Langs de vergeten grenzen
van Zeeuwsch -Vlaanderen
extïA
Piet Vonck gaat op jacht naar records op de
lange afstand
WIELERVARIA
KABOUTERDAG
Toeristische nouveauté van M. A. Aalbregtse
in it
l£
„„„AG 21 *U°U5TUS "70
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
OosxBCRG.Aalbregtse kon het VecVeeVeeën niet laten' zou
vroeg of iaat als losse opmerking door deze of gene kunnen worden
gelanceerd. Waarom niet? Met deze liaast spreekwoordelijk klin
kende zegswijze zal men het dan ongetwijfeld gemunt hebben op
de nu 73-jarige heer M. A. Aalbregtse te Oostburg. Een man, met
wie dc VW-Oostburg boft. Want jaren na zijn voorzitterschap bij
deze vereniging hielp hij haar onlangs nog weer aan een toeristi
sche nouveauté. Hy zette de zogenaamde ,Grenspalentocht' door
West-Zeeuwsch-Vlaanderen uit. Een tocht die tegelijk uniek en his
torisch van inhoud is.
Het idee een ralley langs verschillende bezienswaardige limiet- of
grenspalen uit te stippelen leefde in 1940 al in zyn hoofd, maar het
kwam er in die jaren die volgden wegens tijdgebrek nooit uit. Zijn
functie van gemeentesecretaris van Oostburg ging in die dagen
vóór zijn hobby ,de historie in het algemeen en die van Zeeuwsch-
Vlaanderen in het bijzonder. Vandaag, dertig jaar later, ligt het
idee volledig uitgewerkt in de vorm van 'n drukwerkje inclusief 'n
routekaartje, voor ons. De amateur-historicus en oud-VW-voor-
zitter Aalbregtse heeft een stukje levenswerk, één van zijn vele ac
tiviteiten, waaraan veel mensen nog lang een plezierige en tevens
leerzame dag kunnen beleven.
De .Grenspalentocht' mag min of
meer een opvolger van de .Kreken-
routê' genoemd worden. Eikaars spe
ciale bezienswaardigheid dekken ze
aeC wel voeren ze allebei over de
rustieke wegen en weggetjes van
aoorsnee-Vlaanderenland. De .Grens
Mlentocht' slingert zich maar liefst
over een afstand van 92 kilometer
door het westelijk deel. De route
heeft speciaal voor liefhebbers
iets weg van een puzzel rit. Men moet
zeer nauwgezet de routebeschrijvin
gen van Aalbregtse lezen, want bij
het missen van een oriëntatiepunt
ö'men zo naast de .grenslijn'.
De heer Aalbregtse heeft de route
als een grote acht door West-
Zeeuwsch - Vlaanderen - uitgezet-
Mocht men namelijk de totale af
stand te vermoeiend vinden, kan de
ze gesplitst worden in. respectieve,
lijk een eerste deel (ca. 40 km) en
een tweede deel.(ca. 52 km). De klei
ne ronde loopt langs zeven grenspa
len. voor de grote afstand resteren
dan nog dertien palen.
Omdat de WV-Oostburg het bureau
van uitgifte van deze palentocht is,
is logischerwijs deze centrumplaats
in hef wesen als uitgangspunt ge
nomen. De eerste palen na vertrek
siaan op de vlakke landen aan een
landweegetjeindebuurt van Schoon-
dijke. Het zijn er twee, de zogenaam
de .generalïteitspalen'. De tweede
staat slechts tachtig meter verder
op een misschien wat omstotelijke
plaats. De heer Aalbregtse schrijft
hierover: .Deze palen staan op het
punt. waar de voormalige gemeenten
Biervliet. Hoofdplaat en IJzendijke
aan elkaar grensden. De palen da
teren van even vóór 1785'.
Vlakbij het buurtschap Driewegen
staan zes palen in een rechthoek, ze
perken het graf, daterend uit 1800,
van jonkheer mr. W. Schorer af.
