ZELANDICA el levisie Fraaie tentoonstelling kinderboeken in de Abdij 20'50% kortn% cn PANDA EN DE MEESTER-FILMER Waarom guldens méér betalen en nóg geen natuurlijke Orwokleuren BS ORWO U.T. 18 rtv en kunst kwaliteits frisdranken 36 dia's slechts f 12,soincI. ontwikkelen VRIJDAG TO JULI 1970 PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT 17 ,VAN BRAVE HENDRIK TOT DIK TROM" De Jaarlijkse zomertentoonstel- ling die de provinciale biblio theek en het documentatiecen trum Zeeuws deltagebied in het Abdijgebouw nummer 11 plegen te houden, is ditmaal gewijd aan een periode in de geschiedenis van het kinderboek, een periode die al in de titel nader omschreven wordt als ,Yan Brave Hendrik tot Dik Het kinderboek, het .goede' al thans (om met de boekengidsen te spreken), heeft de laatste paar jaar opmerkelijk veel aandacht ge kregen. Het feit dat we hoe lan ger hoe meer bewust worden ge maakt in de eeuw van het kind te leven, zal daar als grote achter grond wel niet geheel en al vreemd aan zijn en bovendien is het een simpel feit dat er op dit onder deel van de ook al .grote' literatuur zaken aan de orde ko men die de moeite waard zijn. Het is overigens nog lang niet zo dat men allerwege meteen klaar staat het kinderboek dat verdien de plaatsje in de letterkunde te geven. De schrijver van kinder boeken is ook nog lang geen schrijver', maar dat zijn bei de kwesties van een zekere status, waar we zolang het pro- dukt ons zonder meer aanstaat, eigenlijk gean boodschap aan heb ben. Belang, waardering .aardigheid' en status zijn de begrippen die op je afkomen bij een bezoek aan deze tentoonstelling. Bij de brave Hendrik en Dik Trom behoren de schrijversna men van Anslijn en Kieviet. Om maar met Anslijn te begin nen: .Kent gij Hendrik niet, die altijd zoo beleefd zijnen hoed af neemt als hij voorbijgaat? Vele menschen noemen hem brave Hen drik, omdat hij zoo gehoorzaam is en omdat hij zich zoo vriende- ïgens ieder gedraagd'. regels uit het bekende boek je van N. Anslijn zo populair dat in 60 jaar ook 60 drukken verschenen typeren de kinder lectuur uit het begin van de ne gentiende eeuw. De inleiding tot de tentoonstel ling zegt ër verder onder meer dit over: Was het tot in de 18e eeuw het volksboek naast de klassieken de enige leerstof voor de kinderen geweest, in de tweede helft van die eeuw ontstaat onder invloed van nieuwe opvoedkundige ideeën het opzettelijk voor kinderen ge schreven boek. Met het werk van Hieronymus van Aphen (1746-1803) begon ook in ons land een steedis groeiende stroom van kinderboeken te ver schijnen, die Betje Wolff deed op merken: ,Onze tijd is in één op zicht van andere te onderscheiden, dit is namelijk de eeuw dat men in het bijzonder voor kinderen schrijft.' Vanzelfsprekend werd hij dan ook trouw nagevolgd. Allereerst door zijn tijdgenoten Le Franck van Berkhey en Jan Luiken, later door schrijvers als N. Anslijn, mevr. BtlderdJjk en PetromeUa Moens. In deze tijd ontstaan ook de eerste tijdschriften voor de jeugd, zoals Het Prenten magazijn voor de jeugd en het Hollandsch Pen ningmagazijn. De typografische verzorging van de kinderboeken is vaak verrassend goed, veelal met beeldige gekleurde prentjes. Toch zijn we tegen het midden van de eeuw in een periode van verval eraakt, die zich niet alleen uit in de mindere artistie ke kwaliteiten van het boek, maar ook in de