PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
SADAT KANDIDAAT
VOOR EGYPTISCH
PRESIDENTSCHAP
Gevechten in Noord-Jordanië
Minister Klompé: ,Het tempo van onze
welvaartsgroei moet worden afgezwakt'
Britse attaché in
Montreal ontvoerd
Nixon na Europees
tournee vertrokken
Itleer en meer
misdrijven
CAIRO VOOR VERLENGING BESTAND
Vandaag
in de
krant...
MET EIEREN BEKOGELD IN DUBLIN
CHEMISCHE FABRIEK NAARDEN
GEEFT PERSONEEL AANDELEN
In de ban van
het gebeuren
213e jaargang - no 235
WAARIN OPGENOMEN DE M ID DELB URGSE. VLISSI NG S E, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
NV Bah. Mij. van Ja CV Provinciale Z
r. Vllaa., Walatr. S6-60. lal. 5144 (b 3 3
tea, rad. tel. 3346, adm. tal. 2094
39. adv. 01186-584, e.
ijs ƒ5.50 par maand, of 16.20 par kwartaal. Iranco per poat 17,10 per Kwartaal, loi.e numrr
adv, 62461 Com, Crole Marhl 2. lel. 6140 (bag red. 7BS3, adv. 5213). Ooalburj, Iel. 2395. Terne>
Indelingen 21 Uriel Alle adterlenliepr.iten exclutiel 4 S bi-... Giro 359300, Provinciale
Dinsdag 6 oktober 1970
Pagina 7
CAIRO (RTR, AFP, DPA) De sinds de dood van president Nasser als waarnemend president van
Egypte optredende Anwar Sadat is door het hoge uitvoerende comité van het centrale comité der
Egyptische eenheidspartij de Arabisch-Socialistische Unie tot kandidaat voor het president
schap van Egypte benoemd. De 52-jarige Anwar Sadat, die ook vice-president van Egypte is ge
weest, wordt beschouwd als iemand die links van het centrum staat een een buigzame houding te
genover Israël inneemt.
Het centrale comité heeft de parle-
mentsfractie verzocht vanavond bij
een te komen om zich over de voor
dracht te heraden. Sadat moet een
meerderheid krijgen van twee derde
in de Egyptische nationale vergade
ring, die 360 leden telt. Daarna zal de
zaak nog aan een referendum onder
worpen worden.
Het hoge uitvoerende comité heeft
geopperd, het referendum op 15 okto
ber te doen houden. De nationale
vergadering zou morgen bijeen moe
ten komen. Sadat is een van de wei
nig overgebleven revolutionairen die
in 1952 een einde maakten aan het
bewind van koning Faroek. Na een
militaire loopbaan waarbij hij het tot
de rang van kolonel bracht, vervulde
hij na de revolutie enige belangrijke
functies in de politiek en in de jour
nalistiek.
Volgeris Washington stelt de Egypti
sche regering belang in een verlenging
van het staakt-het-vuren in het Midden-
Oosten. dat volgens de huidige rege
ling op 7 november afloopt. Een
woordvoerder van hel Amerikaanse
ministerie van buitenlandse zaken ver
klaarde dat dit is gebleken tijdens de
besprekingen die de Amerikaanse dele
gatie naar de begrafenis van president
Nasser met waarnemend president
Anwar Sadat en met minister van
buitenlandse zaken Mahmoed Riad
heeft gevoerd.
Israël heeft al eerder bekendgemaakt
dat het na afloop van de bestandsperi
ode van 90 dagen niet als eerste de
vijandelijkheden zal hervatten. De
Egyptische leiders hebben niet beloofd
dat het bestand ook na 7 november in
acht zal worden genomen. Wel ver
klaarden zij belangstelling te hebben
voor een voortzetting van het be
stand, aldus de woordvoerder. Hij zei
verder dat de Verenigde Staten nog
steeds langs diplomatieke weg probe
ren een rectificatie van de Egyptische
bestandsschendingen in de zone langs
het Suez-kanaal tot stand te brengen.
Klacht
Israël heeft maandag Egypte voor de
21ste maal beschuldigd van .ernstige
schending' van het bestand door voort
gezette versterking van 't raketstelsel in
de Suezkanaalzone, ver binnen de
vastgestelde 50-km grens. De schen
ding is zondag vastgesteld. Israël
diende maandag een klacht in bij de
toezicht houdende VN-organisatie in
Jeruzalem.
