HERVORMD BORSSELE IS MILJONAIR
DOOR BOUW VAN KERNCENTRALE
NEDERLANDSE OMROEP KAN
BELANGRIJK BIJDRAGEN
AAN ONTWIKKELINGSHULP'
Werkelijk gezag moet
steeds opnieuw
worden verworven
p
zeeuwse
courant
15
DRS A. J. VAN DULST:
WAAR IS GOD? MJtUIIIUII.IM
llllilliilllB
ATE RDAGKRANT
22 AUGUSTUS 1970
HILVERSUM (GPDT ,Het Gooi zou met zijn radio en televisie een licrl
belangrijk stuk ontwikkelingswerk voor zijn rekening kunnen nemen. Als de
XOS bijvoorbeeld door de regering in de gelegenheid zou worden gesteld be
kwame technici een tijdje af te staan aan de ontwikkelingslanden. Aan deze
mensen is naar mijn vaste overtuiging in vele gevallen meer behoefte dan
aan peperdure landbouwingenieurs, om maar iets te noemen'. Oud-omroep
man, ex-journalist, gewezen Hilversums raadslid en theoloog drs A. J. van
Duist verkondigt deze opvatting, terug van een uitgebreid en vooral uitput
tend weggeweest.
Acht weken Z.O.-Azië, als oriëntatie
van een deed van zijn nieuw, wereld
omvattend werkterrein. Nieuw, om
dat de nog in Hilversum woonachti
ge drs Van Duist, sinds luttele maan
den mede-directeur werd van de
WACC; de World Association for
Chr lan nommunication in Londen.
Hij ls daar in het bijzonder belast
met. wat we dan maar populair zul
len a; luiden als het rijp maken
van de kerken -- met name in de
ontw.kkelingslanden voor de mo
derne massamedia. Hij praat over
werelddelen als geldt het de inde
ling van een kantoorvertr
Ons werkterrein', verduidelijkt hij.
[omvat Azië. Afrika en Zuid-Ameri-
ka. Maar ik geloof dat het nodig is
tot een verdeling te komen tussen
mijn Iniet-Nederlandse) mede-direc
teuren, waarbij ik dan Z.O.-Azië en
een stukje Afrika onder mijn hoede
zou moeten nemen. Dit werk vraagt
intensieve begeleiding van en diep
gaande aandacht voor de problema
tiek van de landen en het is daarom
verstandig je tot een bepaald gebied
te beperken'.
OPDRACHT
Massa-communicatie, een onderwerp
waarin drs Van iulst zich al jaren
lang verdiept, over spreekt en
schrijft Niet onbegrijpelijk voor de
man. die tot voor kort de afdeling
rroken woord bij de NCRV leid-
Binnenkort verschijnt daarover
van zijn h nd een boek. Vooral mas
sa-communicatie ln relatie tot de
kerk is zijn specialisme. Hij ziet e-
Borms mogelijkheden voor de kerk
m het hanteren van de moderne me-
iiia als radio en televisie.
Daarover sprekend wil drs Van Duist
die dit jaar zijn doctoraal examen
theologie deed en als zendingspredi
kant van de hervormde kerk be
schikbaar werd gesteld voor het
werk van de WACC; eerst nog wel
.ets als een geloofsbelijdenis kwijt.
.Voor mij is kerk-zljn meer dan al
leen maar preken en verkondigen.
Het ls bezig zijn op alle terreinen
van het leven'. In een gebied als
Z.O.-Azië kan dat onherroepelijk
niet anders betekenen dan volop in
de slag zijn voor de ontwikkeling
van de landen daar. Ken opdracht
die voor hem vooral is toegespitst op
de vraag: hoe de moderne media in
dienst zijn te stellen voor die ont
wikkeling?
Wat heet modern? Drs Van Duist:
.Kijk nou-es naa. de apostel Paulus.
Hij trok overeenkomstig het woord
van Christus de wereld in. Daarbij
maakte hij toch ook gebruik van
het netwerk van die dagen: de Ro
meinse wegen. Je ziet hem dan steeds
op twee plaatsen opduiken om men
sen te ontmoeten: de synagoge, be-
rrr-elijk, maar ook op de markt, het
ontmoetingspunt in die dagen. Ra
dio en televisie zijn de moderne
markt'.
