EIM
I
ELIE BORGRAVE:
,IK HEB ME
VERNIEUWD'
extiA
W WIELERVARIA
KOSTERS
ZWEMSTER
PETRA (11) FRAANJE
KIEZEN
TUSSEN SPANJE EN
LEEUWARDEN
BERICHT UIT EEN ATELIER
VRIJDAG 19 JUNI 1970
ZEEUWSCHVLAANDEREN
MENSEN IN DE SPORT
zeeuwich-vlaanderen
Vaderland met tww ploegen naar de Ronde van Frank,
rijk! Het kan gewoon niet op en we zullen ><bt nog n
aan deze weelde moeten wennen. Omdat er ook nog ••ril.- Ie
1 ndgenoten in vreemde dienst zullen worden aangeduid,
verwachten wij een deelname van ongeveer 22 Int .Ne
derlandera. Dat zijn dan tien man van Cabnllero, een «tuk
of acht van Willem II (omdat Ton Visser» er vermoedelijk
een paar Belgen bij zal nemen) en vier of vijf vim bui
tenlandse ploegen, waarbjj wij dan denken aan dun I ii,.sen
Joop Zoetemelk, Eddy Beugels, misschien Henk Iliddinga,
Harry Jansen, Gerben Karstens of Wim Dubois. In elk
geval een record aantal voor wat onze landgenoten tr. n
Aan de kwantiteit zal het dus niet liggen maar w ai
ons bezighoudt is de kwaliteit. Kijk, als je een landen
ploeg moet samenstellen dun kun je (althans in Ne.
(Ierland) van de 50 tot 60 renners gewoon de I teste tien
nemen en dan zit je meestal wel goed. .Maar nu moet' -
fabrieksploegen, die nauwelijks over 15 tot 17 rcniie
beschikken, tien man aanwijzen om naar bet zwaarste
wielerspektakel van de wereld gaan. Meestal Iteschik-
ken ze wel over een paar zogenaamde .vedetten" maar
als die wat tegenvallen of helemaal ineen klappen dan
blijft er als regel van de ploeg zelf niets meer over.
We zullen nog wat duidelijker zijn. Willem II kan
dit jaar voor een redeljjke klassering rekenen op Wagt-
nians en Pijnen. Tenminste als Wagtmans over zijn ziekten
heen is. Kunnen die twee na verloop van tijd niet bij <fe
tien besten gehandhaafd blijven, dan zijn er geen meester»
en geen kne<hten meer en scharrelt men verder maar
wat door om wat dagprijsjes bij elkaar te fietsen. -
ballero heeft helemaal geen kopmannen of men zou Arie
den Hartog of Wim Schepers tot aanvoerder moeten pro
moveren maar dan komt men beslist niet ver in de algemene
rangschikking.
Stfcl daarentegen dat we dit jaar eens met een landen,
ploeg naar de Tour konden gaan. Persoonlijk zou ik
U-melk kopman maken en Wagtmans reserve. Zij zouden
verder moeten kunnen rekenen op Pijnen, Viannn, Zoontjes,
Krekels en Scheper». Voorts zou ik drie man inzet ten
voor de dagprijzen en zo mogelijk de groene trui, na
melijk Jan Janssen, Gerben Ka i tens en Serpent!. Dan
houden we nog een paar goede roserves over al» Den Har.
tog. Van der Vleuten. Stevens. Beugels en noem verder
zelf maar op. Jammer, het zou een ploeg zijn om Iets
mee te doen en te.... verdienen.
Vandaag over een week begint het grote cirrus. M i
een rijdritje van zeven kilometer, dat is de gewoonte ge
worden en dan heb je ook meteen een algemeen klasse
ment met verschillen. Het spel duurt tot en met zondag
19 juli. Na dt, 48 kilometer tijdrit van die dag zijn de
kaarten volledig geschud en weten we wie van d>- 150
uitverkorenen er nog in staat is ParT4» te bereiken..
In de laatste ronden vóór de Tour, namelijk die van
Luxemburg en van Zwitserland hebben onze landgenoten
het prima gedaan. Overwinningen van Beugels, Ottenliros
en Scnepers hebben het thuisfront alvast warm gemaakt
voor de komende weken. Ook Zoetemelk draaide weer
uitstekend mee zonder zich helemaal bloot te geven. Als
die jongen van pech verschoond blijft, gaat hij een beste
Tour rijden. Ook Pijnen heeft een goede Ronde van Luxem
burg gereden, terwijl Arie den nartog puik meedraait in
de Ronde van Zwitserland.
