was dat
er een duidelijke behoefte in Spui bestaat aan kleuteron
derwijs. Dat blijkt overigens wel uit het aantal kinderen
(20) dat voor de crèche staat ingeschreven.
.Kinderen, die geen kleuteronderwijs hebben gehad en
op de lagere school belanden, hebben altijd een fikse
achterstand. Door de crèche hopen wij er een eind aan
te maken'. Bovendien wil de heer Geense op deze
manier voorkomen dat de ouders hun kinderen naar
scholen buiten Spui gaan sturen. ,Het is dan ook een
serieuze zaak. De mensen moeten niet denken, dat zij
Er moet nog het een en ander gebeuren voor de
kleuters uit Spui, gebruik kunnen maken tan hun
nieuwe crèche. De heer Geense geeft een poppekast een
.vrolijk verfje'.
hun kinderen eens een paar uurtjes bij ons kunnen
opbergen, nee, ze moeten er van doordrongen zijn, dat
het nodig is om de kinderen regelmatig te brengen'.
Uit het enthousiasme van de bevolking komt naar
voren, dat de mensen het volledig met de ideeën van de
jonge hoofdonderwijzer eens zijn. Jedereen spant zich
enorm in. om de crèche, of kleuterschool, hoe je het
ook noemen wilt. tot een succes te maken. Wij hebben
geen geschoolde kleuterleidsters, deze taak wordt over
genomen door de huisvrouwen van Spui. Het lokaal
moet een verfje hebben, dat gebeurt door de echtgeno
ten van de aanstaande: Amateur leidsters'.
En zo gebeurt het met de regelmaat van een klok, dat
mensen allerlei spullen voor de nieuwe crèche bij het
gezin Geense komen brengen.
De heer Geense komt er voor uit dat hij wel eens bang
is. dat het allemaal een bevlieging zal blijken te zijn'.
Als de mensen na een poosje htm kinderen om welke
reden dan ook niet regelmatig brengen, aan wordt het
een fiasco. Maar daar geloof ik niet in. De mensen in
Spui leven enorm met het onderwijs mee. Waar maak
je bijvoorbeeld mee dat de ouders een school een
grondige opknapbeurt geven? Nergens? Ja hoor, hier in
Spui'.
.VRIJDAG' IN ANTWERPEN
Van zaterdag 31 oktober tot maandag 9 novembei
wordt in de Koninklijke Nederlandse Schouwburg in
Antwerpen .Vrijdag' van Hugo Claus gespeeld. Het stuk
heeft onder meer op het repertoire van de Nederlandse
Comedie gestaan. Het is het verhaal van een man die
enige tijd in de gevangenis heeft gezeten, omdat hij
ontucht met zijn minderjarige dochter gepleegd had
Zijn vrouw krijgt tijdens zijn afwezigheid een kind van
een jonge buurman. Wanneer de bedrogen echtgenoot
uit de gevangenis wordt ontslagen, komt het tot een
confrontatie van deze drie mensen.
PREMIëRE VAN .FIDELIO'
Zondag 1 november zal in de Koninklijke Opera in Gent
de première plaats vinden van .Fidelio'. de enige opera
die Beethoven gecomponeerd heeft. De opera wordt
uitgevierd in het kader van het Beethoven jaar. De
opera wordt ook nog op vrijdag 6 en zondag 8
november uitgevoerd.
