PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WASHINGTON WACHT OP
ISRAËLISCH ANTWOORD
Vrijdag mogelijk eind
Britse havenstaking
Schelde' bouwt twee fregatten
- f 250 miljoen - voor de marine
Kritiek Belgen op
houding Nederland
ZESDE FRANSE
KERNPROEF
sjfarajnaJtöïisr' "ort"u"n«- - =toe
Misbruik van situatie
Auto zakt door
Belgische brug
- gs» - rdr
Fregatten
SALAZAR
OVERLEDEN
Vandaag
in de
krant...
Scheel
Indonesië
EIND DIT JAAR BEGIN BOUW, 1974-1975 IN DE VAART
AANPASSING
OP ,EILAND'
A-i
,5*S7r """T* «",-r«P^rat„rXs
213e iaargan*
175
Dinsdag 28 juli 1970
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VLISSINGSE. GOESE. BRESKENSE COURANT EN VRIJE
STEMMEN
TEL AVIV VRAAGT AMERIKA GARANTIES
ourMr-iTVTM rip Amerikaanse rep-erino- rekent em» ^j04- t^—ïi i j. u„„f.
WASHINGTON De Amerikaanse regering rekent erop dat Israël
nu binnen enkele dagen zal antwoorden op de Amerikaanse vredes
voorstellen voor het Midden-Oosten. Maandag werd bevestigd dat
ook Jordanië met de voorstellen instemt, al zou de regering in Amman
gewaarschuwd hebben dat zij de activiteiten van de Palestijnse guer7
rilla-organisaties ook tijdens een hernieuwd bestand niet kan beïn
vloeden of tegenhouden. Israël heeft aan Amerika garanties ge
vraagd, na de vrij krachtige brief die president Nixon vorige week
aan premier Golda Meir stuurde. Daarin oefende de Amerikaanse pre
sident druk uit op het Israëlische kabinet om nu mee te gaan met deze
voorstellen omdat Israël het anders zeer moeilijk zou krijgen met de
publieke opinie in de wereld en straks tijdens de algemene vergade
ring van de Verenigde Naties in september beschuldigd zou kunnen
worden van obstructie bij het hernieuwde diplomatieke offensief.
PARIJS (AFP, RTR) Het Franse
ministerie van defensie heeft bekendge
maakt dat er maandag op het verlaten
atol Moeroeroa in het zuidelijke deel
van de Stille Oceaan een kernbom met
een geringe explosieve kracht tot ont
ploffing is gebracht. Het is de zesde
kernproef van de huidige serie waar
mee men eerder in dit jaar is begon-
(Van onze correspondent)
De Amerikaanse president, liet de Is
raëlische ambassadeur al eerder in Was
hington weten dal iedere toenadering
van de kant van president Nasser benut
M^?r ,sraël wantrouwt de
haast van Amerika. Het heeft om dui-
delljke garanties gevraagd:
^tekent een nieuw bestand als
de Palestijnse guerrilla's niet meedoen?
Heeft Amerika de garantie van de
Sowjet-I nie dat de stellingen aan het
kanaal van Suez niet zullen worden ver
sterkt
Wat betekent dat nieuwe bestand
precies
Wordt er werkelijk aan onderhande
lingen begonnen zonder voorwaarden
vooraf
Overleg
Amerika is met van plan al die vragen
vain Israel te beantwoorden. In Was
hington gaat men er prat op dat de
voorstellen van minister Rogers zo vaag
zijn dat iedereen op dit moment kan
instemmen met nieuw overleg. Op het'
X3? butenlandsa zaken wordt Liu^ung zou
1 Jlt ™r' "een bePaa'd plan be-i nieuwe bestand.
besprekingen. Er I Washington heeft
zullen vol6cu
Wel heeft Washington aan alle par
tijen duidelijk gemaakt dat het .de mi
litaire balans' ui het Midden-Oosten
gehandhaafd wil zien.
Overeenstemming
~r zou tussen de Sowjet_Unie en Was
hington overeenstemming bestaan over
dit onderdeel. Amerika zou willen wach
ten met het leveren van gevechtsvlieg
tuigen zolang de Sowjet-Ünie de posi
ties n H"vnlP niet ~,„_if.
- - ucepreningen. ar
zou begonnen kunnen worden met een
nieuw bestand of eerst met nieuwe be
sprekingen over een bestand.
