10
Schoner rijden begint bijEsso
Nederlanders in
Nederlands-Indië
Vervuilde brei
Vraag onze "Schoon Rijden"code
Seizoenkamperen
Esso service gaat steeds verder
Blijf geloven
in het wonder
DISCRIMINATIE
KOMST PRESIDENT SOEHARTO
DIERENLEED
STRAND VAN
RENESSE
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
VRIJDAG 21 AUGUSTUS l}j}
ADVERTENTIE i
Familieomstandigheden zijn er de
oorzaak van dat ik nu pas in de ge
legenheid ben te antwoorden op het
ingezonden stuk van de heer J. A.
Delsine jr te Rotterdam in de PZC
van 8 augustus jongstleden, naar aan
leiding van mijn kritiek op de hou.
ding van de oud-Deli-planter Henk
Engel, thans onderdirecteur van de
XV Albert Heijn te Zaandam in eer
interview niet een medewerker var
de PZC van 11 juli jongstleden en de
beschouwingendie hij daarin ten
beste gaf o\ er het kolonialisme.
De heer Delsine schrijft over de be
voorrechte post.e van de totok (de
uitgezonden volbloed Europeaan) tij
dens het Nederlands bewind over de
Ind sohe arch-.pel. Be neem aan dat
de heer Delsine in het voormalige
Ned. Indië gewoond heeft, maar "ik
hoop vóór het uitbreken van de twee
de wereldoorlog-
Dat de meeste leidinggevende func.
t'es bekleed werden door volbloed
Europeanen was met. omdat Ind:ë
een kolonie van Nederland was. maar
omdat mdn toentertijd geschoolde.
l_e:d nggevende personen alleen in Ne
derland of elders uit Europa kon
aanwerven.
Dat het in het begin van deze eeuw
niet zo vlot ging met de aanwerving
van geschikt personeel blijkt wel uit
een uitlating van de minister van ko.
loniën in de Indische begroting voor
1909. waarin hij te keef ging tegen
de Jan Sahe-geest van de Nederland
se jongelingschap, die zo diep gezon
ken zou zijn, dat deze jongeren mets
voelden voor een functie bij de In
dische civiele dienst, de houtvesterij
het korps ingenieurs en de rechter
lijke macht, omdat .die jongeling,
schap eenvoudig niet weet, wat daar
in Indië nog te doen, te zien en te le
ren valt.'
Oorzaak van dit gebrek aan anomo
was de geringe salariëring in deze
gouvernementsfuncties, in tegenstel
ling met die der Engelsen, Se hun
koloniale ambtenaren, officieren en
ingenieurs veel beter betaalden. Het
was weer de bekende Hollandse kren
terigheid, die het gebrek aan animo
om :n Indische dienst te treden ver
oorzaakte en nriet de Jan Salie-geest
onder de jonge Nederlanders, waarou
de minister zinspeelde. Voor de eer',
ste wereldoorlog bedroeg het trakte
ment van een tweede luitenant van
't Indische leger, die pas aan de KMA
te Breda was afgestudeerd 175 gulden
per maand. En zo'n officier reisda
aan boord van de mailschepen
eerste klas, terwijl iemand met een
gelijk salaris in een particuliere
functie het met de tweede klas moest
doen. U ziet dus, mijnheer Delsine,
dat het toen bepaald geen vetpot
was!
Minder
lat de inheemse bevolking in deze
streken weinig talrijk was en niet
w .j Europese
bereid was op deze T
onder-
Dat een ongeschoolde Indonesische
arbeider heel wat minder verdiende,
is nogal duidelijk. Een ongeschoolde
werknemer verdient minder dan
de gesahoolde. Maar mijnheer Delel.
ne. stelt u zich eens voor dat men
destijds de ongeschoolde, Indones!-
sische arbeider een loon van één tot
twee gulden per dag had betaald?
Wat zou er dan van de Indische
economie teruggekomen zijn
Want om een bloeiende economie op
te bouiwen heeft men mensen nodig
die een zeker besef van verantwoor
delijkheid hebben. En dat was 't juist
wat de meesten van de Javaanse ar
beiders (en nu nog) misten, Met men
sen die van de ene dag op de andere
leven, bij wie elke prikkel tot enige
bezitsvorming ontbreekt, had man
het voormalige Ned,-Indie nimmer
tot zo'n prachtig cultuurland kunnen
maken, indien een te hoge beloning
voor hun arbeid het hun te gemaikke.
lijk had gemaakt om op hun werk
te verzuimen
Indolentie, apathie en andere minder
gunstige eigenschappen ais gevolg
van het verslappende, tropische kli
maat, waaronder men geboren is, zijn
niet te verwaarlozen" factoren, die
een belangrijke rol
vordering van de
land.
Waarom gelukt het de Indonesiër
(de naam is eigenlijk niet juist, om
dat Indonesië bestaat uit een conglo
meraat van volkeren die zo zeer ver
schillen van karakter met wat de
hardwerkende en zuinig levende Chi
nees wel tot stand brengt
Omdat dit mensen zijn van een ge
heel andere geaardheid, die van aan.
pakken weten.
De Male.er. in het bijzonder de Mi-
nang kabause Maleier. kon het op
het gebied van zakendoen opnemen
tegen de Chinees. Dit waren over
het algemeen mensen ran een andere
instell- ng dan de Javaan.
