vakantie
voor
gehan
di
capten
00K PROBLEMEN
IN
JOEGOSLAVIË
LEVENSWIL
provincial
zeeuwse
courant
25
ZATERDAGKRANT
13 JUNI 1970
Een groep gehandicapten die een restaurant wil
den bezoeken in een Zeeuws natuur- en recreatie
gebied kregen te horen dat zij beter ergens anders
heen konden gaan. Men had liever geen rolstoelen
op het terras. Een ander restaurant, vlak in de
buurt, had wél plaats en gastvrij personeel.
Het valt niet mee in de samenleving als Je Je moet voort,
bewegen in een rolstoel. Het openbaar vervoer is niet aan.
gepast, huis- en winkeldeuren zijn te smal, overal drein,
pels, te hoge lichtknoppen, onbereikbare kranen, een park
met een onneembaar toegangshek. Dan is er het aspect
weggaan, vakantie hebben. Als er genoeg geld is kan men
op vakantie, per vliegtuig bijvoorbeeld zijn er mogelijkhe
den. Maar alle extra voorzieningen kosten geld.
In Zeeland zijn er wat meer kansen sinds enige jaren
voor gehandicapten om eens uit de dagelijkse gang der
dingen te komen, voor zeer weinig geld. Het geld komt uit
de Zeeuwse collecte en het werk wordt gedaan door de
FWH, artsen, wijkverpleegsters en andere vrijwillige
federatie van vrouwelijke vrijwillige hulpverlening, de
krachten. Doel: voor ƒ25 een week vakantie (met vor
mende aspecten) ln het Van Eeghenhuis, doopsgezinde
broederschapshuis, in Aardenburg. Het gaat om be jaar.
don, om gehandicapten en om gehandicapte bejaarden.
Tot nu toe per jaar zo'n 200 Zeeuwen uit het hele ge.
west, acht weken achter elkaar. Ze betalen 25 maar de
rest van de 120 die nodiig zijn per persoon komen uit
de Zeeuwse collecte. Dit jaar is er bovendien een proef.
week met bejaarden boven de 75 jaar. En ook daarbij
zijn uiteraard gehandicapten. Mensen bijvoorbeeld die ja
ren niet uit het dorp weg zijn geweest. De artsen en
wijkverpleegsters zijn nauw betrokken bij de keuze van
de deelnemers aan de week. Wat is de maatstaf? Me.
vrouw Korstanje-van Unen uit Goes, administratrice van
de FWH, daarover: ,Men mag niet bedlegerig zijn en bo
vendien geestelijk in goede conditie zijn. En ook zoeken
we echt naar de mensen die nog niet eerder zijn mee ge
weest, die komen het eerst aan de beurt. Bovendien willen
we een spreiding over heel Zeeland'.
GRENZEN
Het aantal aanvragen is altijd heel wat groter dan het
aantal beschikbare bedden, de verhoudingen liggen verder
nog dan 1:3. De grenzen worden niet té naiuw getrokken,
maar er zijn groepen die niet meedraaien in dit werk.
Dat zijn bijvoorbeeld de chronisch zieken, waarvoor het
Rode Kruis zoals men weet de bekende vaartochten or.
ganiseert. Er zijn de bejaarden die goed ter been zijn, die
voor een toch altijd nog behoorlijk bedrag op vakantie
meekunnen met het provinciaal hervormd maatschappe
lijk werk. Er zijn de geestelijk gehandicapten die naar
het ontmoetingscentrum Het Zilveren Schor gaan. Ook
Zonneveldkinderen komen daar. Over dat Zilveren Schor
gesproken: er is momenteel een dertigtal mensen uit een
beschuttende werkplaats in Düsseldorf voor drie weiken.
Jan Cozijnsen, directeur van het Schor, kan zinnige din.
gen zeggen over de gehandicapte ln de samenleving. ,Het
gaat niet om aanpassing aan die samenleving, daarvoor is
er teveel kritiek 6p deze samenleving, je mag geen con.
formeren vragen als juiist de confrontatie nodig is, als je
creatief wil denken en je kritisch wil opstellen als cen
trum en als mens. Het gaat meer om een Integratiemoge
lijkheid naar die samenleving toe. Dan is er de ontmoe
ting, allereerst onder elkaar, maar ook met andere groe-
Vakantte, ook voor gehandicapten, in Aardenburg.
pen in ons centrum, contacten met een Hollandse groep,
aan sport doen, niet afhankelijk blijven van de charitas.
