PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
GROTE SCHADE BIJ
FABRIEKSBRAND IN
CULEMBORG
Het Veerse Meer krijgt er weer twee
kunstmatig gevormde eilandjes bij
Acht tot
10 min
gulden
NIEUW WONINGBOUWBELEID IS
GEBASEERD OP MARKTONDERZOEK
Veertig vrijgelaten
gevangenen uit
Brazilië in Algiers
fcivitünr
NV GISPEN VOOR GROOTSTE DEEL VERNIELD
Vandaag
in de
krant...
Mosselen
T oeristen-boeken
Minimumloon
Raadhuis
Bondsdag
SOJOEZ-9 BRAK
AMERIKAANS
RUIMTERECORD
Geschil over
tie worlel
GIJZELAAR UIT
VS VERDWEEN
IN AMMAN
SPECIE UIT
ONDIEPTEN
ALS BOUWSTOF
Golfbrekers
Afmetingen
Dinsdag 16 juni 1970
WAARIN OPGENOMEN DE MIDDELBURGSE. VLISSINGSE, GOESE, BRESKENSE COURANT EN VRIJE STEMMEN
213e jaargang - nr. 139
Secretarie
op wielen
Pagina 2
CULEMBORG (ANP, GPD) Een omvangrijke brand bij NV Gis
pens fabriek voor metaalbewerking in Culemborg heeft maandag
middag het grootste deel van het bedrijf in de as gelegd. Van de vijf
hallen de totale oppervlakte van het fabriekscomplex bedraagt
ruim 16.000 vierkante meter bleven alleen de lakkerij en plaatwer
kerij gespaard (plus-minus 4000 vierkante meter). Schattingen mel
den een schade van 8 tot 10 miljoen gulden.
De montage- en produktiehallen, t
gloednieuwe showroom (1800 vierkante
meter, kosten ruim 1.000.000 gulden), de
magazijuen, de galvanische afdeling en
stoiieerderij en net laboratorium gin
gen geheel verloren. De kantoren en net
administratieve gedeelte van het bedrijf
liepen geen gevaar, omdat dit gedeelte
op een halve kilometer alstand van de
eigenlijke fabriek ligt. Bij Gispen werken
ruim oOO mensen, waarvan de helft tot
het administratieve personeel behoort.
De metaalwarenfabriek is een van de
grootste fabrieken in Nederland op het
gebied van staalmeubelen (buis-, kan
toor- en woningnteubelen, kasten en bu
reaus).
Alarm
De brand werd om even over half één
ontdekt door een Italiaanse gastarbei
der die in de afdeling exportverpakking
bezig was. Hij sloeg direct alarm en
waarschuwde ook ongeveer 30 em
ployees die in de kantine op de eerste
verdieping aan hun twaalfuurtje bezig
waren. Zij konden zich ternauwernood
in veiligheid stellen. De brandweer van
Culemborg was na enkele minuten ter
plaatse. De commandant, de 45-jarige
W. Kramer Freher gaf direct groot
alarm. Ook de brandweerkorpsen uit de
omliggende gemeenten werden opgeroe
pen. zodat om even over 1 uur ruim 110
brandweerlieden van de koipsen uit
Beusichem. Culemborg, Gelclermalsen,
Leerdam en Utrecht en de bedrijfsbrand
weer ter plaatse waren. Met 42 stralen
werd de brand, die op dat moment al op
vier fronten woedde, bestreden. De brand
ging gepaard met een enorme rookont
wikkeling die op bijna 20 kilometer af
stand te zien was.
Veel orders
De NV Gispen (een volledige dochter
maatschappij van de Lipsfabrieken) ij
het grootste bedrijf in Culemborg. De
fabriek had veel orders lopen. Voor be
paalde onderdelen bestonden zelfs lever
tijden van zeven tot acht maanden.
De bevolking van Culemborg werd
maandagmiddag (ongewild) geconfron
teerd met de moeilijkheden als gevolg
van de brand. De Culemborgse wethou
der van openbare werken, de heer A. J.