inhoud. Een reactie op dit moralistische kinderboek bleef dan ook niet uit. De in wezen nog 18e eeuwse opvatting van liet boek om ondeugden te bestrijden en deugden gaan te kweken wordt verlaten. Onder invloed van nieu we ideeën in de pedagogie ont staat een vorm van kinderlectuur die al meer is aangepast aan het van de kinde- op dit ge- nverneur (1809 -1889). die honderden kinderboe ken heeft geschreven en vertaald. Naast hem zijn vooral van belang J. P. Hei je (1809-1876), meer be kend gebleven door zijn liedjes als Klein vogelijn op groene tak, Er zaten zeven kikkertjes en Zie de maan schijnt door de bomen, en P. J. Andriessen (1815-1877) van wie veel historische verhalen verschenen. Na 1880 breekt deze stroming voorgoed met figuren als P. Louwerse 1840-1908en J. Stani- nerius (1858-1936), beiden van Zeeuwse afkomst. Vooral de eers te was geboren verteller die vaak de juiste toon wist te treffen om de jeugd te boeien. TilLels als Al- fer en Wala, De Ti-ouwe schild, knaap en Bdstevaer Tromp spre ken nu nog. Sedert 1885 was Lou werse hoofdredacteur van het tijd schrift voor het jonge volkje, dat gold als het toonaangevende maandblad voor de kinderwereld. Staimperius, minder verteller en meer pedagoog, was even produk- tief als Louwerse. Honderden boekjes en verhalen werden door hem geschreven, met titels als: Het veerhuHs van de Oosterschel- dc, Frans Naerebouit en drie jon gens bp een schip. Een derde figuur die gelijk met 1931). Met deze laatste zijn we weer beland bij het motto van de tentoonstelling. Kieviet is name lijk de schrijver van: Uit het le ven van DLk Trom, een boek waar mee ook de humor zijn intrede deed in de kinderlectuur. Dik Trom, de grapjas die uitgi tot een klassieke figuur derwereld. Tot na 1945 eide tot een klassieke figuur in de kin- 11' werden de boeken herdrukt; het iis een bij zonder kind, dat is ie. De evolutie van het kinderboek bleef natuurlijk niet beperkt tot de geschetste eeuw. Op de ten toonstelling is dan ook ter verge lijking een aantal moderne kinder" boeken aanwezig. De keuze hier van eigenlijk buiten het kader van de tentoonstelling vallend is willekeurig en zeer beperkt. Bepaalde groepen kinderboe ken zijn door alle stromingen heen blijven bestaan en vormen a hw een afzonderlijk geheel: de sprookjes, volksboeken, baker- en kinderrijmen. Van het laatstge noemde zijn enkele fraaie Engelse voorbeelden aanwezig. Van de sprookjes werden onsterfelijke verzamelingen uitgegeven als sprookjes van moeder de Gans (Perrault), de Sprookjee van Grimm, van Andersen en de Dui zend en één nacht. Het kinder boek als leerboek is met opzet niet op deze expositie vertegenwoor digd. Voorbeelden daarvan zijn te zien op de tentoonstelling ,A is een aapje' in het Rijksarchief, Sint Pieterstraat 39, Middelburg. Elke periode heeft op deze ten toonstelling zijn eigen doorkijk gekregen en men vindt er de spre kende getuigen van: de roekeloze Waar dat te pas kwam is men buiten de strikte orde van het boek alléén gestapt en is er bij zonder aardig aanvullend mate riaal uitgestald. Bovendien kan de bezoeker om maar eens iets te noemen ook nog enige zelf activiteit ontplooien door een ech te toverlantaarn in werking te stellen waarmee dan de uiterst fraaie prenten van Gustave Doré geprojecteerd kunnen worden. De tentoonstellingen van de p b en het documentatiecentrum vallen altijd op door