.De aerk zal via dit hedendaagse
netwerk de mensen moeten leren aan
spreken. Daarin liggen voor haar m
de ontwikkelingslanden enorme kan
sen. Mogelijkheden, die ze vaak zelf
nog uwc.Jks ziet'.
Het ontdekken daarvan, het gebruik
ervan, is nu juist de taak van drs
Van Duist. Vooral in Indonesië heel;
hij in vele colleges voor studenten
van hogescholen en academies, in
tientallen vergaderingen, soms van
gewone vrouwenverenigingen en in
talloos vele discussies met jongei'en
over massa-communicat'e gesproken.
Vooral de leergierigheid van de jon
ge Indonesiër is drs Van Duist sterk
opgevallen. Veel contacten heeft hij
gehad met jonge radio-zendama teurs.
,Het stikt in Indonesië van amateur-
zendertjes. gerund door jonge men
sen. Er wordt intensief naar geluis
terd. Het zijn de Radio-Veronica's
van Indonesië'.
.Als ie dat ontdekt, zie je ook wat
voor mogelijkheden er liggen voor
een land in ontwikkeling. Ik heb jon
gens en meisjes er dan ook op gewe
zen welke enorme kansen ze hebben
om een aandeel te leveren in de op
bouw va- hun land. Maar ja, wat
wil je, ze moeten zich met primitie
ve apnar. '.uur behelpen. Kennis en
bekwaamheid zijn onvoldoende om
op de juiste manier de juiste infor
matie te verstrekken. Ze zullen tot
samenwerking moeten kor. ion om hun
arsenaal en hun bereik te kunnen
uitbreiden. Dan heeft het ook pas
zin hulp in technische zin te bieden.
Die hulp hebben ze nodig, van de
kant van doorgewinterde", technici,
maar ook van vakmensen op het ge
bied van de informatie'.
INFORMATIE
Want van één ding is communicatie
man Van Duist heilig overtuigd. Dat
heel wat ontwikkelingswerk veel be
ter van de grond zou komen als dit
door uitgebreide informatie van de
bevolking vooraf zou gaan.
,Met veel goede wil opgezette ob
jecten zie je de mist ingaan omdat
de bevolking in zo'n streek gewoon
niet weet wat er aan de hand is.
Als je met kostbare irri .tiewerken
begint, zul je eerst de mensen uitge
breid duidelijk moeten maken wat
er precies aan de hand is, waar het
omgaat. Meer en meer kom ik tot de
overtuiging dat in vele streken in
formatie noodzakelijker is dan het
ot ontwikkeling brengen van tech
nische objecten. Daarbij kan de ra
dio, die dankzij de transistor in ve
le ontwikkelingsgebieden al een be
kende verschijning is, een geweldi.
ge rol spelen'.
.Voor televisie, gaat onherroepelijk
straks he: "de spelen. Nogmaals als
je deze middelen in dienst gaat stel
len van de bevolking, zul je daarvoor
vakmensen moeten opleiden om de
technische uitrusting te moeten le
veren'.
Drs Van Duist denkt daarbij niet in
de allereerste plaats aan de inrichting
van kostbare, hypermodernetrai-
ningscentres, zoals die al op ver
scheidene plaatsen zijn.
,Die zie ik vooral als academies ten
nutte van een hapoy few. We zul
len echter vooral op het grondvlak
hulp moeten geven en dat komt
neer op het uitzenden van radio- en
tv-technioi, die in de studio's daar
hun kennis overdragen, op het stu
ren van vakmensen op het gebied
van de informatie, journalisten bij
voorbeeld, die leren hoe informatie
verwerkt en doorgegeven moet wor
den'.
'De ontwikkeling van een land
schrijdt niet uitsluitend voort met
het toenemen van het aantal wegen,
maar vooral met het langer worden
van de communicatiewegen'
Een proces waarin Nederland een
heel belangrijke bijdrage kan leve
ren, vindt hij. ,Kijk, in de ontwik
kelinglanden is men het er in het al
gemeen wat huiverig voor juist op
het gevoelige terrein van de voor
lichting hulp te vragen van de groot
machten Amerika en Rusland. Ook
Engeland en Duitsland liggen in dit
opzicht niet zo gunstig. En dan blij
ven eigenlijk alleen de Scandinavi
sche landen en Nederland over. Scan
dinavië is op dit punt al aardig ac
tief'.
