PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
Waarschuwing Palestijnen en Sowjet-Unie
VERSTERKINGEN VS IN RICHTING VAN
MIDDEN-OOSTEN
Ambtenaren en bouwvakkers
krijgen ook een extra uitkering
Provinciale staten dagje ,op trip' naar
Pechiney in het Sloe en kerncentrale
Israël
weigert
gesprek
Amman
zou in
brand
staan
Weer ernstige rellen in Reggio
Vandaag
in de
krant...
Warm en zonnig
Vriendelijke
mensen
WEER GROOT AANTAL AKKOORDEN
Aanvallen met stenen en benzinebommen op politie
Maatregelen
GESPREK OVER LUCHTVERONTREINIGING EN BESTRIJDING
FABRIEK START
IN APRIL 1971
Beperkt
213e jaargang - no. 221
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE, VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
Zaterdag 19 september 70
Olractl» NV Bth. Ml], m M CV Provincial» Z
Bur. Vila»., Walalr. 5S-40, tal. 5144 (b a 9
Ziarlktao, >«4. UI. SS4B adm. tal 2054
a Cauranb f. v. 4. Vale
1799, adv. Oil 86-584,
LdvcrttntiapriJ» 40 cant
lat G. A. 4a Kok. m Abonn.aril» 5,50 aar at
tal. 70SI (b rad. 207S/3159,adv. 6240). Gaat, I
Iniaxondao aiadadallnias 21.4
Premier Meir
BFJROET-WASHINGTON (RTR-AFP) Terwijl in Jordanië de gevechten voortduren en de Palestijn
se commandotroepen versterking krijgen van strijdmakkers uit Syrië, is Amerika begonnen schepen,
troepen en vliegtuigen naar het oostelijk gebied van de Middellandse Zee te brengen, de mogelijkheid
open latend dat zij voor meer dan alleen maar de evacuatie van Amerikanen uit Jordanië zullen wor
den gebruikt.
LONDEN: Een groep van 25 le
den van de unie van Arabische
studenten heeft een sit-in' gehou
den in het gebouw van de Jor
daanse ambassade in Londen. Zij
wilden hiermee protesteren tegen
het .criminele fascistische bewind
in Jordanië'. Op de foto springt
een van de bezetters uit een raam,
toen de politie aanrukte om hen
uit het gebouw te verwijderen.
Bliksembezoek
Koningin •Juliana en prinses Bea
trix hebban gisteren een bliksem
bezoek gebracht aan liet Zilveren
Schor bij Arnemuiden. (I'ag. 2)
Paard
Een Zeeuws-Gronings paard
maakt een goede kans om kam
pioen te worden op de /warden-
tentoonstelling vn Den Bosch.
(Pag. S)
Overval
TWEE bankovervallers hebben
gisteren in Heino f 7000 buit ge
maakt. (Pag. 9)
Nieuws uit Zeeland op de pa
gina's 2, 4, 5, 7 en 13.
Binnen- en buitenland op de
pagina's 2 en 9.
Radio en tv op pagina 23.
Sport op pagina's 10 en 11.
En in de
Pag. 15: de laatste-jaarsstudenten
van de medische faciliteit te Rot
terdam. die later een huisartsen,
praktijk willen beginnen, worden
voor zes maanden in tie .regio'
ondergebracht.
Pag. 'tl: letterkundige kroniek
raii Hans Warren.
Pag. 19 theologiestudenten
staakten in de Rotterdamse ha-
Paq. 11: dammen, schaken, brid
gen. hengelen, puzzel en culinair
regele
Het Amerikaanse ministerie van delen-
iio sprak van .bepaalde voorzorgsmaat-
elen' methet oog op een eventuele
•uatie, en het Witte Huis verklaarde
dat er ,nog geen besluiten van welke
aard ook' genomen zijn met betrekking
tot een Amerikaanse militaire interven--
tie in het gebied. Maar Ni.xons perschet
Ziegler wilde niet ingaan op de vraag
hoever Amerika zou gaan in de verle
ning van steun aan koning Hoessein.