Teveel nog wordt uitgegaan van een soort zending naar
de gehandicapte mens toe, de idee van de mensen met de
giroboekjes.'
FUNCTIONEREN
Men zal het ene doen en het andere niet nalaten. Het zal
zowel gaan om de aotie met op de achtergrond de gedach
te van iets te kunnen doen yoor de medemens, de charitas.
idee van Cozijnsen, de uitgangspunten ook van het werk
van de Federatie voor vrouwelijke vrijwillige hulpverle
ning. Aan de andere kant is het noodzakelijk dat men
zich realiseert dat het nieit aangaat sommige groepen in
deze samenleving te isoleren of in hun niet gewilde iso
lement te laten. Ds S. A. Vis, directeur van de Van Eeghen.
stichting, spreekt van een functioneren in actieve zin:
.vooral voor de gehandicapten en bejaarden is de actieve
plaats in de samenleving een vraag geworden. Hebben ze
niet af en toe de indruk dat ze op de rug van de samen
leving worden meegedragen?' De vakantieweken in het
Van Eeghenhuis zijn daarom geen vakantiewekenHet zijn
vakantieweken met een vormende inslag. Zoals het Zilve.
ren Schor zijn eigen aanpak heeft, zeer op de eigen in
breng van de mens gericht, weinig programmatisch, de be
hoefte telt het eerst, zo heeft het Van Eeghenhuis als vor
mingscentrum ook zijn eigen aanpak. Zoals bijvoorbeeld
de gisteren afgelopen week voor gehandicapte bejaarden.
Daarin kwamen onder andere ter sprake de vragen rond
verandering (van samenleving thuis en de grote samen,
leving daarbuiten), de industrialisatie ln Zeeland, de in
vloed van de industrie op de mens en de creatieve verwer
king van een er ander.
Er zit in deze weken het element met elkaar omgaan, het
actief ergens bij betrekken vanuit de eigen situatie. Mark
Claus, Vlaams vormingsleider van het Van Eeghenhuis,
zegt daarover: ,Men gaat ervaren dat men vooral voor el
kaar Iets kan betekenen. Dat is eigenlijk al het eerste
resultaat, men ziet dat men echt iemand is.' Mevrouw
Korstanje-van Unen van de FWH constateert: ,De mees_
ten gaan doodmoe weg van het Van Eeghenhuis, ze hebben
erg veel gehoord en maanden later soms blijkt dat men
zichzelf realiseert: we kunnen nog wat, we betekenen nog
iets, voor onszelf en voor een ander. Men raakt elkaar in
correspondentie, ontmoet elkaar en wil graag weer mee'.
Paulien Guermonprez, staflid van het Van Eeghenhuis
verbelt over do reacties als men Informatie heeft gekre
gen over de algemene bijstandswet. Een belangrijk ding.
De reacties zijn zeer verschillend, de vragen die komen.
.Bij de jonge gehandicapten is er veel achterdocht, veel
wrok, een gevoel van achterop te staan. Gehandicapte jon
geren kunnen het niet accepteren, de ouderen hebben dat
minder. De ouderdom komt met gebreken is daar nogal
eens als motief te horen.' Ze constateert aan de kamt van
de staf in het Van Eeghenhuis overigens ook een nadeel:
.Je hebt bij het programma eigenlijk geen enkele weer-
werking, men vindt Alles mooi, dat maakt voor ons het
samenstellen van een programma voor deze weken natuur,
lijk niet makkelijker. Je kunt veel vam te voren er over
praten en daarna de reacties peilen, voor de rest is het
afwachten'. Ook het verwachtingspatroon speelt een rol
mee: de Van Eeghenhuisweken worden als vakantieweken
.aangeprezen', maar het zijn in feite vormimgsweken.