Israël heeft Egypte ook beschuldigd
van het mishandelen van de Israëli
sche luitenant Mosje Goldwasser. die
op 3 augustus boven Egyptisch gebied
werd neergeschoten en door Egypte
krijgsgevangen -was gemaakt. Israël
heeft op 28 september bij het interna
tionale Rode Kruis tegen deze mishan
deling geprotesteerd. Op een perscon
ferentie deelden kolonel-medicus Zvi
Eldar en de procureur-generaal van
het leger, kolonel Zvi Hadar, mee dat
van Egypte geëist wordt dat de schul
digen worden gestraft.. De 23-jarige
Goldwasser was aan zijn parachute
neergekomen en aanvankelijk meld
den de Egyptenaren dat hij licht ge
wond was. De dag daarop deelden de
Egyptische beambten mee dat hij aan
een hartaanval zou zijn overleden.
Het internationale Rode Kruis zal de
Egyptische autoriteiten vragen een
derzoek in te stellen naar de dood
van Goldwasser, zo is in Genëve mee
gedeeld.
Kredieten
Volgens welingelichte kringen in Jeru
zalem zal Israël voor liet gehele jaar
1970 van Amerika kredieten krijgen
voor wapen-aankopen ter waarde van
meer dan 13 miljard gulden. Volgens
genoemde kringen is ceii en ander
geregeld tijdens liet bezoek van minis
ter van financiën Pinhas Sapir vorige
maand aan de Verenigde Stalen. Sa
pir had toen gesprekken met rege
ringsfunctionarissen en bankiers.
Explosief
Sinds vannacht zit op de zand
plaat de .Hooge Springer' het
hoogst ontplofbare wrak van de
René-VII (pag 2).
Nieuws uit Zeeland op
pagina 2,4 en 5
Binnen- en buitenland op
pagina 3,7 en 13
Radio en tv op pagina 11
Sport op pagina 9
Beurs en financiën op
pagina 13
LOSCELD EN VRIJLATING 13 GEVANGENEN GEËIST
MONTREAL (AFP) (DPA)
De Britse commerciële attaché
in Montreal, de 49-jarige James
Richard Cross, is maandagoch
tend uit zijn woning in Montreal
ontvoerd.
Hij werd tegen tien voor half negen
(3.20 uur Ned. tijd) bij het verlaten
van zijn woning om zich naar zijn
werk te begeven, door vier mannen,
van wie er drie gewapend waren met
machinepistolen en één met een revol
ver, gedwongen in een taxi te stappen.
Een particulier radiostation, ,CKAC'
genaamd, heeft laten weten dat de
ontvoerders in ruil voor de vrijlating
MONTREAL: Archieffoto van de
49-jarige James R. Cross, Brits
handelsattaché in Montreal, die
gisteren door vier gewapende
mannen uit zijn woning werd ont
voerd.
van Cross 500.000 Canadese dollar in
baar goud eisen, plus de invrijheids-
stelling van 13 mensen, die om politie
ke redenen in Quebec gevangen zitten
en een vliegtuig om naar het buiten
land te kunnen gaan.
In Londen meent men dat de ontvoer
ders lid zijn van het .front voor de
bevrijding van Quebec', een groepe
ring die zegt te spreken namens de
Franstalige minderheid in Canada. Tot
nu toe ontbreekt elk spoor van de
ontvoerders.
DUBLIN President Nixon is
maandag driemaal met een ei
bekogeld, toen hij in zijn auto
door de straten van de Ierse
hoofdstad Dublin reed. Nixon
werd niet geraakt. De drie eieren
spatten uiteen op de voorruit van
de limousine Het eerste ei werd
gegooid door een studente die
gemakkelijk door het politiekor-
don heenkwam en tot op drie
meter van de limousine naderde.