Kerkhof, liet namelijk om 1 uur het lei
dingwater voor alle bewoners (uitgezon
derd de twee plaatselijke ziekenhuizen)
afsluiten om te voorkomen dat de brand
weer een tekort zou krijgen. Bovendien
werd het water uit de nabijgelegen slo-
(Zie slot pag. 3 kol. 2
HET BEGIN van de mosselaan.
voer wordt twee toeken uitge
steld vanwege het warme weer.
(pag.S).
DE EERSTE toeristenbibliótheek
van Nederland komt in het kust
gebied van westelijk Zeeuwsch.
Vlaanderen. Het is een experi
ment. waarvoor rijk en provincie
22.500 op tafel hebben gelegd,
(pag. 2).
MINISTER Roolvink koestert de
verwachting dat principiële be
sluiten over het minimumloon pas
in augustus zullen kunnen wor
den genomen, (pag. 3).
WESTERSCHOUWEN wil een
plan laten uitwerken voor een
noodgemeentehuis. (pag. 4).
DE Duitse partijen zetten zich
schrap voor de komende debatten
over Brandts politiek: Alle
Bondsdagleden hebben opdracht
gekregen om aanwezig te zijn.
Zelfs uit Mexico werden er 7 te.
ruggeroepen, (pag. 7).
Binnen- en buitenlands
nieuws: pagina's 1, 3 en 7.
Zeeuws nieuws: pagina's 2,
4, 5 en 10.
Sport: pagina 9.
Radio/tv: pagina 11.
Financiënpagina 13.
AL 220 .RONDJES'
«OSKOU (KEUTER) De Russi
sche kosmonauten Nikolajev en
Sewasjanov hebben maandag om
14.35 uur onze tijd met hun ruim
teschip Sojoez-9 het duurrecord
van ruimtevluchten gebroken, dat
met dertien dagen, achttien uur en
vijfendertig minuton op naam
stond van de Amerikanen Boïman
en Lovell.
De op 1 juni gelanceerde Sojoez-
9 heeft al meer dan 220 banen om
de aarde beschreven en ruim acht
miljoen km afgelegd. Borman en
Lovelll die in december 1965 het
oude record vestigden met de Ge-
mini-7, hebben de Russen telegra
fisch gelukgewenst.
Volgens een mededeling van het
persbureau Tass verrichtte de So-
joez-bemanning tijdens de 208ste
omwenteling een koerscorrectie,
waarna het ruimteschip in een
omlooptijd van 88,8 minuten een
baan om de aarde beschreef op
een hoogte die varieerde van 215,1
lot 231,4 km. Deze afstanden tot
de aarde bedroegen eerst 241,6 en
261,1 km.
Nikolajev deelde zondag het
vluchtcentrum mee dat hij en Se-
wastjanov zich wat moe voelden.
Maar zij gingen voort met hun
programma van wetenschappelijk
onderzoek en lichaamsoefening,
bedoeld om het menselijk vermo
gen tot werk onder omstandighe
den van gewichtloosheid na te
gaan. De vlucht dient als voorbe
reiding op de bouw van bemande
ruimtestations.
Oliemaatschappijen
in Algerije
genationaliseerd
I ALGIERS (RTR) De Algerijnse re-
j gering heeft maandagavond bekendge-
maakt dat zij vier buitenlandse oiïe-
maatschappijen heeft genationaliseerd.
[Het zijn Shell, de Amerikaanse rnaat-
i schappij PhiUips Petroleum, de West-
duitse maatschappij Elwerath en d de
Italiaanse Ausonia Miniere Franeaise
(AMIF).
Dit zijn de eerste olie winnende maat
schappijen in Algerije die zijn genati
onaliseerd. Alle maatschappijen die zich
lin Algerije met de distributie van olie
en gas bezighouden werden twee jaar
jeleden al genationaliseerd.
