Staatssecretaris Kruisinga:
RIJNMOND THANS SANERINGSGEBIED
,Rijnmond-smog in Zeeland ondenkbaar'
Pakket maatregelen
ter bestrijding
van vuile lucht
OPPOSITIE MEENT: REGERING
VERSCHERPT TEGENSTELLINGEN
Ontvoerders: laatste uitstel
LEGERPLAATSEN
STRENGER
BEWAAKT
Vandaag
in de
krant...
Dag met
het handje
213e jaargang - no 242
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Dirvctlt NV Ith. Ml], nn 4» CV Prevlnclil. Z
Bur. Villi., Walilr. 56-60, UI. S144 (b 9
Zurlln», rad. UI. 3346, adm. UI. 2094
Kok. 0 Abonn.prili 5,50 par maind,
I red. 2078/3162, adv. 6248). Goal, Grolt
-. Ingezonden mededelingen 21,4 v larie
I {Intl. 4 1, I
ilraal 22, UI. 4
eurani, Middelt
Woensdag 14 oktober '70
Goed Zeeuws, rond
dan de getallen al
Pagina 4
DEN HAAG (ANP) Vooruitlopende op de inwerkingtreding van
de wet inzake de luchtverontreiniging, heeft de staatssecretaris
van sociale zaken en volksgezondheid, dr R. J. H. Kruisinga, de
Rijnmond aangewezen als saneringsgebied.
Overeenkomstig artikel 57 van het ontwerp van wet zal door hem
voor dit gebied een programma van maatregelen ter bestrijding
van luchtverontreiniging worden vastgesteld.
De staatssecretaris heeft zich dinsdag:
onder andere tot de gemeente Rotter
dam, de Rijnmondraad en de provin
cie Zuid-Holland gewend, om op korte
termijn gezamenlijk tot de opstelling
van dit programma te kunnen ko
men.
Het ontwerp van wet inzake de lucht
verontreiniging is reeds aangenomen
door de tweede kamer, maar moet
nog de eerste kamer passeren.
Artikel 50 van het ontwerp van wet
bepaalt, dat een gebied, waar geregeld
ernstige luchtverontreiniging optreedt,
tot saneringsgebied kan worden ver
klaard.
Commissie
De woordvoerder van het ministerie
van sociale zaken en volksgezondheid
kon niet vertellen, welke maatregelen
eventueel zullen kunnen worden
DEN HAAG (ANP) De bewaking bij
legerplaatsen is naar aanleiding van
de recente sabotage in Assen aanzienlijk
versterkt. Luitenant-generaal W. van
Rijn, chef van de generale staf, heeft
dit dinsdagavond meegedeeld in een
vraaggesprek met een verslaggever van
AVRO's Televizïer. In de loop van dit
jaar zijn bij de strijdmachten op bet
gebied van sabotage 75 gevallen gesig
naleerd, waarvan de generaal er elf
gevaarlijk achtte voor het leven van
militairen en burgers.
Hij zei niet eens zo bezorgd te zijn
voor wat er binnen de strijdkrachten
gebeurt. .Ik ben meer benauwd voor
datgene wat van buiten de strijdkrach
ten kan komen', aldus de stafchef, die
uitvoerig aandacht wijdde aan de hond
van dienstplichtigen, vroeger bond van
dienstweigeraars. De generaal deed een
beroep op het .gezonde verstand' van
de Nederlandse bevolking en van de
militairen en verzocht dezen stelling
te nemen tegen sabotage.
troffen. Deze maatregelen zullen wor
den geadviseerd door een volgens het
zelfde artikel te benoemen commissie,
die een onderzoek zal instellen. Men
zou zich kunnen voorstellen, aldus de
woordvoerder dat de regering wordt
geadviseerd bijvoorbeeld het gebruik
van stookolie met een lager gehalte
aan zwaveldioxyde te verplichten of
een snellere omschakeling op aardgas
te bevorderen.
Iets dergelijks zou bijvoorbeeld ten
aanzien van het Westland kunnen ge
beuren. De woordvoerder refereerde
ook aan de mogelijkheid, dat in be
paalde gevallen het verkeer wordt stil
gelegd, zoals bijvoorbeeld wel eens in
het Ruhrgebied gebeurt of dat de
huishoudingen wordt verboden vette
steenkolen te stoken, welk verbod in
sommige streken in Engeland van
kracht is.