Nixon, die staande en met beide
armen geheven de toejuichingen
van het publiek beantwoordde,
bracht in een poging tot afweer
instinctief een hand voor het ge
zicht en dook toen weg in de
auto. Nog geen twee minuten la
ter gooide een ongeveer 25-jarige
man het tweede ei. toen de stoet
bij de ingang van het kasteel
Dublin was aangekomen, waagde
een iets oudere man een derde
poging. Deze laatste scheen onder
invloed van drank te zijn. De drie
ordeverstoorders zijn gearres
teerd. Op de joto: een glibberige
massa bedekte de ruiten van de
presidentiële auto, ambassadeur
Moore (rechts) kijkt enigszins
bezorgd toe.
LIMERICK (AFP, RTR) President Nixon zal binnenkort mo
gelijk aan het einde van deze week een nieuw voorstel bekend
maken, dat bedoeld is om de impasse bij het Vietnamese vredes
overleg in Parijs te doorbreken. Dit heeft de Newyorkse zakenman
John Mulcahy verklaard, in wiens woning in de Ierse plaats Lime
rick het Amerikaanse staatshoofd zondag besprekingen heeft ge
voerd met de leider van de Amerikaanse delegatie in Parijs, David
Bruce.
Hoewel de woordvoerder van het WiM zou ook kunnen pleiten, dat Nixon
te Huis, Ziegler, verklaarde dat het: komende week een ontmoeting zal
niet de taak van Mulcahy was
verslag uit te brengen over het be-1
sprokene, sprak hij diens uitlatingen;
niet tegen. Voor de juistheid hiervan
NAARDEN (ANP) De directie
van de NV Chemische Fabriek
Naarden heeft in overleg met de
vakorganisaties besloten aan ie
der personeelslid boven de 22
jaar, alsmede kostwinners onder
die leeftijd, vier aandelen van no
minaal f 10 te verstrekken. De
nieuwe aandelen delen voor de
helft mee in het dividend over
1970. De uitkering in aandelen zal
uiterlijk volgende week plaatsvin
den, aldus het bedrijf.
Jeugdige werknemers ontvangen
twee tot drie aandelen, alsmede
een bruto-uitkering variërend van
f 10 tot f 80. De schaalsalarissen
zullen per 1 januari 1971 worden
aangepast.
Het personeel is vrij de ontvan
gen aandelen op een aantal nog
nader bekend te maken beursda-
gen te verzilveren, waarbij de
directie van Naarden een koers
van f90 garandeert. Vrijdag 2
oktober bedroeg de koers van
het aandeel Naarden 96,70. Eind
1969 had het Naarden-concern
2037 medewerkers in dienst.
hebben met de leiders van de twee,
grote partijen in het congres. Ook zou
het staatshoofd van plan zijn. een
verdere terugtrekking van Amerikaan
se troepen uit Vietnam aan te kondi
gen.
In dit verband wijzen waarnemers er
op. dat er op drie november in Ameri
ka verkiezingen worden gehouden.
BEIROET (RTR, AFP) Jordaanse troepen
hebben maandag volgens een Al Fatah-woord-
voerder in Beiroet een aanval gedaan op het
Noordjordaanse dorp Harimah, dat in Pale
stijnse handen is.
In de vroege ochtend hadden de regeringstroepen met
tanks en artillerie het vuur geopend op het dorp, waarna
de tanks en andere pantservoertuigen op Harimah wa
ren afgereden. Ze waren aan de rand van het dorp opge
vangen door commando-t roepen, waarna zich een fel ge
vecht ontspon dat 's middags nog voortduurde, aldus de
woordvoerder.
Sinds op 26 september de bestandsovereenkomst tussen
de Jordaane regering en de leider van het Palestijnse
verzet van kracht werd. hebben zich verscheidene inci
denten in Noord-Jordanië voorgedaan. Het leger en de
Palestijnen hebben inmiddels een afzonderlijke overeen
komst gesloten voor het herstellen van de vrede in wat
de commandostrijders "betitelen als .bevrijd Noord-Jor
danië'.
De Palestijnse guerillaleider Yaser Arafat heeft maandag
laten doorschemeren, dat de strijdkrachten van koning
Hoessein van Jordanië tijdens de gevechten van de vori
ge maand in Jordanië munitie van Israël hebben gekre
gen.