In Amerikaanse regeringskringen is men
van mening dat op een bepaald mo
ment tijdens dit nieuwe overleg de gro
te vier erin zullen worden betrokken en
de Verenigde Naties in de persoon van
secretaris-generaai Thant en de bemid
delaar voor het Midden-Oosten, ambas
sadeur Gunnar Jarring.
Het verwerpen van de voorstellen
Irak en Syrië neemt men in
ties in m .v.^ ei
.massale hulp uitblijft. Wel heeft Ame
rika aan Israël nieuwe defensieve wa
pens beloofd en is men bereid direct
te springen als de militaire situatie
[plotseling zou verslechteren door dit
ust met al dere
plannen. Het zou de republikeinen hij
zonder dienstig zijn als er al resultaten
waren voor de tussentijdse verkiezingen
begin november. In kringen van de Ver
enigde Naties is men echter minder op
timistisch over een snel succes. Daar
voor wordt er al te lang met de prohle-
men van het Midden-Oosten, vaak tever
geefs geworsteld. En als straks aan de
agendapunten als waarnemers, troepen
om dat bestand te controleren, neutra-
iiiir»r n-au- ar, v-, gebieden en definitieve grenzen gaat
Wa^hmSL, -»y^ie» neemt men in om nog maar te zwijgen over het
WERKGEVERS AANVAARDEN ARBITRAGES
Namens de vakbond van haven
arbeiders nam Vic Feather gis
teren het rapport-Pearson in önt-
(Van onze correspondent) echter rekening worden gehouden met
LONDEN Indien de optimisti-
ÏÏafeT;,7°T^'7 de
SriZÏl T'1 10,1 h"Ven-
S Mi
de Bnt,eTZTa}%lTmn °üe''
sche verwachtingen over een spoe
dig einde van de algemene Britse
havenstaking juist blijken te zijn,
kan het werk op zijn vroegst vrij
dag a.s. worden hervat. Ook wan
neer alles goed gaat blijft echter
nog de mogelijkheid bestaan dat in
enkele havens de staking onoffici
eel zal doorgaan.
Reden voor hernieuwde hoop na
de eerste speculatieve berichten
gedurende het weekeinde over de
te verwachten aanbevelingen van
het rapport van het onder leiding
van rechter lord Pearsons staande
hof van onderzoek vormen de
werkelijke aanbevelingen hiervan
v/elke maandag werden gepubli
ceerd en door de werkgevers, die
meer zullen moeten betalen dan
waartoe ze aanvankelijk bereid
waren, werden aanvaard. Woens
dag zal de gedelegeerden-conferen
tie van de transportarbeidersbond
over het rapport en het daarop ge
baseerde nieuwe werkgeversaan-1
bod beslissen.
De kans is groot dat die beslissing gun-1
stig zal uitvallen hoewel het plan waar-;
-chijnlijk slechts met een kleine meer
derheid zal worden aangenomen, zoals
drie weken geleden het vorige werkge-
versaanbod met slechts vier stemmen
meerderheid werd verworpen. Er moet
|de mogelijkheid dat sommige militante!
plaatselijke groepen havenarbeiders zu!-j
I t-V; 6 iciuer van ae transport,
arbeidersbond. Jack Janes, die de aan
bevelingen aanvaardbaar acht, te vol-i
kL»**3* is?val 281 'n bePaalde ha
ven* het conflict het karakter van een
wilde staking aannemen.
Tussenfase
Van de werkgevers zullen, nu het
proces van onderhandelingen, met
het rapport van het hof van ondei -
zoek als sluitstuk, is voltooid geen
nieuwe voorstellen meer zijn te ver
wachten omdat ze menen voldoende
water in de wijn te hebben gedaan
en economisch niet m staat zijn ver
der té gaan dan het door het hof
voorgestelde compromis. De werk.
gevers staan in zoverre sterk aan ge-
(Zie slot pag. 3 kol. 4)
BRUSSEL (ANP) De Belgische transportarbeidersbond
heeft maandag ernstige kritiek geleverd op de situatie in Neder
landse havens in verband met de Britse havenstaking. In een
maandag in Antwerpen verspreid manifest vraagt de bond zich
af .of de Nederlandse werkgevers van de huidige situatie mis
bruik maken door er een commerciële zaak van te maken'.