VLAARDINGEN Dinsdagavond
werd in Vlaardingen een speciale
zitting van de gemeenteraad ge
houden. gewijd aan de luchtver
ontreiniging. De publieke tribune
was overvol: vooral met jongeren,
van wie er een aantal een doekje
voor neus en mond droeg als te
ken hoezeer de luchtvervuiling ge
vreesd en gehaat is.
VLAARDINGEN Anti-vuile-
luchtdemonslratie van Vlaarding-
se scholieren. Verscheidene hon
derden jongelui trokken dinsdag
op naar het stadhuis, waar ei
legatie van hen door b en i
Vlaardingen is ontvangen.
IHeetpunten
De meetpunten van Rijnmond in het
Nieuwe-Waterweggcbied gaven giste
ren omstreeks het middaguur aanmer
kelijk geringer concentraties aan dan
maandag om dezelfde tijd. De meetre
sultaten varieerden over het algemeen
tussen de 150 en 200 microgram SOi"
per kubieke meter.
Toch was er in Vlaardingen sprake
van een smog-situatie, een mengeling
van mist en rook.
De centrale meld- en regelkamer gaf
dinsdagmiddag om vier uur het vol
gende beeld: in de middaguren is het
aantal klachten toegenomen, ook het
S02-gehalte op de meetpalen steeg
iets. namelijk tot boven de 200 micro
gram per kubieke meter.
De klachten kwamen in hoofdzaak uit
Vlaardingen en Maassluis, waar de
mist in dc middag in sterkte toe
nam.
In de loop van dinsdagavond liep het
S02-gehalte op de meetpalen weer
wat terug. Een woordvoerder noemde
de toestand dinsdagavond iets minder
ernstig dan maandag.
Tot vijf uur waren bij de meldkamer
in totaal 330 klachten binnengekomen
van inwoners uit Vlaardingen en
Maassluis. Hun klachten varieerden
van prikkelende lucht en tranende
(Zie slot pag. 11 kolom 5)
DOOR DREIGING EN INTIMIDATIE
REGERINGSPARTIJEN.- DUIDELIJKHEID MET HANDHAVEN IEDERS VRIJHEID
(Van onze parlementaire redactie)
DEN HAAG Handhaving van orde en gezag en de daarmee direct samenhangende vraag van vrij
heid hebben gisteren een belangrijk deel uitgemaakt van de algemene politieke debatten in de twee
de kamer. Er trad een duidelijk onderscheid aan het licht in de manier waarop de oppositie en de
regeringspartijen het benaderden.
Dc linkse oppositie meent dat de rege-l
ring bezig is de tegenstellingen in ons
land te verscherpen (dreiging en inti-l
midatie provoceren het geweld, aldus
PvdA-woordvoerder Den Uyl; het op
onverantwoorde wijze scheppen van
een gevaarlijk klimaat, aldus demo
craat Van Mierlo; de onbehoorlijke
tekst van de troonrede, aldus PPR-
spreker Aarden). De regeringspartijen
daarentegen hebben begrip voor de
houding van de regering, maar waar
schuwen uitdrukkelijk tegen een even-I
tuelc aantasting van de persoonlijke
vrijheid. Ook vragen zij om een in alle
gevaiien duidelijk beleid.
Verrijking
MET NIEUWE ONTVOERING GEDREIGD
Vandaag executie
van gijzelaars?
MONTREAL (AFP) Het
Pront voor de bevrijding van
Quebec' (flq) heeft gisteren
Grote gemeente
Burgemeester en wethouders van
Brouwershaven willen één grote
gemeente op Schouwen-Duiveland.
(pag. 2)
Dodenkruisingen
De dodenkruisingen moeten beter
worden beveiligd, zo meent dc
kamer van koophandel en fa
brieken in Zeeuwscli-Vlaanderen.
(pag. 2)
Besparing
HET VERBOND van Nederlandse
ondernemingen meent dat de stij
ging van de overheidsuitgaven in
1971 met 1,1 miljard kan worden
beperkt zonder werkelijke ingrij
pende gevolgen voor de aparte
posten, (pag. 3).
