WATERSCHAP,
DIJKGESCHOT EN
HUISEIGENAAR
FLEVOHOF: TOERISTISCH CENTRUM VAN
LAND- EN TUINBOUW
Nieuwe hoof dingelandei
Zeeuwse waterschappen
reeds kandidaat gesteld
DEPAPIEREN OORLOG' VAN EEN INGELAND
,EEN WATERSCHAP IS EEN
BEDRIJF; MET POLITIEK DAARBIJ
KOM JE NIET VER'
18
JAC. OSSEWAARDE KLOM IN DE PEN
BESTUUR WATERSCHAP WALCHEREN:
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
ZATERDAG 24 OKTOBER 1970
MIDDELBURG Er zijn onlangs voor het eerst na
zes jaar in het polderhuis van het waterschap Walche
ren aan de Middelburgse Groenmarkt weer kandidaten
gesteld voor een nieuw bestuur. De 28 .nieuwe' hoofd
ingelanden nemen per 1 januari aanstaande hun zetels
In. Zestien van hen vertegenwoordigen de belangen van
de .ongebouwde eigendom', het onroerend goed op het
eiland dat bestaat uit landerijen, bossen, tuinen enzo
voorts. Elk van de vier districten, waarin het water
schap wordt verdeeld, levert vier van deze hoofdinge
landen De twaalf andere bestuursleden hebben zitting
voor diet gebouwd', de verzamelde eigenaars die pol-
derlasten betalen voor woningen, kantoren, fabrieken
en andere opstallen.
De kandidaatstelling in Middelburg is als gebruike
lijk vrij geruisloos verlopen. Toch is er op de
achtergrond nog een .papieren oorlogje' gevoerd tussen
een van de ingelanden en het dagelijks bestuur van het
waterschap. Jac Ossewaarde (42) uit Badhoevedorp,
eigenaar van een woning in Vrouwenpolder, heeft zich
in een uitvoerige briefwisseling scherp verzet tegen de
alsmaar stijgende geschotsheffing van het waterschap
op met name huiseigenaren. Hij deed dat op
grond van een uitspraak van de kroon in een zaak,
waarbij de stijging van de polderlasten voor het
gebouwd eigendom in het waterschap de Haarlemmer-
meerpolder werd aangevochten. Een vereniging van
ingelanden in dit gebied heeft nog niet zo lang geleden
met een beroep in hoogste instantie een overwinning
geboekt. De polderlasten mochten in de Haarlemmer
meer voor .het ongebouwd' niet meer omhoog.
Met dat succesje op zak heeft de heer Ossewaarde nu
een uitval ondernomen in de richting van het water
schap Walcheren. In Haarlemmermeer heeft de vereni
ging van ingelanden (lees: huiseigenaren) ook een
politiek blok gevormd en bij de jongste verkiezingen
een zetel in de gemeenteraad bemachtigd. Animator
Ossewaarde van deze vereniging (van beroep hoofd
administratieve dienst van een Amerikaanse fabriek in
lasmachines) heeft een ogenblik met de gedachte
rondgelopen om ook op Walcheren een belangenvereni
ging van particuliere huiseigenaren op te richten. In
het waterschapsbestuur en de gemeenteraden wilde hij
zo deze categorie van de bevolking meer inspraak
leveren.
Het is bij een poging gebleven, want het bleek op
Walcheren nogal moeilijk om de particuliere huiseige
naren te mobiliseren. Met het waterschap was er wat
geharrewar over het beschikbaar stellen van een lijst
van stembevoegde ingelanden. De heer Ossewaarde
wilde die met het oog op de kandidaatstelling
graag in zijn bezit hebben. Bij het waterschap stelde
men zich op het formele standpunt dat iedere hoofdin
geland deze lijst kan komen inzien. Voor de Walcherse
ingeland uit Haarlemmermeer reden om vast te stellen
dat het nu .onmogelijk was om te komen tot een
kandidaatstelling, waaraan het gebouwd eigendom echt
meedoet.'