een bijzonder fraaie en nuttige vormgeving en verzor ging. De laaSste keren was daar de hand van de ontwerper Nico van den Boezem duidelijk in te herkennen. Zo ook nu: Van den Boezem heeft een overstelpende hoeveelheid materiaal in een toch waarlijk niet zo grote ruimte moe ten verwerken. Hij heeft dat zeer overzichtelijk gedaan en een op stelling gecreëerd die de in- en doorkijk mogelijk maakt zonder dat de bezoeker het totaalbeeld kwijt raakt. Mede daardoor ver dient het aanbeveling er op te wijzen dat tot 15 augustus gelegenheid bestaat Brave Hen drik, Dik Trom en hunne trawan ten te ontmoeten. Het lijkt ons om in stijl te blijven een nuttige tijdkorting'. (ADVERTENTIE) KASTEELCONCERT NOS- RADIO UIT SLOT HAAMSTEDE li van 20.00 tot 21.30 uur vla versum 2 het zevende concert uit in de 6erie Nederlandse Kasteelcon certen. De uitvoering is zoals be kend op 1 juli opgenomen in ,Slot Haamstede'. Medewerkenden zijn Dick Boon, fluit, Rinus HiU ebrand, cello, Jacques Luikenaar, clavecrm- bel en het Omroepdubbelkwartet van de NOS onder leiding van Antoon Krela/ge. In het programma is een vraagge sprek opgenomen van Hei-man Fel- derhof over het .Slot Haamstede'. SOWJET-DICHTERES NATALJA GORBANEWSKAJA .ONTOEREKENINGSVATBAAR' MOSKOU (RTR) De jonge Russi sche dichteres Natal ja Gorbanewskaja Is ontoerekeningsvatbaar verklaard en inoet volgens een rechterlijk besluit in een psychiatrische inrichting worden opgenomen. Dit is woensdag uit krin gen van dissidente Russische intellectu elen vernomen. De dichteres was vorig jaar december in verband met een onderzoek naar an ti-Russische laster gearresteerd, kenne lijk nadat de politie ondergrondse do cumenten in haar woning had aange-' troffen. In augustus 1968 was zij al eens aangehouden toen zij met anderen op het Rode Plein protesteerde tegen de inval in Tsjecho-Slowakije. Drie weken vertrouwd kiezen uit de mooiste collectie van Nederland jeprijsde kussens Ba i, waaronder KÊ Op niet afgeprijsde kussens en tapijten, waaronder antieke stukken: 10% korting flje- De opruiming begint op 16 lull Jn de serie ,The New Cambridge modern history" is als deel zes verschenen de opgang van Enge. land en Rusland in de periode 1C88-I72S. Die op gang betekende voor de Republiek van de Ver. enig de Nederlanden een neergang, die tot uitdruk king komt in de invloed of beter over de macht overzee. Wij gaan aan invloed verliezen, terwijl Engeland ons geruime tijd overvleugelt en Rus land de achterstand snel begint in te lopen. Wj zouden aan dit deel van deze wereldgeschiedenis niet direct aandacht hebben besteed wanneer niet in het hoofdstuk over leger en vloot enkele bladzijden aan Zeeland waren besteed. De twee senrtjvers over dit onderwerp, met name J. S. Bromley, die Zeeland van nabij kent, schrijven met kennis van zaken die "menigeen zal benijden. Was de positie tijdens de Negenlarige oorlog (10 f die veranderde in de Spaar. HILVERSUM-1 VRIJDAG Middag: NOS: 12.00 Blik op de wereld: in formatief programma over proble. men van Euro'pese Integratie. 12 30 Overheidsvoorl.chting: Uitzending voor de landbouw. 12 40 Stereo: Lich te gram mofoonmuz i ek 12.50 Recht en slecht, praatje 13.00 Nieuws. VARA: 13.11 Actualiteiten. 13 20 Stereo: Pianorecotal: klassieke mu ziek (gr) EO: 14.00 Ruimte: Radio magazine met gewijde muziek, le zingen en actueel nieuws over de zen. ding in binnen- en buitenland. NOS: 15,00 Stereo: Aspekten van de ka mermuziek: klassieke en moderne muziek. 