Krakers
DE RIJKSPOLITIE van Drieber
gen heeft dinsdagochtend het ge
waakte seminarie Rijsenberg ont
ruimd. (pag. 19).
Nieuws uit Zeeland op de
pagina's 2, 4 en 5.
Binnen- en buitenland op de
Pagina's 1, 3 en 11.
Sport op pagina 13.
Televisie op pagina 17.
de Canadese autoriteiten nog
tot dinsdag middernacht plaat
selijke tijd (vanmorgen 5 uur
Ned. tijd) de tijd gegeven om de
gevraagde politieke gevangenen
te ruilen voor de twee gijzelaars
van het FLQ.
Dit heeft het radiostation ,CKAC' dins
dag gemeld. Als de autoriteiten van
dit .laatste uitstel' seen gebruik zou
den maken, zouden de twee gijzelaars
de Britse diplomaat Cross en
Qucbecsc minister van arbeid Laporte
worden terechtgesteld.
Het particuliere radiostation ,CHRC'
in Quebec maakte bekend, een com
muniqué ontvangen te hebben van de
derde cel van het front voor de be
vrijding van Quebec, ,de Nelson-
cel'.
In dit communiqué heet het, dat we
gens de .misdadige houding' van de
medische specialisten in Quebec,
op het ogenblik een ,langzaam-aan-
staking' houden, maatregelen genomen
moeten worden in het belang van
gezondheid van de zes miljoen inwo
ners van Quebec.
De ,NeIson-cel' verklaart, dat als er
voor vandaag geen verandering in de
ze toestand komt, zij een van dc
specialisten zal uitnodigen ,van onze
gastvrijheid gebruik te maken.'
Drs Den Uyl (pvda) vond buitenparle
mentaire acties, die zich van wette
lijke middelen bedienen een verrijking
van de democratie. Hij veroordeelde
echter acties waarbij onwettige mid
delen worden gebruikt. Hij meende,
dat de regering en de haar steun ver
lenende partijen zich op de gevaarlijke
weg van de intimidatie en dreiging be
geven en daarmee provocerend wer
ken. D '66-woordvoerder Van Mierlo
sloot zich hierbij aan door te wijzen
op het spookbeeld van de maatschap
pij-ondermijning dat wordt gebruikt in
een pogen orde en gezag te handhaven.
KVP-fractïeleider drs Schmelzer meen
de dat de verontrusting serieus moet
worden genomen en dat er voldoende
ruimte moet zijn voor vernieuwingen.
Eerbiediging van de menselijke waar
digheid moet daarbij volgens hem ech
ter voorop staan, ook bij het beoor
delen van de toelaatbare tolerantie.
.Opportunistisch handelen bij deze of
gene rel biedt uitkomst', meende mr
Biesheuvel far), die tevens aandrong
op een duidelijk beleid. CHU-woord-
voerder Mellema liet nog eens uit
drukkelijk weten dat zijn partij niet
voor pure machtshandhaving noch
voor een sterke man is, zoals overigens
duidelijk uit het CHU-programma
blijkt. Verdraagzaamheid is voor de
CHU een belangrijke zaak.
Apparaat
De heer Geerlscma (vvd) ging vooral
in on het apparaat dat liet gezag moet
handhaven. Hij voelde niets voor een
speciale oproerpolitie, maar wil de
koninklijke marechaussee wel beter
uitrusten voor haar bijslandstaak. Ook
de opleiding van de politie zal volgens
hem aan de nieuwe omstandigheden
moeten worden aangepast. Hij kreeg
hierbij ln zoverre steun van de heer
Mellema (chu) dat deze het hele po
litieapparaat anders opgebouwd wil
zien en met name pleitte voor een be
tere en duidelijker integratie van ge
meente- en rijkspolitie.
Voor de VVD is de kwestie van orde
(Zie slot pagina 11 kolom 1
COMMISSARIS
BETRAPT....