Onze redacteur Kees van der Maas heeft een interview
met de heer Ossewaarde gehad en daarna zijn opvat
tingen voor een reactie voorgelegd aan het bestuur
van het waterschap Walcheren. Aan dat laatste gesprek
in het polderhuis te Middelburg namen deel dijkgraaf
jhr mr G. C. D. Rutgers van Rozenburg, de gezworene
voor het gebouwd A. C. Polderdijk en de hoofdingelan
den voor het gebouwd ir G. Kranen en dr J. Stumphi-
us. Op deze pagina een overzicht van het .hoor en
wederhoor" in deze kwestie.
WISSELINGEN PER l JANUARI 1971
BESLISSINGEN
DEZE MAAND
Bij d» OostZeeuws-Vlaamse
v.-a er schappen .Het Hulster
Ambacht', Het Axeler Ambacht'
tn He Verenigde Braakmanpol-
Ist5', hebben dinsdag de kandi-
taatsstellingen voor de verkie-
'■>n£ vjmr\«
Boek, P. E. Kintü us Ba* na Gent «si
A. Rismwis to Boek <Bi. Ksric'. I.
pbouwda cisendaainien; h. Beijer t»!
Btorrttot, A. J. O, Kama to Kiiüpplrrfi!
ffrt Y. X. UbiU to Hoek I3>. Ditórfcs;
11, W4SJiWn.-*-ct» eïjendotrunen: Y. X{
Bsubé to Phibpptae. St. A ma d* SÖt!
te Sluiskil, F. y. m. M. Cortortesfc ui
ilüte. Y. Uüjl* to Ho*r, A ran Hosrir
to Sluiskil, ii. Y. Th. Korts to San vtuii
Gent en W. Schee to to Terntu-ven (7
District^ If, jebouwde eigeodotEi&sc.
tot boofdiuselandrn iao het
VfaJchrrce:
District I - Hoortiwatorlng.
Ön*«Bou-*tfc A. Bnu*;*»/-. Aajuktr
P. vso Uste. Ootlka veile: F. de Vit
Wxa. AjLftokexite: '.V, de VU*«i J
C. Kraacke. Dwitm/i
District II - Co-iiwitorinjc.
cmavbouwd: J. AöfaiJunto. Seri
kerke: Jhr ir K. L. Boozaer-, Vh
bur*; mr J. A. L*n!riieer, '>w.«m
R.J. VoUtoft. Vwr.
itebou*<j ir P. C. DeKfcer. Middeibt
J- A. 'fswnler, Miadtlvurz: W.
BADHOEVENDORP Met scherpe pen be
strijdt Jac. Ossewaarde vanuit zijn woning
aan de Nieuwe Meerdijk de geschotsheffing
van het waterschap Walcheren, voor zover
die neerkomt op de hoofden van eigenaars
van .het gebouwd (eigendom)'. Hij haalt liet
eerste bundeltje papier uit de kast, waartoe
rijn briefwisseling met het dagelijks bestuur
van het waterschap intussen is uitgegroeid en
steekt van wal: ,In 1966 is bij dit waterschap
ren beslissing genomen over de lastenverhou
ding waarhij 1 hectare ongebouwde grond
wordt gelijkgesteld met 300,- belastbare op
brengst (voor de grondbelasting) van de ge
bouwde eigendom. Dat betekende voor het
gebouwd een verdubbeling van de omreke
ningsfactor. En de heffing werd vorig jaar
maar even gebracht op 18 procent van die
belastbare opbrengst. Ik vind dat een uit
haar proporties getrokken stijging en een
onredelijke heffing'.
Met de uitspraak van de kroon achter zich
voelt de heer Ossewaarde zich sterk staan.