15.45 Toerismo: toeristische informatie uit binnen- en buitenland. VPRO: 16.00 VPRO-Vrijdag: geva. rieerd programma. (16.00 Nieuws: 17.o5 Mededelingen. Avond 18.00 Nieuws; 19.30 Nieuws). VARA: 21.00 Stereo: Muziekkring De Am sterdamse Cantorij: klassieke mu ziek. 22.30 Nieuws. 22.40 Mededelin gen. 22.45 Actualiteiten. 22.55 Stereo: Serenade in blue: licht platen pro. gramma. 23.55.24.00 Nieuws. ZATERDAG Motgen VARA: 7.00 Nieuws. 7.11 Ochtend gymnastiek. 7.20 Socialistisch strijd lied. 7.23 Weekeinde: jeugdprogram. ma. VPRO 7.54 Deze dag. VARA: 8.00 Nieuws. 8.11 Van de voorpagi na. 8.15 Stereo: Z.O. 135: gevari eerd programma. (9.35 9,40 Water standen). 10.30 Stereo: Tango Rum ba Orkest met zangsolasten. 11.00 Nieuws. 11.03 Stereo: Lichte gram- mofoonmuziek. 11.10 Licht orgelspel. 11.25 Oosteuropese kroniek. 11.45 Stereo: Brass Band (opn.). VRIJDAG Middag: 12.00 Stereo: Van twaailf tot twee, (ADVERTENTIE) (let op 't merk!) Sinas-vruchtenlimonade, gazeuses, cola, up, tonic, limonade-siropen. 2-108 Panda liet Jolipop het ochtendblad met de fof.o van miljonair Geldrol- ler zien. .Vindt je het niet erg dat zo iemand zich verveelt?' zei hij. .Omdat hij niets te doen heeft, koopt hij de schatten van koning Karmolijn maar op!'. Meervermogenden mogen dat.' ant woordde de knecht. .Maar wij zijn geen miljonair, meneer Panda. Voor ons is een degelijke betrekking het ware. U moet de advertenties lezen, dje achter in de krant staan.' Nu wilde het geval, dat aan de an dere kant van de stad een zwerver. Joris Goedbloed geheten, dezelfdi krant onder ogen kreeg. ,Tut, tut,' prevelde deze, toen hij de foto van de rijke heer Geldroller zag. .Meneer verveelt zich. En dat. terwijl wij. klassieken, moeten tob ben voor ons dagelijks brood. Ik denk dat ik hem wat afleiding moet gaan bezorgen Met die gedachte stond hij op, en een poosje daarna kon men hem om het buitengoed van de miljonair zien sluipen. op. Ik zal mijn b CAROL DAY gevarieerd programma. (12.22 Wij van het lana; 12.26 Mededelingen ten in de woestijn, hoorspel. TROS: 14.55 Stereo: Concert h ia carte: ver. zoekplatenprogramma. 16.00 uur Nws 16.03 Disco.Drive-In: de showbusi ness op de korrel genomen. 17.30 Sportkompas. Avond: NCRV: 18.00 Marinierskapel der Ko- de gewijde muziek (gr). 19.40 Wijd als de wereld: wekelijkse internatio nale oriëntatie in kerk. zending en oecumene. 19.50 Jeugdkoor: klassie ke gewijde liederen. 20.05 Stereo: The sound of musical: musicalfragmen ten. 21.25 James Joyce: een docu mentaire over de Ierse schrijver Ja mes Joyce. TROS: 22.00 Aktua: ra dio. magazine met reportages, com mentaren en muziek. 22.30 Nieuws. 2240 De Beyaard-hier cabaretpro. gramma. 23.10 Apollo XXL ruim. tevaartmysterie. 23.30 Stereo: Mid. night special: licht muziekprogram ma. 23.55-24.00 Nieuws. ZATERDAG de woord. 7.16 Stereo: Op het eerste gehoor: klassieke muziek (gr.) (7.25 Horen en zien; 7.30 Nieuws; 7.32 - 7.50 Hier en Nu: actualiteiten) 8,00 Nieuws. 8.11 Stereo: Te Deum Lau- damus: klassieke gewijde muziek. 8.30 Nieuws. 8.32 Touringclub: infor maties en tips voor vakantiegangers. 8.45 Stereo: Lichte grammofoonmu. ziek. 9.00 Stereo: Promenade orkest: Italiaanse operamuziek. 9.35 Gym nastiek voor de huisvrouw. 