PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
BRAND IN INRICHTING KOST
AAN ELF PATIËNTEN HET LEVEN
Twaalf mensen
zwaar gewond
Groot alarm voor oliegevaar
na aanvaring bij Britse kust
Pijpleidingen in het algemeen veilig,
maar lekkages kunnen toch voorkomen'
Brandstichting door verpleegde mogelijk
oorzaak van ramp Wagenborgen
Allende Chili's
nieuwe president
Vandaag
in de
krant...
ISRAËL WIL
VREDESGESPREK
HERVATTEN
213e jaargang - no 252
WAARIN OPGENOMEN DE M I D DELBU RGSE. VLISSIN G SE, G O ES E. B R ES KE N S E COU RANT E N VR IJ E STEMMEf.
«n r. I. d«n Botr. Ml
ip. 2751). Mlddelburj. M
p«f mm Minlmumprin
Kok, 0 Abonn p>i|i 5.50 p«r i
rod. 2078,3162, aor. 62*8). Cooi,
Injtzondtn mededelln»»n 2l£ i
Maandag 26 oktober 1970
Op de been
voor hel milieu
pagina 3
GRONINGEN (GPD) Een grote tragedie heeft zich in de nacht
van zaterdag op zondag afgespeeld in de protestants-christelijke
psychiatrische inrichting .Groot Bronswijk' in Wagenborgen (ge
meente Termunten). Een enorm felle uitslaande brand in het vrou
wenpaviljoen van deze inrichting heeft aan elf vrouwelijke patiën
ten het leven gekost. Twaalf zijn met ernstige verwondingen opge
nomen in ziekenhuizen te Delfzijl en Winschoten. Hun toestand is
sinds hun opname al enigermate verbeterd, hoewel er voor één van
hen gisteravond nog levensgevaar aanwezig was.
SONDE 8 OP
DE TERUGWEG
MOSKOU (AFP) Het onbe
mande Russische ruimtestation
,Sonde-8' is op de terugweg naar
de aarde na een vlucht rond de
maan. Dit heeft het Sowjet-pers-
bureau Toss zaterdagochtend
meegedeeld.
De ,Scrnde-8'. die dinsdag werd
gelanceerd, vloog zaterdag rond
de maan. Tass meldt dat de aar
de van een afstand van 65.000
kilometer is gefotografeerd en
dat op de eerste dag van de
vlucht televisiebeelden van de
aarde zijn gemaakt De sonde
moet morgen op de aarde terug
keren.
Brandweerlieden brengen een
van de patiënten van Groot
Bronswijk in veiligheid.
Generaal Schneider overleden
SANTIAGO (AFP) De Chi
leense socialistische leider Sal
vador Allende is zaterdag door
het congres gekozen tot presi
dent van Chili.
Generaal René Schneider, opper
bevelhebber van de Chileense
strijdkrachten, is zondagmorgen
in een hospitaal te Santiago
overleden.
De 62-jarige linkse politicus en arts
Salvador Allende kreeg 153, zijn me
dedinger Jorge Alessandri 35 stem
men. Er waren 7 blanco stemmen.
Nadat hij op 4 september reeds als
overwinnaar uit het strijdperk was
getreden, verklaarde Allende in een
vraaggesprek, dat de toekomstige rege
ring van Chili niet socialistisch zal
zijn, maar uit meer partijen zal be
staan. Allende beloofde vrijheid van
pers en vrije verkiezingen. Hij voegde
eraan toe: ,Ik kan u de verzekering
geven, dat aan het einde van mijn
ambtsperiode er verkiezingen zullen
worden gehouden, die vrijer zullen
zijn dan ooit tevoren'. Allende wil het
uit twee kamers bestaande congres
van Chili vervangen door een volkska
mer. De rechtspraak, het openbaar
bestuur, de economie en de massa-
organisaties moeten drastisch worden
veranderd, zo meent hij. Allende zal
op 4 november beëdigd worden als
Chili's 34ste president, een dag nadat
hij in feite de macht overneemt van
de aftredende christen-democraat Edu-
ard Frei.
Een van de eerste dingen die Allende
wilde doen was een bezoek brengen
aan generaal Schneider die bü een
aanslag ernstig werd gewond en thans
aan zijn verwondingen is overleden.