Hij komt met een voorbeeld: ,In de Haarlem
mermeer is de heffing voor de boeren (om
die voor het gemak maar eens even gelijk te
stellen met het ongebouwd) 80,- per hectare
en nog eens 21,- per hectare voor het
hoogheemraadschap Rijnland dat het water
uit de polder naar de zee draagt. Voor het
gebouwd zal een percentage van 13 van de
belastbare opbrengst worden geheven. Op
Walcheren 60,50 per hectare en 18,8 procent
voor het ongebouwd. Het verschil met de op
Walcheren gehanteerde maatstaven is wel
bijzonder groot'.
Grote vraagtekens zet deze opposant bij het
nut en de billijkheid van het toegepaste
systeem, omdat volgens hem de inbreng van
de gebouwde eigendommen de laatste jaren
,uit eigen beweging' al aanzienlijk is gestegen.
.Tenslotte neemt het aantal gebouwen hand
over hand toe. En stijgt het belang van al die
gebouwen bij het waterschap en de taak
daarvan ook zo hard?
DWARSLIGGER
OPPOSITIE
Staan de ingelanden-huiseigenaren eigenlijk
wel stil bij dit soort overwegingen, wanneer
Dwarsliggen. De heer Ossewaarde vindt dat
het ook binnen de besturen van polders en
waterschappen tot een vorm van politieke
druk moet komen. Hij vraagt zich namelijk
af of de geschotsplichtigen voor ,het ge
bouwd' onder de hoofdingelanden wel repre
sentanten hebben die hun belangen voldoende
bewaken. Onomwonden heeft hij het bestuur
zijn mening op dit punt geschreven: ,Er zijn
naar ik meen bij uw waterschap nog geen
stemmingen gehouden, waarbij de ingelanden
van het gebouwd hun eigen vertegenwoordi
gers konden kiezen. In veel polders met een
overwegend agrarische bevolking is de benoe-
zij de aanslag voor de heffing dijlcgeschot in
hun brievenbus krijgen?
De heer Ossewaarde: De meeste mensen ra
ken pas geïnteresseerd als er betaald moet
worden en ze komen pas in actie als ze het
gevoel hebben dat ze teveel betalen.
Het is eigenlijk de schuld van de eigenaars-
gebouwd zelf dat de polderlasten onevenredig,
waar het de verhouding tussen de beide
categorieën betalers betreft, kunnen oplopen.
Dat soort beslissingen zijn veel te lang ha
merstukken geweest in polderbesturen. Onze
ervaring hier in de Haarlemmermeer is ge
weest dat de oppositie bijzonder goed heeft
gewerkt. We behaalden een resultaat dat we
niet hadden durven hopen. Particuliere huisei
genaren zitten toch al op hogere kosten dan
bewoners van zwaar gesubsidieerde huizen.
Grondaankoop, onderhoud, belastingen. Ik ge
loof dat de overheid en dan betrek ik
daarbij ook de waterschappen de lasten op
die groep moet beperken om het woningbezit
te stimuleren. Nu nog gaat het voor de
doorsnee huiseigenaar om een geschotsheffing
van 45,- tot 60,- per jaar. Maar ik verzeker
u: het wordt veel meer als we er niets aan
doen. Waarom moeten de toch al veel grote
inkomsten uit deze groep geschotsplichtigen
resulteren in een vermindering van de polder
lasten voor de landbouwer-eigenaren onge
bouwd? We hebben het hier gezien, als je
gaat dwars liggen is er echt wel wat te
bereiken'.
ming van de vertegenwoordigers voor het
gebouwde eigendom een zogenaamd .onderon
sje' van het ongebouwd zelf. In polders met
zeer veel gebouwde eigendommen is dat toch
wel uit de tijd. Het zou aanbeveling verdie
nen, wanneer men tot echte inspraak wil
komen, dat het polderbestuur op eigen initia
tief een comité uit de ingelanden van het
gebouwde eigendom vormt dat het stellen
van kandidaten voor het bestuur min of meer
organiseert. En zo'n comité moet dan niet
alleen uit notabelen bestaan, maar ook afge
zanten van middenstand, industrie en kleine
huiseigenaren omvatten'.