Er blijkt geen enkel bezwaar te bestaam bij de deelnemers
Het eruit zijn telt veel zwaarder. Dat is duidelijk te mer
ken aan de reacties van ondervraagde gehandicapte bejaar
den. Men ondergaat de hele week, met korte inleidingen.
enige discussie, het creatief verwerken, excursies (naar een
warenhuis bijvoorbeeld) als een unieke ervaring. Het gaat
om een duidelijke recreatie van de totale mens. ,Je hoort
weer eens iets. het is juist fijn dat zulke mensen je iets
willen vertellen en dat je zomaar vragen kan stellen', ver
telde een gehandicapte naar aanleiding van een korte in
leiding over de toenemende industrialisatie ln Zeeland door
ETI-medewerker drs C. de Schipper. Een voorzichtig prik
kelend verhaal over Zeeland en industrie, dat de luisteren
de bejaarden tot verschillende vragen bracht.
CATEGORIEËN
De gehandicapten vallen in categorieën als hartpatiënten,
rheuma, verkeersslachtoffers, multiple sclerose (verlam
mingsziekte). Er zijn ms.patiënten die het ene jaar wel
mee kunnen, maar het volgend jaar niet meer. Er zijn
verkeersslachtoffers bij. die van de ene op de andere dag
voor hun leven verlamd werden. Ze kunnen jong zijn of
oud. De 25-40 jarigen vormen een zeer kwetsbare groep.
Ze moeten de plotselinge verandering kunnen opvangen,
vooral geestelijk. De oudere gehandicapten hebben in het
algemeen aangeboren afwijkingen, de jonge mensen zijn
het door bijvoorbeeld zo'n verkeersongeval. Het aantal door
een verkeersongeval gehandicapten stijgt aanzienlijk. Me
vrouw Korstanje gelooft dat 't een zeer grote groep zal
worden. Ze denkt zelfs aam een opdeling van de groep
25-60 in 25.35 en een wat oudere groep.
De aanmeldingsformulieren dié binnenkomen bij de FWH
geven soms schrijnende aanwijzingen-.ten aanzien van de
kandidaten voor een week. .Triest geheel thuis, jheuimapa-
tiënt, moedeloos door slechte winter* of woont in bij
blind kind', de formulieren komen via de contactpersonen,
soms gewon? mensen in een dorp, soms een arts, een wijk
verpleegster. Als men moet kiezen tussen een eenzame
weduwe en een weduwe die bij een dochter inwoont, dan
gaat de laatste voor, omdat men ervan uitgaat dat juist
die dochter ook eens een week alleen-zijn hard nodig
heeft. Tem aanzien van de bejaardenweken kunnen in de
toekomst misschien met de vakantietoeslag voor de ge
pensioneerden erbij wat meer dingen worden gedaan, lan
gere tijd, zelf iets meer betalen bijvoorbeeld.
IEDEREEN
Vraagt mem mevrouw Korstanje of nu werkelijk iedereen
wordt bereikt, of juist die mensen die het hardstte een
week lm het Van Eeghenhuis nodig hebben ook aan bod
komen, dam zegt zij: ,Dat betwijfel ik. Er zullen nog wel
.stille armen' zijn die er niet voor uit durven komen dat
zij graag eens er uit willen. Ik dacht dat bijvoorbeeld
juist voor sommige intellectuelen die .drempel' van aan
vragen hoog is. Dan heb je natuurlijk ook altijd kans dat
een wijkverpleegster een .geval' bagatelliseert, dat mem
de werkelijke problematiek niet ziet'.
Wat er bepaald niet bij is in dit vakantie_annex ver.
mmgswerk voor gehandicapten en bejaarden van Zeeuwse
collecte, FWH en Van Eeghenhuis, is de nazorg. Waar
blijft de begeleiding thuis? In het centrum heeft men
een lcleir stukje integratie (de integratie van Cozijnsen)
beleefd. Maar het gevaar is niet denkbeeldig, dat het iso
lement zich weer aandient als men eenmaal thuis is. De
werkelijke integratie thuis, in de dagelijkse sfeer komt
misschien niet aan bod. En dan kan men zich afvragen
of juist de historie van het werk, de achtergrond van het
goed-doen, niet nog een te grote rol speelt. Alleen een
week weg-wezen is dam te weinig.
WILL VERKERK
Het besluit v?.n de Spaanse krijgsraad
die tegen het Baskische separatisme op
treedt om weer negen priesters naar de
speciale gevangenis van Zamora te zenden
heeft een nieuwe crisis in de betrekkingen
tussen kerk en staat veroorzaakt.