HAARLEM (GPD) Politieman
nen hebben gisteravond om half
tien het provinciehuis in Haarlem
omsingeld, nadat de bemanning
van een patrouillewagen in het
gebouw een schim had zien weg
duiken. Met behulp van de huis
meester werd vervolgens het pro
vinciehuis uitgekamd. In één van
de vertrekken vond men de ver
dachte. Het bleek echter geen in
breker te zijn, maar niemand
minder dan de commissaris der
koningin in Noord-Holland, mr F.
J. Kranenburg.
Enigszins geschrokken vertelde
deze bezig te zijn met een inspec
tie van de werkruimten. Mr Kra
nenburg. die de politie compli
menteerde voor het kordate op
treden. beloofde bij dergelijke in
specties voortaan de lichten aan
te doen.
DEN HAAG Staatssecretaris
H. J. de Koster van buitenlandse
zaken had 't voorhoofd in de pleis
ters tijdens de algemene beschou
wingen in de tweede kamer. De
bewindsman was thuis zijn hond
achterna gegaan, die een konijn
te grazen had genomen. Tijdens de
achtervolging kwam de staatsse
cretaris te vallen, waarbij hij een
grote buil opliep.
GEDEPUTEERDE A. J. KALAND (RAAD LUCHTVERONTREINIGING):
STRAKS ALARMNUMMERS
VOOR KLACHTEN ÓÓK
ROND VERONTREINIGING
MIDDELBURG Er is in Zee-
land geen centrale meld- en re
gelkamer voor de luchtveront
reiniging zoals Rijnmond die
kent, er is op dit moment
voor de provincie ook geen cen
traal punt, waar men klachten
over verontreiniging kan mel
den, er is ook geen .alarmerend'
meetsysteem. Gedeputeerde A.
J. Kaland, voorzitter van de
Zeeuwse raad inzake de lucht
verontreiniging én voorzitter
van de gemeenschappelijke re
geling, die metingen op veront
reiniging laat verrichten: ,Een
smog-situatie als in het Rijn
mondgebied is voor Zeeland on
denkbaar, Het is duidelijk, dat
we in Zeeland in een totaal an
dere, niet te vergelijken situatie
zitten'.
Er wordt in Zeeland wel gewerkt aan
een systeem, dat het mogelijk maakt
klachten óók over verontreiniging cen
traal te melden, In Zeeuwsch-Vlaande-
ren wordt er al enige tijd mee ge
werkt: daar fungeert liet centraal
alarmnummer in Terncuzen (01150-
4144) als zodanig, men kan er naast
met meldingen over bijvoorbeeld aan
rijdingen en dergelijke ook terecht
met verontreinigingsmeldïngen:
worden dan naar gemeentewerken
Terneuzen of wethouder R. Hol voor
milieuzaken doorgegeven, zodat kan
worden bekeken of er actie moet
worden ondernomen.
Uitbouw
per 1 januari aanstaande in Goes
(politiebureau 01100-55551 een derge
lijk alarmnummer, aldus mr F. H. M.
van der Heijden, chef kabinet van de
commissaris der koningin in Zeeland
en bij de provincie belast met zaken,
die de veiligheid betreffen. Mr Van
der Heijden: ,De uitbouw van het
gehppl moet nog worden aangepakt,
denk aan een regeling voor rampen in
vredestijd, aan een brandweerregeling.
Als het zover is. kan men calamiteiten
inzake verontreiniging melden, dan
kan het centrum actie ondernemen,
contact zoeken met gezondheidsdien
sten, met de inspectie van de volksge
zondheid. ,Hij liet weten, dat over die
uitbouw van de alarmnummers Ter-
neuzen en Goes nog deze maand nade
re gesprekken worden gehouden.
Men kent de situatie die zich in Rijn
mond voordoet: de laaghangende mist
zorgt er in het stille weer voor, dat
de met S02 (zwaveldioxyde) veront
reinigde lucht bij veel mensen prikke
lend werkt op de ogen en ademha
lingsorganen.
Klimaat
Gedeputeerde Kaland, dinsdagmiddag:
.We hebben in Zeeland op geen stuk
ken na de bevolkingsconcentratie, de
verkeersdichtheid en de industriële
concentratie van het Rijnmondgebied.
Die situatie is niet te vergelijken.