MINISTER SCHUT LICHT TWEEDE KAMER IN:
DEN HAAG (ANP)De minister van volkshuisvesting en ruimte-1 gende jaar. tr - -
I-. j - 7- te beschouwen, teneinde het marktmecha-
lijke ordening, ïr W. F. Schut, heeft de tweede kamer ingelicht over -Vl overleg met de .subcommissie, be- ajSme meer -ans Van functions
i I.— last met de verdeling van het woning-1 creVen
de Stand van zaken met betrekking tot de woningbouw in de eerste contingent' heeft de minister thans be. De 'resultaten der onderzoekingen zul.
maanden van dit jaar. In zijn brief wijdt de minister ook enige be-1 systeem*^an^woniog^rde"fngb over "de
schouwingen van meer algemene aard aan het vraagstuk van de l provincies, zoals dat eik najaar ge-
a sdhiedt, te wijzigen. De belangrijkste
woningvoorziening en kondigt hij aan, welke maatregelen hij van plan elementen van het thans ingevoerde
is te nemen.
belang voor eén partij, die zich
jggj^j baseert op zoals de u tdru-i-
was zaterdag de discussie tussen mr Ba
rend Biesheuvel en radlkaal professor
Verkuyl, waarbij de eerste zijn opponent
verweet er van uit te gaan precies te
weten wat Gods wil Is. Dat lijkt ons de
kern van de hele zaak: de mannenbroe
ders willen hun politiek handelen ln
dienst stellen van de wil van God. maar
jde moeilijkheid is dat er een diepgaand
verschil van mening mogelijk is over
jde vraag wat nu exact die wil inhoudt.
In het beproefde anti-revolutionaire mo
del zijn enkele vaste punten herken
baar, die tot vandaag een rol spelen in
de staatkunde van deze politieke grfx-pe-
ring. Zo wordt er van uitgegaan, dat h<-'
souvereine gezag van God (en niet de
volkswil» de grondslag is van het over
heidsgezag. In deze gedachtengang is de
overheid ,de met zwaardmacht beklede
dienares van God. die geroepen is de ge
rechtigheid te handhaven en de natie te
regeren, het volk ten goede'. In een der
gelijke conceptie is sprake van een ge-
zagsbenadering, die niet helemaal gelijk
is aan die van allerlei jongeren, een ver
schijnsel dat ook in de AR al naar buiten
[is getreden.
Het is begrijpelijk dat de anti-rcvolu-
tionalr-oude-stijl uiterst kritisch
Istaat tegenover politieke stelsels, d e zijn
voortgekomen uil de gedachte van de
jvolkssoui-ereiniteit. vooral wanneer die
Izich ook nog vijandig tonen jegens de
religie. Na de Russische revolutie bij
voorbeeld hebben de
confessionele partijen
weinig begrip kunnen
opbrengen voor het
communisme. Welis
waar is de houding ln
de loop der jaren Iets verzacht, maar in
raties die als woningmarktgeb.eden zijn de jaren twintig en dertig van deze eeuw
ntlijn
(Zie slot pag. 7 kol. 5)
Als bijlage bij de brief is een rap
port gevoegd, dat het Centraal
Planbureau onlangs aan de rege
ring heeft uitgebracht over de ge
volgen van een verhoging van het
woningbouwprogramma na 1971.
De regering beeft haar standpunt
ten aanzien van dit rapport nog
niet bepaald. Zij zal de kamer hier
omtrent inlichten bij het indienen
van de rijksbegroting voor het vol-
NU WACHTEN OP VRIJLATING VON HOLLEBEN
RIO DE JANEIRO (AFP, DPA, RTR) De veertig Braziliaanse po
litieke gevangenen, wier vrijlating is geëist door de ontvoerders van
de Westduitse ambassadeur Von Holleben, zijn vannacht per vlieg
tuig uit Rio de Janeiro in Algerije aangekomen. Met spanning wacht
men nu af, of de ontvoerders woord zullen houden en de ambassadeur
zullen vrijlaten.