Zie slot pag. 3 kol. 6)
Quakers
Op zijn laatste dag van zijn bezoek
van acht dagen aan Europa ging
Nixon naar een klein verwaarloosd
kerkhof van de Quakers in Timahoe,
30 km ten noordwesten van Dublin,
waar een verre Ierse voorvader van
hem begraven moet liggen. Deze voor
ouder was Thomas Milhous, een arme
boer, de enige naam die van de Ierse
tak van de familie van de president te
vinden is. Zijn vrouw, wier rrteisjes-
naam Pat Ryan is, heeft daarentegen
zondag in Ballinrobe, in het Ierse
graafschap Mayo, wel 500 Ryans ont
moet, die zeggen nog familie van haar
te zijn.
Na besprekingen met president De
Valera en premier Lynch reisde Nixon
terug naar Washington, waar hij om
ongeveer één uur maandagnacht (Ned.
tijd) is aangekomen.
Ceausescu naar VS
WASHINGTON (AFP) President
Ceausescu van Roemenië zal deze
maand een officieel bezoek brengen
aan de Verenigde Stalen, zo is in
Washington uit diplomatieke bron ver
nomen.
De Roemeense leider wordt op 13
oktober in New York verwacht om de
plechtigheden ter gelegenheid van de
25ste verjaardag van de Verenigde
Naties bij te wonen. Volgens genoem
de bron zal hij zijn verblijf in Ameri
ka verlengen op uitnodiging van presi
dent Nixon.
CAIRO: De zeven in Europa vrij
gelaten Palestijnse vliegtuigka-
vers bijeen in een villa bij de
Egyptische hoofdstad. Van rechts
naar links: Leila Khaled (Lon
den). Mohamed Aboul Haigaa
(Zurich). Abdoel Rahman Saleh.
Mohamed El Hadid en Mohamed
El Hanaji (alle drie uit
München), Amina Dahbour en
Ibrahim Tewfig (beiden uit
Ziirich).
DELTA-FILM VAN DIRK JAN BIJKER IN ZIERIKZEE CENTRAAL GEPRESENTEERD'
Dis
h
FILM BINNENKORT IN
ZEEUWSE PREMIÈRE
ZIERIKZEE ,Ik ben ervan
overtuigd dat de kerken de ko
mende tien jaar grote proble
men zullen krijgen. Er zullen
beslissingen van ethische aard
worden gevraagd van kerken en
genootschappen op geestelijke
grondslag, die niet in de eerste
plaats de taak van de overheid
betreffen. De kerken moeten van
uit het evangelie en de liefde tot
de naaste een profetisch woord
spreken: of het verantwoord is
nog langer door te gaan met het
opvoeren van de materiële wel
vaart niet alleen ten koste van
het eigen gebied, maar ook van
de overige wereld'.
,Het: tempo van onze welvaartsgroei
zullen wij moeten afzwakken op
grond niet alleen van het niet-materië-
le welzijn hier, maar ook om de
bevolking in de andere werelddelen
een kans te geven anders is al het
praten over ontwikkelingshulp alleen
maar lippendienst. In de ontwikke
lingslanden is de technische ontwikke
ling nog maar in een beginstadium,
maar cultureel is men verder. Het
gevaar beslaat dat van onze eigen
samenleving belangrijke culturele en
sociale waarden verschralen'. Aldus
maandagmiddag in Zierikzee de minis
ter van cultuur, recreatie en maat
schappelnk werk, mejuffrouw dr M.
A. M. Klompé. De minister sprak bij
het officiële begin van het interkerke
lijke discussie- en bezinningsproject
,Mens in de delta'.
De kerken zullen een hele grote ver
antwoordelijkheid krijgen, voor mens
én gebied, aldus de bewindsvrouwe,
die zich gelukkig toonde met het in
terkerkelijke initiatief .Mens in de del
ta'. Zij hoopte dat de zelfwerkzaam-1
heid die daarmee aan de dag wordt
gelegd ook buiten het deltagebied zali
doorwerken. Deze opmerkingen waren
niét vervat in haar tevoren aan de!
peis verstrekte, op schrift gestelde:
rede.