Een paar uitslagen van de afgelopen week. De Br!:;
Bruyere won in Meeuwen waar Rik van Looy 7e en Jan
Krekels 14e werd. De Omloop van de Sienebochtcn was
voor Genet. Dierickx won in Gnllegem, waar geen V
derlanders aan de start kw-amen. Frans Verbeeck was
de beste van 75 vertrekker» in Stabroek, waar Ottenlu
3e. Theo Verschuren 5e, Jos van Beers 7e, Jo van Katwijk
12e en Adrie Wouters 17e werden. In Bvergcm waren
de bloemen voor Frans Mintjes, 3e Merckx, 4e Roger de
Vlaminck, 5e Godefroot. In Belsele voerden de Neder
landse amateurs een klein Holland-Festival op. Na win.
4e Hendrik Ggsel, 5e Jo Hinneman, 14e in groep gelijl,
Bal, De Waal, Moelker. Priem en Lupke.
naar De Bisschop eindigden 2e Janbroers, 3e Petrus Y'onek,
Zondag aanstaande (21 juni) worden in niet minder
don negen Europese landPn de kampioenschappen voor
profs verreden, namelijk in België, Frankrijk. Luxem
burg, Italië, Engeland. Zwitserland, West-Duitsland, Spanje,
en in ons eigen land. De Nederlandse profs gaan dit
Jaar in Helmond van start evenals trouwens de ama
teurs cn de dames, die ook om de nationale titel gaan
strijden. Het nationaal kampioenschap voor nieuwelingen
wordt dinsdag 23 juni in Alkmaar verreden. Voorts i« er
zaterdag nog een grote nieuwelingemvedstrijd, genaamd
-Door het Land van Bartje'. In Zeeuwseh-Vlaanderen twee
wedstrijden, namelijk zondag 21 juni de Ronde van Schoon.
dïjke voor amateurs, aanvang half drie en op dinsdag
28 juni de Ronde van Zuiddorpe, eveneens voor amateur»
en ook aanvang 14.30 uur.
Na de Ronde van Italië en de Midi Libre f» de stand
voor de Super Prestige Prijs: 1 Merckx 298 punten.
2 Ocana 15 Op, 3 Leman 125, 4 Dancelli 85. 5 Godefroot
75. 76 Verbeeck 60, 7. 8 en 9: Roger de Vlambiek.
Vanneste en Ricci, elk 50 p en 10 Gerben Karstens
punten. De overige Nederlanders in het klassement zijn
lanssen 36 p. Zoetemelk 20, Krekels 13, Schepers 7 <-n
Dolman 4 punten.
A KA
Aan de bel trekken, hard tegen zere schenen
aanschoppen, heilige huisjes ondersteboven
lopen, tegen open deuren aantrappen, hete
hangijzers aan durven pakken, de vinger aan
de pols houden, ouwe koeien uit de sloot ha
len, schokeffecten teweegbrengen, opzienbare
onthullingen doen, verontrust zijn en de par
tij verlaten, scheuren, nieuwe partij stich
ten, het zijn allemaal dingen die we doen
mogen op het congres.
Dan zijn er nog de voorstellen, de amende
menten, de moties en de besluiten. Is het con
gres eenmaal achter de rug, geen sterveling
die er nog aan denkt. De buitenwereld is er
niet stuk van.
Het is heerlijk zich uit te leven in de democratie
De laaghangends hitte kan ons niet onze congres
sen ontnemen. We hebben ze veel te hard nodig als
uitlaatklep voor onze verontrusting, voor onze grie
ven. voor onze wensen. Ieder brengt zo zijn eigen
pakje mee naar het congres. De grieven vormen
meestal het leeuwenaandeel van de geestelijke baga
ge. Elke vereniging die koninklijk is goedgekeurd
heeft haar congres.
Het congres ook wel algemene vergadering ge.
noemd is de periodieke uitleefmogelijkheid voor
de kleine afdelingen in de uithoeken des lands.
Doorgaans blazen ze op topniveau alleen hun partij
mee mei het afdragen van de contributiecentjes.
Maar bij het congres, zeg algemene vergadering,
worder. ze ook betrokken. Daar krijgen ze ook een
uitnodiging voor, daar hebben ze ook een stem in
het kapittel. Twee of drie daagjes er tussen uit,
op naar het congres.