Bovendien: Zeeland ligt klimatolo
gisch bijzonder gunstig, dicht bij zee. j
De industriële bedrijven liggen aan de
Seheldemond. dat verontreinigde lucht
in de mist zo blijft hangen als in
Rijnmond is vrijwel ondenkbaar. Als
je hier dezelfde mate van verontreini
ging zou hebben en het zou blijven
hangen, dan nog zou de situatie min
der ernstig zijn dan in Rijnmond,
omdat er in de lucht altijd meer
beweging is dan elders.'
Worden de meetpunten van IG-
TNO en IPO dagelijks gecontro
leerd?
De heer Kaland: .De controle gebeurt;
bij mijn weten wekelijks. De deskun
digen zijn het er over eens, dat met
de huidige verontreinigingsbelasting
van bevolking, verkeer en industrie
geen smog-effect kan ontstaan. De be
doeling van de meetpunten in Zeeland
verschilt wezenlijk van die in Rijn-j
mond. De opzet, hier was: de nulfase
meten en nagaan in welke matei
de belasting toeneemt. Ln Rijnmond!
wise men, dat er een grote verontrei
niging was, daar is men gespitst opi
de overschrijding van een bepaalde;
fase. Het systeem van Rijnmond zou
hier niet functioneren
Grensoverschrijdend
Wat is het effect van de grensover-l
schrijdende luchtverontreiniging?
De gedeputeerde: .Zeer recent hebben
we daarover nadere informatie gekre
gen van de hoofdinspectie voor de
milieuhygiëne, mede naar aanleiding
van de vrees voor grensoverschrijden
de verontreiniging in Rilland. Er zijn
tot nu toe geen verontrustende gege
vens. Waar je ook meet. je vindt
overal wél wat verontreiniging. Maar
er is sprake van zeer aanvaardbare I
cijfers bij de grens.
De toekomst? De heer Kaland: .Als!
we het over smog hébben, is de fluor-1
angst van Pechiney niet relevant. Als
we er Progil in Antwerpen bijtrekken
geldt hetzelfde. Bij een verdergaande
Zie slot pag .2 kol. 2
M"
fcaniliji
[inis ter-president De Jong
heeft de afgelopen ja-
rvY,^y.| ren bij herhaling laten
L§PaJ weten zichzelf niet als een
.tussenpaus' te zien. Toch
Eg/^n heeft die aanduiding hem
vergezeld vanaf het begin van
zijn kabinet en dat lag ook voor de
hand: de omstandigheden stempelden
hem immers bij voorbaat tot een inte
rimfiguur, ook al vond hij dat zelf
helemaal niet. We willen hier enkele
feiten opsommen uit de recente parle
mentaire historie ter staving van onze
opvatting, feiten die voor het eerst
aan de orde zijn gekomen in het na
jaar van 1966. namelijk tijdens de fnog
altijd durende) nacht van Schmelzer.
Toen is het allemaal begonnen.
De .sterke mannen' van Cals-Vonde-
ling moesten in die bewuste nacht
de wijk nemen, waarna Zijlstra
korte tijd de zaken waarnam tot aan
de verkiezingen van 1967. Maar al voor
die verkiezingen bleek zonneklaar, dat
de stabiliteit uit de Nederlandse poli
tiek was verdwenen. Er waren noga;
wat partijen, die te maken kregen mei
interne moeilijkheden, er kwamen heel
wat nieuwe politieke groeperingen bij
en daarvan behaalde met name D '66
een geduchte winst. Het oude ver
trouwde beeld van
de Nederlandse po
litiek was door dit
alles verdwenen,
met als onvermijde
lijk gevolg dat het
kabinet-De Jong als overbrugging
moest dienen. Inmiddels zouden de po
litieke partijen kunnen pogen orde op
zaken te stellen, zowel in eigen huLs
als ten aanzien van de verhouding met
elkaar. Tevens kon daarbij enige ver
nieuwing worden nagestreefd. Welis
waar is op dit stuk van zaken de af
gelopen drie jaar niet erg veel bereikt,
maar dat neemt niet weg dat men niet
aan het overbruggen kan blijven: er
moet een eind komen aan de tussen
periode. Dat einde Is gisteren in de
kamer (voor de goede verstaanders)
afgekondigd.