Het graf ligt op een terpachtige ver
hoging. De grond binnen de palen
was en is eigendom van de familie
Schorer. De gemeentelijke verorde
ning van Oostburg schreef in die
tijd voor, dat graven, althans daar
kwam het op neer, voor .diegenen,
die het uitsluitend recht hebben ver
kregen lijken in een bepaalde graf
ruimte te begraven, zullen die ruim
te moeten afscheiden met houten of
stenen paaltjes die niet hoger mogen
zijn dan veertig centimeter boven de
begane grond'. Zoals de palen
staan, zyn ze beslist hoger, maar
dat komt doordat ze in de loop der
jaren vernieuwd zijn.
Waterlandkenkje heeft vermoedelijk
de oudste grenspaal die Nederland
kent, in zijn midden. Op het Redoute,
plein staat een .tiendenpaal'. Volgens
de heer Aalbregtse: .Het is een cilin
dervormige paal in Romaanse stijl,
vermoedelijk van Doornikse steen
met een teerlingvormig kapitel afge
dekt'. Drie sleutels aan de ene kant
duiden op het wapen van de abdij
van St Pieter, de letters SB aan de
andere kant zouden vrijwel zeker de
korting van St Bavo betekenen. De
paal cfie niet meer op zijn geijkte
plaats staat, is ongeveer zeven eeu
wen oud. Dit was zomaar een greep
Salen uit het eerste deel van de,acht',
e overige palen zijn minstens zo
sucrieUB om eens te bekijken. De be-
gelidende beschrijving geeft beknopt
maar deskundig een heldere visie op
de functie van de limietpalen.
De heer Aalbregtse doopte ze de
.drieling van Retranchement'.
Ze staan even buitenom Retranche
ment in eikaars verlengde, met on
geveer een onderlinge tussenruimte
van tweehonderdvijftig meter. Alleen
middelste van de drie werd ma het
inpolderen va.n de Willem-Léopold
polder in 1873 de ware grenspaal.
De twee andere palen gaven in de
tijd, toen het Zwin er nog volop heen
en weer stroomde, de flexibele grens
aan.
De .Grenspalentocht' mondt ook uit
in Sint Anna ter Muiden, het hof-
dorpje, geplakt tegen de Belgische
grens. Aan de slootkant staat bij
het naambord- van Belgisch Westka-
pelle een zogenaamde hulpsteen'.
Bij deze paal staat ook nog een bord
HEIKANT Piet Vonck is
een jongen van onverdeelde
krachten. Voor zijn broodje
steekt deze Heikantse atleet,
als automonteur bij garage
Van de Voorde in Hulst, al
zijn kracht in armen en han
den voor het zwaardere sleu
telwerk. Soms laat Piet hier
van staaltjes zien, dan staat
ie bovenop de werkbank en is
hij drie man te sterk. Na
werktijd draait Piet Vonck
de rollen voor zijn ledematen
om. Dan laat hij zijn kracht
overgaan in de benen, ge-
mixed met snelheid, en zie
daar: een hardloper van for
maat, op wie de atletiekclub
Hulst al een tijdlang trots
kan zijn.
Afgelopen weekeinde bewees Piet
Vonck tijdens de .Nacht der Ve-
detteh' in Blankenbcrgo, dat hij,
internationaal gezien, uitstekend
meekomt- Op de 5000 meter waar
aan vijftien nationaliteiten (onder
andere Japan en Amerika) meede.
den, liet hij de tijd van 14 minu
ien 14 secobden exact afdrukken.
Hij werd zesde op deze afstand.
Voor do Zeeuwse begrippen is de
ze ehronometertijd bijzonder goed,
want de 23-jarige Heikantcr zit
nog maar iets meer dan een secon.
de (1,2 sec.) onder het Zeeuwse
record, dat twaalf jaar geleden in
Stockholm gevestigd werd door
de Middelburgse stayer Hein Cu-
Piet Vonck: ,Het wordt tijd dat
er eens wat records op de lange
afstand worden gebroken. De
Zeeuwse zijn bijna allemaal zon
tien jaar oud. Op de korte afstan
den worden wel betere tijden ge
maakt maar op de lange afstan
den zit bijna niemand in de buurt
van die oude recordtijden. Behal
ve ik dan. Of ik inderdaad op de
vijf kilometer een verbetering in
de tijd kan brengen, weet ik na
tuurlijk niet zeker, maar ik zal
het wel proberen. Ik ben nu drie
ëntwintig en je top bereik je pas
met je zesentwintigste, dus ik heb
nog even de tijd.'