Baby dood in
wieg gevonden
ieuwe systeem zijn:
Peiling van de woningbehoefte op
lokaal en regionaal niveau.
Meerjarenprogrammering van de
nieuwbouw, afgestemd op de resultaten
van woningmarktonderzoek, zowel wat'
betreft de vraag naar nieuwe woningen WASHINGTON (AFP, RTR) Het
l inbegrepen een actief doorat romingsbe- Amerikaanse ministerie van buitenland-
le\4> wat betreft de feitelijke rao. SP 7Hkpn heeft maandag bekendgemaakt,
gelijkheden van nieuwbouw. dat een Amerikaans staatsburger niet
-70O_rb?re7d!nA._ voorkomt op de lijst v an personen, die
met name keerde men zich fel tegen dit
stelsel, dat als goddeloos werd be
schouwd. Een dergelijke opvatting beïn
vloedde uiteraard de buitenlandse poli
tiek en het defensiebeleid van de AR-
partij en leidde er onder meer toe. dat
men bijvoorbeeld de NAVO accepteerde
als een goed instrument, waarmee ge
rechtigheid en vrede werd gediend. De
vrijheid van het westen wordt er mee ge
waarborgd. aldus de gangbare AR-op-
vatting, tegelijkertijd kan de situatie van
1940 worden voorkomen: toen immers
was duidelijk geworden waartoe een ver
zaking van de landsverdediging kon lei
den, namelijk tot een overrompeling door
een goddeloze tegenstander.
nieuwbouwprojecten in het kader van
de meerjarenprogrammering.
Feitelijke subsidietoekenning voor
concrete projecten.
Het vorenstaande betekent een meer
zorgvuldig en op de daadwerkelijke
vraag afgestemde planning van de
nieuwbouw, waarbij de volgende punten
van belang zijn:
Het theoretische begrip .contingents-
zal vervangen worden door
LEEUWARDEN GPD) De ruim twee.
maanden oude baby Dirk van de fami- w
lie A. Henipcnius uit Leeuwarden werd. eenheid'
zondagmorgen dood in zijn wiegje aan-i feitelijke pshysiëke wëningen en béd-
getroffen. Het kindje had zichzelf om. den in verzorgtehuizen voor bejaarden;
hooggewerkt. en daarbij de fontanel te-, contingentstoeslagen en dergelijke zul.
gen een spijltje van het wiegje ge-||en vervallen.
drukt. Door hersenletsel is de kleine In toenemende mate zal, overal waar
toen gestorven. Het gezin telt nog een zuiks mogelijk en gewenst is. gewerkt
kind, dat anderhalf jaar oud is. j moeten worden met regio's of agglome-
fgelopen dagen uit de Jordaanse
hoofdstad Amman zijn geëvacueerd.
Volgens de woordvoerder van het State
Department betreft het de arts dr Paul
Shrum, die ook als gijzelaar in het ,Con-
tinental'-hotel werd vastgehouden. Hij
was tijdelijk verbonden aan de Ameri
kaanse ambassade in Amman. Dr
Shrum is het laatst gezien toen hij door
Palestijnse commando's naar het vlieg
veld van Amman werd overgebracht.
Het ministerie stelt een onderzoek naar.
de verblijfplaats van de arts in.
Van de ongeveer 535 Amerikanen in
Jordanië zijn er 298 gerepatrieerd. De
ambassadestaf is teruggebracht tot 38!
De door de Braziliaanse regering ge
charterde Boeing, waarmee de vrijgela
ten ge\angenen reisden, had al vanaf de
vroege morgen op de zwaar bewaakte
militaire luchthaven van Rio startklaar
gestaan. Niemand mocht het toestel na
deren. De autoriteiten wilden elk inci
dent vermijden, dat het leven van de
ambassadeur in gevaar zou kunnen bren-
ders gestelde termijn steeg de Boeing
op. Even later maakte president Medici
bekend dat de gevangenen voor het le
ven uit Brazilië waren verbannen als
zijnde .gevaarlijk voor de nationale vei
ligheid.'