De bond beschuldigt de Nederlanders er namelijk van dat zij alle voor
Engeland bestemde goederen lossen en opslaan, zodat de schepen vrij
komen voor nieuwe ladingen.
Ook op andere landen heeft de bond kritiek. En zijn manifest stelt de
bond, dat in Franse havens schepen met goederen voor Engeland normaal
worden gelost. Ook in Duitse havens zou dat het geval zijn. Denemarken
heeft als gevolg van wettelijke bepalingen de solidariteitsactie opgeheven.
Als de havenstaking in Engeland voortduurt zal de bond blijven bij zijn
eis dat de internationale transportfederatie het comité-Noordzeehavens
bijeenroept. Er zal dan een werkelijke internationale coördinatie van de
solidariteitsactie moeten komen, aldus de bond. want anders heeft de
actie van de Antwerpse havenarbeiders geen nut en kan ze de Schelde-
haven alleen maar schaden.
j BRUSSEL (ANP) Maandagavond,,
kort na zeven uur, is een Nederlandse
vrachtwagen door de brug over het ver-1
hindingskunaal Herentals.Bochholt in
Olen gezakt. De Nederlandse chauffeur
is daarbij om het leven gekomen. Het
is Jozef Heydens uit Margraten in Lim-
bUr?' 1 geringsorder Daarr
De chauffeur <He een vrachtauto be- lei doei gediend znn- het bewuste eon-
kers" te Cadier en Keer. had in de ra-£arantle van vijfentwintig mil-
diumfabnek te Olen metaal resten gela-i^*° meer wordt min of meer veilig
den die hij naar Nederland moest ver- gesteld,
voeren. De man moet in een mament
van onoplettendheid niet opgemerkt L J
hebben dat de ln de wijk Gerheze lig- \A/anne,S| men b6 dit alles dan ook nog
gende Baileybrug slechts een belasting in aanmerking neemt, dat het
va.n twaalf ton kon hebben. Hij reed i Verolmeconcern voor beide fregatten
ma sfljn vricMwagcn plu. aanhanger' aan de marine een redelijke offerte heeft
Toen de vrachtwagen de brug begon opi' van de staatssecretaris toch
te rijden, werd deze door het zware ge-1 el ecuS beraad zal hebben gevergd,
het ware van de pijlers ge-|dan kaP mea deze recente gunning zon-
Over de twee fregatten, die
nu De Schelde in Vlissin-
gen gaat bouwen voor de ma
rine. wordt al jaren gespro
ken. In de defensienota van
1964 kwamen ze voor het eerst
aan de orde: in dit stuk werd
namelijk een uiteenzetting gegeven van
de maritieme strategie voor de jaren
zeventig, waarbij onder meer werd ge
wezen op het nut van fregatten als de-
zc. Zij kunnen zowel dienen voor de on-
derzeeboot-bestrijding als voor de lucht-
verdediging en de bestrijding van op-
pervlakteschepen. zo werd toen betoogd.
Vier jaar later werd in een nieuwe nota
de defensienota 1968 deze opvat-
i ting herhaald en in de defensiebegrotin-
jgen van de laatste jaren werd zij in
praktijk gebracht. Zo werden posten
j opgevoerd voor de ontwikkeling bij de
'Nederlandse industrie van apparatuur.
die te zijner tijd op beide fregatten moet
worden geïnstalleerd. Op de begroting
1970 was bovendien al een bedrag ge
reserveerd als eerste aanbetaling aan
de werf, die de schepen zou gaan bou
wen. De Nederlandse scheepsbouwers
wisten dan ook. dat de bestelling in de
loop van 1970 zou afkomen, zij wachtten
met spanning af wie de levering zou
krijgen.