De bisschop van het Baskenland, mgr Ci-
rarda, is naar Madrid geweest om daar
heftig tegen de aanhouding van zijn pries
ters te protesteren, en in het Baskenland
zijn godsdienstige plechtigheden uit protest
afgelast.
Deze negen priesters zijn ma lange onder
vragingen naar de speciale gevangenis voor
geestelijken gestuurd omdat zij tijdens de
preek een brief hadden voorgelezen en be
sproken die uit die gevangenis was ge
smokkeld door de 13 priesters die daar al
zitten. Zij schrijven o.a.: ,WiJ horen dat er
ieder moment amnestie afgekondigd kan
worden voor de priesters in deze gevange
nis van Zamora.
Dit verheugt ons. want geen van ons is
zich ervan bewust een strafbaar feit te
hebben gepleegd. Integendeel, onze straffen
druisen tegen de rechtvaardigheid ln. En
bovendien verzekeren wij dat we, zodra
we de gevangenis kunnen verlaten, ons
meteen opnieuw zullen inzetten voor de
strijd ten gunste van het Baskische en het
Spaanse arbeidersvolk Niettemin weigeren
wij een speciale gratie te accepteren, die
alleen onze straffen zou kwijtschelden. Dit
zou een discriminatie betekenen die nog
meer geraffineerd en wreed blijkt als men
bedenkt dat vele anderen nog gevangen
zitten of op het punt staan door een
krijgsraad tot verschrikkelijke straffen te
worden veroordeeld'.
,W1J allen zouden graag een geste van
begrip hebben ontvangen van de zijde van
de hiërarchie van onze kerk, toen wij nog
op de bres stonden voor het arbeidersvolk.
Maar zoiets is moolt gebeurd. Integendeel,
lot overgelaten ln de moeilijkste ogenblik
ken zoals de aanhoudingen, de ondervra
gingen, de martelingen, en de veroordelin
gen. Bij dergelijke enorme onrechtvaardig
heden zwegen de bisschoppen, zoals zij dat
al 30 jaar lang doen. Wij zijn van mening
dat een speciale gratie geen enkele bijdra
ge is aan de hervorming van de kerk in
de zin van het Vaticaanse concilie om het
lot van het arme volk te delen en de on
derdrukten bij te staan'.
.Daarom wijzen wij een speciale gratie
voor ons af, maar dienen wel tegelijkertijd
een verzoek in voor een algemene amnestie
voor alle politieke gevangenen zonder on
derscheid van geloof of ideologie. Alleen
zo zou men in zekere zin het onrecht kun
nen vergoeden dat de krijgsraden en de
politieke rechtbanken in deze afgelopen 34
jaar hebben gepleegd'.
Tenslotte verzoeken wij, dat men. zolang
wij allen gevangen blijven, tenminste een
einde maakt aan de discriminatie van de
ze speciale gevangenis voor priesters in
Zamora. Wij willen onze straf samen met
de andere politieke gevangenen van Spanje
uitzitten'.
Mgr G. A. van Kleef, oud-kathol lek bis
schop van Haarlem, Is de eerste bisschop
die lid is geworden van de Bond van Ne
derlandse predikanten. Statutair leverde de
ze toetreding geen enkel bezwaar op, want
artikel 4 van de statuten vermeldt: Leden
van de bond kunnen worden .de in de Ne
derlandse kerkgenootschappen en godsdien
stige verenigingen als godsdienstleraar,
hulpprediker of godsdienstonderwijzer
dienstonderwijzer dienstdoende predikan
ten'.
Het moderamen (dagelijks bestuur) van
de generale synode van de Nederlandse
hervormde kerk heeft in een brief er bij de
tweede kamer op aangedrongen de nota in
zake buitenlandse werknemers niet als be
leidsnota te aanvaarden en de regering te
verzoeken een nieuwe nota op te stellen,
waarin met de van vele zijden aangevoerde
digc nationaal-economische aanpak reke
ning wordt gehouden.
Het hervormde moderamen is van mening
dat bij de totstandkoming van een nieuwe
nota met name een rol moeten spelen dat
migratie geen exclusief Nederlands pro
bleem is. Het is daarom dringend noodza
kelijk dat over het arbeidsmarktbeleid ge
zamenlijk overleg wordt gepleegd op West-
Europees en mediterraan niveau.