Het laat zich gemakkelijk verkla-
Rotterdam geboren en nu 41-jarige drsA. J. van Duist, sloot, nadat hij
aanvankelijk in de journalistiek werkzaam was, begin dit jaar een twaalf
jarige carrière als rculioniedeioerker af. Hij verwisselde de functie van hoofd
programma-afdeling gesproken ivoord bij de NCRV, voor het (mede) direc
teurschap van de WACC in Londen, waar hij nu de afdeling church-related
communication leidt. Kort daarvoor slaagde hij voor zijn doctoraal examen
theologie, een studie die geruime tijd gelijk opging met de rechtenstudie. Als
CHU-afgevaurdigde, van welke partij hij ook hoofdbestuurder is, zat hij enke
le jaren in de Hilversemse gemeenteraad, waar vooral sport- en welzijnsza
ken zijn aandacht hadden. Binnenkort verschijnt van zijn hand een bundel
varen wij wel in de welvaartHij legt. de laatste hand aan een boek over
kerk en massacommunicatie.
ren, dat ex-omroepman Van Duist
voor Nederlandse activiteiten de blik
laat rusten op het omvangrijke tech
nisch talent dat sluimert op de zo
geheten Goodse matras.
NOS
,Ik weet dat de NOS niet zonder
meer mensen een tijdje kan afstaan
voor de ontwikkelingslanden. Maar
als van hogerhand daartoe mogelijk,
heden zouden worden gegeven, zou
Nederland een bijzonder belangrijke
bijdrage aan her ontwikkelingswerk
leveren'.
Nog een opmerking die hem van het
hart moet. .Zmvol ontwikkelings
werk zou ook zijn als de omroepen
niet altijd eigen reportageploegen
zouden uitsturen voor het maken vaD
programma's in ontwikkelingslanden.
In bepaalde gevallen zou men het
eens moeten aandurven opdrachten
.Laten de kerken zich hier ook eens
bezinnen op wat zij in die zo belang
rijke communicatiesfeer kunnen bij
dragen. iet zou erg zinvol zijn als
de kerken bijvoorbeeld de uitzending
van een technicus financieel mogelijk
zouden maken'.
,Op wat kleiner vlak kunnen er ac
ties gevoerd worden voor apparatuur
zoals bandrecorders voor bijvoorbeeld
de radio-amateurs. We zijn als
WACC begonnen een groot netwerk
van amateur-zenders over heel Indo
nesië te spannen. Het is haast on
voorstelbaar welke kansen de kerk
Indonesië daarmee krijgt'.
Hervormd Borsseln is miljonair. De verkoop van kerkegroiiij
Toor de kerncentrale die nu in aanbouw is heeft kerkvoogdij
en diaconie samen meer dan een miljoen opgebracht. Het is
met allen in hervormd Zeeland iets bijzonders: een rijke
henwmde gemeente. Ook in de burgerlijke geiiieeiitêkring in
het Zeeuwse telt een miljoen toch wel erg mee. Was het niet
wethouder Baerends van de nieuwe gemeente Borselc, waarin
hervormd Borssele, van liet oude door industrie bedreigde
dorp dus, ligt die recentelijk over de vier miljoen van Total
»prak. Als Borsele geen vier miljoen gulden extra krijgt uil
e gTondverkoop aan de raffinaderij Total, komt de gemeente
«s gevolg van deze industrievestiging in grote financiële
moeilijkheden te verkeren. En burgerlijk Borsele denkt dan
ooral aan verbetering van wegen, het bouwen van scholen
«woonwijken, enzovoort, enzovoort.