,Wat een ongeluk hebben wij Neder
landers ons wel gewerkt daar in de
tropen wat verontwaardigde jongeren
van nu in het goede vader.and ook
mogen denken en beweren.' zo schreef
de op Java geboren en opgegroeide
romanschrijver Johan Fabrr us kor4
geleden in ,De Telegraaf.'
Er. wat is er thans van de resulta
ten van die arbeid overgebleven. In
het krankzinnig overbevolkte en aan
a-les gebrek lijdende Java neemt het
mensen aantai elk jaar weer schrik
barend toe. In Midden-Java. waar
vroeger de rietsuiker-cultuur en -in
dustrie bloeide, leeft men thans aan
de rand van de hongersnood. Wijlen
president Soekarno. die niet de min
ste belangstelling voor de economie
van zijn .and had, heeft destijds een
belangrijk deel -van de uitrusting
van de voormalige Nederlandse sui
kerfabrieken voor een appel en een
ei aan India verkocht. De M.nang-
kabauer drs Moh. Hatta. die eens vi
ce-president van Indonesië was. doch
uit protest tegen het wanbeleid van
Soekarno als zodanig aftrad, zei eer'
tegen generaal Soeharto: .Jij behoeft
je van d.e Soekarno niets meer aar
te trekken, want hij s gek.' aldus
een correspondent :n de PZC van 22
februari 1969. ,Ik ben een leleurge
steld man," zo verklaarde Hatta.
Uit de mond van een eens zo harts
tochtelijk vechter tegen het Neder
landse. koloniale bewind, is da'
schokkende bekentenis.
Contractbreuk
Zeker, men had de Javaanse arbeider,
die met een driejarig contract naar
Deli emigreerde, wel ru-mer kunnen
belonen. Hij was aan dat contract
gefoonden en kon niet elke willekeu
rige dag z'n werk in de steek laten,
hoewel gevallen van desertie, vooral
op Sumatra's westkust, nogal dlk-
stond gevangenisstraf
wijls voorkwamen. Op contractbreuk
Men moet niet vergeten, dat de
Europese landbouwondernemingen op
Sumatra en andere eilanden, buiten
Java, zich grote kosten hadden moe
ten getroosten om deze arbeiders
naar hun onderneming te halen> om-
ontbrak
werkkrachten in hoofdzaak van Java.
voor sommige cultures op Sumatra's
oostkust uit Zuid.Ch-.na en uit het
voormalige Bnis-Indië. En daarom
moest een arbeidscontract gemaakt
worden om tenminste gewaarborgd
te zijn, dat de gegeven voorschot
ten en de kosten van aanvoer van de
werknemers van eiders veilig waren
gesteld.
Over uitbuiting gesproken! De maat
schappijen d-.e in woeste gebieden
gronden ontgonnen om er rubber,
koffie, thee. of palmoheplantages aan
te leggen en er grote kapitalen in
vesteerden. deden dit beslist niet uit
charitatieve overwegingen.
Evenmin als de Amerikaanse, Duitse
en Franse concerns dit tlhans in Zee.
land doen. Het doel is winst te ma
ken en een belangrijk deel van deze
winst naar het buitenland te laten
afvloeien.
Moet men dan later zeggen, dat de
Zeeuwse bevolking door deze bui
tenlandse maatschappijen is uitee-
buit?
Als men over uitbuiting spreekt,
heeft men steeds de kapitalistische en
kolonialistisch geëxploiteerde landen
op 't oog, maar deze heren die steeds
de mond vol hebben over kapitalis
tische exploitatie, moeten eens de
blik richten op de communistische
landen, om te zien of de arbeider
daar nu zo in de watten wordt ge
legd.
Michael Field, die jarenlang als rei
zend correspondent van de .Daily
Telegraph' in Zuidoost-Azië is ge.
weest, zegt in zijn boek ,The prevai
ling wind', dat de grote staatswin
kel m Hanoi, de hoofdstad van het
communistische Noord-V.etnam, op
deprimerende wijze getuigt van de
hooghartige onverschilligheid der re
gering voor de materiële noden van
net volk, van die voorkeur voor the
orie boven praktijk, die de contmu.
nisten tot zulke briljante, felle beoor
deelaars maakt van de tekortkomin
gen in met-communistische gemeen
schappen en tot scheppers van zul
ke gebrekkige vervangingsmiddelen.
De schrijver Geong Paloczi-Horvath
schrijft in zijn boek ,Der Herr der
Blauen Amaisen, Mao Tse Tung', dat
in 1961 de mensen in geen land ter
wereld er zo slecht aan toe waren
als in communistisch Ghina. ,Hoe
groot het verschil tussen de levens
standaard voor de rijkste onder de
rijken en de armste onder de artmen
in het westen ook mag zijn, het is
gering bij het onderscheid dat in
China bestaat tussen de heersende
klasse en het volk. De partijfunctio
narissen, de regeringsambtenaren en
de veiligheidspolitie worden niet
voortdurend door de honger bedreigd
zoals bij vele miljoenen Chinezen het
geval is. Een groter verschil tussen
mensen Is niet bestaanbaar', aldus
deze schrijver.