Volgens diverse Amerikaanse kranten
zou de president donderdag op een be
sloten bijeenkomst van hoofdredacteu
ren an Chicago hebben verklaard, dat de
Verenigde Staten nereid zijn tot een in
terventie in Jordanië om de val van
Hoessein» gematigde bewind te verhin
deren. Nixon zou daaraan hebben toege
voegd dat de aanwezigheid van Ameri
kaanse staatsburgers in Jordanië en
het vasthouden van achtendertig Ame
rikaanse gijzelaars door de Palestijnse
commandostrijders een .excuus' zouden
vormen voor zo'n ingrijpen. De .Chicago
Sim Times', die op de vertrouwelijke
.briefing' vertegenwoordigd was, publi
ceerde een. soortgelijk bericht maar
(Van onze weerkundige
medewerker)
GPDHet weekeinde zal in hst
teken van zonnig nazomerweer
staan. In de morgenuren kan
plaatselijk wat mist hangen, maar
daar weet de zooi nog wel raad
mee zodat het overdag fraai sep
temberweer blijft-
Landinwaarts kan 22 tot 24 gra
den worden bereikt, dicht langs
de kust 18 tot 20 graden. Het
hogedrukgebied is stabiel en om.
vangrijk en wordt voorlopig niet
door depressies aangetast. Een pe
riode van nazomerweer is nog
zeer welkom, ook voor de land
bouw waar nog heel wat valt
te oogsten. Het is waarschijnlijk
dat dit mooie weer ook na zondag
zal aanhouden anet voorlopig bo
ven normale temperaturen.
■ok dat op verzoek van het Witte Hui»
l latere edities in.
Dreigement
Het Volksfront voor de Bevrijding
van Palestina, dat bijna twee weken
geleden de vier westerse lijnvliegtul-
Sen kaapte en nog 54 inzittenden van
sze toestellen gegijzeld houdt, heeft
vrijdagavond gedreigd met aanvallen
op Amerikaanse levens en eigendom
men, voor het geval de Verenigde
Staten militair tn het Midden-Oosten
zouden ingrijpen.
Sowjet-Unie
De Sowjet-Unie heeft intussen voor een
militair ingrijpen van buitenaf in Jor
danië gewaarschuwd. Het officiële pers
bureau Tass en het regeringsblad Izwes-
tia vestigden de aandacht op ,de concen
tratie van oorlogsschepen van de Ame
rikaanse zesde vloot voor de kusten van
Syrië en Libanon' en op de .militair»
voorbereidingen op de Britse luchtba-
ses op Cyprus.' Dit zijn, zo verklaarden
zij, .alarmerende symptomen die niet
bijdragen tot de ontspanning in de we
reld.' Elke interventiepogïng van bui
tenaf in de interne aangelegenheden van
Jordanië zal .overduidelijk leiden tot een
nieuwe verscherping van het conflict,
dat dan de grenzen van dat land zou
kunnen overschrijden.' Dit commentaar
kwam kort voor de bekendmaking in
Washington, dat vlooteeniheden in de
(Zie slot pag. 3 kol. 3)
D:
WASHINGTON (RTK, OPA) Israël
weigert categorisch aan de vredeson
derhandelingen onder leiding van Gun
nar Jarring deel te nemen zolang de
bestandsschendingen aan Egyptische
zijde niet ongedaan zijn gemaakt. Dit
zei de Israëlische premier mevrouw Gol-
cla Meir tijdens 'een persconfenrentie
Washington na afloop van bespre-
ngen
minister
liam Rogers.
Het standpunt van Israël zou volgens
haar ook niet worden gewijzigd als
de Verenigde Staten zouden besluiten
haar land zoveel modern militair ma
terieel te leveren dat daarmee de drei
ging van de aan de Egyptische zijde
van het Suezkanaal geïnstalleerde Rus
sische SA-2 en SA-3-raketten als het
ware zou worden gecompenseerd.