Tot de gevangenen, die voor hun ver
trek nog even met familieleden moch
ten praten, behoren Fernando Gabeira
die destijds betrokken zou zijn geweest
bij de ontvoering van Elbrick en me
vrouw Maria do Carmo Brito, de wedu-
:esteld. hadden leden van een parachu-
istendetachement destijds geprobeerd
roet in het eten te gooien. Nadat Alge
rije zich officieel bereid had verklaard
de gevangenen asiel te verlenen, werd
het sein tot vertrek gegeven. Tevoren
waren de gevangenen 34 mannen en
6 vrouwen de nodige papieren over
handigd. Nauwelijks een half uur voor
het verstrijken van de door de ontvoer-
RIO DE JANEIRO Dit is de
groep gevangenen, die uitgewis
seld sal worden tegen de 'West
duitse ambassadeur Von Holleben.
De groep is hier gefotografeerd
kort voor het vertrek pér vlieg
tuig naar Algerije.
AANBESTEDING NA VAKANTIE VAN BOUWVAKKERS
VEERE Na de vakantie van
de bouwvakkers zal de aanleg
van weer twee eilandjes in het
Veerse Meer worden aanbe
steed. De eilandjes komen te
liggen in de omgeving van Vee-
re. De werkzaamheden vinden
plaats in het kader van het bag
ger- en eilandenplan van de re
creatiegemeenschap, waarbij
men het mes van twee kanten
laat snijden. De eilandjes bieden
voor de watersporters gelegen
heid om hun bootje aan te leg
gen op de waterplas en tevens
wordt de bevaardbare opper
vlakte van het Veerse Meer gro
ter omdat de eilandjes worden
gevormd van de specie die op
ondiepe plaatsen in het meer
wordt weggebaggerd.
De te vormen eilanden zijn dan
ook om economische redenen ge
projecteerd op een ondiepe plaats
die groter is dan het te vormen
eiland. De aantrekkingskracht
van een watersportgebied blijkl
sterk samen te hangen met de
oeverlengte. Er bestaat een gro
te behoefte om ergens af te me
ren en stil te liggen. Plaatsen,
die bestemd zijn voor de dagre
creant worden daarbij veelal ge
meden.
Bovendien laat de bereikbaarheid
van de oever door ondiepten vaak
te wensen over.
De stoffering van het Veerse Meer
met kunstmatige eilandjes maakt het
mogelijk aan oeverlengte totaal on
geveer 8000 meter te winnen. De
totale steigerlengte bedraagt bij d
zeven eilandjes ongeveer 600 meter.
Het Veerse Meer heeft twee natuur
lijk gevormde eilandjes: de Haring-
vreter en het Aardbeieneiland. Dit
laatste eilandje, waarop zelfs orchi
deeën bloeien, is een stukje natuur
waar men niet teveel .wil ingrijpen
Er zijn dan ook geen aanlegsteiger.'
gebouwd. Wel is er. in de luwte
uit de wal een kruissteiger te vin
den. In het afgelopen voorjaar is
het kunstmatige eiland de Arneplaa'
gereed gekomen. Het eilandje is m
'I aardig met groen begroeid.
Naast het winnen aan oeverlengte en
het uitbreiden van de bevaarbare
oppervlakte zorgen de eilandjes ook
voor het breken van de golven. De
strijklengte kan bij een bepaalde
windrichting namelijk nogal oplopen.
De uitsteeksels, die zichtbaar zijn op
de tekening van de twee nieuwe
eilandjes bij Veere zijn dan ook extra
bedoeld om effect te hebben op de
golven. Achter de uitsteeksels ont
staan luwten. die voor de ligging
van de scheepjes erg belangrijk is.