Ook op de tien kilometer wij Piet
Vonck een gooi naar een betere
tijd doen. Hij heeft er alle hoop
op dat het hem op deze afstand
binnen afzienbare tijd zal lukken.
.•erk, wanneer hij op intennatio-
iale hardloopwedstrijden uit
komt in Oudcnacrde (in België
MENSEN IN
DE SPORT
tussen Kortrijk en Gent). Niet
van minder gehalte zullen deze
pogingen zijn tijdens de komende
interland Nederland.Denemarken
aanstaande zondag in Groningen.
En de week daarop zal Piet in
Merksem (B) opnieuw de Neder
landse kleuren moeten verdedigen.
In Merksem moet ik overdag lo
pen en dan is het vrijwel niet mo
gelijk om recordtijden tc maker..
De meeste records worden ook
's avends gemaakt, wanneer het
bijna windstil is. Dan heb je he.
lemaal niks tegen en kun je 'in
dus flink opzetten'.
Het is biet van vandaag, dat Piet
Vonck bij zichzelf lieeft ontdekt,
dat hij het best in de wieg is ge
legd voor het rennen van lange
afstanden, de vijf en de tien kilo.
meter. .Eerlijk gezegd speciaUseer
ik me op de vijf kilometer, om
dat ik het gevoel heb, dat ik daar
op iets kan bereiken. Ik kan op
de vijf ook het beste mee. Ik loop
echt liever de vijf dan de tien.
Ik sta momenteel ook derde op
de besllijst vab de vijf kilometer
en ik ben tweede op de besten-
lijst van de tien kilometer'. Van
de korte afstanden zegt hij: .Ik
kan wel mee, maar ik hen er echt
niet best in'.
In de omgeving van Heikant kan
men Piet Vonck vrijwel elke dag.
onder welke weersomstandigheid
ook. tegenkomen: hij is dan druk
bezig om zijn uithoudingsvermo
gen te testen en op te voeren. .Ik
train heel veel op de 3intelbaan
n Hulst en in de buurt van Hei
kant. Maar het liefst loop ik in
de bossen bij Stekene, lekker rus
tig op mijn eentje. Dat gaat hot
>este.' Ook in groepsverband, on
geveer viiftien aitleten, traint Piet
/onck hard mee. Voor de meesten
is zo'n training in feite meer een
ondi tie verbetering. Niet voor
?iet, voor hem betekent het de
>n*wikkeling van, wie weet. su-
lertijden. Om zover te komen,
taat vrijwel niets en niemand
rem m de weg. zelfs zijn werkge
ler niet. Piet: .Ik heb een spor.
tieve baas. Daar bof ik goed mee.
Als ik weg moet voor internatio
nale wedstrijden dam kan ik altijd
vrij krijgen'.
met de afschrikwekkende tekst .be
houdens toelating vanwege de doua.
ne'. Sinds 1969 hoeft men zieli daar
evenwel niets meer van aan te trek
ken.
Temidden van het toeristische ge
schuifel en het drukke grensverkeer
staan in Sluis de uit vermoedelijk
1785 daterende .Oostenrijkse palen'.
Ze vormden een grensdeel tussen de
Oostenrijkse Nederlanden en Staats-
Vlaamderen. De heer Aalbregtse om
schrijft vniij uitvoerig in zijn folder
hoe deze palen daar gekomen zijn.
Onderaan de bladzijden verwijst hij
vaak met voetnootjes naar interes
sante naslagwerken.
De twee laatste palen komt men op
zijn reis tegen in Aardenburg en
Eede. In de lommerd van Aarden
burg staat klem tegen een boom een
.scheukpoale'. Het woord is zo ex
pressief dat het nauwelijks uitleg
behoeft: beesten konden zich hieraan
schurken. De finisch van de .Grens-
palenitocht' ligt in Eede. Vanwege
wegwerkzaamheden ligt deze paal
eenzaam geveld achter een zandhoop.
daar goed blijven gaan met zulke
sterke knapen ln eén ploeg? Zal
daar geen ruzie van komen
Een opmerkelijke uitspraak
heeft Fred de Bruyne gedaan ln
het Belgische weekblad ,Sport'70'.