De vraag rijst ook of niet de voorkeur moet
worden gegeven aan een restrictievere
economische politiek. Een dergelijke poli
tiek zou gevoerd moeten worden in samen
hang met een grotere aandacht voor de in
dustrialisatie van de huidige rekrutering-s-
gebieden, met name i-ond de Middellandse
Zee, waardoor de werving van buitenlandse
werknemers op verantwoorde wijze kan
worden afgeremd. Voor een dergelijke poli
tiek zouden kunnen pleiten overwegingen
van humanitaire aard, nationaal-economi
sche overwegingen op lange termijn. (Door
het huidige beleid wordt immers de her-
struk lure ring van de Nederlandse economie
vertraagd) en de betekenis van de migra
tie voor de ontwikkeling van de landen
van herkomst. Immers, er bestaat een ern
stig vermoeden, dat door het huidige be
leid de internationale welvaartsgeschillen
niet verminderd worden, maar veeleer wor
den vergroot, aldus het synodemoderamen.
Ook bij ingrijpende wijzigingen in het
arbeidsmarktbeleid moet waarschijnlijk
worden gerekend met de blijvende aanwe
zigheid van een zeker aantal buitenlandse
werknemers in de Nederlandse samenle
ving. Het hervormde moderamen ziet twee
vaststaande uitgangspunten voor een lier-
oriëntatie wat betreft het gewenste wel
zijnsbeleid:
a. Er moeten de nodige voorwaarden wor
den geschapen waardoor de buitenlandse
werknemer alle welzijnsrechten welke de
Nederlandse samenleving biedt, 'm gelijke
mate kan genieten als de Nederlander. En
de aanwezigheid in Nederland van uit ont
wikkelingslanden afkomstige werknemers,
die grotendeels het voornemen hebben om
na enkele jaren naai- hun land van her
komst terug te keren, behoort een wezenlij
ke factor te zijn in het beleid terzake van
de ontwikkelingssamenwerking.
De Remonstrantse Broederschap zal een
commissie benoemen, die de gemeenten de
kringen en de werkgroepen de nodige In
formatie moet verschaffen inzake de pro
blemen van oorlog en vrede. In het conflict
tussen oost en west denken beide blokken
vrijwel uitsluitend hun veiligheid te vinden
in de dreiging met wapengeweld.
De vicieuze cirkel van steeds toenemende
bewapening die daaruit voortkomt, moet
worden verbroken, alduB stelde de gemeen
te te Eindhoven in een voorstel. Het is de
bedoeling dat de te vormen commissie
voortdurend contact zal onderhouden met
de afgevaardigden van de remonstrantse
broederschap in het interkerkelijk vredes
beraad. Een verzoek om een uitspraak te
doen over alternatieve dienstplicht, waarbij
ook is gedacht aan dienstplicht voor meis
jes, is in handen van deze commissie ge
steld.
De algemene vergadering heeft besloten een
bedrag voor de ontwikkelingssamenwer
king, waartoe verteden jaar in Lunteren
een beslissing werd genomen, te storten
in het internationale oecumenisch ontwik
kelingsfonds. Het bedrag is de helft van
de twee procent, waartoe de vergadering
in Lunterer, besloot.
De vergadering van de Wereldraad van
Kerken, onlangs in Montreux gehouden, had
gevraagd of het niet mogelijk was dat
men anderhalf procent voor de ontwikke
lingsgebieden en een half procent voor
het eigen land zou gebruiken. Maar na een
mededeling van dr H M. de Lange dat
met öame de ontwikkelingslanden zelf meer
aandringen op mentaliteitsverandering in
de westelijke landen dan op steun besloot
de algemene vergadering de verdeling één
procent - één procent te handhaven.