Reeksen berekeningen en vergelijkingen heeft
de Walcherse ingeland uit Badhoevendorp ge
maakt om zijn beweringen te staven. En
daarmee schopt hij stevig tegen wat bij ziet
als zwakke steeën in een gelijkwaardige be
handeling van de twee categorieën geschots-
plichtingen. Zo bijvoorbeeld het feit dat bij
bepaling van de heffing dijkgeschot ook reke
ning gehouden is met de waarde van de
huizen en het risico dat deze ten aanzien van
de zeewering lopen.
,Dat heeft er toch allemaal mets mee te
■naken', ageert de heer Ossewaarde. ,De wa-
terschapskosten voor zeewering, waterbeneer-
;ing enzovoorts veranderen toch niet door
iet feit of op een bepaald stukie grond nu
;en arbeiderswoning of een dure atoomcen-
rale staat. De kosten van waterbeheersing
vorden voornamelijk veroorzaakt door het
liepe uitmalen ten behoeve van de landbouw.
En daarvoor zijn de uitgaven voor oevervoor-
sieningen en voor kunstwerken dan weer
extra hoog. Dit zijn net zo goed argumenten'.
Niet graag zou de heer Oossewaarde ontken
nen dat ook de landbouwers de polderlasten
als een pijnlijke druk ervaren. .Maar', zegt
hij, Hj kunnen die in de prijs van de land-
bouwprodukten calculeren. De kleine huisei
genaar kan dat niet'.
Het was hem opgevallen dat het waterschap
Walcheren verbaasd was over het feit dat nu
aens een reglement werd opgevraagd door
één van de ingelanden. Dat was kennelijk de
laatste dertig jaar niet meer gebeurd lijd
dat er eens wat beweging in komt
MIDDELBURG Een kandidaatstelling voor het bestuur van
het waterschap Walcheren is tot op heden nog nooit het begin
van een soort stembusstrijd geweest. Doorgaans was het zo dat
er voor de categorie bestuursleden van liet gebouwd nauwe
lijks voldoende gegadigden op een lijst konden worden ge
plaatst om alle zetels te bezetten. Is er eigenlijk wel belangstel
ling voor zo'n kandidaatstelling hebben we aan het bestuur
gevraagd.
Ir G. Kranen (hoofdingeland gebouwd. Middelburg): .Kiezers
lijsten, stemmingen, kandidaatstellingen, het klinkt allemaal
zo politiek. Maar een waterschap is eigenlijk niet anders dan
een bedrijf. Wij hebben hier met z'n allen geen andere taak dan
deze polder boven water houden. Dat is een zuiver technische
zaak. Wat is dan de taak van het algemeen bestuur? Een
adviserende. Een kiesprogramma hebben we niet, met politiek
de dienst uitmaken kunnen we niet. Ons enige programmapunt:
het eiland boven water houden, of men daar nu achter staat of
niet.. In het bestuur zult u dan ook echt geen mensen vinden,
die het voor zichzelf zo nodig vinden om daarin zitting te
hebben. Het komt erop neer dat we min of meer zijn opgepord
om bepaalde richtingen te vertegenwoordigen. We zitten hier
om een bijdrage te leveren met de kennis uit onze eigen sfeer.
Niet eens zozeer om onze financiële interesse, want het budget
van een polder is beperkt en wordt door allerlei deskundigen
opgesteld en gecontroleerd. In de sector gebouwd vindt u
bestuursleden die een sortering vormen van allerlei richtingen
en functies: een aannemer, de recreatiesector, een notaris, een
administrateur, een gemeentebestuurder, de industrie, een be
drijfsarts, een accountant enzovoorts, mensen vooral ook met
lokale ervaring.'