Desgevraagd gaf mevrouw Meir toe
dat ze naar Amerika was gekomen
om nog meer wapenleveranties los
te peuteren. Ze ontkende echter dat
Nixon nad gepoogd haar ertoe over
te haten aan de onderhandelings
tafel te gaan zitten.
Mevrouw Meir gcic ook nog even m
op de crisis 5n Jordanië en zei dat
die voor Israë'. van levensbelang is. Het
.grote vraagteken daarbij zou zijn wie
Israël nu als buur in Jordanië gaat
krijgen.
OVERLEG IN DE KLEIN-METAAL IS AFGEBROKEN
DEN HAAG (ANP) Ambtenaren en bouwvakkers krijgen een
extra uitkering. Dit zijn de voornaamste resultaten van gisteren ge
voerd overleg over de 400,-. Het kabinet liet gisteren weten met de
vijf centrales van overheidspersoneel van de mening te zijn dat de
ambtenaren volgens het zg trendbeleid in aanmerking komen voor een
uitkering in 1970.
De staatssecretaris van binnenlandse za-ihiseerd overleg in ambtenarenzaken
ken, mr C. van Veen, zal het beraad voortzetten, zodra meer inzicht is ver
in de centrale commissie voor georga- kregen over aard en omvang van
maatregelen die op dit gebied in het be
drijfsleven zijn getroffen.
Het kabinet is tot deze principe-uit
spraak gekomen in zijn vrijdag gehou-
1en wekelijkse vergadering.
Het overheidspersoneel waarop het
overleg der centrale commissie en het
trendbeleid betrekking hebben omvat
naar schatting een kleine zeshonderd
duizend ambtenaren. Naast de werk
nemers en werkneemsters bij de mi
nisteries. ongeveer 152.000, komen daar
bij het onderwijzend personeel, de amb
tenaren van rijk, provincies en gemeen-
REGGIO Dl CALABRIA (RTR
DPA) Na enkele uren ge
spannen rust zijn vrijdag in de
Italiaanse stad Reggio di Cala
bria opnieuw gevechten uitge
broken tussen de politie en be
togers, die willen dat hun stad
wordt aangewezen als hoofdstad
van Calabrië.
De demonstranten gooiden met stenen
en benzinebommen naai* de politie
bureaus, van waaruit de aanval met
traangas werd beantwoord. In ver
scheidene delen van de stad zijn
nieuwe barricades opgericht.
Bij de ongeregeldheden in de nacht van
donderdag op vrijdag werd in Reggio
een man doodgeschoten en overleed
val. Tegen
klacht ingediend wegens geweldple
ging en verzet tegen politie.
De Italiaanse premier Emillo Colombo
heeft vrijdag de bevolking van Reg
gio concrete maatregelen toegezegd
(Zie slot pagina 9 kolom 3)
Ook werkgevers en werknemers in
de bouw werden het gisteren eens.
Bouwvakarbeiders van 21 jaar en
ouder krijgen 400. Degenen, che 15,
16 en 17 jaar oud zijn krijgen 200,
18-, 19- en 20-jarigen ƒ300 Ineens.
Het bedrag zal in twee keer worden
uitbetaald. De eerste betaling ge
schiedt in de week van 5 tot 9 ok
tober; de tweede In de week van
30 november tot 5 december
Het overleg van vrijdagmiddag heeft
zij het met enige onderbrekingen en
de tijd nodig voor het opstellen van
een gezamenlijk communqué een
kleine vijf uur geduurd.