Fred zei' .Ik voorspel dat Eddy
Merckx over twee jaar stopt met
wielrennen. Hij Is er namelijk zelf
van overtuigd dat hij vroeg zal
moetin ophouden'. Aldus Fred.
Feit is dat de grote Merckx na
de Ventoux. waar hij down ging.
verschrikkelijk geschrokken Is.
Sinds die dag heeft hij al ver
scheidene vette contracten laten
lopen. Voor een wielrenner geeft
dat te denken...
Tot nu toe hebben we 22 na
men genoteerd van renners die
Was de Nederlandse oogst bij de
baanwedstrijden te Leicester nog
tegen het redelijke aan (lx goud
en 3 x brons), op de weg kon het
haast niet slechter. Vam de negen
beschikbare medailles kwam geen
enkele in het Nederlandse kamp
terecht. In feite hebben de twee
Zeeuwse vertegenwoordigers
(sters) Keetie Ha'ge en Cees
Priem met hun 6e plaatsen het
nog niet eens zo gek gedaan, ook
al nadden we van hen toch ook
iets meer verwacht. De profs wa
ren nergens, de amateurs bleven
rectie van Hertenkamp waarvoor
ook Theo Verschueren rijdt, Voorts
heeft directeur Ruys van het de
ze wint-r te openen sportpales te
Rotterdam al gezegd dat hij geen
stayers op z'n baan wil hebben.
Begrijpelijk. Jaap Oudkerk zal
één en ander ook wel merken als
hij dit najaar aanklopt bij het
sportpaleis van Antwerpen. Overi
gens behoeft Theo Verschueren
niet in tranen uit te barsten.
Bordeaux - Parijs willen rijden op
zondag 6 september. Daaronder nu
twee Nederlanders, namelijk Eddy
beneden dc verwachtingen.
Want laten we eerlijk zijn, op bei
de nummers hadden de Nederland
dat er na zondag jl maar één Ne
derlandse wegrenner is die zich
lekker ontspannen en ontlast
voelt en dat is Harm Ottenbros.
De last van de regenboogtrui. die
hij een heel jaar lang heeft moe
ben torsen, is hij nu eindelijk
kwijt...
Overigens is zondag weer heel
duidelijk gebleken dat ook in het
wereldkampioenschap op de weg
althans voor profs op de
duur met merkenploegen gereden
zal moeten worden. Er doen zich
nu vaak de zotste, dingen voor.
Met name Jan Janssen noemde
zonder blikken of blozen een aan.
tal Fransen en Spanjaarden op die
.•oor hem zouden rijden net of er
reen landenploegen bestaan. Kan
men voorts van een Zoetemelk
verwachten dat hij gaat aanval,
len als z'n ploegmaat Monsere
vooraan zit? Duidelijk bleek van
niet want de vedette Zoetemelk
eindigde als laatste Nederlander.
Er zijn nog wel tien andere voor
beelden te noemen. De UCI moet
zich eens gaan realiseren dat
wielrennen geen zaak meer is van
vaderlandsliefde of vlagvertoon
maar een keiharde business met
sponsors, directeuren, managers en
veel geld eisende renners, die ge
zamenlijk dienen te zorgen dat
het produkt zo veel mogelijk pu
bliciteit verwerft. En wat wereld
kampioenen op de weg betreft, ge
loof maar gerust dat zij onder het
spelen van het volkslied meer aan
de poen dan aan de vlag denken.
Wat op de baan en dan met
name door de stayers en hun
gangmakers allemaal werd uitge
haald. grenst aan het misdadige
en 'kan geen sport meer worden
genoemd. Gelukkig zijn er al de
nodige straffen gevallen, zoals on.
der andere 't op staande voet ont
slag van Leo Proost door de di-
hetzelfde spelletje gespeeld,
vergeet één ding niet, stayers zijn
beslist niet de sportiefste wielren
ners en de eerste sportieve gang.
maker moet ik nog tegen komen.
Het zal me benieuwen hoeveel
baandirecteuren het voorbeeld van
Ruys zullen volgen.
