AUSTRALIË: BLANKE
VOORPOST IN
AZIATISCHE WERELD
Voor komende jaren taak op
schouders van Australische bevolking
ANGST VOOR DE RODEN' BEHEERST CANBERRA
PROVINCIALE ZEEUWSE COURANT
WOENSDAG >0 JUNI 1*70
(Door Pieter de Vink)
DEN HAAG Nixons laatste .state of the world' be
vatte voor de politieke elite in het Australische Canber
ra een onaangename verrassing. In dit lijvige document
(meer dan 40.000 woorden) werd Australië niet een
maal genoemd. Dat moet voor de regering-Gorton toch
wel een teleurstellende ervaring zijn geweest, vooral nu
Canberra zo gehoorzaam en ijverig bezig is zich voor te
bereiden op de veranderende politieke situatie in Zuid-
Oost Azië en het Paeific-gebied.
Meer dan anderhalve eeuw heeft het Brits-imperiale de
fensiesysteem ervoor gezorgd, dat Australië zich kon
ontwikkelen tot wat het nu is: een blanke, in elk op
zicht westerse samenleving. Volgend jaar zal het Britse
.shield and buckler' in het Verre Oosten definitief ge
schiedenis zijn geworden. De militaire rol van de Engel
sen ten oosten van Suez zal dan uitgespeeld zijn. Welis
waar heeft Londen zijn bondgenoten (met Australië,
sinds het wegvallen van India en Burma centrum van de
Britse militaire activiteit in dit deel van de wereld voor
op) al herhaalde malen verzekerd van bondgenootschap
pelijke trouw en militaire bijstand, maar geen politicus
in Canberra hecht veel betekenis aan dergelijke loyali
teitsverklaringen. Niet dat men twijfelt aan de intentie,
maar wel aan de praktische mogelijkheden.
De trouw aan het Britse gemenebest deed
Australië niet blind zijn voor de verzwakking
van Engeland. Sinds het begin van de tweede
wereldoorlog, die het einde van het Britse
imperium in Azië pijnlijk duidelijk maakte,
heeft het voor zijn veiligheid dan ook steeds
meer aansluiting gezocht bij de Verenigde
Staten. In 1951 trad Australië toe tot het An-
zuspact, samen met de VS en Nieuw-Zeeland.
De naam van het verdrag is afgeleid van de
beginletters van de deelnemende landen. Het
pact is bedoeld als afweerfront tegen het .op
rukkende internationale communisme'. Door
de totstandkoming op initiatief van
Australië van de Zuid-Oost Aziatische
Verdragsorganisatie in 1954 raakte het An-
zuspact enigszins op de achtergrond, maar
door de politiek van de lidstaten Frankrijk en
Pakistan nam de praktische betekenis van
de ZOAVO af en die van ANZUS weer toe.
Geloofde men in Canberra aanvankelijk dat de tradi
tionele beschermende rol van het Britse rijk auto
matisch zou worden overgenomen door de Verenig
de Staten, zonder dat er van de westerse bondge
noten in Azië veel meer zou worden gevraagd dan
de reaotieve betuigingen van instemming met de pa-
litiek van deze grootmachten, Nixons opvattingen
over gedeelde en gezamenlijke verantwoordelijkheid,
samengevat in de kreet Nixon doctorine, hebben die
droom ruw verstoord. Vice-president Spiro T. Agnew
kwam in januari van dit jaar drie dagen op be
zoek bij premier Gorton en zijn ministers om de
Australische politieke machthebbers nog eens goed
duidelijk te maken, dat er van hen een groter aan
deed wordt geëist m de verdediging van eigen gren
zen en die van bondgenoten in Australië's natuur
lijke invloedsgebied.