In de bouwnijverheid werken op het
ogenblik 300.000 man. Dit betekent, al
dus de voorzitter raad van bestuur
bouwbedrijf, ir H. D. Prins, dat de
bouwondernemers met sociale lasten
een bedrag van 150 miljoen gul
den op tafel moeten leggen voor deze
Het communiqué vermeldt verdei-, dat
de werknemersorganisaties hun leden
zullen oproepen het werk aanstaande
maandag op de normale wijze te her
vatten. Werkgevers en werknemers heb
ben geen afspraak gemaakt over de
stakmgsuren en de werkgevers, aldus
ir Prins, zullen in dezen geen advies
krijgen van de raad van bestuur De
heer A. Buys, voorzitter van de bouw-
bedrijfsbond NW, merkte op, dat po
gingen z-.jn gedaan de werkgevers wel
tot een advies te brengen. Hij geloofde
(Zie slot pagina 9 kolom 3)
Aan lief werk
staten van Zeeland zijn
gisteren op excursie ge
weest, bij welke gelegenheid
zjj een bezoek brachten aan
Pechiney in aanbouw
in Vllssin gen-Oost. De ont
vangst was plezierig: de di
rectieleden Pomcaré en Scheuerman ga.
ven informatie o.m. over de stand van
zaken bij de bouw en ze deden medede
lingen over het schema van de inge
bruikneming, zoals dat althans door de
bedrijfsleiding is geprojecteerd. Elders
in deze krant kan men meer lezen over
dit bezoek en de daarbij gedane medede
lingen. Er is echter één punt, dat wij
ook op deze plaats willen behandelen,
namelijk de kwestie van de luchtveront
reiniging. Directeur Polncaré ging gis
termorgen deze zaak niet uit de weg:
een deel van zijn toespraak was aan dit
onderwerp gewijd. Terecht: zowel in de
staten als daarbuiten is over Pechiney
en de luchtverontreiniging zo intensief
gesproken, dat het schimmig zou zijn
geweest indien men erover had gezwe
gen. Vandaar dat de Pechiney-directeur
dit deel van zijn inleiding begon rnet de
woorden: .Ik denk dat u van mij ver
wacht, dat ik over het vraagstuk zal
spreken van de vrijkomende gassen uit
de elektrolysehallen'. Daar werd inder
daad op gerekend, een verwachting, die
dus zonder meer werd gehonoreerd.
Na beide inleidingen was er gelegen
heid tot het stellen van vragen en
tot discussie. We bekennen: het was een
moment, waarop we met spanning had
den gewacht, het moment namelijk
waarop de vertegenwoordigers van de
Zeeuwse bevolking Indringende vragen
zouden gaan stellen over een problema
tiek, die ons allen aangaat. De recente
historie van Zeelands staten leert hoe
intensief men zich daar wenst bezig te
houden met de verontreiniging van het
milieu. Tijdens de behandeling van de
begroting 1970 werd er bewogen over
gedebatteerd, waarbij werd gezinspeeld
op wetenschappelijke
rapporten en op dis
cussies over Pechiney
In de raad voor de
luchtverontreiniging.
In de verkiezings
strijd was de milieu-hygiëne zelfs hét
onderwerp van de dag. niet bij één. maar
bij vele partijen. Eén partij zelfs maakte
min of meer aanspraak op exclusiviteit
op dit stuk van zaken, namelijk D '66.
Men zal moeten toegeven: er was alle
reden om met grote spanning deze con
frontatie van volksvertegenwoordiger-a
en industrie af te wachten. Een span
ning, die nog weer gemotiveerd bleek
toen de Pechiney-directie zelf de lucht
verontreiniging ter sprake bracht: in
feite een regelrechte uitnodiging om
over dit onderwerp vragen te stellen.
Wj moeten er echter met enige ver
bazing en teleurstelling melding
van maken, dat de staten van Zeeland
gisteren tijdens de bijeenkomst in het
bedrijfskantoor van Pechiney geen vra
gen van wezenlijk belang hebben ge
steld. Vreemd: de statenleden spreken
gaarne en veelvuldig over luchtveront
reiniging, maar nu zij oog in oog ston
den met de vertegenwoordigers van een
In dit opzicht omstreden industrie,
heerste er rust. Ter wille van de eerlijk
heid willen wij hier de namen (in alfa
betische volgorde) noemen van diege
nen. die wél een vraag stelden: W. Don
van de PvdA. J. Hoekstra %-an de VVD.