9.45 Ste reo; Grand Gala du Disque classique- een keuze uit de platen van de af gelopen tien jaar. 11.00 Nieuws. 11.03 Visie, lezing. (1). 11.15 Stereo: Om roeporkest en solisten: Moderne mu ziek. plm. 11.55 Mededelingen. VRIJDAG Middag: 12.00 Nieuws. 12.03 Top-30 NOS: 13.00 Nieuws. 13.03 Radio Tour de France: popmuziek en reportages Ronde van Frankrijk. (14.00, 15.00 en 16.00 Nieuws). AVRO: 17.00 Nieuws. 17.02 Radiojournaal. 1705 1800 Zingende bougie: gevarieerd platenprogramma voor automobilis ten. ZATERDAG Morgen: KRO 9.00 Nieuws. 9.02 Djinn: ge varieerd programma. (10.00 en 11.00 Nieuws). Spaanse Suc- toch kroonde koning van Engeland, Willem IH. Deze stadhouder was zowel kapitein-generaal ter zee als te land en geen raadspensiona ris kon een zo samenbundelende functie vervullen als een Oranje. Na het overlijden van Willem n in 1702 g te provincie Zeeland haar eigen gang. Het admiraliteitscollege te Middelburg, dat tot plicht had kust en stromen tegen de kapers uit Duinkerken, Oostende en Niéuw-poort te verdedigen, was in de J de dikwijls recalcitran- ■aliteiti te? mjk gen vaart zeer actief. Dat wil zeggen het college legde de families te e en Nieuw-poort te verd< kaap- Vlissingen en Middelburg, die zich met de commissievaart of het kapen van schepen bezig hielden niet veel in de weg. N':et alleen voor de Zeeuwse kusten waren de commissievaarders actief, ook in de Middellandse Zee speelden de Zeeuwen een rol, vooral in de Ne genjarige oorlog toen de Zeeuwse kapitein Credo daar een begrip was. In de periode 1688-1715 hebben de verkopen van de buitgemaakte schepen - ae prijzen - bijna 20 miljoen gulden opgebracht in Mid delburg en Vlissingen. Niet alleen verdienden de kapers met de prijzen, maar ook waren de premies op het veroveren of vernietigen van vijandelijke oorlogsschepen belangrijk. Waren de Duinkerker kapers een begrip, niet minder de Vlissingers - les Fiessinguois - zoals zij werden genoemd. Zoals het altijd gaat» het was voor de Staten van Zeeland niet gemakelijk de regels vast te stellen voor de prilzen, want de kapers gooiden vriend en vijand over een hoop. De redacteur van dit 950 blz tellende deel, J. S. Bromley, geeft cijfers die het belang van de kaapvaart voor onze provincie goed doet leren kennen. Wij hebben al eens meer op het feit gewezen ént de fa milies die zich met de kaapvaart bezighielden, waarander die later zijn geadeld, de vredesonderhandelingen van 1713 zeer hebben betreurd. Hoewel de periode 1708-1712 een belangrijke daling van de buitgemaakte schepen te zien gaf, die overeenkomst vertoonde met de steeds minder belangrijke rol die de republiek vervulde, toch waren de verdiensten nog zeer belangrijk. Het is voor ons ai tijd een merkwaardige gedachte dat enige van de fraaiste huizen te Middel burg en Vlissingen gebouwd zijn met het fortuin in de kaapvaart verenend. (ADVERTENTIE) i f= Vraag uw fotohandelaar Orwo Foto N.V. - Postbus 127 - Hilversum NEDERLAND-1 KANAAL 7/29 VRIJDAG 10 JULI 1970 18.25 uur: (NOS) TOUR DE FRANCE Samenvatting van de vandaag verreden tappe van Gap naar Mont Ventoux (170 km). 18.45 uur: PI PO DE CLOWN 18.55 u/ur: (KLEUR) JOURNAAL 19.04 uur: (NCRV) SCHEEPSJONGENS VAN BONTEKOE 19.12 uur. UP WITH PEOPLE Optreden van een Amerikaanse groep studenten, die met nun show met zang. dans en muziek door Europa trekken. 