Leicester heeft nog een ding
duidelijk bewezen, namelijk dat
het in Nederland toch wel ver
draaid moeilijk moet zijn om een
kundig verslaggever voor de tee
vee te vinden. Nadat Dick van
Rhijn en Barend Barendse duide
lijk blijk hadden gegeven niets van
dat vak te begrijpen, schepen ze
ons op met een Jean Nelissen,
waarvan een tv-criticus kortgeled
schreef: ,Het lijkt me dat je ver
moeider raakt van een half uur
naar die man luisteren dan zelf
een toeretappe mee te rijden'. Als
hij rustig blijft en normaal praat,
gaat het nog wel. maar als hij Ui
het vuur van de strijd aan z'n
hysterische kreten begint, wee:
hij ook kennelijk niet meer wat
hij er uitkraamt. Zaterdag was
de Deen Schmidt ai bijna tien
minuten binnen voor Jean de juis
te naam kon vertellen. Zondag
maakte hij het eigenlijk nog er.
ger. Als een bezetene schreeuwde
hij dat Gimondi op het punt stond
wereldkampioen te worden. Wat
een onkunde. Gelukkig dat wij
hier in zuid-Nederland kunnen af
stemmen op een (zij het dan wat
chauveaisttsche) vakman als
Fredje de Bruyne. Zou dat niets
zijn voor Jan Janssen als hij
straks stopt met fietsen. Het lijkt
ons dat h:j daar gemakkelijk ge
schikt voor gemaakt kan worden.
Mars-Flandria heeft in Parijs -
Luxemburg nog eens duidelijk aan
getoond dat het momenteel over
eén van de sterkste ploegen ter
wereld beschikt. De ploeg beheer,
ste met Monseré, Zoetemelk, Roger
de Vlammck, Leman en als kroon
op het werk de overwinning van
Eric de Vlaminck. het hele ren-
nersveld en de hele koers. Alleen
vraag je je wel eens af. kan da-t
Beugels en Arie den Hartog. De
komende weken zullen er nog wel
een paar afvallen want meestal
heeft Bordeaux Parijs niet meer
dan vijftien deelnemers.
Met Gerben Karstens gaat het
weer met zoals hij zelf graag zou
willen. Hij heeft nu weer geel.
zucht gehad, heeft daarvoor ge
kuurd maar z'n bloed schijnt
zo zegt hij zelf nog niet in or
de te zijn. Het seizoen 1970 is
voor hem wel naar de knoppen.
En dan moet de inmiddels 28 ja
rige Leidenaar opnieuw trachten
terug te komen.
Voorts barst het in de wieler-
weerld van vandaag van geruch
ten. Over renners, die naar een
andere stal overgaan, over ploe
gen die zullen gaan en komen,
over nieuwe ploegleiders (sterk
ste gerucht is dat Merckx' ploeg
leider Lomme Driessens zal moe
ten wijken voor Rik van Loov)
Vrijwel elke vedette en elke ploeg
is op het ogenbl.k in het nieuws,
't Lijkt wel of de hele wielerwe-
reld momenteel in opstand is En
verder is Jan Janssen weer boos
op Rinus Wagtmans
Een paar uitslagen. Rik van
Looy heeft weer eens de bloemen
bemachtigd, nu in Turnhout, 't Is
toch maar een "restatie. In de
buurt van Turnhout werd Jan
van Katwijk 8e en Frijters I5e.
In Lessmes won Jan Boonen. Geen
Nederlanders in de uitslag. Leo
Duijndam eindigde in Lokeren als
2e achter Vrijders. Zesde G. Ha-
rings. 12e Krekels. 13 Jan Janssen
18e Buckacki en 22 D. Hols'..
Henk Benjamins behaalde z'n eer.
ste profzege in Vaassen. Vele tour
renners kwamen aan de start in
Heusden waar Van de Bossche
won, 2 Godefroot, 7 Merckx, 13
Jan Janssen, 22 krekels.
Tenslotte het programma voor
de komende week. Voor beroeps
renners is er zaterdag een koers
in Valkenswaard. (De Zeeuws -
Vlaming*
attent
koers
klaas).
koers op het coolsingelnarÉc._._
te Rotterdam. Dameswedstrijden
zijn er vanavond in Rotterdam,
morgen m Dordrecht en zondag
in Mierlo. Voorts wordt morgen
(zaterdag) de Ronde van Twenthe
voor amateurs verreden. In eigen
streek tenslotte zijn er koersen
in Sluis waar zaterdag eerst de
adspiranten om half twee aantre
den voor een 30 km koers en om
drie uur de amateurs voor 90 km.