De aanslag is gepleegd door rechtse
extremisten die streefden naar machts
overname door het leger en de ver
kiezing van Allende wilden verhinde
ren. De moordenaar van Schneider,
een zekere Raul Leon Cosmelli, zou
met nog twee verdachten zijn aange
houden in een dorp op 200 km ten
zuiden van Santiago. Raul Leon Cos-
metti is de zoon van de voormalige
kwartiermeester-generaal van de stad
Linares. Volgens generaal Emilio Chey-
re, die het. politieonderzoek leidt,
worden Ral Leon Cosmelli en zijn
vader Atilio Cosmelli vastgehouden
wegens het organiseren en het. uitvoe-
Vietnamtribunaal
Genocide in
Indo-China'
STOCKHOLM (RTR) De eerste
vergadering van de .internationale on
derzoekscommissie naar de Ameri
kaanse misdaden in Indo-China is zon
dag in Stockholm beëindigd met de
conclusie dal de Amerikaanse oorlogs
activiteit in ndo-Cliina betiteld kan
worden met genocide.
Nieuws uit Zeeland op pagi
na 2, 4, 5 en 7.
Binnen- en buitenland op pa
gina 3.
Sport op pagina 9, 10, 11, 12
en 13.
Radio en tv pagina 15.
Een voorlopig ingesteld onderzoek
heeft uitgewezen, dat de rijkspolitie
de mogelijkheid van brandstichting
door een der patiënten niet uitsluit.
Dit onderzoek wordt echter zeer be
moeilijkt. doordat een aantal
pleegden dusdanig ernstige verwondin
gen heeft opgelopen dat zij nog niet
gehoord konden worden.
De schade van het helemaal uitge
brande gebouw inclusief de inventaris
is geraamd op 1,8 miljoen gulden. Hetl
lag in de bedoeling van het bestuur
om dit uit 1905 stammende en drie
verdiepingen tellend gebouw binnen
vijf jaar te laten verdwijnen en te
laten vervangen door een nieuw on
derkomen. De mogelijkheid bestaat.
brandweer, politie, ziekenwagens, ver
plegers en verpleegsters op gang ge
komen. De gemeentelijke brandweer
van Termunten en de bedrijfsbrand
weer van Groot Bronswijk, waren en
kele minuten na de alarmering reeds
bezig met de bestrijding van het bij
zonder snel om zich heen grijpende
vuur. Enkele ogenblikken later al was
ook de Delfzijlster brandweer aanwe
zig terwijl verder assistentie is ver-
(Zie slot pag. 3 kol. 5)
De brandweer in actie tijdens de brand in Groningen.
STAKING FRANSE PTT
DEN" HAAG (ANP) De Franse vak
bonden hebben de werknemers van de
posterijen in Frankrijk opgeroepen
met ingang van vandaag hel werk
voor enkele dagen neer te leggen.
Verschillende PTT-diensten zullen als
gevolg van de staking niet functione
ren, hetgeen onder meer betekent, dat
er vertragingen in de postzendingen
tussen Nederland en Frankrijk v v.
kunnen optreden. Ook de internatio
nale telefoongesprekken tussen beide
landen, die moeten worden aange
vraagd. kunnen moeilijkheden geven.
NEDERLAND HELPT BIJ BESTRIJDING
Slachtoffers
PRESIDENT ALLENDE
ren van de aanslag op generaal
Schneider. Naar van welingelichte zij
de wordt vernomen, zou Atilio Cos-
metti het komplot hebben opgezet en
zou zijn zoon de voornaamste uitvoer
der zijn geweest. Deze zou donderdag
de schoten op generaal Schneider heb
ben afgevuurd.
Ook zouden er Chilenen in Buenos
Aires bij de zaak zijn betrokken. Eén
van lien is in Menzonza door de
Argentijnse politie aangehouden. Het
is Julio Antonio Bouchon, de zoon van
de bekende grondeigenaar in Santia
go. Hij zal worden uitgeleverd.
De elf, door rookverstikking en
ernstige brandwonden om het le
ven gekomen patiënten zijn afkom
stig uit Groningen (2), Haarlem (2),
Delfzijl, Middelstum, Friesland, Nord-
liorn. Delft, Enschede en Amsterdam.