J. K. Mesu.
Nieuw, en St-Joosland.
(Discussie gesloten)
Ik hoop vurig, dat uw zogenaamde
keiharae artikel mode in de mo
derne journalistiek Lourdes: ka
rakter van bedevaarten is veranderd,
weinig mensen het geloof in wonder-
gcnezihgen hebben doen verliezen.
Ten onrechte is na de grote ontwik
keling, die de wetenschap gedurende
de 19e eeuw doormaakte, het geloof
in wonderen verdwenen- In uw arti
kel wordt zeer veel aandacht be
steed aan de entourage maar weinig
gezegd over de belangrijkste gevallen
van wondergenezing die geregis
treerd zijn door het geneeskundig bn
reau te Lourdes.
Over gebed en wonderen is veel g<_
schreven. Maar zij die zijn gaan twij
felen wil ik eens wijzen op het oor
deel van Alexis Carrel, die eerst
werkzaam is geweest als chirurg en
die een methode vond om doorge
sneden slagaderen te herstellen.
Voor de eerste wereldoorlog ver
richtte hij zijn beroemde onderzoe
kingen over net kweken van weef
sels buiten het levende organisme.
Zijn baanbrekend werk inzake bloed-
vatenchirurgie en weefseltransplanta
tie bezorgde hem al in 1912 de No
belprijs. Hij was dus een man van
de wetenschap. Maar hij is niet in
een laboratorium blijven zitten, ge
tuige zijn beroemde boek: ,1'Homme,
eet Inconnu' uit 1935, een kritische
beschouwing over mens. wetenschap
en maatschappij. Hij was een van de
grote onderzoekers die door Simon
Flexner in het Rockefellerinstituut
zijn samengebracht. Al komen won-
dergenezingen niet zoveel voor, zij
vormden voor hem toch het bewijs
van het bestaan van lichamelijke
en geestelijke processen, waarvan wij
de aard niet kennen. Zij toonden vol
gens hem aan, dat bepaalde mystieke
toestanden zoals die van het "gebed,
bepaalde en scherp omschreven uit
werkingen kunnen hebben. Het zijn
onloochenbare feiten! Carrel was als
chirurg een man, die iemand die be
weerde dat hij door een wonder was
genezen, het liefst opensneed om het
wonder zelf te kunnen aanschou
wen. Over Lourdes schrijft hij: .On
ze tegenwoordige conceptie van de
invloed van het gebed op ziekeli f<e
afwijkingen is gebaseerd op waar
nemingen van patiënten, die bijna op
hetzelfde ogenblik werden genezen
van verschillende aandc Ingen, zoels
buikvliestuberculose, koude abces
sen, asteitis, etterende wonden, lu
pus, kanker, enz. Het genezings
proces vertoont bij de verschillende
personen weinig verschil. Dikwijls
begint het met plotseling optreden
van heftige pijnen, gevolgd door bet
gevoel genezen te zijn. In enkele se
conden, in een paar minuten, op zijn
hoogst enige uren, genezen wonden,
verdwijnen ziekelijke verschijnselen,
keert de eetlust te rog. Soms ver
dwijnen functionele stoornissen vóór
dat de anatomische afwijkingen her-
i zhn.
skelet Dij tuberculose van een dei
wervels, carcinomateuze klieren, kun
nen nog een paar dagen na de ge
nezing van de voornaamste letsels
worden gevonden. Het wonder is ge
kenmerkt door een buitengewone ver
snelling van de processen van licha
melijk herstel. Het lijdt geen twij
fel. dat de genezingssnelheid van de
anatomische defecten veel groter is
dan normaal. De enige conditio sine
qua non voor het optreden van di',
verschijnsel is gebed. Zelfs is het niet
nodig, dat de patiënt zelf bidt of dal
hij gelooft. Het is voldoende, dat
lijke feiten zijn van ingrijpende be
tekenis. Zij tonen de realiteit van be
paalde betrekkingen van vooralsnog
onbekende aard. tussen psychologi
sche en organische proeessen. Zij be
wijzen de objectieve betekenis van
spirituele verrichtingen, die hygiënis
ten. artsen, opvoedkundigen en socio
logen bij hun studie volkomen ver
waarloosd hebben. Zij openen voor
de mens een nieuwe wereld'.
Mag ik hierbij aantekenen, dat ik
niet aangesloten ben bij een of andere
kerk, maar wel het leven en de dood
een groot mysterie vind.
Gert van der Hoest
Brielle.
Naar aanleiding van de vele reactie.
wil ik toch het volgende opmerken.
Wat moeten we denken van die res
taurants die een briefje on uw ta
feltje laten leggen met het beleefd
verzoek u te verwijderen om reden
dat uw oezoek niet gewenst is.
U bent niet deftig genoeg. En dan die
Nederlandse cafe's die indertijd onze
Surinamers en onze Ambonezen wei
gerden? En wat te denken van die
mensen, die het een milieu-vernede
ring vinden als ze in of bij een ar
beiderswijk wonen
En van hen, die de buurman of
buurvrouw die niet van hun .cultuur'
zijn al vlug ris a-sociaal beschou
wen. En wat denkt u van een volk,
dat le, 2e en 3e klas verpleegd of
begraven wordt. En van velen van
ons volk die er zo vlug bij waren
om .Verboden voor joden' op hun
deur te vermelden En onze hautaine
houding tegenover onze prima, har
telijke en goede Belgen. En wat zegt
men van ae steeds toenemende ge
woonten, om maar spoedig een an.
dere woning te vragen, als we gast
arbeiders tot burer. krijgen. Er zijn
plaatsen waar u dan voorrang krijgt
voor een nieuwe woning. We hebben
altijd onze mond vol over een ander.