Voor een dergelijke omvangrijke order
echter zijn er in Nederland maar
twee serieuze gegadigden meer: Verol-
ine en de Rijn-Scheldegroep. Dat geeft
enige pikanterie aan de zaak. Sinds vo
rig jaar immers is de staat nogal nauw
betrokken bij het Verolmeconcern: in
oktober kreeg dit bedrijf namelijk een
staatsgarantie van vijfentwintig miljoen
ter overbrugging van liquiditeitsspan-
l ningen. Toen in januari jl een commis-
isie werd ingesteld, die de integratie
mogelijkheden van het Verolmeconcern
(met andere scheepsbouwbedrijven in
opdracht van de re
gering moet onder
zoeken, werd die
staatsgarantie ge
handhaafd, zelfs met
de bepaling, dat zo
I nodig een additioneel krediet zou wor-
I den verstrekt. Die toezegging geldt voor
|de periode, die de commissie nodig
'heeft voor haar onderzoek. In een der
gelijke situatie lijkt het reëel de vraag
i te stellen of het rijk (als opdrachtge
ver) wel helemaal vrij is zijn opdrach
ten voor nieuwe schepen te plaatsen. Er
kan immers een nevenoverweging een
rol gaan spelen. Bijvoorbeeld: ,Zou het
niet goed zijn dit ondersteunde bedrijf
nog eens een extra steuntje te geven
door de gunning van een belangrijke re
geringsorder?' Daarmee zou dan tvveeër-
ft&ntlijH
te njaen. wera aeze aoor net zware ge
wicht als het ware van de pijlers ge
drukt. Enkele ogenblikken later was
het gehele brugdek in het water ver-
Idwenen. evenals de vrachtwagen. Van
deze laatste staken alleen de acht wie-;
len boven water uit.
Toen men hulp kon bieden bleek de in
zijn cabine bekneld geraakte chauffeur
VORSTER IN ZIEKENHUIS
KAAPSTAD (AFP) De Zuidafrl-
kaanse premier John Vorster :s maan
dag in Kaapstad in het ziekenhuis op.]
genomen. H:j zal behandeld worden in1
verband met een met ernstige nier-aan
doening. Dit is uit officiële bron in
j vernomen.
»j.i ^.tneia jeraakte chauffeu:
al overleden te zijn. Zijn stoffelijk over.
schot is naar de kliniek van Herentals
overgebracht.
De scheepvaart op het verbindingska
naal. via hetwelk de radium- en koper-
fabriek van Olen toegang krijgen tot
het Al be rtk an aal is volledig gestremd.
-ISSABON (AFP) Oud-premier An
tonio de Oliveira Salazar van Portugal
is maandag na een langdurige ziekte
I overleden. Salazar werd 81 jaar.
Twee jaar geleden kreeg Salazar een|
ernstige beroerte waardoor hij 38 dagen:
bewusteloos bleef. Hij herstelde enigs-1
zins, maar was mede door zijn hoge leef.
tijd, niet meer tot werken in staat.
Een van zijn naaste medewerkers Mar-
clo Caetano volgde hem op als premier.
Uit goede bron in Lissabon is verno
men dat Salazar een staatsbegrafenis
Izal krijgen als of hij nog premier was
Sexdancing
Deining rond een dancing in Re-
tranchovricnt. Wat zegt de toe.
komst? Dancing of sexclub?
(Pag. 2).
DB WESTDUITSE minister
Schee! is gisteren in Moskou de
onderhandelingen met de Russen
begonnen. Na de eerste dag werd
melding gemuakt van een snel ge.
sprekstempo(PaK- 3).
DE STUDENTEN in Indonesië
die het indertijd het regiem.Soe-
karno zo lastig maakten, hebben
thans felle kriBek op het bewind
van Socharto(Pag. 6).
N.èuws uit Zeeland op pag.
2,4,5 en 8;
Binnen- en buitenland
°PPag.3,6,9 en 11;
Sport op pag. 7;
Radio en tv op pag. 9
Beurs en financiën op pag. 11
VLISS1NGEN De Koninklij
ke maatschappij ,De Schelde' in
Vlissingen zal voor de konin
klijke marine twee fregatten
met geleide wapens bouwendie
opdracht heelt de Vlissingse
maatschappij maandag ontvan
gen. Er is een bedrag van 250
miljoen mee gemoeid, rond
125 miljoen per schip. Het is
de bedoeling, dat tegen het ein
de van dit jaar met de bouw
wordt begonnen en dat de bei
de fregatten in de loop van
steld. Met deze opdracht is de
orderportefeuille van ,De Schel
de' gestegen tot een waarde
van ongeveer 800 miljoen.
,De Schelde' zal de heide geleide wa
pen-fregatten bouwen op de werf en
in het dok op het zogenaamde .Ei
land' in Vlissingen. Om dat zo effi
ciënt mogelijk te doen. zijn een aan
tal voorzieningen nodig, die de fre.
gnttenhouw onafhankelijk van de
weersomstandigheden moet maken.