Daar komen ze, de garante bes'uurderen van par
tij of vereniging. Een doodgewoon lid ertussen mag
ook wel. Nee. de vrouw hoeft geen lunchpakket
klaar te maken, dat is allemaal geregeld via de af-
delingskas.
Ze pruimen het congres. Het is er roerig en gezel
lig. De kopstokken van de organisatie zitten op hel
podium aan een lange tafel. Doorgaans zijn er v 1
kopstukken. Ernaast staat het spreekgestoelte He:
tongres is van en voor afgevaardigden. Ze zijn er
bijeengeroepen en ze zullen het hoofdbestuur eens
een congrespoepje laten ruiken. Ze zuilen daar het
hoofdbestuur eens flink op de borst springen.
Maar kijk, daar bespringt de voorzitter de kathe
der voor zijn openingsrede. En wat die man zegt.
daar wordt men stil van. Daar is de meest last u
en recalcitrante congresbezoeker een zachtaardig
lam bij. Hij spreekt gedaenten uit, die de lippen v. r.
de afgevaardigden slechts aarzelend als j
zouden verlaten. Hoewel ook zij v
Het kostersbestand is oud en belegen, veel mod er.
nisme heeft er niet aan geknabbeld. Het beroeps-
kostuum is zwart, maar op deze bijeenkomst is bij
lange na niet ieder met deze rouwkieur omhuld.
Het barst van de grijze colbertjes, enkele stede
broeders, daar gelaten.
De voorzitter spreekt. Hij schetst het geteisterde
kostersbestaan. man, vrouw en kinderen, het hele
gezin wordt soms ingeschakeld voor des kosters
werk. En wat voor werk!
Er wordt rommel gemaakt op de instuifavonden in
de bijgebouwen, .liefst op zaterdagavond en tot diep
in de nacht. 'Popmuziek, drank en sex, vormen r
volgens de voorzitter van de kostersvereniging de
hoofdtoon' en na afloop kan de rommel worden op
geruimd, ook de voorbehoedmiddelen'. Aanstoten te.
gen de eerbaarheid in kerkelijke gebouwen, een niet
mis te verstane uitsmijter van de voorzitter.
Koster,- een oud beroep, met nieuwe karweitjes. En
nog niet zo lang een collectieve arbeidsovereenkomst
Dank zij de vereniging van kosters. Dat zei de
voorzitter ook.
ZUIDZANDE ,In mijn jongste
werk ontdek ik een verrassend
evenwicht. De elementen hebben
hun plaats gekregen, ze zijn er
naartoe gegroeid. Of het zo blijft
weet ik nietik heb me steeds ver
nieuwd.'
Terwijl zomerlicht zijn atelier binnen
valt draagt Elie Borgrave zijn schilde,
rijen aan. Ze staan bij tientallen langs
de wanden. Grote doeken dikwijls, ge
merkt niet een ,E' en daarachter een
jaartal. Felgekleurde vierkanten op een
zachtere ondergrond, doorsneden met
verticale, evenwijdig lopende lijnen. En
bruine golf, driehoeken, zeshoeken, ze
venhoeken: met elkaar verbonden en los
van elkaar. Borgrave 60 jaar, nauwe
lijks grijs, slank figuur en boven de
blauwe koltrui een fijn, door een mar
kante neus met daarop een dun-omrande
bril gedomineerd gezicht haalt sterke
koffie, maar praat niet, zich als Frans,
talige Belg verontschuldigend voor zijn
.abominabele' Nederlands. En vorder is
er het boek ,EIie Borgrave", geschreven
door zijn vriend, de Oostburgse litera
tor en criticus Willem Enzinck. ,Daar
staat alles in, veel beter dan ik het
vertellen kan.'
Het is duidelijk: het levensbericht werd
gemeld, het ligt vast en Borgrave on
gevoelig voor de eeuwige journalistieke
hang naar 't exclusieve verhaal, opgete
kend (desnoods voor de zoveelste maal)
uit de authentieke mond. doet er het
zwijgen toe. Wel haalt hij zijn schilde
rijen en wijst blij met interesse voor
zijn werk de tekens die zijn ontwik
keling markeren aan. De ringen in het
atelier, o, ja. de ringen. ,Dat is om fit
te blijven. Ik doe regelmatig oefenin.
§en.' Als kort (maar kostbaar, gezien
e schaarse mededelingen) intermezzo is
er dan verder een loopje over het ter
ras bij het atelier, vroeger de beerput.