Mejuffrouw Klompé noemde in haarj
toespraak de keuze uit twee alterna-,
tieven voor de Delta: ,Zal het. deltage- i
bied een streek worden, volgepakt;
met fabrieken, uitgestrekte industrie
complexen en grote zeehavens, be-
stemd voor mammoettankers, een ge-
bied dat je zou kunnen noemen een'
meesterstaaltje van technisch kun-'
nen, maar waar het gewone leven in
het gedrag gekomen is? Of wordt dei
Delia een gebied, waar niet alles
wordt beheerst door de drang naar
steeds meer welvaart, maar waar ook
het welzijn van de individuele mensi
en het daarvoor onontbeerlijke goede'
woon- en leefmilieu grote aandacht
krijgen?'
Minieme kans
Minister Klompé signaleerde dat de
individuele burger ondanks alle grote
re ontplooiingsmogelijkheden die er
voor hem zijn een minieme kans
heeft om invloed uit te oefenen op de
revolutionaire ontwikkeling in tech-j
nisch en economisch opzicht. Terwijl
juist de roep om en de behoefte
daaraan toenemen.
.Neem uw eigen gebied als voorbeeld:
over vele voorzieningen die de ingrij- j
pende ontwikkeling vraagt, moet door!
centrale beleidskaders worden geoor
deeld en beslist. Zij zijn bovendien in
hoge mate een aangelegen beid van
specifieke deskundigen. Wij moeten
erkennen, dat we de paradox van de
noodzaak om greep te krijgen op een
ongrijpbare ontwikkeling wel kunnen
signaleren, maar op dit moment zeker
nog niet bevredigend kunnen oplos
sen'.
Denk maar eens aan de problemen
rond de totstandkoming en het functi
oneren van bijvoorbeeld een elektri
sche krachtcentrale, een kernreactor.
Nationale belangen kunnen streekbe-
langen overheersen, al zullen streekbe-
langen bij beslissingen op nationaal
niveau nauwlettend in de gaten moe
ten worden gehouden. Daar moet de
streek ook zelf voor zorgen. De bevol
king zal uitvoerig informatie moeten
krijgen over het waarom van de te
nemen beslissingen en hun consequen
ties van het woon- en leefklimaat
Steeds meer zaken worden door
steeds minder mensen beslist, ik denk
maar aan de economie en aan de
vrede. De burger heeft niet meer het
gevoel eraan te pas te komen', aldus
(Zie slot pag .2 kol. 2)
liscussiefilm: ziedaar de
kwalificatie, gekozen voor
Jn de ban van het gebeuren'.
een film die Dirk Jan Bijker
heeft gemaakt voor het Inter-
kerkelijk Deltaberaad en gis-
teren in Zierikzee in première
ging. Met deze aanduiding wordt aange
geven, dat bij het maken niet in de eer
ste plaats heeft voorgezeten om met een
autonoom werkstuk te komen, maar om
materiaal bijeen te brengen, dat kan
dienen als inleiding tot een discussie.
Dat is de kracht van de film, het is
echter tevens haar zwakte. Zij Is een
aaneenschakeling van prachtige beel
den magnifiek camerawerk maar
als het om de .boodschap' gaat, kan
vrijwel iedereen er het zijne van den
ken.
J~\e film is .poly-interpretabel'. om
deze bekende uitdrukking van Jan
Romein nog maar eens te gebruiken.
Wil men op basis van Bijkers werk
stuk gaan discussiëren over bijvoor
beeld de .vervreemdende mens in de
delta', akkoord, het kan: de film geeft
er aanleiding toe. Maar wil men een
heel andere kant op, wil men er een
artistieke verbeelding in zien van nieu
we vormen in het oude cultuurland
schap. dan is dat even goed mogelijk.
Bij wijze van spreken kan de public
relations-afdeling van elke industrie
een copy van de film
aankopen om die
haar relaties te to
nen. De .boodschap'
hangt er namelijk
grotendeels van af
met welke achtergrond de toeschouwer
dit werkstuk bekijkt. Vandaar dat het
een goede discussie-film is: zij vormt
slechts een inleiding. De dingen, waar
het werkelijk om gaat, komen mag
men hopen pas aan de orde in het
gesprek, dat op de film móet volgen.