SCHILD WEG
Het verlies van het Engelse schild, de politieke op
vattingen in Washington en last but not least
de ontdekking van ongekend grote bodemschatten
in bepaalde delen van Australië (nikkel!) hebben de
leiders in Canberra met de neus op een nieuwe
werkelijkheid gedrukt. En er zijn de laatste tijd
tekenen die erop wijzen dat Australië zich inder
daad bewust wordt van de noodzaak van een ei
gen buitenlandse en militaire politiek tekenen,
die alles in zich hebben van de simpele politieke
filosofie die het ook m Europa lang heeft gedaan:
de roden zijn de vijand. In het Australische denk
patroon kan een eventueel politiek of militair con
flict dan ook slechts communistische of op zijn
minst door communisten geïnspireerd zijn. Voeg
daarbij de in het blanke Australië altijd latente
angst voor de .Aziatische horden', de .gele sprink-
haammensen', zoals de ex-hoofdredacteur van Der
Spiege', Claus Jacobi, de miljoenen op het Aziati
sche vasteland betiteld in zijn boek ,De menselijke
springvloed' en men heeft in grove trekken de men
taliteit achter het politieke handelen van Canberra
aangeduid. Dan is het vervolgens nog slechts een
kwestie van combineren van beide kleuren. Geen
vergissing mogelijk de grootste bedreiging van
de .westerse waarden' gaat uit van Peking.
Het is deze rotsvaste overtuiging die er de oorzaak
van is geweest, dat Australië zo lang heeft gewacht
met de ondertekening van het non-proliferatiever
drag, waarvan het de ratificatie afhankelijk stelde
van voorwaarden, die zijn ingegeven door de weten
schap dat de volksrepubliek China bezig is een ster
ke atoommacht op te bouwen.
Premier Gorton reist stad en land af om zijn .poli
tiek van militaire aanwezigheid' aannemelijk te ma
ken, want in tegenstelling tot zijn leiders moet
een groot deel van het Australische volk nog over
tuigd worden van de noodzaak van een actieve bui
tenlandse politiek. Hoe kan het anders, bekend als
dit volle is met de eigen geringe numerieke poten
tie (austraiië telt nog geen veertien miljoen inwo
ners) en de kleine militaire slagkracht: gewend ook
als de Australiërs zijn aan de probleemloosheid van
hun marginale betekenis in politiek en militair op
zicht.
De Philippijnse generaal Jesus Vargas, secretaris
generaal van de Zuid-Oostaziatische Verdragsorga
nisatie, waarschuwde vorig jaar september ter ge
legenheid van het vijftienjarig bestaan van dit mili
taire verdrag voor de voorstellen van de Sowjet-
Unie om te komen tot een collectief Aziatisch Vei
ligheids Systeem. Vargas stak de anti-commumsti-
sche vinger dreigend in de lucht en zei: .Misschien
klinken deze plannen sommige landen aantrekkelijk
in de oren, maar laten die landen dan niet verge
ten, dat een dergelijk voorstel niet anders is bedoeld
dan als dekmantel voor de werkelijke bedoelingen
van het Kremlin. Wij kennen die bedoelingen: wij
weten dat het internationale communisme geen an
der oogmerk heeft dan de omverwerping van de
mocratische regimes. Het ls de zoveelste poging om
de rode macht in ons deel van de wereld uit te
breiden.' De Australische minister van defensie, Mal
colm Fraser. pakte in maart van dit jaar de draad
van dit verhaal op, toen hij als zijn mening te
kennen gaf, dat bij de Australische defensieplan
ning ernstig rekening moest worden gehouden met
de verhoogde Russische activiteit in de Indische Oce
aan. Fraser zei dit in verband met het effectief
worden van een nieuwe fase in het Australische
herbewapeningsprogramma: de aanschaf van mill-
Links de Australische premier .John Gorton, rechte Spiro T. Ag-neto. Amerika'*
miari een driedaags bezoek aan Australië.
tair materiaal tot een waarde van 186 miljoen dol-
MARINE
Fraser maakte bij die gelegenheid ook bekend dat
prioriteit zal worden verleend aan de bouw van ma
rine- en luchtmachtvoorzieningen aan de Australi
sche westkust. Ook de bewindsman voor marineza-
ken, Killen, heeft de laatste tijd herhaaldelijk aan
gedrongen op een spreiding van het Australische
militaire potentieel, thans voornamelijk geconcen
treerd ir het oosten en noorden van het continent,
ten gunste van de westelijke flank. Maar ook al
zal Australië er op korte termijn in slagen zijn
westkust in betere staat van verdediging te bren
gen, dan nog is de Australische afweer van te ge
ringe betekenis om in geval van een conflict met
kans op succes te kunnen opereren. Canberra maakt
er dan ook geen geheim van, dat het voor wat be
treft zijn defensie aan het .westelijk front' steeds
meer gaat rekenen op de meest betrouwbaar lijken
de bondgenoot in dit deel van de wereld: blank
(Zuid-) Afdika.