Een Zuidafrikaan, een Griek, een
communist, een havenstaker, een
Franse student, maar aan zelfkri
tiek doen we niet. Laat ons dit be
denken bij al ons demonstreren, pro
testeren en delibereren.
Axel.
S. v. Harm.
KWIJNENDE
DORPSKERN
In de PZC lazen we .Reconslruc'
Verlichting Zandweg Ritthem.'
Tussen aanhalingstekens, dat valt op
urgent. Dit geloven wij zeer zeki
niet en met mij alle Ritthemers. Da
is het lachertje uit de eerste hano
Nee. doelbewust kwijnt de dorpsker;
na vier jaar Vlissings bestuur. Wat
werd van gemeentewege gebouwd,
geen steen.
üp eigen initiatief werden vijf nieu
we panden gebouwd. Wat is ook
voor de vergeten gemeenschap urgen
ter de verlichting of een complex
gemeentewoningen'.' Dan zeggen wij:
talmt niet. maak een begin. Wal
men op Souburg kan, waarom bouwt
men op Ritthem niet.
Maak van deze dorpskern geen Kle
verskerke. Blaast nieuw leven in de.
ze kern, bevolkt het dorpsleven, zo.
dat er een goede impuls uiteindelijk
de situatie verandert.
Ritthem hoort ook bij het geheel. ,Wij
zijn geen vergeten hoek met een his
torisch fort Rammekes en een stuk
je bos. Wij willen dat er nieuwe wo
ningen worden gebouwd. Geef ons
•cn goed functionerende wijkraad.
(Van redactlewege bekort)
A. A. van Ham.
Weverstraat 15
Ritthem.
De uitnodiging aan de president van
Indonesië om een bezoek te brengen
aan Nederland is een nieuw diepte
punt in onze nationale geschiedenis.
Sinds 1950, dat is na de verkrach
ting van de RTC-overeenkomst door
Indonesië en sincte 1969, dat is na de
verkrachting van het verdrag van
New York door Indonesië, kennen wij
in ons land nog vele vrijheidstnjders,
ook al zou de moed je in de schoenen
gaan zinken. De hoofdpersonen van
de groepen waar het hierbij omgaat,
zijn onze vrienden Manusama, pre
sident van de Republiek der Zuid-
Molukken in ballingschap, en Jouwe
leider van het Papoea-volk alhier.
En nu nodigden koningin Juliana eri
prins Bernhard president Soeharto
hartelijk uit voor een officieel bezoek
President Soeharto kómt. en daaruit
kunnen de heren Manusama en Jou
we de les leren, dat zij (misschien)
geduld worden, maar verder in het
Nederlandse politieke beleid, geen
punt van overweging meer uitmaken
Dit betekent niet minder, dan dat het
verraad, aan de volken die óns door
de eeuwen trouw waren, en die een
voudig recht hebben op openlijke
steun van de Nederlandse regering,
om de gepleegde aanslag op hun
volksbestaan door Indonesië, teniet te
doen, tot volle rijpheid is gebracht.
vissen thuis-
die men na het eten doet, namelijk:
de krabt nog even doorkijken. Voor
al als er hier of daar iets te doen Is
geweest, zoals een visserijdag jl za
terdag te Breskens.
Nieuwsgierig zoekt men als visser
of het goed is overgekomen, of ons
beroep met z'n vele problemen de
kans heeft gekregen naar buiten te
traden. Want, geloof me maar, dat
is onze eerste bedoeling van al die
aktlviteiten.
We willen ons presenteren, zeggen
wie we zijn en wait nog voor ons ge
daan kan worden.
Daarbij waarderen wij vanzelfspre
kend de publiciteit die we als ver
sterker zo hard nodig hebben. Vooral
als een bepaald gedeelte van ons ge
roep om begrip, door de een of öji-
dere mistoestand ln ons bedrijf niiet
voldoende is doorgedrongen tot de
oren van hen die onverdroten verder
gaan op eigen houtje, steeds nege
rend of zoals onze zeer gewaardeer
de voorzitter van Zevibel, de heer
A. L. S, Lockefeer het zei: ,Als-
f ADVERTENTIE)
terview gelezen van een van de PZC-
redacteuren met de voorzitter van
de afdeling Zeeland van de Recron,
de heer A. M. den Hollander. Ver
schillende zaken worden onder de
loen genomen en een van de punten
is net seizoentarief. Als caravanver.
huurder ben ik het met hetgeen de
heer Den Hollander daarover zegt
helemaal niet eens
Ik citeer: ,De heer Den Hollander
is van mening dat er wel maatrege
len moeten worden genomen, nu er
blijkt dat de eigenaren van de cara
vans die voor een heel seizen er
gens neergepoot worden hun verhuur
prijzen steeds maar weer opdrijven.