Dijkgraaf jhr mr G. C. D. Rutgers van Rozenburg: .Slnds 1942
zijn er eigenlijk nooit meer echt verkiezingen gehouden. Er is
steeds naar gestreefd om alle schakeringen van de Walcherse
bevolking erbij te betrekken. De mensen stellen daarvoor hun
tijd en moeite belangeloos beschikbaar. Ik geloof dat dit
systeem zoals we hel hier toepassen beter werkt dan wat in
Zuid-Holland wordt gedaan. Daar laat men de benoeming in
waterschappen over aan gemeentebesturen en komen veelal
burgemeesters en wethouders op de zetels. Zij kunnen zich
meestal niet losmaken van hun gemeentelijke functie en realise
ren zich minder dat zij er bijvoorbeeld zitten voor de huiseige-
GESCHOTSHEFFING
Het bestuur van het waterschap Walcheren vindt dat de heer
Ossewaarde de zaken behoorlijk scheef trekt, wanneer hij de
argumentatie die in Haarlemmermeer tot een overwinning van
een beroep op de kroon heeft geleid zonder meer op de
geschotsheffing in Walcheren projecteert.
Dijkgraaf Rutgers van Rozenburg: .Haarlemmermeer is een
binnenbeheerswaterschap waar de belangenverhouding tussen de
gebouwde en ongebouwde geschotsplichtigen totaal verschillend
is van de onze. Daar zijn bemaling en wegen kennelijk van
zwaar gewicht. Hier gaat tweederde van alle uitgaven naar het
onderhoud van de zeewering. Het belang dat de bevolking heeft
bij het bestaan van die zeewering is dus hier een overheersend#
factor. Dat geldt ook voor de gebouwde eigendommen. Denkt u
maar eens aan de huizen die in het water hebben gestaan.
Delfland heeft als eerste waterschap het gebouwd bij het belang
van het waterschap betrokken. Walcheren is daarop in 1926
gevolgd. Ons uitgangspunt is steeds geweest om beide categorie
ën gelijkelijk te behandelen en laten meespreken.'
Ir Kranen: De heer Ossewaarde' maakt een principiële fout
doordat hij waterschappen met elkaar gaat vergelijken en
daarbij de verschillen uit het oog verliest. Lichtvaardig veegt
hij paarden en koeien bij elkaar onder het motto: het is
allemaal vee.'
Dijkgraaf Rutgers van Rozenburg: ,De verhouding 50-50 tussen
gebouwd en ongebouwd ligt bij ons vast in het reglement. Wij
passen dat reglement toe. Daartegen kun je niet in beroep
komen.'
Ir Kranen: .Als het nu gaat om wat we met. het geld doen durf
ik wel te stellen dat ook de heer Ossewaarde hier beslist geen
voordelen voor de geschotsplichtigen zal kunnen bereiken. We
zitten hier met 28 bestuursleden op een begroting van ƒ4
miljoen. Als ik dan eens naga waarin wij als hoofdingelanden
de vrijheid hebben om onze kritiek in te brengen is dat niet zo
veel meer. Salarissen en alles van de staf ligt vast. Wat met
strand en zeewering samenhangt wordt voorgekookt door het
rijk. Dat er daarnaast nog dingen zouden zijn die te luxueus
worden aangepakt bij een waterschap mag de heer Ossewaard#
komen aantonen. Je kunt natuurlijk gaan hakketakken op
reglementen en zo; ver kom je er niet mee.'
TOENAME
Hoe zit het met de meerdere inkomsten uit de toename van
gebouwen en de geschotsheffing daarop?
Dijkgraaf Rutgers van Rozenburg: .Laten we om te beginnen
vaststellen dat de heer Ossewaarde de inflatiefactor uitgescha
keld heeft. De waardevermindering gaat harder dan de toenam#
aan inkomsten. Afgezien daarvan: we hebben een begrotingsbe
drag en dat moet worden opgebracht. Zijn er meer geschots-
plichtingen dan kan de heffing over meer mensen worden
uitgesmeerd. En dus profiteert ieder van die meerdere inkom
sten. Ik geef toe: ook de eigenaars van dc ongebouwd#
eigendommen.