Zo zal het dok op het Eiland wor
den overdekt, liet bouwterrein wordt
.geclassificeerd' en er komt en hek
omheen. Met die voorzieningen is een
bedrag van .enige miljoenen guldens'
gemoeid. Het karwei zal dezer rin
gen worden gegund, in de eerste
helft van volgend jaar moeten die
voorzieningen gereed zijn.
Van De Schelde zullen beide grote
marine-fregatten grootste lengte
138 meter, breedte bijna. 15 meter
de bouwnummers ,344' en ,345' krij
gen. Het eerste schip moet
maanden na de opdracht
m" t,
'"J-L
en 1975 in dienst n orden ge- (Zie slot pag. 2 kol. 1
i'iig
Op deze Joto een beeld van het
ontwerp voor de bij de Schelde
te vlissingen te bouwen fregatten
dat door de Koninklijke .ifarme
\nn^ühViWV7ki"9 m?f dr' N,eder' cm-kanon. de S naar de dried,-
uJJt 'V p Uitgewerkt. naar de .Tartar-rak*-' d* 4 naar
Hst. cijfer j verwijst „aar het 1! de^ WnÓpt^Z
der twijfel beschouwen als een groot
succes voor De Schelde. Er blijkt nu.
dat de regering in deze zaak kennelijk
I uitsluitend is afgegaan op de merites
van De Schelde-offerte. met andere
woorden: zij heeft subsidiepolitiek en
aankoopbeleid niet met elkaar verwis
seld. Dat siert de regering, in het bij
lzonder staatssecretaris Van Es, het is
echter vooral een erkenning van de bij
zondere kwaliteiten, die het scheeps
bouwbedrijf van De Schelde bezit. Deze
I maatschappij heeft een grote reputatie
op het stuk van marineschepen, in het
bijzonder ook van .moeilijke schepen': de
staf van dit bedrijf plus de vele werkers
op de werf hebben er een specialisatie
van gemaakt. Dit vakmanschap zal bij
de gunning zonder twijfel een belang
rijke rol hebben gespeeld.
Heeft nu bij de directie van de Ko
ninklijke Maatschappij De Schelde
_v de vaststelling van de uiteindelijke
prijs een rol gespeeld, dat de concur
rentie in dit geval om meer dan één re
den gevaarlijk was? Is er onder de
markt gewerkt om toch vooral deze or
der te kunnen binnenhalen? We hebben
de stellige indruk, dat daarvan geen
sprake is. De scheepsbouw in het alge
meen is sinds enige tijd niet meer ge
noodzaakt om onder de markt te prijzen,
er worden realistischer offertes ge
maakt dan enkele jaren geleden. In al
lerlei contracten wordt bijvoorbeeld re
kening gehouden met stijging van lonen
en prijzen. Dergelijke clausules konden
nog niet zo heel lang geleden niet wor-
I den bedongenmen was al blij wanneer
een opdracht binnen was, dan hield men
het bedrijf in ieder geval gaande. Het
Verolme-drama is één van de zichtbare
gevolgen van een dergelijke situatie. Er
I was in de afgelopen jaren sprake van
een .buyer's market', een markt die ge-
dieteerd kon worden door de koper. Nu
echter gaat het weer meer in de richting
van een verkopersmarkt, mede dank zij
de goede orderbezetting. In dit licht ge
zien kan men er x-an op aan, dat de of
ferte van De Schelde voor deze beide
fregatten geen overheidssteun achteraf
nodig zal maken: men heeft als goede
I ondernemers gecalculeerd en uitsluitend
op grond daarvan ingeschreven.
T"\eze nieuwe opdracht aan De Schelde
maakt overigens nog weer duide
lijk welk een gevarieerde structuur dit
bedrijf heeft. Sommigen betogen wel
eens bezorgd dat een scheepswerf een-
jzijdig is en daardoor uiterst conjunc
tuurgevoelig. De Schelde echter is veel
meer dan een werf: het bouwt nieuwe
schepen en beschikt over een uitgebrei
de reparatie-afdeling, het kent machine
bouw en fabriceert ketels, het heeft af
delingen voor aluminiumprodukten en
voor apparatenbouw. Alles bij elkaar
leveren deze afdelingen een orderporte
feuille op van rond achthonderd miljoen
'gulden. Een opvallende en gezonde ont
wikkeling.
I