rond', zo meent de heer Den Hol
lander. En verder- ,Wij gaan er met
ingang van volgend jaar toe over
om 10 proeent van de huurprijs te
vragen. Want wat is de praktijk-
de éigenaren zie je nooit- Die zitten
waarschijnlijk wekenlang :n Spanji
of Italië. Ze verwijzen de onderhuur
ders voor allerlei flauwekulletjes
naar de campinghouders. En dat is
niet erg. Wij staan altijd klaar om
service te bieden. Maar dat moet
toch ook eens ergens betaald wor
den'. Tot zover dit citaat. Hieruit
•s duidelijk dat alleen de belangen
van de campinghouder worden aan
gevoerd. Hoe en op welke manier
kan ik als campinghouder zoveel mo
gelijk munt slson ui*, de seizoenca
ravans. Want wat doet zich name
lijk voor? Ik zal dit in het kort
puntsgewijze trachten weer te geven
a) de verhuurprijzen worden opge.
dreven niet door caravanverhuurders
maar door de campingexploitanten.
zij vragen elk jaar weer hogere staan
gelden. DaD is het logisch te ver
klaren dat de
.vanverhuurders
ook hogere huren gaan vragen, ze
ker tn het topselzoen. Doet men dit
niet, dan kan men beter ophouden
m«-_ verhuren. Van verlies kan nie
mand bestaan
b) als de heer Den Hollander ertoe
over gaat volgend jaar 10 pet van
de huurprijs té vragen, dan kan hij
er gerost op rekenen dat de cara
vanverhuurders ook 10 pet meer zul-
ier. vragen aan huur. Het is een
kwestie van doorberekenen. De heer
Den Hollander denkt toch niet dat
men er mee klacr is alleen het staan
geld te betalen? Er komt nog meer
kijken zoals onder meer halen en
brengen van de caravans van en
naar het terrein, gas en licht, ver
zekering, onderhoud, winterstalling
enz. Dat alles kost ook veel geld.
En dan spreken we nog helemaal niet
over de tijd dat de caravan ver
huurd js. dat kan mee of tegen zit
ten. Goed de heer Den Hollander mag
10 pet gaan vragen, maar dan moet
hij ook zorgen dat de caravan 3
maanden volgeboekt is!
c) exhorbitanl hoge prijzen mag ook
de verhuurder niet vragen, dat
schrikt het toerisme af. Daarom wil
ik hier pleiten voor een goede har
monie tussen campinghouder en ca
ravanverhuurder Er zou voor elk
seizoen overleg moeten plaatsvinden
omtrent de tarieven. Want zoals het
nu is, en dat geldt overal, is het
een warboel.
d) de heer Den Hollander veronder,
stelt dat de eigenaren van de cara
vans in het seizoen wekenlang ver
blijf houden in Spanje of Italië. Dat
zou best kunnen, dat er enkele zijn
die dat doen. maar dat zijn dan de
besten niet. Die laten het dan teveel
aan een ander over. En toch gene
raliseent de hear Den Hollander. Op
camping .Vos' n Valkenisse zie ik
ra het weekeinde diverse caravanei
genaren een kijkje nemen in him
caravans of alles wel in orde is.
Eventueel moet er iets worden aan-
fevuld van het bestek of iets derge-
jks. er is altijd wei wat. Bij he:
wisselen van gasten behoort men
zijn caravan te "controleren! En even
kennis maken met de nieuwe gasten.
Nee. ik deck dat er meer camping
houders in Spanje of Italië verblijf
houden dan caravanverhuurders, ai
is het dan nie* in de zomer maar
;n de winter. Een groot gedeelte van
de winter wordt besteed aan vakan
tie. de verdienste moet toch ook nie:
gering zijn!
dat mag zo zijr. en dat vind ik ook
een uitkomst Maar dan moet men
niet proberen van die zijde alle risi
co af te schuiven op de caravanver-
'nuurders, want dat is niet billijk
Men weet van te voren al wat er
aan staangeld binnenkomt, terwijl de
verhuurder nog niet eens weet of
de caravan we. voldoende verhuurd
wordt. Het Wl moet er bij inge
schakeld worden De campinghouders
bemoeien zich er pnaetisch n et me
mel de verhuur
f> Wat mij ook lelijk dwars zit is he.
feit dat er op sommige en misschien
wel alle terreinen de plaatsen waar -
de caravans in het seizoen staan niet
mee verkocht mogen worden. Wil
Het stuk in uw krant gelezen. En
my geërgerd. Zierikzee zoekt tehuis
voor hert stond e.r. Een poot geampu
teerd en de bedoeling is nu dat er
een prothese voor het dier wordt ge
maakt, zodat het zich weer kan
voortbewegen. Ja en dan kan het ar-
bedoeling. Lang, dat is mogelijk.
Maar gelukki g 1
Beseft u wel. welk leven dat dier te
wachten staat? In de vrije natuur
kan het dier zich niet meer hamd-
haven. Door die prothese kan hel
zich in evenwicht houden, meer niet,
maar hard lopen en springen is er
met meer bij. Dus is het gebonden
aan een kleme oppervlakte, en dat
voor een dier dat de roamte gewend
is- En dan, bij eventuele soortgeno
ten? Zullen die hem accepteren?