s dan de gemeentelijke overheid van Borsele met één s niet
ftJH iVm aa,d2e Saven voorzien, de kerkelijke overheid van
Ksele met twee ss'en zit goed in de slappe was. En presi-
hiiirf i P J' Dominicus, oud-burgemeester van het
hot mnf dorp 111 de ^ak van Zuid-Bevelamd zit niet over
m miljoen in De kerkvoogdij verkochit 29.22.07 ha, de diaco-
mn 5 ha vallen- De prijzen? Een deel werd voor
per verkocht, een ander deel ging voor 3,25 en
nan S^ulf voor 3,75 per m.2 van de hand. AJles
Do flnn nu Provinciale Zeeuwse Energie-Maatschappij.
ean»*n a" I811 hervormd Borssele kregen via de (niet aan-
2,,.' 116 niet 'r de kerkeraad geïntegreerde) kerkvoogdij
dioowi 998.406,25 voor mjm 29 hectare, en via de
a***"! f 185 000 voor bijna 5 hectare
UITGEPUT
18 nu door z'jn grond heen. Alleen buiten
zet ao£ wat hectaren oesterputton en slikken,
er dl,,,'ent:,kCrltVOO&d TJominicus ,Als de insteekhaveus
ln de sNart" ,vak de grond van de diaconie die er. nog is
weleen hei* havens. Dan kunnen die misschien nog
een holf miljoen beuren.'
genWLr'Stetter legt. omstandig uit hoe de gronden la-
6ohé»Ma watblnnendijks, in de Van Citterspolder. En dat
ri®!1 frondpnjs betreft nogal wat.
wasmu-mnS,Ch0Lde^ /3'25 m2> de Sr°nd buitendijks
kocmie v'rJr <10 lv^f''d" ,De strook schor voor de dijk was een
Km er nu 2000 We hadden best meer kunnen krijgen, ze
bezitr m.Hr gemeentebestuur van groot-Borsele ook over
terapólder deed ilTfJ10^1 bewei'kolliJk geweest. De van Cit-
itaat nu InrioLu ieder£eval het duurste: 3,75, De toren
*taan voor enn ai»MVe.? er' na de indijking, de bijgebouwen
°°r Wn deel to de oude Van Citterspolder.
Dertig pachtei-s telde de verkochte grond; tien van hen gin
gen niet direct mei de pachtvergoeding akkoord. .Maar ik ge
loof dat ze toen wel grotendeels zijn tevreden gesteld. Hoe
wel er toch wel wat ongerechtigdheid was misschien. Een
klacht wa3, dat iemand van tachtig jaar minder kreeg dan
iemand ven veertig. En dat vooral omdat die man van tachtig
geen opvolger had in zijn bedrijf'.
GOEDGEEFS
Kan men de vraag stellen wat hervormd Borssele met de op
brengst van de grondverkoop heeft gedaan. Dat blijkt zo op
het eerste gezicht niet veel. Als men de bijna een miljoen van
de kerkvoogdij optelt bij de ƒ185.000 van de diaconie, komt
men op 1.185.000 De kerkvoogdij heeft acht ton 800.000.
vastgezet voor twee jaar bij hei kerkelijk grootboek van de
Nederlandse Hervormde Kerk in Den Haag. Rente: S pet.
Daarmee kan je heel wat doen. De kerkvoogdij van Borssele
doet het op zijn manier- Er is een pastorie voor de predikant
m aanbouw die /-185-000 kost. De huidige predikant, ds W.
A. Vrijlandt, gaat volgend jaar met emeritaat. ,Een nieuwe
beroepen
Ja dat zullen we zeiter doen'. Het is uiteraard financieel mo
gelijk. En de predikant krijgt in ieder geval een behoorlijke
behuizing En verder? De collecte voor de generale kas was
indertijd vijfentwintig cent per lidmaat. We hebben nu
ƒ2,50 gevraagd, maar zij vragen een tientje. De kerkvoogdij
vult de 2,50 aan tot 5,. En zo hebben we meer. Een collecte
die -100 opbrengt ronden wij naar boven af tot ƒ1000. We
kunnen het doen. dus zijn we wat royaal. Als een naburige
gemeent: niet zo makkelijk zit, dan willen wij wel wat geven,
maar het moet niei in de tienduizenden lopen. We gaan echt
niet zeggen: Iret geld móet. op. Nee echt niet'.