Als we vroeger iets nalieten wat noodzakelijk door
ons moesl worden gedaan doch daar geen zin in had
den, placht mijn moeder te vragen: ,Wat dacht je, de
kabouters zullen het wel voor je doen
Deze vraag wekte iedere keer het verlangen op de
kleine gedienstige huisgeesten te ontmoeten, doch
dit gebeurde nooit. De kabouters lieten verstek gaan
en er bleef ons niets anders over dan te lezen wat
over lien gedrukt stond. Dat was onverdeeld gun
stig. Rode hesjes, witte puntmutsen, speciale laar
zen en klein, erg klein waren ze. Maar nijver en
hulpvaardig en zachtmoedig. Een kabouter verscheen
altijd als iemand in nood zat, als hij hulp behoefde of
zijn werk niet afkon. Jammer, dat ze cr niet meer
waren.
We hebben ze nu gezien, thans getransformeerd tot
aanhangers van de Oranje Vrijstaat, die vinden dat
de maatschappij niet deugt. Met. deze stelling staan
ze niet alleen. Altijd heeft er iets aan de maatschap
pij gehaperd en dat zal wel zo blijven. Van de Ka
bouters geen kwaad woord. Ze pakken op vreedza
me wijze, de problemen praktisch bij de kop-
Zoals iedere moderne hervormer zit ook hen de mi
lieuverontreiniging hoog. Hieraan kun je een hele
boel duigen ophangen. Milieuverontreiniging wijst
naar sia.ikverwekkende industrie. Bij de industrie
zitten kapitalistische angels onder het gras, de ioerk-
gelegenheid komt erdoor aan haar trekken en ten
slotte haakt het werk ernaar om geautomatiseerd
te worden.
Doch welke politieke partij kwam op het idee de
overheid een stuk milieuverontreiniging in de schoe
nen te schuiven, doordat ze in gebreke blijft, waar
het hel plaatsen van openbare toiletten betreft
Een kabouter zei het tijdens de openbare vergade
ring van de Oranje Vrijstaat geestdriftig en beel
dendDaarstraks was het zo erg, dat ik in de bosje
moes' vluchten.' Is er een sterker argument denk
baar
Oranje Vrijstaat had voor haar volksvergadering
een geweldig decor. Een fel-groene grasmat, gepla
veid met Kabouters in wervelende kleuren, tussen dc
aanhang een beduidende meute lilliputters, ernstig
kijkend en luisterend. Recht voor het gezelschap de
vijver met de krachtig spuitende fontein, en de witte
zwanen. Achter de Kabouters het bejaardencentrum.
Links en rechts de voorbijsnellende auto's waar de
Kabouters een broertje aan dood hebben.
Dan was er nog het zwarte vrouwtje, een eind ver
der op de bank. Ze stak behoudend af tegen het wit
van de zwanen en de kleurige Kabouters, in haar
zwarts uitmonstering- Alles droop aldus van de sym
boliek.
Het wit van de zwanen, als de vreedzame bedoelin
gen, het kwetterende vrouwtje op de bank als de
personificatie van vastgeroeste begrippen, de fontein
als verfrisser en reiniger, de verwonderende bejaar
den op hun babkons als de levende have van wie be-
he tul is dat de zorg van de Kabouters eveneens naar
hen uitgaat. Alleen zwartgallige nijdassen konden
zich ergeren aan het gebeuren. Alles was opgezet
zonder de ruggesteun van een forse hap subsidie, de
zon wilde dit blijkbaar goed, maken, want zij bleef de
hele dag aanwezig.
Een hel-blonde Kabouter vertolkt via de microfoon
het credo van de Oranje Vrijstaat- .De auto', zegt hij
onder meer, ,is ons opgedrongen, door de consumptie
maatschappij, zonder auto, ben je geen méns.' .Ja
maar.' komt een meisje: .Ik heb geen auto en ik ben
toch ook een mens?'
Tegen zoveel logica is zelfs een Kabouter niet opge
wassen. Hier past alleen het Volkslied: De Lil zat in
de Olmen.