Van nature zachtzinnig zullen ze
hem negeren en zich afzijdig hou
den. Hoogstens zullen ze hem dul
den, als hij maar afstand bewaart.
natuur zijn stem laat horen Het dier
zal geen partner vinden. Want er
hapert iets aan hem. Of dacht u
dat de dieren dat niet merkten? Hij
zal zijn rol niet mee kunnen spelen
en steeds opzij worden gedrukt.
Maar we zijn er nog niet. Hopelijk
Zelfs al is de prothese
gemaakt. Maar daar hapert nog al
eens iets aan. Het »s geen beschermd
beroep, dus ieder die idee heeft mag
die maken.
Wie garandeert dat dat ding goed
past? Het dier kan het niel zeggen.
Op gezette tijden moet de stomp
worden verfrist, anders gaat dat
broeien met alle gevolgen van dien
als open lopen. enz. Wie moet dat
doen? Het beest kan het niet. En
het hert kan het niet zeggen als het
pijn lijd'. Hoogstens zal het de poot
optrekken om er zo min mogelijk on
te steunen. Men wil nu met vrijwil
lige bijdragen de som bij elkaar zien
te krijgen. Zelfs de d.erenbescher-
ming staat er achter. Misschien !s
he* aLs experiment bedoeld. Als dat
zo is. doe dat dar. met dode materie,
maar niet met een levend wezen
Laat het dier niet de dupe worden
van ziekelijke liefde voor dieren.
Als men hem een lange lijdensweg
wilt besparen is er maar één mid
del. Help het dier uit zijn lijden.
Een zachte dood is voor het dier
verre te prefereren boven een lange,
lange lijdensweg. En dat hem die te
wadhiten staat kan ik u garanderen.
Eoht leven is voor het dier niet meer
weggelegd.
Als net een mens was. zou ik zeggen
het zal steeds lijden, lichamelijke
en zlelepljn. Maar zlelepijn gaat bij
het dier niet op. Zegt men. Wat niet
wegneemt dat het dier zal moeten
missen wait het leven zo mooi kan
maken. Wat het leven levenswaard
maakt. Maar naar de mening van
het dier wordt niet gevraagd. Ik zal
u enkele andere voorbeelden noemen.
Honden op drie poten, het vierde
was geamputeerd, neb ik vele malen
gezien. De bazen konden er geen af
stand van doen Was dat dierenlief
de of puur egoïsme. Medelijden met
zichzelf? Ze konden er niet toe
komen het dier uit zijn ellende te
halen. Had dat dier zelf nog een le
ven? Blinde honden heb ik er ook
vele gezien voor wie de dood een
oplossing zou zijn geweest. De baas
kon er niet toe overgaan. Hii hield
zoveel van het beest, Enige tijd ge
leden stond een foto in de krant
van een hond wiens achterlijf hele
maal was verlamd. Zijn baas had
een wagentje voor hem gemaakt,
waarop het dier a's het daarop was
gelegd of vastgebonden zich door mid-
len verlengen. In elk geval werd ook
dit dier de dupe, maar dat drong
Je baas niet l"
het
yan
het dier doen. Dus lijden tot het bit
tere eind, ook voor dat dier.
En nu dat hert weer. Het dier heeft
pech gehad dat het, toen het veron
gelukte, niet meteen van de kaart
was. Nu hebben de mensen zich over
hem ontfermd Tel uit je winst. De
eenvoudigste, de beste oplossing
voor het dier wil men niet zien. Het
moet blijven Ieren. Leven schreef i
toch Arm dier-
Geef het dier een spuitje. Laat hem
zachtjes inslapen. Bij de d
rekcnvng wij ik graag beta-
htjes inslapen. Bij de dieren mag
aai Do rekening wil ik graag beta
len. Juist omdat ik zoveel van die
ren houd. En het is voor hem de
beste oplossing. Echt leven is voor
het beest niet meer bij. Integendeel.
D. Smolders. Middelburg.
maar om de vuile brei heendraaiiend
Ik dacht dat hij al vlugger dan ver.
wacht bevestiging kreeg van deze uit
spraak. Maar dan niet van de over
lieden, doch van de .kantlijn' in de
PZC, waarin men notabene nauwe
lijks drie dagen later bezig is ,om de
brei heen te draaien'.
In plaats van zich nader te informe
ren wat de heer Lockefeer precies
heeft bedoeld, denkt men het wel te
weten en verwijt men deze man me
destander te zijn geweest van de hui.
dige situa/tie, waartegen hij zich als
voorvechter van de vissers meent te
moeten keren.
Wat de heer Lockefeer als Zeeuw
heeft gezegd, laat ik hier buiten dis.
cussie. Maar, visser zijnde, bewonder
ik zijn onverwoestbaar optimisme,
waarvan de PZC schrijft dat liet
verdwenen was. Integendeel, het is
overgeslagen naar een inderdaad wat
verdrukte groep vissers, die hij aan
voert, met een vuur en ijver waar
menigeen van opkijkt.