Allereerst zal er wel een oriëntatie nodig zijn, waar Ohrtd zo ongeveer ligt. Ge kunt de
ze stad vinden ln de zuid-westelijke hoek van Macedonië, een van de zes deelstaten
waaruit Yoegoslavië bestaat. Ze ligt niet zo heel ver van het punt. waar de grenzen
van Griekenland, Albanië en Yoegoslavië samenkomen. Deze stad heeft z'n naam ge
geven aan het meer dat er op 700 meter hoogte ligt, temidden van de omringende
bergen. Het is een wondermooie streek, die nog niet door toeristen overlopen Lb en
Oh rid la een merkwaardige stad, met een deels oostera-orthodoxe en deels moham-
medaanae bevolking. Wie er een marktdag meemaakt kan zich verlusti
gen ln een oosters aandoende bedrijvigheid, terwijl het beeld roer bont
gekleurd wordt door de vele klederdrachten die er ln dit doel van Europa nog
worden gedragen en naar gewoonte trekt men zijn beste kleren aan om naar de markt
te gaan. Al Ls de aanblik van de stad geheel anders dan die van Dubrovnik aan de
Adriatische Zee en al zijn het twee heel verschillende werelden geweest waar.n ze ln
hun bloeitijd zijn gebouwd, de een westera georiënteerd en de ander oosters, toch kun
nen deze steden volop naast elkaar worden gesteld. Ze vertegenwoordigen ieder hun
eigen wereld van enige eeuwen geleden.
Dat Macedonië heeft ona altijd bezig gehou.
den. Het ls het land van Alexander de
Grote, het land van de Balkan-oorlogen in
deze eeuw. Het ls het land waar de Oriënt-
Express van Den Doolaard speelt. Het ls
ook heit land waarvan we in de bijbel le
zen. P au lus kreeg immers in de nacht
het gezicht van de Macedonische man die
hem toeriep: steek over en help ons. (hand.
16:9) De apostel was toen in Troas en hij
wist niet welke zijn verdere reis op de
tweede zendingsreis zou zijn.
Waarschijnlijk zou hij naar de binnenlan
den van Klein-Azië zijn teruggekeerd, in
dien hij niet dit nachtgezicht had gehad.
Daaxdoor is er een hele wending in zijn
plannen gekomen. Hij is van Troas over
gestoken en in Macedonië beland. Zijn
landingsplaats was een heel stuk oostelij
ker dan de tegenwoordige staat van die
naam. Maar door die reis. nu ruim ne
gentien eeuwen geleden, is toch in de loop
van de komende eeuwen, heel het gezicht
vam Europa veranderd. Er is dan ook alle
reden geweest, nu ruim tien jaar geleden,
om die reis na het nachtelijk gezicht te
herdenken. Al is Paulus dan niet in Ohrid
geweest, deze stad was een belangrijk Ro.
merns steunpunt aan de Vla Egnar.ia, die
Rome met het Midden. Oost en verbond. Ze
is reeds zeer vroeg een bisschopsstad ge
weest, hetgeen begrijpelijk is, omdat het
christendom ln z'n opmars zich heeft voort
geplant langs de grote Romeinse heirwe-
gen. Grote bekendheid in de geschiedenis
van het christendom heeft deze stad gekre
gen in de 9e eeuw, toen van hieruit de ge
broeders Cyrillus en Methodius, door de
kloosters die zij er stichtten, hun zendings
werk onder de Slavische volken hebben ge
leid. Zij hebben daartoe een alfabet ge
schapen, het zogenaamde cyrillische schrift,
dat met enige wijzigingen tot nu toe in
gebruik ls bij de meeste der Slavische vol
ken en dat ons welbekend is door de Rus
sische schrifttekens. Door hun bijbelverta
ling zijn zij bovendien de vaders gewor
den van de Slavische literatuur. Ohrid is
dus een plaats geweest die voor de geschie
denis van het christendom zeer belangrijk
mag worden genoemd Al mogen de oosters
orthodoxe kerken grotendeels aan onze
aandacht ontsnappen, niettemin behoort
zo ongeveer een derde deel van de chris
tenheid tot hen. Zo zijn er velen redenen
om aan Ohrid een bezoek te brengen, al
ligt het dan niet bij de deur.
Wie er echter dit jaar op 17 mei kwam
en meende daar het pinksterfeest te kun
nen meevieren, kwam bedrogen uit. Daar
viert men dit feest {zoals trouwens in heel
de O.O.Kerk) pas morgen, op 14 juni. Deze
kerken houden zich nochtans ook aan de
paasdatum (en daarmee ook aan de pink
sterdatum) zoals die is vastgesteld op het
concilie van Nicea in 325: de eerste zondag
na de eerste volle maan, na de 21ste maart.