Borgra.ve wenst zijn buren, een man en
een vrouw die aan het wieden zijn, goe
demorgen. .Vriendelijke mensen hier, het
is een erg prettige streek.' Viijf jaar
woont hij nu bij Zuidzande, verbouwde
een boerenschuur tot een comfortabele
leef- en werkruimte met als centraal
punt het enorme atelier. In de week-
ends is hij er met zijn vrouw Lucette en
bun zoontje, door de week alleen. ,Ik
werk van 's ochtends 6 uur tot de mid
dag. Daarna geven mijn ogen het op.'
Diplomatieke carrière
Elie Borgrave de gegevens z.ijn ont
leend aan Enzinck's werk werd in
1910 in Brussel geboren, als telg van
een van de oudste adellijke geslach
ten van België. Zijn ouders wilden dat
hij in de diplomatie zou gaan, maar
daarvoor voelde hij met. Hij trok naar
Parijs en onderging daar een tentoon
stelling van de kubisten als niet minder
dan een openbaring. De 18-jarige Bor
grave vooral gegrepen door het werk
van Georges Braque begon te schil
deren, zij het. dat dit in de beginfase
hoofdzakelijk neerkwam op het copiëren
van de kubisten. Hij zou zich als auto.
didact verder ontwikkelen, maakte rei
zen door Europa en de VS, las veel
en specialiseerde zich in kunstgeschie
denis en -filosofie.
Wanneer hij bijna 30 is, komt hij uit de
VS terug in Parijs.
Het was intussen 1939: Duitsland be
gon zich voor het eerst te roeren. Elie
Borgrave meldt zich tevergeefs: er
was teveel animo in Parijs bij het
Vreemdelingenlegioen, keert terug naar
België en wordt in mei 1940, als daar
de Duitse inval voor de deur staat, ge
mobiliseerd. Wanneer België capitu
leert vlucht hij, op zoek naar de vrije
Fransen of de Engelsen, naar Zuid-
Frankrijk, wijkt uit over de Spaanse
grens en arriveert tenslotte berooid
en in het gezelschap van horden lot
genoten in Lissabon, waar hij een
visum voor de VS probeert te krijgen.
Brazilië
Het wordt, door bemiddeling van een
vriend. Brazilië, waar Borgrave het
leven leidt van een clochard. Hij weet
in Canada te komen, voegt zich bij
het daar geformeerde invasieleger van
vrije Belgen en volgt later in Engeland
de opleiding voor parachutistencomman
do's tot '43, wanneer hij om gezond
heidsredenen definitief voor de dienst
wordt afgekeurd. Hij gaat weer schil
deren, ikomt in Londen in contact met
de Pools-joodse schilder Jank] Adler
(een ex-leraar aan het Baiuihaus, die,
toen Hiitler in Duitsland vaste grond
onder de voet kreeg, naar Engeland
emigreerde) en keert aan het eind van
de oorlog naar België terug. In 1945
hij heeft dan inmiddels in Parijs
kennis gemaakt met (Nederlandse)
schilders Geer en Bram van de Velde
exposeert hij werken in de jaarlijkse
.Salon des Realités Nouvelles' (waar al
le belangrijke naoorlogse abstracte
kunstenaars waren verenigd) maar dn
'46 vertrekt hij opnieuw naar de VS.
Ditmaal om er in '49 een succesvolle
eenmanst en toonstelling in het .New Art
Center' in New York te houden en in
'50 in zijn woonplaats Stonington te
starten met de .Modern Art Summer-
school', een eigen academie, waar hij
ouderen en jongeren de schilderkunst
(plus filosofisohe en historische ach
tergronden) bijbrengt. De jaren '50.'54
worden voor wat Borgrave aangaat ver
der gekenmerkt door tentoonstellingen
in belangrijke Amerikaanse kunstcen
tra, onder meer de New Yorkse Stabie
Gallery. In 1954 vestigt hij zich in.
Forio d'Ischia bij Napels van '58 tot
'62 woont hij bij Parijs, sindsdien in
Zuidzande.
Nieuw wetk van Elie Borgrave na
een periode waarin hij zich sterk be
zighield met de cirkel als centraal ele
ment, zich nu richtend op meetkun
dige structuren is in september te
zien in de Utrechtse galerie Jas, in
november bij galerie Veranneman in
Brussel.