Ik acht het in strijd met de goede
voorlichting, als men een in heel an
dere omstandigheden gedane uit
spraak, van een man als Lockefeer,
te baat neemt om een zaak te ver
bloemen. Ik vraag mezelf af of hij
indertijd niet een geheel andere in
dustrie op het oog heeft gehad. De
zaak waar het op dit moment om
gaait is, dat alles zich keert tegen de
visserij en wel in die zin, dat elke
visser zich terecht afvraagt ol de
industrialisatie in Zeeland, aan ge.
vuld met vele andere onreinheden,
die tezamen de Schelde-monding tot
een onvruchtbare zelfs vernietigende
delta kunnen maken, niet wat uit de
hand is gelopen.
Als bekende biologen beweren dat
het zelfs nadeel kan berokkenen aan
de visstand in de gehele zuidelijke
Noordzee, mag men zich dan als
visser of liever als voorzitter van
25eeuwse Visserij Belangen bezorgd
maken?
Wat de kantlijn-schrijver bedoelt
met het bourgondisch-katholicisme
van de heer Loekeieer. ten opzichte
van de .streng-refoimatorische' vis
ser is mij niet duidelijk. Tenzij hij
ermee bedoelt, dat het twee verschil
lende levensopvattingen zijn. Maar
dat. wist ik al. Doch wij hebben dat
in «ize strijd om ons bestaan onder
aanvoering van de heer Lockefeer
nimmer als rem gevoeld. Integendeel,
te weten dat deze man .zwierig' maar
vooral .vroom' is. geeft ons een band.
die de verhouding versterkt.
Temesr verwonaert het mij. dat een
dergelijk iemand halve waarheden
wordt verweten, terwijl ik, die bijna
dagelijks met hem omga, juist het
tegendeel bij hem zo waardeer
21 jaar voorzitter zijn van een zo
omvangrijke vereniging als Zevibel
toch is, moet toch wel tot ieders ver
beelding spreken. Temeer daar het
bestuur in die jaren rijk was voor
zien van burgemeesters uit diverse
vissersgemeenten. Te lezen dat deze
man wordt vergeleken met de tove
naarsleerling uit de ballade van
Goethe is voor mij temeer een be
wijs dat lk de kantlijnschrijver niet
serieus moet nemen, omdat hij
schrijft dat de vissers de .geladen
retoriek' van de heer Lockefeer be
wogen beluisteren, doordat zij niet bij
machte zouden zijn zelf uiting te ge.
ven aan de dingen die hen bezighou
den. Het lijkt erop dat de schrijver
nog leeft in de tijd van dc verhaal
tjes over arme vissershutjes mei
klompjes voor de deur.
Gelukkig kan ik hem gerust stellen
en ben ik dankbaar te kunnen me
dedelen dat ook bij ons de tijd niet
heeft sti! gestaan. Ik en velen met
mij hopen nog lang te luisteren naar
wac de .tovemaarsleerling uit Hulst
ons te zeggen heeft, met de weten
schap dat nij ons geen millimeters,
maar kilometers verder heeft ge
bracht. en nog zal brengen.
We wensen dat de kantlijnschrijvei
n het vervolg zal leren luistcrcr.
zoals wij. om daarna te vragen naar
het hoe en waarom. Zodat ons der.
gelijk geschreven kautlijnstukkcn ge
spaard blijven we kunnen uitzien
naar meer objectieve rubrieken,
waarmee de visserij, vooral in Zee
and z'n voordeel kan doen.
garnalenvisser J. de Winde,
(bestuurslid Zevibel) Breskens.
De man van het geweid w™.
vierd, en ae gedachtenis
dat geweld vertrapte voIlZ
Zuid-Molukken en v
«twK**
moet worden uitgewist
van «««wW;
De uimodiging
tenele vlak gericht. Wan; i-L
is een belangengebied vooevS?
tand. Wij heobeS m|i">
nsche verbondenheid JneeraM**4,
een relatie .sadja', omdafu;"-,.
veel profijtelijker was nl' TÏ?
nenvoik in ontwikkeling molty
ger tijd tot een prachtig ^5'
object uitgroeien, en vrat htoX
geen mogelijkheden voor o#»"
port en ae vestiging van inir?'
Daarom IS president SoehwT£
zo welkom, daarom alleen v#
zijn persoon, niet om zre £3,*
ten. maar enkel en alleen om'^".';
sitie als machthebber. Hj \J'
immers, hij en niemand andws
Zowel vanuit rechtse, als vanun
se kringen wordt bezwaar
tégen het bezoek van prei;d£-"£'
harto. Maar wij, Slichiing
Eeuwen Trouw, protester^
der meer. maar wij willen iu?..'
beren toch nog iets poekieWI
'oezoek te bereiken. u
Immers het betekent ook dv
sideni Soeharto alle verant*^*
lijkheid draagt. Ook voor vf.
van Zuidmolukkere en Papoea', r.,
komst moge ons volk dan worr>
gedrongen, het feit van z:m v-ï
zigheid :s voor onze rewWX
een unieke mogelijkheid om re
■rehabiliteren. Met een krone r,
moet dan maar een rechte
maakt worden. H -
Onze regering moet goed «tltc,
een zeer groot deel van ons vo§ t-
van haar verlangd. Ook al
Indonesische ambassade du k»
weten, dat Djakarta geen b-w
heeft aan overleg met sc'
ren.' Wij moeten ons volk
geven, waardoor in Den Haar etb,--"
wordt, dat onze regering rre
heeft dit bezoek ook tot«c'nS
lijk succes te maken.