Op de coll tergrond speelt misschien wel een lichte twijfel
mee ol' men nipt meer geld voor zijn goede grond had kunnen
maken. De heer üominicus gelooft van wel, maar aan de an
dere kant voert hij aan dat de verkoop toch al vong jaar juli
plaatsvond, in de tussentijd zijn de inzichten misschien ook
wat gewijzigd
afgelost. Ein er is tevens een vloerbedekking in de kerk ge
legd: rood pluche in plaats van kokosmatter.
Het kostte wt! tegen de zesduizend gulden, maar het resul
taat mag clan ook gezien worden. En nu is aan de orde
een geluidsinstallatie in de kerk. Kosten ƒ2500. ,We willen
nu nog graag de kerk aam de buitenkant voegen. Het portaal
in de toren zou dcor de gemeente worden gedaan'.
De diaconie heeft van de grondopbrengst ƒ150.000 uitge
leend ten behoeve van bejaardenhuisjes van het centrum
.Poelwijck'
De collecte-opbrengsten van hervormd Boi-ssele zijn ondanks
het rijke bezit in geld niet veel gedaald. Wel is de hoofdelij
ke omslag afgeschaft en wordt nu een vrijwillige bijdrage
gevraagd van de gemeenteleden. Het bezit van een miljoen
heeft de kerkleden geen rode oortjes van genoegen bezorgd,
noch net gezonde verstand op de loop laten gaan. Het geld
is op de Dank, het kerkelijk grootboek, gezet.
INDUSTRIE
ROOD PLUCHE
ln ieder geval: met een deel van het geld wordt uiteraard
ook wat gedaan aan het belangrijkste bezit van de kerkelijke
gemeente nu: het kerkgebouw. In 1967 werd de kerk flink
gerestaureerd De zaak kostte totaal 27.000. Een deel kwam
uit de vrije bijdragen, de rest kwam van een lening tegen
drie procent onder de kerkleden. Vorig jaar is alle lening
Provinciaal heeft de hei-vormde kerk nog steeds geen geld
om een (hoognodige) industriepredikant aan te trekken die
dan samen niei de gereformeerden die al wel een fonds hébben
kan worden betaald Taak in de eerste plaats voorlichting en
begeleiding van de plaatselijke gemeenten en de relatie mei
de industrie .Industriepredikant. Daarvan zie ik het nut niet
zo. Die houdt de mensen toch van zijn werk. en in de schaft
tijd kan hij toch ook niet veel op een fabriek doen. Is zo'n
man voor zeker twintig- tot vijfentwintigduizend zijn geld
wel waard? Een recreatiemanDie kan toch ook met" op
de Kaloot gaan staan. We zouden misschien wel bereid zijn
een kleine bijdrage te geven voor het recreatiewerk, maar
daarbij moet het geloof ik wel blijven', zegt de heer Domini-
Toch ligt hervormd Borssele regelrecht in een omvangrijk
industrialiserend landschap, uit het raam kijkt de president
kerkvoogd op de kerncentrale: Hoechst, Pechiney. Total zijn
niet ver weg (drie kilometer). ,Je moet niet denken dat
daar nou duizenden en duizenden mensen komen werken.
Op woningwetwoningen hebben we waarschijnlijk hier in het
dorp Borssele geen kans. In het uitbreidingsplan is nog ruim
te voor zestig tot zeventig woningen. Maar dan wel voor
een particuliere belegger. Met het bestaan van ons dorp zelf
loopt het wel los. Als ze ons willen opdoeken dan moeten ze
d'r wel een miljard voor geven. Tenzij men ons doodknijpt en
wacht tot we weggaan'.
WILL VERKERK
Het ls nu al enkele maanden geleden dat iemand vroeg: wat U eigenlijk
een synode en wat doet zij. Dan sta je wel even verlegen om een concreet
en duidelijk antwoord te geven, ook al ben je geen onbekende in het ker
kelijk bedrfjf van eigen kerk en ook nog wel een beetje in dat van andere
kerken- Dan ga je natuurlijk informeren wat er precies met deze vraag
bedoeld Is. De steller van deze vraag was niet geheel en al een onbekende
in zjjn eigen kerk, maar hy had voor zich zelf geen duidelijk beeld van wat
nu eigenlyk een synode is. Hy wilde ook wel eens weten met welk gezag
een synode kan spreken. De vraag bleef dus in het algemeen en dat maakt
het altijd moeilyk er een kort en duidelyk antwoord op te geven, want het
is In de synode dat we te maken krygen met het geheel van een bepaalde
kerk. Je kunt moeilyk een synode op zich zelf nemen.
te geven aan collega's in die landen'.