Officieel steunt Australië de economische boy
cot tegen het regime-Smith: officieel ook ver
werpt het de Zuidafrikaanse apartheidspolitiek, maar
i waakt er angstvallig voor deze landen al
te zeer van zich te vervreemden. De benoeming van
Killen, die bekend staat als een ultra-rechts politi
cus en leider van de met van politieke beteken*
ontblote Rhodesie-lobby in zijn land, tot minister
van marine is daar op zichzelf al een bewijs van.
Er rijn in politiek opricht opmerkelijke parallellen
tussen Australië en Zuid-Afrika te trekken. Beide
landen rijn doordrenkt van een communisten-fobie,
die bepaald nog geen tekenen van slijtage begint
te vertonen. Zuid-Afrika, en in mindere male Austra
lië, benadrukken als onderdeel van hun officiële pro
paganda de betekenis van de Kaaproute, sterk ge
groeid door de opkomst van de mammoettanJcvaart
en de sluiting van het Suezkanaal sinds de Isra
el isch-Arabische oorlog van juni 1967 en het belang
van de westerse wereld bij deze zeeroute heeft. En
zoals het voor Zuid-Afrik a bijzonder welkom
dat de NAVO steeds meer belangstelling begint te
krijgen voor het Zuidatlantische gebied, zo het ook
stappen van Australië om in de Indische Oceaan
tot grotere militaire samenwerking teTiomen, al
leen maar toejuichen e
llllllllllllllllllllll
(Door Pieter de Vink)
DEN HAAG Vandaag of
morgen zult u «orden gedwon
gen er een eigen buitenlandse
politiek op na te houden en dan
beginnen voor u de moeilijkhe
den pas echt'. Woorden van een
paar jaar geleden, uitgesproken
door de Britse ambassadeur in
Thailand op een bijeenkomst
van Thaise en Australische di
plomaten.
Hoe waar zullen deze .woorden de ko
mende jaren voor Canberra worden?
Want dat deze voorspelling zal uit
komen, lijkt welhaast zeker. De po
litieke machthebber» in Australië
hebben begrepen dat door het beleid
van Londen en Washington de dood
van Canberra's traditioneel-reactieve
buitenlandse beleid een feit is gewor
den. Meer nog dan de opruiming van
de laatste restanten van het Britse
imperiale defensiesysteem ten oosten
van Suez, plaatst de Azië. en Pacl.
ficpolitiek van Washington de Aus.
traliërs voor de noodzaak hun poli.
tieke en militaire rol ln het Verre
Oosten te herwaarderen. Een her
waardering, waarbij de fundamenten
van het Australische politieke den.
ken en handelen niet zullen worden
betrokken Daar kan men absoluut
zeker van zijn. Reeds is Australië
in Zuidoost Azië aanwezig, zij het
nog steeds in een marginale rol. AU3_
tralische strijdkrachten vechten ln
Vietnam. Wat begon met de uitzen
ding van dertig militaire adviseurs
naar het door het .goddeloze interna,
tionale communisme' bedreigde Viet,
nam, groeide in de loop der jaren uit
tot een .Australian force Vietnam',
die naast lucht- en marine.eenheden
een korps grondtroepen van ongeveer
6500 man omvat. In het kader van
de .commonwealth strategie reserve'
heeft Australië militaire eenheden ge.
legerd in Maleisië (onder meer twee
Mirage.squadrons) en Singapore (on
der meer een infanterie.bataljon en
een eenheid luchtafweer). Canberra
heeft de regeringen van beide bond
genoten in het recente verleden her
haaldelijk verzekerd van blijvende
militaire steun. Minister van buiten,
landse zaken William McMahon be.
zorgde Kuala Loempoer kortgeleden
kippevel door lichtelijk geïrriteerd in
het openbaar op te merken, dat Aus
tralië onmogelijk de veiligheid kan
garanderen van een etaat, die geen
einde kan maken aan de binnenlandse
politieke en radicale onrust. De er.
gemis van McMahon kan te maken
hebben gehad met problemen, die re.