Op medische gronden en piëteits-
overwegingen tegenover de nabe
staanden zijn de namen van de slacht
offers niet vrijgegeven. De leeftijd
van de omgekomenen varieert tussen
23 en 77 jaar. Voor het merendeel
twee uitgezonderd verbleven zij al
lange tijd in Wagenborgen. De familie
leden van de slachtoffers zijn direct
na de identificatie op de hoogte ge
bracht, evenals de familieleden van de
22 naar het Delfzicht-ziekenhuis in
Delfzijl en St.-Lucasziekenhuis in Win
schoten vervoerde patiënten. Drie van
de naar Delfzijl vervoerde gewonden
zijn onderweg of na aankomst in het
ziekenhuis overleden, één bezweek op
weg naar Winschoten aan haar ver
wondingen. De stoffelijke overschot
ten van vijf patiënten konden vrij
spoedig In het vrouwenpaviljoen zelf
worden geborgen. Twee patiënten
werden vermist. Hun lichamen zijn
gistermorgen aangetroffen. Door de
plaatselijke politie in samenwerking
met de technische recherche en de
districtsrecherche van de rijkspolitie
is een nader onderzoek ingesteld naar
de juiste toedracht van het gebeurde.
Tien patiënten in Delfzijl zijn er nogal
ernstig aan toe. In totaal zijn er 16
naar het ziekenhuis in de havenstad
gebracht, zes zijn naar Winschoten
vervoerd van wie twee er tamelijk
emstig aan toe zijn.
Groot alarm
De brand, die is ontstaan in het thera
pie-gedeelte in de oostvleugel, werd
tegen kwart voor tien zaterdagavond
ontdekt door het nachtdienst hebben
de adjunct-hoofd en drie zusters. On
middellijk werd groot alarm geslagen.!
en enkele minuten later was reeds I
een grootscheepse reddingsactie van.
LONDEN
me vuurzee
Liberiaanse
Beeld van de enor-
aan boord van de
tanker Pacific Glo
ry'. nadat deze in Het Kanaal,
ter hoogte van het eiland Wight,
in aanvaring was gekomen met
IR W. F. HAPPÊ (CENTRALE KEURINGSDIENST STOOMWEZEN):
(Van een onzer redacteuren)
DEN HAAG .Olietransport
per pijpleiding is in het alge
meen veilig te noemen. Op zich
zelf is de fabricage en het leg
gen van zo'n transportleiding
gebonden aan strenge veilig
heidsvoorschriften en letterlijk
en figuurlijk omwikkeld met
vergaande, zekerheden. Toch
zijn er wel degelijk lekkagemo
gelijkheden. Ze worden dan ver
oorzaakt door uitwending ge
weld: heien, een gravende drag
line, een krabbend anker, ver
zakkingen in de grond. De tech
niek gaat een heel eind. maar
het is en blijft moeilijk om een
transportleiding (of dat nu voor
gas, olie of chemische stoffen
is) tegen dit soort aanvallen te
wapenen'. Dat zegt ir W. F.
Happé, hoofd van de centrale
keuringsdienst van het Stoom
wezen, een afdeling van de
dienst die tegenwoordig met
een nauwgezette controle en be
geleiding als het ware bovenop
de aanleg van pijpleidingen zit,
wanneer het ministerie van eco
nomische zaken weer een con
cessie afgeeft.
Er is de laatste weken nogal wat
verzet gerezen tegen de aanleg van
een oliepijpleiding van het Rotterdam
se Waterweggebied via de Zuidhol
landse en Zeeuwse eilanden en wate
ren rechtstreeks naar de in het Sloe-
gebied te bouwen raffinaderij van hel
Franse concern Total'.
Zodra bekend werd dat .Total Neder
land NV' toestemming had gekregen
voor deze korte route (85 kilometer)
en niet werd verplicht om gebruik te
maken van de eerste pijpleidingstraat
in Nederland door West-Brabant (140
kilometer) kwamen de protesten los.
De vereniging milieuhygiëne Zeeland
zond een felle brief naar minister
Bakker van verkeer en waterstaat,
waarin werd vastgesteld dat met, deze
beslissing een .ontoelaatbaar risico
wordt genomen, omdat een breuk in
de leiding belangrijke biologische
schade zou veroorzaken in de Zeeuw
se wateren'. Zevibel (de Zeeuwse ver
eniging voor visserij belangen) sloot
zich aan met een adhesiebetuiging en
vroeg de aanleg tegen te houden. In
tussen heeft het PSP-kamerlid dr Van
der Lek verzocht een aantal ministers
over deze kwestie te interpelle
ren.