Dr J. Stumpliius (hoofdingeland voor hel gebouwd): ,Je kunt d#
inkomsten natuurlijk wel weer uit elkaar gaan trekken en
zeggen: het gebouwd moet meer profiteren van de toename aan
inkomsten uit die sector. Maar dat geeft zoveel administratieve
rompslomp dat het hele effect verdwijnt.'
A. C. POLDERDIJK, (gezworene gebouwd): .Over het algemeen
is de bevolking hier op Walcheren veel meer betrokken bij het
werk van het waterschap dan In een binnenpolder als die van
Haarlemmermeer.'
Dijkgraaf Rutgers van Rozenburg: .Ik kan mij best voorstellen
dat over een jaar of vijr-zes de situatie in dc inbreng van de
kant-van bet gebouwd zo gewijzigd is dat een verandering ten
gunste van deze categorie wordt aangebracht.'
Ir Kranen: .Als het zover is zullen wij ook echt wel komen met
onze voorstellen.'
ELBURG CGPD) Het is geen geheim, dat de agrarische sector in verstedelijkt Nederland
weinig populariteit geniet, waardoor begrip en interesse vrijwel nooit van toepassing zijn.
Al lange tijd hebben organisaties van boeren en tuinders in deze situatie verandering wil
len brengen, maar de manier waarop leek altijd een onoverkomelijke moeilijkheid. Nu
schijnt de oplossing gevonden te zijn. Wanneer de planning met de realiteit overeenstemt,
wordt 1 juni 1971 het unieke en prachtig gesitueerde J^evohof' geopend op de grens van
goede landbouwgrond en een bebost plateau ,Het Spijk' in Oostelijk-Flevoland. Het is een
140 hectare groot perceel dat onder de naam .Flevohof' een combinatie van directe ont
spanning poogt te bewerkstelligen, gepaard met een prettige confrontatie met land- en tuin
bouw in de meest brede zin van het woord. Het is geen eentonige expositie, tijdens welke
de bezoekers de kans lopen verveeld te worden met allerlei technische facetten uit de ge-
isoleerde agrarische sfeer. Integendeel, Flevohof is in eerste instantie op recreatie geba
seerd.
De talrijke paviljoens en verwarmde overdekte wan
delgangen van ruimte naar ruimte in moderne archi
tectuur verschaffen deze permanente tentoonstel
ling een apart cachet. Restaurants, terrassen, vij
vers, picknickplaatsen, wandelroutes, zelfbediening
vooral het zelf roosteren van kip zijn niet ver
geten. Kinderen hebben volop de gelegenheid zich
te ontplooien als cowboy, ponyruiter en schilder
en voor de kleinsten ls er een crèche gecreëerd,
waar ze gratis worden beziggehouden.
DERTIEN MIU0EN
Voor het algemeen ontwerp basisplan is de huidige
directie van de stichting Flevohof verantwoordelijk
en in het bijzonder directeur H .Eshuls. in wiens
brein dit idee is ontsproten. .Het is geen modelbe-
drijf, maar een representatief bedrijf van de Ne
derlandse boer. Er is ruimte om nieuwe ontwikke
lingen in praktijk te brengen op Flevohof. We wer
ken nu met dertig mensen, maar de verwachting is
dat het er in de toekomst zeventig zullen worden
en in 't hoogseizoen zo'n honderdvijftig', zegt A. W
T. Schoevers. hoofd van de afdeling voorlichting en
publiciteit. .Flevohof rust op een recreatieve aan
ACHTER SCHERMEN
eindprodukt kent zonder eens aandachtig achter de
schermen gekeken te hebben. De oppervlakte van
Flevohof valt in feite in drieën uiteen: het cen
trum. de grond met agrarische bestemming en het
bosgebied.