.Misschien dat de resultaten in het
begin kwalitatief wat minder goed
uitvallen dan wij gewend zijn. Maar
als d>e mensen daar geen kansen krij-
gen zullen ze ook niet gemakkelijk
naar een aanvaardbaar niveau groei-
en'.
Als zendingspredikant ziet hij ook
fens
het 1
Dezelfde moeilijkheid om een ant
woord te geven zou er bijvoorbeeld
ook zijn wanneer aan een ter zake
kundige gevraagd werd: wat is ei
genlijk de justitie? Dan krijg je ook
te maken met een geheel complex
van zaken dat met heel ons nationale
volksbestaan verweven is en waar
aan een heel ministerie vastzit. En
zo is het ook min of meer wanneer
de vraag naar de betekenis van een
synode voor een kerk opduikt. We
hebben natuurlijk wel getracht de
vraagsteller een antwoord te geven,
al was dat dan ook met kort en
krachtig. We hebben er nadien nog
eens over na zitten denken dat het
toch eigenlijk wel wat wonderlijk ls
dat je wat verlegen zit met een
duidelijk antwoord op zo'n vraag. En
we hebben tevens zitten denken dat
er wel meerderen zijn (zoals we uit
de praktijk trouwens wel weten) die
zich alleen maar een vrij vage voor
stelling kunnen maken van wat een
synode is en hoe zij werkt. Daarom
leek het ons niet ondienstig er op
deze plaats iets van te zeggen, hoe.
wel we tevoren overtuigd zijn dat
het in dit korte bestek nog met ieder
duidelijk voor ogen zai staan.
Laten we eerst beginnen met het
woord .synode'. Dat is uit het grieks
afkomstig en betekent niets anders
dan vergadering. De lacijnse verta
ling Is concilium, concilie. Het ge.
bruik van deze twee woorden heeft
gemaakt dat we bij een syüode voor
al denken aan protestantse kerken
en wel in het bijzonder aan die van
gereformeerde (calvinistische) oor
sprong. Bij een concilie gaan onze
gedachten in de eerste plaats meer
uit naar de R-K Kerk. In onze ge-
kent men hier 't woord synode
ook. Maar dan is er h.er m het ker.
kelijk spraakgebruik d:t woord weer
meer bewaard voor kerkelijke bijeen
komsten van beperkte omvang, bij
voorbeeld van een kerkprovincie of
van een bisdom (diocesane synode).
In de oosters orthodoxe kerken vin
den we meer het gebruik van het
woord synode. De grote, algemene
of oecumenische of katholieke con
cilies, worden hier aangeduid met
het woord synode, bijvoorbeeld dat
van Nicea in 325. Hier spreekt men
ook van de heilige orthodoxe synode
van Rusland enz. Dit is te begrijpen,
daar de orthodoxe kerken zich nauw
verbonden hebben geweten met Con-
stantnnopel en daarmee met de we.
reld van de Griekse taal. Maar in fei
te is er dus geen onderscheid tussen
concilie en synode.
Onze vraagsteller dacht dan vooral
aan de synode van de N.H. Kerk. Hij
had juist weer eens iets gelezen
van zo'n samenkomst. Je kunt dan
geredelijk, om een antwoord te ge.
ven op de vraag wat een synode is.
verwijzen naar de kerkorde en de
daarbij behorende ordinanties, voor
al naar ordinantie L waar wel het
een en ander te vinden is op de vraag
wat de bedoeling en betekenis van
een synode is. Dan lezen we van het
leiding geven aan het leven en wer
ken der kerk op haar verschillende
arbeidsvelden. We lezen over het op
zicht houden over het geheel van de
kerk. We lezen ook van het getuigen
met en voor de kerk tegenover over
heid en volk van het evangelie van
Jezus Christus. Doch ook dit zijn eni
ge algemene termen, welke overi-
niet zonder betekenis zijn. Maar
verband tussen synode en heel
de kerk lag nu juist in het duister.
toevertrouwd naar e.gen inzicht en
geweten z-.jn gang te ga an. Daar.n
."s hij volkomen vr.j. lnd.cn hij c:i
de hand dat hij niet herkozen kan
worden. Er moet ook altijd een bin
ding blijven tussen de synode en de
gemeente over wie zij het opzicht
heeft.