Doch de zaak is dat dat deze kerken zich
nog immer houden aan de zogenaamde Ju
liaanse tijdrekening, die Julius Caesar heeft
laten ontwerpen en hoofdzakelijk na zijn
dood is ingevoerd. Aan hem hebben wij om
de vier jaar een schrikkeldag te danken.
In het westen is zij het langzamer
hand de Gregoriaanse kalender in ge
bruik gekomen, waarbij de jaren die op
00 eindigen geen schrikkeldagen kennen.
Paus Gregorlus XTTT heeft daarvoor ge
zorgd. Het gevolg is dat er momenteel 13
dagen verschil is tussen de beide tijdreke
ningen. Het kan gebeuren dat de oosterse
en de westerse kerk op dezelfde datum het
paasfeest en het pinksterfeest vieren.
Maar wanneer wij een vroege Pasen heb
ben, viert de O.O. Kerk die laat (dit jaar
op 26 april) en wanneer bij ons het paas
feest laat ligt, viert zij het vroeg. Dat
zit hem in het verschil van die 13 dagen
En zo viert men pas morgen in Ohrid het
pinksterfeest. Het was dus op onze pink
sterdag een gewone zondag. We hebben ge
zocht naar een kerk om daar de dienst
mee te beleven. De Soph.akerk, de grootste
en belangwekkendste die hier is, was onder
het Turkse bewind tot 1912 een moskee.
De schitterende fresco's waren met wit
kalk bedekt. De res*auratle is ter hand ge
nomen en de fresco's zijn weer voor de dag
gekomen. Behalve de kerk van het vroegere
Clemens klooster, vallen de O.O. kerkjes
niet op. Je moet ze kennen of er toevallig
tegenaan lopen. En zo zijn we in een
paar beland, zeer oud. klein, met een kost
bare tkonenwand en volgehangen met druk-
bewerkte lampen en weet ik wat nog meer.
Een zekere intlmite t was er niet aan te
ontzeggen, maar ze doen ons, die gewend
zijn aan de grootst moglijke soberheid,
onwennig aan. Maar de fresco's waarmee de
•.vanden zijn bedekt, behoren tot de be
langrijkste kunstschatten van Europa. Er
was een doopsbediering en het hele ritueel
dat daarb ^hoort, h?bben we gade gesla
zen Mede door de taalmoeilijkheden, zijn
we er niet achter kunnen komen of er in
een andere kerk een gewone dienst werd
gehouden.
Toen we later deze dag onze teleurstelling
uitspraken tegenover 'n Servisch Orthodox
priester, glimlachte hij en voor zover het
hem mogelijk was trachtte hij ons duide
lijk te maken dat voor de kerk a'.ie dagen
gelijk zijn. De dag is een symbool van de
eeuwigheid, want iedere dag vormt telkens
weer een zekere volheid.
Evenals in de bijbel, begin*, de nieuwe dag
's avonds. Voordat de dag eindigt, wordt
er in de kerk een dienst gehouden, de ves
per. Zo gaat men de nacn: ln. gedachtig
aan de schepping, het leven ta het paradijs,
de zondeval en de verwachting van de
Messias. En voor dat het morgenlicht
gloort, wordt er weer een dienst gehouden,
waarin-höt Nieuwe Testament, beginnende
met de geboorte van Christus, aan de beurt
komt. Tussen deze twee diensten in zijn er
nog enige kortere. Echter kunnen alleen
in de kloosters deze diensten volledig wor
den gehouden. Daar hebben we dan ook
een vesperdienst meegemaakt We hadden
er op Pasen eeeis moeten zijn En wilden
we verder een bijzondere dienst meemaken,
dan moesten we er z:jn op een van de an
dere grote feesten van de kerk z.jn. Dan
zouden we de kerken aantreffen vol met
gemeenteleden. Zo'n volledige kerkdienst,
waar de heilige communie het middelpunt
vormt duurt twee tot drie uur en aange
zien er alleen enige zetels zijn voor de
ouderlingen (die de Servisch O. Kerk kent)
moet de gemeente staande de innerlijke
mystieke beleving van zo'n dienst onder
gaan. We hadden vroeger wel eens ge
hoord van vernieuwingen in de Servisch
O. Kerk. De liturgie wordt nog altijd ge
zongen (een orgel"is hier contrabande) in
een oud Slavische taai van omstreeks 900,
een taal dus die niet meer gesproken wordt,
maar als liturgische kerktaal is blijven
bestaan, zoals dat in de r-k kerk met het
latijn het geval was. Daartegen ls verzet
gerezen, omdat de mensen deze taal niet
meer verstaan en vooral de jongeren heb
ben er op aangedrongen het hedendaagse
Servisch of Macedonisch te gebruiken. De
ouderen hebben zich daartegen verzet. Hun
argumenten waren dat dit de oude taal van
de heilige liturgie was. Zij die van hun
jeugd af aan de kerkdiensten kenden, wis
ten wei wat er gezongen werd. Bovendien
zou de oude melodie niet meer passen bij
de nieuwe taal. De jongeren hebben zich
verweerd door te stellen dat het zeker in
deze tijd, nu er zoveel kerkelijke vervreem
ding is, in een voor ieder verstaanbare taal
moet worden gezongen. Officieel is het
nu zo ver. dat vanwege het patriarchaat
in Belgrado, de evangeliegedeel'.en in de
hedendaagse taal mogen worden gezongen.