Het zou niet fair zijn jegens de film
maker als wij deze opvatting niet
nader verduidelijkten: uit zijn eigen
toelichting, gisteren in Zierikzee, kwam
namelijk vast te staan, dat hij wel de
gelijk een bepaalde visie heeft willen
vastleggen. Enkele voorbeelden der
halve. Bijker toont op een bepaald
moment een boeiend landschap, smal
le dijk, dito weg, waarin plotseling
een zware vrachtauto met veel geraas
komt binnenrijden. Men ziet de zware
wielen het zand wegdrukken bij een
afgraving, men hoort de motor grom
men. Mogelijke reactie: de brutale
mens dringt een oud landschap binnen
en vernietigt het. Een andere reactie
is echter ook mogelijk we hoorden
gisteren een zeer opmerkelijke in het
geroezemoes na de vertoning: JDe as
sen van zo'n vrachtwagen zijn zodanig
opgehangen, dat de wielen geen last
hebben van een niet geëgaliseerd ter
rein. Zag je hoe die wagen een onef
fen bocht nam?' Vermoedelijk de reac
tie van een aannemer
Men zal ons tegenwerpen, dat een
dergelijk voorbeeld geen hout
snijdt, het is te specialistisch. Mis
schien. Iedereen heeft zo zijn eigen
achtergrond: voor de natuuronderzoe
ker is een insekt zoals in de film
vertoond een schakel in de biolo
gische keten, op grond waarvan een
besproeiing fel moet worden gekriti
seerd. Voor een landbouwer evenwel
kan hetzelfde insekt .vuulte' wezen, zo
dat hij met grote instemming zal ken
nis nemen van de beelden, waarop men
een sproeier met bestrijdingsmiddelen
bezig ziet. De graangewassen met op de
achtergrond de industrie kunnen be
tekenen, dat de laatste de landbouw
bedreigt, het kan ook inhouden dat
agrarische teelt mogelijk is in de direc
te nabijheid van chemische bedrijven:
het hangt af van de eigen plaats en het
eigen stelling nemen in deze maat
schappij.
De film heeft geen gesproken com
mentaar, de beelden laten de in
terpretatie vaak aan de toeschouwer
over. Wel blijkt uit de montage een
zeker engagement van de filmmaker,
een engagement echter dat wordt ver
zwakt door de esthetiek van de beel
den: het camerawerk is zonder meer
subliem. Bijker schildert met licht en
kleur. Ook dat heeft zijn eigen reactie:
zo ontmoetten we bezoekers, die waren
getroffen door de vormgeving van ae
industriële gebouwen, zoals in de film
weergegeven. Voor hen waren deze ge
bouwen altijd reeds respectabele bij
dragen tot het moderne cultuurland
schap, de film had hen nu in die me
ning gesterkt. .Voortreffelijk, dat sil
houet van de kerncentrale in dat wijde
landschap, heel mooi'. Opmerkingen als
deze komen van mensen, die een be
vrediging vinden in een puur-technische
creativiteit. Uit de woorden van Dirk
Jan Bijker, gisteren in Zierikzee. meen
den wij evenwel te mogen afleiden,
dat deze visie niet direct de zijne is.
Niettemin: zij is óók aan zijn werkstuk
te verbinden, zijn film is op meer dan
één manier te interpreteren, het is haar
kracht en haar zwakheid tevens
In Zierikzee noemde gisteren Anton
Koolhaas directeur van de film
academie Dirk Jan Bijker een
kunstenaar. Een ouderwets woord, dat
in deze tijd een besmette klank heeft:
het wordt eigenlijk alleen geaccep
teerd als er tevens sprake is van dui
delijk maatschappelijk engagement. De
kwalificatie van Koolhaas sprak ons
zonder meer aan: Bijker toont zich
met deze film een groot kunstenaar in
de oude (ouderwetse?) zin van het
woord. De esthetiek van zijn werkstuk
domineert namelijk voortdurend, wel
licht ondanks hemzelf. De filmische
schoonheid van de beelden de land
schappen. water, wolkenluchten, brug
gen, fabrieken is als eigen categorie
zo dwingend, dat zij de toeschouwer
vooral in de ban van het esthetisch ge
beuren brengt. Het maatschappelijk
engagement de .boodschap' zo men
wil is door dit alles naar ons gevoel
vrij vaag gebleven. Of is ons eigen
engagement zodanig, dat wij de bood
schap onvoldoende herkennen? Ook
dan: de kracht en de sterkte van Bil
kers werkstuk is er mee aangeduid.
Namelijk: discussie-film.