We hebben even een vergelijking ge
maakt met onze volksvertegenwoor
diging. Deze moeten we toch niet al
te ver gaan doortrekken. De demo
cratie van de kerk is een andere dan
de staat. In de Tweede Ka-
zijn de afgevaardigden gebon-
aan hun politieke partijen en
via deze aan de kiezers. Deze par
tijen
lijk, I
instantie is voor de gehele kerk. We
kunnen hier enigszins (niet geheel)
een vergelijking maken mét de
volksvertegenwoordig.ng. Een synode
heeft ook de pretentie dat zij heel
het volk van de kerk vertegenwoor
digt. Doet zij dat in werkelijkheid?
Ln tegenstelling tot de kerk van Ro
me, zoals die op het concilie van de
contra-reformatie van Trente voor de
navolgende eeuwen gestalte heeft ge
kregen, wil een synode zonder twij
fel een democratische ertegenwoor.
ddging zijn. Wanneer we over een
synode spreken, komen we in aan
raking met het geheel van de kerk.
Ai mogen de leden van een synode
dan niet bij een algemene verkiezing
gekozen zijn, maar door de ciassicalé
vergaderingen waar alle gemeenten
vertegenwoordigd zijn, zij mogen zich
toch beschouwen als vertegen woord,
gers van die gemeenten waaruit zij
zijn voortgekomen. Normaal is dan
ook dat een afgevaardigde het ge
voelen van zijn classis op de synode
tot uitdrukking brengt. Hij heeft éch
ten, aie deze algemene regel beves
tigen. De kerk ken. wel haar modaii.
teiten en op de synodale zittingen :s
dan ook wel te bemerken, maar toch
ligt het hier wat anders. Het is op
een synode ook helemaal niet vreemd
wanneer een afgevaardigde tijdens
de discussie van gedachten verandert
en dit met m schijn; dat hij zich
laat ombuigen door argumenten die
worden aangevoerd. Di; jaar hebben
we het beleefd dat een schrijven van
Israël werd aanvaard.
Het was een herziene uitgave, waar
in tegemoet was gekomen aan bezwa
ren die bij eerste iezing te berde wa
ren gebracht. Nochtans is die twee
de lezing met meer stemmen tegen
aanvaard als de eerste.
Hoewel van .kerkpolitiek' gesproken
wordt en dat niet altijd ten onrech
te, moeten we er toch steeds van uit
gaan dat de kerk slechts één Heer
kent, die door zijn Woord regeert
en het moet er in een synode orn
taan dat des Heren wil tot uitdruk
ing komt. Daarom is een democra-
t:sche synode altijd wat anders dan
'n democratische volksver, egenwoor-
diging. Zij is, wanneer 't goed is, een
stuk kerk :n haar geheel. De kerk
is geroepen tot getuigenis in deze
wereld. Voor deze dienst zijn alle le
den van de kerk verantwoordelijk.
Een synode nu moet pogen daaraan
leiding te geven. Alle régels die een
synode daarvoor stelt en alle her
derlijk schrijven of hoe men het dan
ook noemen w*il, hebben tenslotte tot
doel de gemeenten en haar leden van
dienst te zijn. opd2t zij des te meer
zullen verstaan wat het wil zeggen
gemeente te zijn en welke haar roe
ping in deze wereld .s.
De overleggingen van een synode en
de daaruit voortkomende mtspraken
zullen in de gemeente een levende
werkelijkheid moeten worden. De
vraag komt hier op of dat immer het
geval is. Het kan zijn dat een uit
spraak van de synode direct weer.
klank vindt in de gemeente. Het kan
echter ook gebeuren dat deze tot te
genspraak en verzet aanleiding geeft.