Daarom het volkspetitionnanot u
de Nederlandse regering m« i>
gende inhoud:
.Wij, Nederlanders, doen door1"
plaatsen van onze hanötek«b!B
deze lijst, een klemmend beroa
de Nederlandse regering om hHiu
staande bezoek van pressen' s*
harto van Indonesië niet aliw
een zakelijk succes, maar om it
zoek ook te gebruiken om er bi) pre
sident Soeharto op aan te dnnna i:
Indonesië alsnog recht doet wedan-
ren aan de volken van de Zuid-Jï-.
lukken en westelijk Nleuw-Gtfei
door hen m de gelegenheid te Mi»
zich in volledige vrijheid, onder i
temationaal toezicht, over hun Ru',
kundige toekomst uit te spreke#,
lijk dit ten aanzien van beide voL
in door Indonesië en Nederland rl
tekende verdragen is vastgelegd.'
De stichting Door De Eeuwen Tro.i
te Eindhoven, rekent het in de w,-;.
ven situatie mede tot haar plicht.
behoren ook de regering te wijze
op haar verantwoordelijkheid ret
de beide volken van de Zuid-.Mcfc.
ken en Nieuw-Guinea, en wil te
grond van eerbiediging van k
rechtsstaatsbeginsel niet uilslute
dat kroon en kabinet nog iels wil'
zullen maken vain wat door de
publiek Indonesia en het konintai
der Nederlanden ten aanzien van ij
vrijheid van deze volken in pltót-
ge verdragen is overeengekomen.
Daarom lijkt de verwachting gewet,
tlgd, dat vele duizenden landgawr,
die eigen vrijheid liefhebben it Ij.'
ten zullen tekenen om voor de ik
heid vam de thans door Indtui
ondemvorpen volkeren van de
Molukken en westelijk Nleunfo.
nea, het hunne bij te dragen.
En daarom vragen wij met tftd
ook vooral jongelui, die nog wi
tijd hebben, om de laatste 10 iui
die nog wachten, ons te helpen.
alle inüohtingen en voor lijsten: te-
vrouw Th. Beun-Voorstad, Kaal IT,
Veere: tel. 01181-303 en Kees Maf
Keurhove 124. Middelburg, tel ?S",
na. 6 (zes) uur 's-avonds.
Wilt u ons uw adhesie met deze
tie betuigen: schrijf dan een br/t-
kaart met uw handtekening, of ittt
die van meerdere personen mu
stichting Door De Eeuwen Trow
Postbus 245, Eindhoven.
Ook kunt u ons financieel Mps
door uw gift te storten op gironuE-
mer 1130000 tnv Stichting Dorr"
Eeuwen Trouw te Eindhoven.
K. Manna
Keurhove 1H
Middetag.
Sinds emge jaren ben ik met mijn i'--
zin een trouwe recreatie- klant in Re- I
nesse. Het dom niet zijn npVf
sfeer is voor ons allen zeer «rif;
tief en zoals in de praktijk bejx:
ook voor vele landgenoten en bv"*
landers. Toch wil ik gaarne w.
op een onhoudbare toestand die
sbaan is op een gedeelte van bs
strand waarover ik uit ervanng it
spreken. Deze situatie gaat
onherroepelijk toeristen kosten
het lijkt mij nutt:e de beiagw?
benden hierop te \r
Ik wil een paar
ken over hed strand
van de dirinovergang aen de Jan
Renesseweg. De volgende puas
slaan nootdzakelijk op de penw
van de gtote vakanties:
1 Geen enkel toezicht bij het zwe
men. Een politie te paard, die nr.
soms m dagen niet ziet, kan n?3
-"ne noemen. J
igr'ijnen op Ixhoomjl;
afstamden van elkaar aan de zeek»::
3 Geen EHBO-post
4 Geen goede organisatie om n
raakte kinderen op te sporen
5 Geen waterkrnun en ook geen ou
ches op redelijke afstanden u-
6 Strandcabines die in een
bele toestand verkeren, met bd»;
lijk afgesloten kunnen worden, w-;
door huisgezinnen met kinderen .t
lemaal niets in de cabines af
kunnen laten, daar anders de R-
op diefstal heel groot is
7 Een totaal vervuild strand r*
het risico van vele verwondingen-
Webswaar zijn papiermanden u-
wezig. maar een groot gedeelte
het publiek laa'. veel rommel -
glas en blik achter op het
Door gebrek aan toezicht
ieder jaar erger.
Ik heb gemeend het
te moeten signaleren omdat wan^;
hier niets aan jredaan worm,
vakantiegangers Renesse niet nrt
zullen bezoeken Op andere
in Nederland en ook in He. W"--
land heb ik geconstateerd dat
anders kan.
J. v d B-,
Dordrrt-
t wordt d'
'ADVERTENTIE
men een sta. ca ra van verkopen dan
;s deze vaak waardeloos als de plaats
met mee verkocht kan worden. Want
waar moet men met zo'n wagen naar
toe als er geen staanplaats voor is?
Kijk en dat zijn zo van die dingen
die om een oplossing vragen.
J. Koppejam
Nieuwstraat 7,
Zoutelande