centélijk zijn gerezen over de bouw
van een groot kazernecomplex in Ma
leisië, bestemd voor de legering van
Australische troepen. Canberra is be.
reid bouw. en onderhoudskosten van
dit legerkamp voor zijn rekening te
nemen, maai- eist in ruil daarvoor het
eigendom van dit kamp. De Maleisi
sche autoriteiten wensen echter baas
ln eigen huis te blijven: zij hebben
voorgesteld hel kampement in huur
aan de Australische regering af te
staan. Er is over deze kwestie nogal
wat ergernis geweest bij de betrokken
ministers van de regenng.Gorton. In
Thailand tenslotte, dat lid ie van de
Zuid-Oost Aziatische Verdragsorgani
satie stationeerde Australië in 1962
een squadron eevechtsvliegtuigen.
VIETNAM
De aanwezigheid van Australische
strijdkrachten in Vietnam ook al
Is de militaire betekenis daarvan bij
na symbolisch te noemen wordt
verklaard uit de in het ZOAVO.ver.
drag opgenomen bepaling, waarbij
het de lidstaten van dit pact vrij
staat militair actief te zijn op Viena.
mees grondgebied, als zij daartoe
door de betrokken regering worden
uitgenodigd. Op dezelfde wijze heb.
ben Laos en Cambodja een band met
de ZOAVO. Het verzoek van de nieu
we Cambodjaanse regeringsleider
Lon Nol om militaire steun van zijn
bondgenoten is derhalve een logisch
uitvloeisel van het ZOAVO.paot en
is in principe gericht aan alle
lidstaten, waui-van de Verenigde Sta.
ten en Engeland verreweg de mach
tigste zijn. Het is niet aan te nemen,
dat Canberra op het verzoek van Lon
Nol zal ingaan, zeker niet nu Lon.
den inmiddels voor de uitnodiging
heeft bedankt en Washington nog
steeds geen rechtstreeks antwoord op
het Cambodjaanse verzoek heeft ge.
geven. Dezer dagen herhaalde Lon
Nol zijn invitatie, die president
Nixon ongetwijfeld in grote verlegen
heid heeft gebracht. Jesus Vargas, de
Philippijnse secretaris-generaal van
de Zuid-Oost Aziatische Verdrags-Or-
ganisatie, heeft intussen wel vol
gens de berichtgeving van UPU op
2 april bekend gemaakt, dat in het
hoofdkwartier van het militaire bond.
genootschap op de Philippijnen plan.
hen worden uitgewerkt voor troepen
verplaatsing naar Laos en Cambodja
,voor het geval dat de regeringen ln
Pnom Penh en Vientiane om mili.
taire hulp van hun bondgenoten zou.
den verzoeken.' Dat is. wat betreft
Cambodja, inmiddels gebeurd en de
lidstaten van de ZOAVO worden op
het ogenblik dan ook op pijnlijke
manier aan hun beloften van mili
taire bijstand herinnerd. Het is dan
ook begrijpelijk dat deze lidstaten on.
der aanvoering van Washington de
voorkeur geven aan de conferen.
Lietafel. Naast de voorgestelde on
derhandelingen in het kader van de
Geneefse conferentie en de .Indochi.
na.conferentie' van premier Pompi
dou, ligt stads kort het plan var. de
Indonesische minister van buitenland,
se zaken, Adam Malik, ter tafel om
te komen tot een .Aziatische bijeen
komst' een plan, dat hij lanceerde
na gesprekken te hebben gevoerd
met de in Djakarta geaccrediteerde
ambassadeurs van de Verenigde Sta.
ten, Japan en Australië. De veron.
dersteUnng dat Malik in deze ruime
steun van Canberra krijgt, lijkt ge
rechtvaardigd Immers, het Indonesië
van president Soeharto geniet de vol.
Ie medewerking van de Australiërs,
die met alle beschikbare (financiële
middelen pogen mee te werken aan
de stabilisatie van het huidige Indo.
nesische politieke gezag.