Hier raken we aan het moeilijkst®
punt, namelijk de afstand die er dik
wijls gevoeld wordt tussen de ge
meenteleden. ook wanneer z:j meele
vend wijn. en een synode. D:e Alge
mene Kerkvergadering ;s ons inzien3
iets om deze afstand enigszins te
overbruggen. Maar dan wórdt een
synode een instantie die hoog zweeft
"boven het vlak van de gemeentele
den en daarin met meer schijnt te
wortelen. Dan komen er ook vragen
wat een synode eigenlijk is en dan
hoor je ook de klacht dat een syno
de kan vergaderen over misschien
heel belangrijke kwesties, maar dat
het de gemeenteleden weinig of niet
raakt. Dit is een van de ergste din
gen die er .1 een kerk kan zajn. Er
moet een directe weerklank zijn op
het vlak van de gemeente. In de re
formatorische kerken heeft men
nooit iets willen weten van een ge
hoorzamen op gezag. Men heeft er
ook angstvallig voor gewaakt een sy
node te maken tot een paus. Wanneer
het gaat om zaken van orde en regel,
kan een beslissing van een synode
worden opgelegd.. Maar ook dan zal
men met uiterste voorzichtigheid te
werk gaan. Wanneer het gaai om
werkelijk gezag van een synode, is
dit altijd weer "iets dat telkens weer
opnieuw verworven moet worden. Er
zijn synodale uitspraken d:e veel
verzet hebben uitgelokt, doch waar
van men later moest erkennen dat
ze juist waren geweest. Het is ook
denkbaar dat een synode later op
haar eigen uitspraken moest terug
komen, ook al waren ze eerst geno.
men met instemming van het groot
ste deel der kerk. We kennen ten
slotte geen onfeilbare synode die al
tijd alles precies weet.
Voor vele mensen vooral gelovigen een brandende 1 nog. Js Hij er wel
een God, die om je geeft f Je merkt er zo weinig van. Wat jc. merkt is, dat
anonieme machten het voor het zeggen hebben in de wereld. Ze doen maar.
Wie zijn die ze? Je kunt se geen naam geven. De techniek. Het verkeer. De
industrie, de oorlog. Wie is vei antwoordenjk? Wie kun je aansprakelijk stel
len? Ze zijn praktisch niet te noemen. Maar aan hun invloed kun je je niet
onttrekken
Van een God die je lief zou hébben.... een God, die je aan kunt spreken, en die
daarop ingaat... daar merk je bijzonder weinig van. Is Hij er welf Kunt u
me aanwijzen waar Hij aan het werk is, sterker, dan die anonieme machten?
.De Heer is met u, dappere held'. ,Als de Heer met ons is. waarom us di: aUes
ons dan overkomen' Het zou een dialoog uit onze tijd kunnen tun. maar hij
is overoud, staat in Richteren F. Ook toen al.... Je kunt God blijkbaar niet
gemakkelijk ontdekken in onze wereld. Is Hij er daarom ook niet?
Toen Jezus leefde, hebben de meeste mensen, die Hem ontmoetten er niets
van gezien, dat God riet hen, met onze wereld was Ze zagen alleen een
mens met grote pretenties wie mij gezien heeft, die heeft de Vader ge
zien die bovendien erg lastig was, want Hij zette onze waardenschaal op
zijn kop: de meeste is hij die dient tenslotte sagen se een mens, die ge
rechtelijk ter dood werd gebracht aan een kruis.
Toch geloven wij dat juist in Jezus van Nazareth God zich in onze wereld
heeft gemanifesteerd. Wie weten wil, wie God is, hoe God is. zegt de Kerk,
die moet te rade gaan bij Jezus, bij wat Hij zei. wat Hij deed. e,\ bij wat er
met Hem gebeurde.
Wie is in staat te ontdekken, dal God aanwezig wis op Golgotha, bij de
kruisiging van Jezus? Jo, dar God juist daar aanwezig'en bezig was? Heil
zaam bezig was, met de redding van de mensheid.' Daar waren nor ons ge
voel alleen maar die anonieme machten bezig, waar we niets goeds iviu te ver
wachten hebben.
Waar xs God? Wie althans een begin van een antwoord, wil hebben die zal
hier moeten beginnen, bij deze Jezus.
J, II. Dorgélo
Oost-Souburg,