R. Hol. PvdA. en C. Th. A. van Water
schoot van de PPR. Daarenboven was
er nog een vraag van gedeputeerde
Schlingemann. Geen hunner echter ging
diep op de hier behandelde problematiek
J^antlijK
BERNADETTE DEVLIN
NIET NAAR ROTTERDAM
ROTTERDAM (GPD) Het Engel
se lagerhuislid Bernadette Devlin nit
Ierland mag niet aanwezig zijn bij de
opening van de vredesweeb, vanmiddag
in Rotterdam door burgemeester Tho-
De stierting Vredesweek Rotterdam
zegt telefonisch te hebben vernomen van
de Engelse premier Heath dat het Ber
nadette Devlin niet zal worden toe
gestaan de gebeurtenissen bij te wo
nen.
VLISSINGEN-OOST De
jaarlijkse excursie van Zeelands
provinciale staten is gisteren
een soort van .tour d'industrie'
gewordenhet gezelschap oriën
teerde zich een dag lang op de
ontwikkeling in en om het Sloe-
gebied. Per bus bracht men een
bezoek aan de aluminiumfabriek
in aanbouw van Pechiney Ne
derland NV en aan de toekom
stige stroomleverancier van dit
bedrijf, de kerncentrale te Bors-
sele, die daar in opdracht van
de NV PZEM wordt gebouwd.
Bij Pechiney kregen de stalen uit de
mond van <ie heer J. Poincnré, alge
meen directeur van het bedrijf, de
volgende informatie:
de eerste serie van 256 alu-
miniumsmrltovens komt in april
volgend jaar in bedrijf: de tweede
volgt dan in mei 1972; samen zul
len deze elekfrolyse-prodnktiehai-
len een hcgincapaeiteit hebben
van 170.000 ton.
er wordt voor een bedrag van
ongeveer 675 miljoen in het
productiebedrijf van «lit moment
op liet i4 hectare grote terrein
geïnvesteerd: het personeelsbe
stand van de fabriek zal komen
liggen tussen 700 en 750 man; bij
dit aantal zal het Franse perso
neel zich beperken tot ongeveer
15 ingenieurs en technici, die ge
leidelijk door Nederlander» zullen
worden vervangen; Pechiney re
kent erop dat liet afgeleide effect
op de werkgelegenheid zo groot
/.al zijn dat 1500 nieuwe arlieids-
olnatsen worden gecreëerd in de
t weede produktïefase.
«9 Pechiney heeft de laatste tijd
bij het opvangen en uitwassen van
de zogenaamde afgaseen een zeer
wezenlijke vooruitgang geboekt
wat haar techniek betreft; ,dit
geeft mij het recht vertrouwen
te hebben in de beperkte ont
vang van de schade die voor de
landbouw zal voortvloeien uit de
werking van de eiektrolysefa-
'jrïek', aldus de heer Poincaré. De
vvnsinstnllaties, aangebracht in de
nokken van de smeltovengebou-
vven garanderen dat 96 pet van de
in de lucht aanwezige fluorwa-
terstof in het water wordt opge
lost.
De heer Poincaré sneed in een toe
spraak bij de ontvangst van de sta
tenleden zelf het onderwerp van de
luchtverontreiniging als gevolg van
de produktie in deze aluminiumfa
briek in het Sloegebied aan. ,Wij ont
kennen niet dat ook de aluminium-
ïndustrie rookmengsels uitstoot die
gassen bevatten, die een ongunstige
dieren eten, op het vee. al naar ge
lang deze gassen niet zijn gezuiverd
Aan dit feitelijke gegervën voegde
de algemeen directeur van Pechiney
meteen toe. dat het concern sinds
tal van jaren een systeem voor het
opvangen van de rookgassen heeft
ontwikkeld en dat bij iedere nieuwe
vestiging heeft geperfectioneerd.