Bovendien wordt de oever er weer
Toter door. De twee nieuwe eiland-
es zullen Schutte en Mossel plaat
••den genoemd.
Nadere bijzonderheden over de
(Zie slot pag .2 kol. 2)
het onmiddellijk en grif toe -
uiterst globaal en onvolledig. Niettemin
duidt het een politiek denken aan. dat
typerend is voor de AR en zelfs een stuk
Nederlands geestesleven representeert.
Men kan er van overtuigd zijn, dat die
genen die achter de hier gesignaieerde
opvattingen staan, er oprecht van uit
gaan aldus te handelen in overeenstem
ming met Gods wil. In sommige gelede
ren echter is daarover nu juist twijfel
ontstaan. Een twijfel, die hen prioriteiten
heeft doen wijzigen et) die een verschui
ving van accenten tot gevolg heeft ge
had. Zo kreeg het begrip solidariteit
nieuwe inhoud: men begon de rijkdom
van het westen en de armoede van de
ontwikkelingslanden te zien in bijbels
perspectief, wat betekende dat voor het
coneretebeleid De politieke houding
van westen en daarmee verbonden de
fensiepolitiek kwam in discussie: was
het in overeenstemming met de wil van
God om de kernbewapening te steunen?
Denkbeelden over bezit en arbeid werden
opnieuw geijkt en daaraan werden vra
gen verbonden over medezeggingschap.
De verhouding tussen de rassen kwam
de orde en daardoor ook de relatie
met de geestverwanten in Zuid-Afrika.
In het algemeen gesproken was en is dit
alles terug te brengen tot deze opvat
ting: er wordt teveel en te automatisch
aangenomen dat de gevestigde orde ia
overeenstemming is met Gods wil. We
zeiden het reeds: het is een theologisch
geschilpunt, zij het met politieke conse
quenties.
De AR-radikalen dragen in dit opzicht
hun naam niet ten onrechte: het
woord radikaal is afgeleid van een La
tijnse stam. die .wortel' betekent. Zij
willen tot de wortel teruggaan, een wor
tel die óók zij menen te vinden :n
.schrift en belijdenis', met het accent
evenwel op het eerste woord. Het is ech
ter een veel voorkomend verschijnsel bij
.wortel-gangers' niet alleen bij deze
partij dat ze één onwrikbare zeker
heid hebben: .Wij" hebben gelijk'. Van-
daar het verwijt van mr Barend Biesheu
vel aan professor Verkuyl: ,U weet blijk,
baar precies wat de wil van God is'. Een
[zekerheid, die men overigens ook vroe
ger vaak bij anti-revolutionairen aantrof.
[Dat maakte (en maakt soms) de discus-
1 sie met hen nog wel eens moeilijk.
Een aantal radikalen is nu uitgetreden,
zij menen de wortel niet meer in de
AR-partij te kunnen vinden, zij zeggen
in gewetensnood te verkeren met name
door het koersen in de richting van een
confessionele middenpartij met KVP en
CH. Het is te hopen dat deze radikalen
op hun schreden terugkomen: hun twij
fel aan de opvattingen van een meerder
heid kan binnen die meerderheid heil
zaam werken. Een groep zonder twijfe
laars is eigenlijk heel saai. er blijven al
leen maar mensen met ijzeren zekerhe
den over en die zijn vaak onuitstaanbaar.
Aan de andere kant dienen radikalen te
besriipen. dat met opvattingen van an
deren de meerderheid rekening
irioet worden gehouden. Radlkalisme en
"evoel voor politieke realite't gaan ech -
ter meestal niet samen. Ook daaruit
hinkt ln dit geval, dat het niet in de eer
ste "plaats om politieke uitgangspunten
°"aat. maar om theologische visies a
De Franse radicaal.socialistische
oud-premier Henri Queuille is maandag
op 86-jarige leeftijd in Parijs overleden.
Hij was reeds lange tijd ziek.