Het centrum betreft een parkachtig domein van cir
ca twintig hectare met vele heuvels en waterpar
tijen. Hier verrijzen de expositiegebouwen en restau
rants, terwijl de omlijsting bestaat uit agrarische
bedrijfsgebouwen. Honderd hectare is bestemd voor
de agrarische sector: vijfendertig weiland en vijfen
zestig akker- en tuinbouwland. Het bosgebied meet
twintig hectare in een gedeelte van het bosrecreatie-
gebied .het Spijk'. Toegangswegen, parkeerterreinen,
(duizend auto's en honderd bussen), benzinestation,
afdeling jeugdrecreatie en hoofdrestaurant vinden
in deze omgeving hun bestemming, in welk kader
het boskarakter wordt behouden.
het hele jaar door de aanwezigheid van biggetjes
gewaarborgd is.
DRIE SECTOREN
pak om de bezoeker te animeren met alle aspecten
van de Nederlandse landbouw kennis te maken. De
laatste raming voor de totale bouwkosten bedraagt
een slordige dertien miljoen gulden, voor de helft
opgebracht door boeren, tuinders, coöperaties en
produktschappen zelf. die in het kapitaal deelnemen.
Als Flevohof rendabel blijkt, krijgen ze een uitke
ring, maar nooit hoger dan zeven procent. Er is
een enorme spreiding van liet kapitaal, mede door
toezeggingen van publiekrechtelijke organisaties en
individuele personen. De exploitatie sluit bij een
bezoekersaantal van 500.000, maar we verwachten er
zo'n 150.000 meer. De verschillende bedrijven zijn
op produktie gericht, het is dus niet zo maar een
tentoonstelling. We nemen aan, dat de agrarische
m horecabedrijven zichzelf kunnen bedruipen met
dien verstande, dat de extra toeristische voorzie
ningen niet tot de bedrijfsexploitatie worden bere
kend. De deelnemers betalen in principe geen huur
voor de paviljoenruimten.'
KINDERSPEELDORP
De rondgang is bedoeld als een ontspannen contact
met een stuk bedrijfsleven, waarvan een leder het
Vanaf de verdieping van het hoofdpaviljoen ont
vangsthal en ruimte voor audiovisuele agrarische
voorlichting en bovendien bij uitstek geschikt voor
het houden van drukbevolkte congressen op on
geveer vijf meter boven de zeespiegel kan men via
de wandelgangen een rondgang maken door de vijf
tentoonstellingspaviljoens, waar de agrarische indu
strie haar kunnen toont. Men belandt in een drie
tal sectoren (veehouderij, akkerbouw en tuinbouw),
die een oplossing voor de vraag: ,Hoe komt het
eindprodukt op tafel?' in petto hebben. Eén pavil
joen betrekt de mensen bij de toeleverende indu
strie en zuivel: pluimvee en eieren spelen een grote
rol bij deze veelsoortige expositie.
De tentoonstellingen zijn zodanig ingericht dat dc
bezoekers er actief aan kunnen deelnemen, zoals
bijvoorbeeld bij het in beweging zetten van de
graanstroom en het zelf bereiden van boter en kaas.
In het veehouderijbedrijf, waar de levende have de
attractie is. loopt de wandelroute in de ligboxen-
stal door de nok van het gebouw, zodat de vijfen
zeventig koeien op eenvoudige wijze zijn waar te
nemen. In werkelijkheid of via een gesloten televi
siecircuit ziet de bezoeker hoe een kalf geboren
wordt. Er zijn tevens dertig fokzeugen, waardoor
Daarnaast is er het pluimveebedrijf met vijfduizend
kippen, dat volledig geautomatiseerd is, het akker-
bouwbedrijf met moderne landbouwmachines die op
gezette tijden demonstraties geven (ook de oogst
kan men zien binnenhalen) en het tuinbouwbe
drijf met groenten- en bloemenkassen, waarin sla.
komkommers, tomaten, chrysanten, rozen en potplan
ten gekweekt worden. Daartussen bevindt zich de
werk- en demonstratieschuur en op de koop toe is
een bezoek aan de champignonkwekerij met zes cel
len mogelijk. In de tuinbedrijven zijn machines en
regelapparatuur zichtbaar opgesteld als extra be
zienswaardigheid voor het. publiek.