20 00 uur: (NOS-KLEUR) JOURNAAL 20 20 uur: (NCRV) HIER EN NU 20.45 uur. POLITIEKE MOORDEN Een reconstructie van de moord op generaal von Schleicher. Met deze moord stierf ook de republiek van Weimar. Von Schleicher had na de Eeerste We reldoorlog een belangrijk aandeel in het onderdruk ken van de revolutiepogingen. Nadat Von Hinden- berg Hitier tot zijn opvolger had benoemd, werd Roehm om het lever- gebracht en Von Schleicher gearresteerd en daarna vermoord. 22.10 uur: (KLEUR) BARENBOLM OVER BEETHOVEN Daniël Barenboim. pianist-dirigent, zet zijn relatie uit een tot net werk van Beethoven, die tweehonderd jaar geleden Is geboren. Tijdens dit programma voert men de Appassionato opus 57 in zijn geheel uit. 22.35 uur: OE E T 10 OP TERSCHELLING Oat de E.T 10 niet alleen een boei bij Terschelling is, ziet u in dit programma. 22.50 uur: (NOS-KLEUR) JOURNAAL 12.55 uur: SLUITING (NOS-KLEUR) JOURNAAL 20.20 uur: (VARA-KLEUR) ZO MAAR EEN ZOMERAVOND In deze uitzending treden op de Amerikaanse zange res Salena Jones, Louis van Dijk (piano) en Harry Mooten (accordeon) en het Roemeense orkest van Gre- gor Serban. Voorts zullen Enny de Leeuwe en Albert Mol improviseren en vormt Mies Bouwman het mid delpunt van de quiz ,Zo maar een vraag'. Koos Poste- ma, de presentator, introduceert de Nederlandse Knok- ke-ploeg 1970 aan U. 21.45 uur: (KLEUR) MANNIX Aflvering- ,Op zoek naar een vriend'. Prive-detective Mannix probeert de man die wegens een miljoenen fraude door zijn toedoen voor een lange tijd in de ge vangenis werd gezet, na zijn vrijlating aa.n een plaats in de maatschappij te helpen. Hij moet het weer al leen opknappen, want niemand steunt hem daarbij. 22.35 uur: (NOS-KLEUR) JOURNAAL 22.40 uur. SLUITING BELGIË-NED. KANAAL 2/10 NEDERLAND-2 18.45 uur: (NOS) PIPO DE CLOWN 18.55 uur: (Kl.EUK) JOURNAAL 19.04 uur PREMIÈRE Veertiendaags programma over filmkijken en filmma ten 19 30 uur: (VARA-KLEUR) BEROEMDE DIERENTUINEN Programma over de woestijn-dierentuin in Tucson. De ze dierentuin heeft zich gespecialiseerd in het onder brengen van d eren die in de woestijn leven. Naast de reptielen treft men er ook een bijzondere soort otter aan, die zelfs in de droge woestijn water weet te vftiden. 20.00 uur: 17.45 -18.20 uur: RONDE VAN F ANKRIJK 18.50 uur SCHOOLTELEVISIE 19.18 uur. ZANDMANNETJE 19 23 uur: DELTAWERKEN 19.55 uur: MEDEDELINGEN EN DE WEERMAN 20.00 urn NIEUWS 20.20 uur: FILMVERSLAG RONDE VAN FRANKRIJK 20.25 uur: ZIET r ER WAT IN? Kijkje in de tv-programma's van het komende week end. 20.30 uur: II J ULI-PROGRAMMA Inleiding op de Vlaamse Nationale feestdag 20.35 uur: TWAALFDE EUROPESE BEKER VOOR ZANGYOOR- DRACHT TE KNOKKE West-Duitsland Spanje 23.00 uur: NIEUWS BELGIE FRANS 15-15 - 16.45 Ronde van Frankrijk. 18.20 Nieuws. 18.25 Orkest Michel Legrand. 18.50 Le jeu de jeune conduc teur. 19.25 Plum-plum. 19.30 Les animaux du monde en tier. 20.00 Journaal. 20.30 Horizons kun tains. 22.10 Eu- ropaheker voor zangvoordracht in het Casino te Knok. ke. FRANKRIJK 12.30 Midi Magazine. 13.00 Journaal. 13.30-13.35 Beurs koersen. 18.15 Ronde van Frankrijk. 19.00 Regionaal journaal 19.20 Mededelingen en weerbericht. 19.25 Allo Police (5). 19.40 Mededelingen en .Qui et Qoui?'. 19.45 Journaal. 20.15 Mededehngen. 20-20 F:lmverslag Ronde van Frankrijk. 20.30 Les Shadotas. 20.40 Hondo (6). 21.30 Pancrama. 22.30 A bout portant— 23.15 23.30

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1970 | | pagina 17