De mededeling zat verscholen in de
verklaring van KVP-fractievoorzii-
ter Schmelzer. ze werd echter
vooral gedaan door mr Barend Bies
heuvel van de antirevolutionairen. Bij
Schmelzer gebeurde het onder meer
via een preluderen op een duidelijker
inspraak van het parlement bij de be
noeming van de minister-president.
Zijn collega Biesheuvel echter deelde
zonder meer mee, dat zijn partij de
verkiezingen niet zal ingaan met als
inzet het kabinet-De Jong. Tevens stel
de de AR-fractievoorzitter, dat in het
geval de huidige regeringscoalitie ook
na de verkiezingen zou worden be
stendigd, er geen sprake kon zijn van
een automatisme bij het voortzetten
van het beleid. Er is een .nieuwe start'
nodig, zei hij zonder omwegen. En
daarmee werd in feite de huidige mi
nister-president zijn ontslag aangekon
digd.
Er is nog een reeks andere feiten,
waarop die conclusie eveneens kan
worden gebaseerd. In de eerste
plaats de kritiek op het kabinet-De
Jong, gisteren ook opvallend uitge
sproken bij de regeringspartijen Zij
was nogal onverbloemd, waarbij met
name Biesheuvel en Geertsema elkaar
vonden in een afwijzing van de recente
regeringsnota over de openbaarhe:d
van het beleid. Aan dat alles is merk
baar, dat de huidige regeringscoalit:e
met de verkiezingen in zicht het
niet meer zo nodig heeft dit kabinet,
overeind te houden, het haalt de ver
kiezingen nu wel en dat betekent, dat
men er niet meer zo erg lief voor be
hoeft te wezen. Feit nummer twee: een
aantal figuren uit dit kabinet komt
niet meer terug. Dat gebeurt uit eigen
beweging dan wel omdat zij te zwak
worden bevonden. Vorige week heb
ben we in dit verband gewezen op de
ongewoon felle kritiek van mr Van
Riel op minister Roolvink: men is in
VVD-kring kennelijk met diens beleid
niet meer gelukkig en dat kan beteke
nen dat zijn terugkeer in een nieuw
kabinet niet zonder meer is verzekerd.
De verdwijning van enkele ministers
betekent tegelijkertijd, dat anderen
naar voren komen, een beweging die
al druk aan de gang is. En daarmee
komen we op feit nummer drie: er
staat nu al een aantal mensen te wach
ten op de ininisterssteek.
De eerste, die in dit verband moet
worden genoemd, is de heer
Schmelzer zelf: het ligt in de ver
wachting dat hij de portefeuille van
de kennelijk toch niet eeuwigeLuns
gaat overnemen. Het behoeft geen be
toog. dat. de heer Schmelzer zichzelf
niet direct als een man ziet, die t weede
viool speelt bij de huidige minister
president. De KVP-fractievoorzitter
denkt vermoedelijk dan ook aan een
kabinet onder geheel andere leiding
Misschien Veringa Misschien echter
een man van een andere partij. Zo zou
men kunnen vermoeden, dat mr Bies
heuvel voor deze post een belangrijke
kandidaat is. Deze politicus heeft, im
mers nooit verzwegen, dat het parle
mentaire werk met zijn grootste am
bitie is. Hij was een bekwaam minis
ter, was bijna minister-president in
plaats van de heer De Jong. maar dat
sprong af omdat hij niet akkoord kon
gaan met één of meer kandidaten voor
het ministerschap. Achteraf kreeg hij
gelijk bij het vertrek van minister De
Block. Vermoedelijk zal de heer Bies
heuvel ditmaal de omstandigheden he
ter naar de hand willen zetten.
Zo staan de feiten er thans bij. De
beminnelijke en altoos vriende
lijke heer De Jong moge in het
verleden wel enige malen hebben ge
zegd geen .tussenpaus' te willen wezen,
hii heeft zelfs goedmoedig glim
lachend gesproken over een volgend
kabinet-De Jong. de politieke ontwik
kelingen duiden op dit. ogenblik echter
in een andere richting. De woordvoer
ders van de regeringspartijen hebben
het hem gisteren laten weten: .Zeg
maar dag met het handje'.