Waaraan is een oliemaatschappij ge
bonden. wanneer zij een pijpleiding
voor het transport van ruwe olie wil
aanleggen en hoe staat hel met de
controle? Met deze vragen zijn we bij
de centrale keuringsdienst van het
stoomwezen aan het Haagse Prins
Mauritsplein binnengestapt. Deze
dienst voor het stoomwezen met de
wat ouderwets aandoende naam be
strijkt tegenwoordig een bijzonder
breed terrein: van de grote ketels in
elektrische centrales en de vaten en
toestellen in de procesindustrie tot de
aereosolflesjes bij de apotheker. De
centrale keuringsdienst ervan bemoeit
zich in hoofdzaak met drukhouders
voor het vervoer van gevaarlijke stof
fen.
Pijpleidingen zijn in het al oude leven
van het stoomwezen (een dienst
het ministerie van sociale zaken)'
hoofdstuk dat eigenlijk pas in 1963 is
geopend. Dat was toen de Gasuni^
heel Nederland begon te doorgraven'
met zoals het officieel heet i
transportleidingen voor aardgas.
.Voordien hadden we in ons land geen
grote transportleidingen onder hoge
druk', legt de heer Happé even uit.
,We hebben toen veei gewerkt en
overlegd met Amerikaanse experts,
die de Gasunie had ingeschakeld en
als basis voor onze veiligheidsspecifi
caties hebben we de Amerikaanse er
varingen gebruikt, zoals die stonden
beschreven in .Gastransmission and
Distribution Piping Systems'.
De wetgeving op dit terrein is op het
ogenblik nog volop in ontwikkeling.
Nieuwe wetten zijn in voorbereiding,
commissies buigen zich over wat er
in het buitenland aan voorschriften
bestaat en leggen eigen ontwerpen op
tafel. Daar staat tegenover dat de
veiligheidseisen ook nog voortdurend!
ter discussie staan. .Het is op de,
keper beschouwd een kwestie waarin j
veiligheid en kosten tegenover elkaar'
staan', zegt de heer Happé. ,Bij pijp-1
leidingen kim je in principe de wand:
zo dik maken als je wilt. maar het;
moet natuurlijk wel zinvol zijn om
dat te doen.'
Materiaal
Wanneer we eenmaal praten over de
dikte van de buiswand. gaat het over
Zie slot pag. 4 kol. 6i
DERTIEN
ZEELIEDEN
OMGEKOMEN
PARIJS, LONDEN (GPD, ANP,
j RTR, AFP) De botsing tussen
twee Liberiaanse olietankers bij
het kanaaleiland Wight heeft het
afgelopen weekeinde, dertien le
vens geëist. Pas gisteravond kon
de brand op een der olieschepen
de .Pacific Glory', geheel worden
geblust. Maar al tijdens die blus-
singswerkzaamheden waaraan
de Fransen broederlijk samen
met de Engelsen hebben deelge-
nomen, werden ook in Frankrijk
j alle kustwachten langs Het Ka-
naai en Bretagne in staat van
i alarm gebracht. Door het slech-
i ter wordende weer is het moge
lijk dat de Franse en Britse kus-
ten door olie worden bedekt.
(Zie slot pag. 3 kol. 2
Onder voorwaarden
JERUZALEM (RTR) Dc Israëlisch»
regering heeft zondag verklaard be
reid te zijn de vredesbesprekingen on
der leiding van VN'-afgevaardigde Jar
ring te hervatten, op voorwaarde dat
de militaire situatie aan het Suez-
kanaal weer dezelfde wordt als op 7
augustus, de dag waarop de wapenstil
stand van kracht werd.
De regering zei .bereid te zijn het
bestand onbeperkt te verlengen om
een mogelijke vooruitgang te maken
in de vredesbesprekingen."
Het voorstel van Rusland en Egypte,
in de algemene vergadering van de
VN de kwestie van het Midden-Oosten
ter sprake te brengen, werd bestem
peld als een poging tot saboteren van
de besprekingen.
De Egyptische president Anwar Sadat
verklaarde vorige week, dat hij bereid
is het plan met 90 dagen te verlengen,
maar dat hij niet van plan is ook
maar één van de Russische raketten
uit de zone van het Suezkanaal te
verwijderen.
Het huidige bestand loopt op 5 no
vember af.
De Israëlische minister van transport.
Sjimoperes, heeft zondagavond een
speciale commissie benoemd, die een
nader onderzoek moet instellen naar
een vliegtuigincident van zondag,
waarbij het vliegtuig van mevrouw
Golda Meir aan boord bijna in bot
sing kwam met een ander toe
stel.