Oxer zijn evolutie (in ateliersgesprek
met Willem Enzinck): ,Weet je, by
ieder nieuw doek sta ik voor de onmo
gelijkheid het te realiseren. Ik moet
blindvliegen tot ik een open plek in
de wolken zie en Ik de aarde onder
mij herken. Dat geldt eens temeer voor
zijn toekomstige werk. Ik zal uit mijn
onderbewustzijn de grondstof betrekken
en die transformeren naar gelang de
warmtegraad van mijn leven. Wat dat
zal opleveren Ik kan het met geen
mogelijkheid zeggen.'
NAAR NATIONALE KAMPIOENSCHAPPEN
TERNEUZEN De familie uit Terneuaen, overigen» door de plaatselijke
zon al redelijk gebruind, loopt hard de kans een vakantie In Zuid.Spanje te
missen. En dat allemaal door toedoen van dochter Petra (11), die zater
dag, tijdens de tweede kringzwemcompetltie in haar woonplaats, werd
uitgekozen 0111 19 juli een dag dat de familie, volgens plnn, fijn aan de
Middellandse Zee zou zitten mee te doen aan de Nederlandse adspiran.
tenkampioenschappen in het heel wat noordelijker gelegen Leeuwarden.
Petra zwom de 100 meter schoolslag meisjes onder de 12 jaar in een tijd
van 1.36 7 en bleef daarmee onder de limiet van 1.38 rond, die werd ge
hanteerd voor de nationale kampioenschappen in Deventer. ,Ik had hele
maal niet naar tijden ol zo gekeken', zegt het eerste Zeeuwse meisje dat
dit seizoen naar Nederlandse kampioenschappen mag. Ze zwemt voor het
eerste (zomer) seizoen in .Schelde', viel pas deze winter op tydens de trai
ning (en de clubwedstrijden) in het overdekte instructiebad ,De Honte',
maar oefent als het kan twee keer per dag. ,Om 8 uur gaat het bad open
en om half negen moet ze op school zijn.maarzwemmen zal ze', vertelt
haar moeder.
De 4 avonden (maandag, dinsdag, woensdag en vrijdag) clubtraining
onder leiding van Truus van dc Linde, zelf een opvallend zwemtalent cn nu
Ingeschakeld bij de ople.din- van de adspiranten, zijn voor Petra (sinds
kort tennist ze ook) niet voldoende: als het haar even uitkomt zit ze ook
op dagen dat het niet persé hoeft in het water. Ze vindt haar overwinning
waarbij ze rivale Els var Tatenhove van .De Braakman' met circa
4 seconden achter zich liet niet iets om uitvoerig over te debatteren.
Wel laat ze los, weinig te verwachten van de wedstrijden in Leeuwarden.
,Die meisjes die daar komen zijn zo sterk, ik denk niet dat ik in de prij.
zen val. Öf ik er speciaal voor train? Nee, ik ga gewoon door met de
training zoals die nu loopt' Binnen ,De Schelde', Petra meldde zich aan
nadat een vriendinnetje en broer Jan (ooit nog eens Zfeeuws kampioen
op de 50 meter jongens onder de 12) hetzelfde hadden gedaan, heeft ze a.1
opvallend weinig tegenstand in haar categorie. ,Bij clubwedstrijden won
ik met 11 seconden voorsprong. Dat is wel jammer: ik zou graag iemand
PETRA FRAANJE
...iedere dag zwemmen...
hebben met wie ik me kon meten'. Het meisje dat straks in Leeuwarden
het, Luctor et emergo' in praktijk moet brengen, haalde in haar prille
carrière overigens al diverse medailles, zowel in clubverband als in de
competitie. In Vlissingen werd ze 2e op de 100 meter schoolslag, vorige
week eindigde ze in Middelburg met een tijd van 1.23.4 (de landelijke
limiet ligt momenteel op 1.21 rond) als le op de 100 meter vrije slag, ze
heeft de .Schelde-wisselbeker' en een aantal herinneringen aan goede
prestaties tijdens "derlinge wedstrijden. De heer J. J. Clemmtnck, se.
cretaris van de te iche commissie vam .Schelde': .Petra heeft verschil,
lende titels binnen ar bereik. Als je ziet dat de nationale titettijd op de
vrije slag 1.21 rond .s dan zegt dat wel iets. Of ze 't in Leeuwarden haalt
betwijfel ik: ze zou dan op de 100 meter schoolslag 1.26.4 moeten zwem
men of, om een tiende plaats, toch altijd nog 1.34.9. Daar is ze zaterdag
nog boven gebleven'.
Niemo'toerk van Elie Borgrave
Het interieur van het enorme atelier bij Zuidzande