Ervaringen die Pechiney met het op
vangen van de gassen ih de nieuwste
vestigingen van het concern in Ame
rika heeft opgedaan waren voor de
heer Poincaré aanleiding genoeg om
de statenleden :e verzekeren dat
slechts beperkte schade wordr. ver
oorzaakt voor de landbouw en dit
.Bij de vestiging in Vlissmgen zal
op dit punt de meest geavanceerde
techniek worden benut', zo zei hij
nog, er daarbij op wijzend dat Pe
chiney bijna de helft lan alle uitga
ven voor research op het gebied van
aluminium besteedt aan de oplossing
van het vraagstuk van de luchtver
ontreiniging. Letterlijk zei de heer
singen geen enkel schadelijk gevolg
Poincaré nog dat de fabriek te Vlis-
van enige aard zal hebben voor de
volksgezondheid.
En waf de schade voor de landbouw
betreft attendeerde hij erop dat de
gezamenlijke industrieën, de bestuur
lijke autoriteiten en de Zeeuwse land
bouw een vergoedingsregeling uitwer
ken die het mogelijk maak; om al'.e
schade, waarvan bewezen is dat zij is
ontstaan als gevo'.g van de uitstoot
fZie slot pag. 7 kol. 1
Was de reden wellicht, dat van de
kant van Pechiney de voorlichting
zo omstandig was, dat alle vragen bij
■oorbaat al waren beantwoord? We er
kennen: de informatie van Pechiney
maakte een openhartige, allerminst te
rughoudende indruk. Van die kamt was
er bereidheid om zoveel als maar mo
gelijk was te vertellen. Toch bleven en
kele zaken versluierd, vermoedelijk zon.
der opzet. Over die punten nu was een
nadere vraagstelling zonder meer ge
wenst. Enkele voorbeelden. De Pechi
ney-directie deelde mede, dat de ver-
ontreinigingsrisico's geografisch gezien
zeer beperkt zouden zijn. Wat lag er nu
meer voor de hand dan dat een statenlid
zou hebben gevraagd wat deze geografi
sche risico's in feite inhouden, welke
straal is er mee gemoeid? Meegedeeld
erd ook. dat niet minder dan 96<* van
de fluor in wasinstallnties kan worden
uitgewassen. Dat klinkt indrukwekkend.
Niettemin kunnen we ons voorstellen,
dat de statenleden het op hun weg had
den gevonden te vragen wat deze getal
len in absolute cijfers inhielden. Overal
wordt voorts gesproken over de reini
gende werking van groengordels, ook al
zo'n dankbaar onderwerp. Doet Pechi
ney er iets aan? De statenleden zwegen
er vastberaden over. Terwijl zij toch te
genover de directie van het door hen zo
aak besproken bedrijf zaten. Geen
raag ook over de onderhandelingen tus
sen Pechiney en de convenantscommis
sie, toch wel belangrijk gelet op de data.
die aangenomen worden voor de inge
bruikstelling. Met name de technisch
directeur had vermoedelijk vele details
kunnen verschaffen, waardoor de kennis
van zaken bij de Zeeuwse volksvertegen
woordigers zou zijn vergroot. Blijkbaar
hadden de staten van Zeeland echter
geen behoefte aan deze kennisvergro
ting.
Een dergelijke houding behoort uiter
aard tot de verant woordelijkheid van
dc staten. Als zij willen zwijgen, dan
zwijgen zij. Als zij geen vragen willen
stellen, dan stellen zij geen vragen.
Maar het maakt wel een eigenaardige
indruk. Wel bij allerlei gelegenheden
praten over luchtverontreiniging, maar
zwijgen over hoofdzaken als men tegen
over de deskundigen zit van een in
dustrie. die in dit hele spel een belang
rijke rol speelt. Ze zullen bij Pechiney
wel gedacht hebben: .Vriendelijke men
sen. die statenleden' Nou ja. dat klopt
dan ook wel.
I