Men vertelde ons dat de progressieve pries
ters voor de lezingen uit de brieven van
het Nieuwe Testament, ook de nieuwe bij.
belvertalirig gebruiken en de verwachting
was dat deze ontwikkeling zich wel zou
voortzetten. Zo zien we dat z:ch overal
in de kerk dezelfde problemen voordoen.
De mens is geen ogenbh':
zeker van zijn leven. Hij
soeet de dag van zijn dood
niet. Velen spotten met de
dood, maar Gods woord
leert ons dat de straf op de
zonde de dood is; de wer.
kers der ongerechtigheid
zullen vergaan. Zie dit bij
Sodom, waar Lot woonde.
Als de maat der zonde vol
gegoten is komt de Heere
om de stad met haar inwo
ners te verdelgen. Lot mag
met zijn huisgezin de stad
nog verlaten 'en dan zal de
Heere haar \-erwoesten.
Wat een voorrecht een kind
van God te zijn. Dan geniet
men Gods zorg over zijn le.
ven De Heere betvaart Zijn
volk, geen kwaad zal hen
genaken. Dan moet men
echter leren gehoorzamen
als een kind en het bevel
des Heeren opvolgen. Als de
Heere zegt: .Behoud u om
unvs levenswildan moeten
wij de stad des verderfs ver
laten en de weg opgaan
naar Zoor, de plaats der be.
h oudenis. Hoe waarschuwt
de Heere Jezus ons als Hy
zegt: ,Gedenkt aan dr
vrowuj van Lot." Ztj was al
een eindje op weg, al buiten
de stad, maar ze stond stil.
keek om naar Sodom en
werd toen een zoutpilaar.
Ongehoorzaamheid aan her
hevel des Heeren deed haat
nimmer behouden worden.
Zo zullen alle verachters
van God en Zijn Woordal
len die Christus nis een
Zoor der behoudenis ver
werpen, de dood sterven. De
'ie f hebbers der wereld zullen
met haar vergaanzoals de
inwoners van Sodom met
hun stad. yBehoud u om un a
levenswil'. Vliedt de toeko-
H.
mende toorn. Hoort het
u oord: er is in Christus be.
O'idenis. Wie tot Hij komt
'-al Ik geenszins uitwerpen!
Ziit ge reeds op de goede
reg 1 Velen bekommeren
uch daar niet om of menen
lat zij het gevaar ontvloden
:ijn. Onze wegen zullen em-
ligen in de dood. Alleen
Gods Geest leidt op de weg
ier zaligheid en leert de ziel
vief vreze wandelen en «if_
n>n naar de behoudenis
Vrezend voor zelfbedrog
bidden zij met David Zie
vf bij mij e. ii schadelijke
i. g zij en U .1 mij op de
- uicige weg'. Ook David is
Onderzoek of uw bekering
Irrf f>en bekering tot God ïs.
Wontals nu de recht.
'•aardige nauwelijks zalig
wordt, waar zal d* godde-
'oze en de zondaar verschij.
1 Snoep