De kinderen kunnen zich helemaal uitleven in het
speelöorp met kinderboerderijen, ponymanege met
ringsteekbaan, speel- en trapveldjes Maar bij slecht
weer is er voor hen ook ruimte om zich te verma
ken. Een volledig overdekt kinderdorp is open
gesteld voor het creatief bezigzijn: boetseren,
schilderen, tuinnieren, timmeren, fotograferen.
Ze kunnen met de elektrische treinen en autorace
banen de tijd als stationschef en coureur nuttig
maken. Maar dat is nog niet alles. Ook zij worden
op aangepaste wijze met de bereiding van het eind
produkt bekendgemaakt zelf pannekoeken en brood
jes bakken. Hel accent ligt tevens op het vrije
spel. Daarvoor wordt een cowboy- en Indianendorp
ingericht, een kafferkraal omringd door oerwoud en
woestijn. In bijpassende kleding kan een stoutmoe
dige Bonanzakrullebol met een vechtlustige Inca van
z'n eigen leeftijd de klok terugdraaien.
CRECHE
De jongste spruiten worden in een crèche aan de
zorgen van eer. deskundige leiding toevertrouwd, die
ze een onvergetelijke dag garandeert, tussen het speel
goed of met de resultaten van de agrarische pro
ducenten Het stervormige café aan de rand van
het. water met zelfbediening en plaats voor drie
honderd eetlustige en dorstige wandelaars springt
ogenblikkelijk in het oog. Na een bezoek aan de
tentoonstelling vormt het een uitstekend trefpunt
om te relaxen en de opgedane indrukken te ver
werken.
Langs de grote vijver met watervogels kan men
terugwandelen naar het paviljoen voor de toeleve
rende industrie, waarvanuit de patio's te bereiken
zijn die met speciale beplanting een onderdeel vor
men van de tiin. Bij de toegangsweg tegenover de
parkeerplaatsen zou een terrein voor concours-hip-
piques worden aangelegd, maar in dit stadium ont
breken de financiële middelen daarvoor. Voorlopig
zal het als voetbalveld dienst doen. zodat sportmin-
nende Flevogasten in Ajax- en Feijenoordshirts het
ronde ding ui beweging kunnen zetten.
Het comité van voorbereiding rondde het plan-Fle-
vohof in 1967 met een begroting van ƒ8.500.000 af
en in hetzelfdi jaar werd de stichting opgericht.
Het toen benoemde bestuur werkte de plannen uit
en is nu bezig met de realisering. De parkeerhavens
en hoofdwegen zijn klaar, de waterpartijen gegraven,
de heuvels gevormd. Duikers, dammen en ontslui
tingswegen zijn aangelegd De riolering vordert ge
staag. De agrarische grond is reeds in exploitatie.
Alle paviljoenen zijn praktisch neergezet, het hoofd
restaurant heeft de grondwerkzaamheden net achter
de rug. In ,anuari hopen de aannemers vertrokken
te zijn, opdat dan de eerste hand aan de inrichting
kan worden gelegd. Zo werkt Flevohof met man en
macht aan 's lands eerste collectieve agrarisch en
toeristisch centrum aan de rand van liet Veluwemeer.
Door middel van een prioriteitenprogramma werd
de groei steeds aangepast aan de beschikbare geld
middelen.
Over veertien dagen geeft, de stichting Flevohof een
lichtig geïllustreerde brochure in kleur uit, waarin
staat aangetekend: .Flevohof: de Nederlandse land
bouw in vol bedrijf. Maar zo, dat u er helemaal bij
kunt zijn. Er staan geen bordjes .verboden toegang'
op Flevohof. U kunt mee de akker op. De kassen en
stallen in. Misschien gaat u zelf boter karnen, uw
eigen saté roosteren. Alle 140 hectare van Flevohof
zijn er voor u, om u een kostelijke dag te bezor
gen op net land.' Flevohof rekent op grote belang
stelling. Agrarisch Nederland kan ten slotte best wat
good-will gebruiken.