Uit de .Nixon-doctrine', als Was.
hingtons beginselprogramma voor de
Azië.politiek in de jaren zeventig,
mag niet worden opgemaakt, dat de
Verenigde Staten bezig zijn zich uit
het Pacific-gëbied los te maken. Uit
leggingen als zou Amerika terugwil
len naar een moderne vorm van de
.splendid isolation' van de vorige
eeuw. zijn onjuist. De Amerikaanse
senator Mansfield heeft dat nog eens
duidelijk gemaakt, toen hij waar.
schijnlijk na overleg met president
Nixon de wereld liet weten, dat
,de Verenigde Staten een Pacifi.mo
gendheid zijn en dat in elk opzicht
ook zullen blijven.' Amerika wenst
zich niet uit dit deel van de wereld
terug te trekken, het wil slechts an.
dere staten meer daadwerkelijk bij de
politieke gang van zaken betrekken,
maar dan nog altijd onder Ameri
kaanse leiding Voor wat betreft het
gebied van dè Stille Oceaan rekenen
de VS met name op Japan en Aus.
tralie. En ook al noemde Nixon Ja.
pan in dit verband wel met naam en
toenaam in rijn laatste .state of the
world' en Australië niet, toen zijn er
redenen om aan te nemen, dat Was
hington in de toekomst in even grote
mate, zoniet grotere, op Canberra zal
rekenen als öp Tokio. Radicale ver.
schillen zijn in de (recente) geschie
denis van de mensheid herhaaldelijk
onoverkomelijke barrières gebleken,
waarop politieke intenties stuk spat
ten. Wie waarde hecht aan de the.
orieën van de eigentijdse en origineie
geschiedschrijver Ronald Segal zal
bij de beoordeling van de verhouding
tussen de Verenigde Staten en Japan
dan ook altijd in aanmerking nemen
dat Amerika blank is en Japan ge
kleurd (Aziatisch). Deze raciale ver
schillen dient men ook in aanmerking
te nemen wanneer het gaat over de
relaties tussen Japan en Australië.
Het is in dit opzicht opmerkelijk, dat
de Japanse premier Sato bij een be.
zoek aan Australië in oktober 1967
zich tegenover zijn gastheren be.
klaagde over discriminatie van naar
Australië geëmigreerde Japanners.
Sato liet tijdens dit bezoek ook dui
delijk uitkomen niet achter Canber
ra's Vietnampolitiek te staan, wat
te maken heeft met het feit, dat Ja.
pan wél een Aziatische staat is en
Australië niet. Van meer actueel-po.
litieke betekenis is het feit. dat Ja
pan (in economisch opzicht een con.
current van Amerika, in tegenstelling
tot Australië) sinds de laatste ver
kiezingen. die de conservatieven een
ruime overwinning bezorgden, een
ontwikkeling naar groter militaris
tisch bewustzijn lijkt door te maken
Niet alleen valt dit op te maken uiï
een deel van het bijzonder fanatieke
studentenverzet, maar ook bijvoor,
beeld uit het feit, dat de nieuwe mi
nister van oorlog. Nakasone, op grote
schaal propaganda bedrijft voor de
-.dee van Japanse autonome zelfver,
dediging, waarbij als concreet punt
de overname van de Amerikaanse ba.
ses in het land naar voren wordt ge
schoven. Dit jaar zijn de Japanse mi
litaire uitgaven met IS procent tot
1,6 miljard dollar verhoogd Naka.
sone benadrukte kortgeleden de
noodzaak voor Japan om zich te ont
wikkelen tot .een militaire macht van
de tweede orde Canberra volgt deze
militairistische tendenzen in Japan
op de voet, en met gemengde gevoe
lens, De Japanse bombardementen op
de vlootbasis Darwin en andere
plaatsen aan de noordkust, die zo.
veel hebben bijgedragen tot de Aus
tralische angst voor de .gele horden'
zijn nog niet vergeten. Reeds leunt
Canberra zwaar op Wahington: het
za.l dat als Japan in de nabije toé.
komst steeds meer. ruimte gaat ge.
ven aan zijn sluimerende militaire
ambities, nog sterker gaan doen. De
Verenigde Staten zullen daar geen
bezwaar tegen hebben. Een al te
sterk Japan betekent immers verlies
van controle over een stuk van de
wereld, dat wordt beheerst door die
ene angstwekkend grote onzekere
factor: de volksrepubliek China. En
wat kan Washington zich beter wen
sen dan een westerse (blanke) basis
in een Aziatische (gele) wereld?
Australiës minister van
Wiüiam McMahon.
buitenlandse zaken
