KOKMEEUWEN:
OPRUIMERS IN
DE NATUUR
ZELANDICA
Roodkapje heeft 110 kleine
Axelaartjes onder haar hoede
WINTERS ZONNETJE OP HET
.HART VAN WESTD0RPE
extïa
EEN VAN ONZE BESTE MILIEUREINIGERS
VWJDAG 1 MEI 1970
ZEEUWSCH-VLAANDEREN
pot de opruimers in de natuur
behoren onder andere de
kraaiachtigen en de meeuwen.
Eén van deze bijzonder nuttige
vogelsoorten willen we deze
keer eens in het (voorjaars)
zonnetje zetten namelijk: de
kokmeeuw. Een meeuwesoort
die in ons land het algemeenst
voorkomt, zowel vlak langs de
kust (ze worden ook wel zee
meeuwen genoemd) als diep in
het binnenlandoveral voelen
deze gewiekste vliegers zich
thuis. Van het najaar tot diep
in het voorjaar bezoeken ze met
honderden tegelijk de vijvers,
grachten, vesten en havens
van onze dorpen en steden. En
het is met name hier waar ze
hun opruimingstaak optimaal
uitbuiten, daarbij geholpen
door de mens.
soorten broeden als kluten, eem
visdiefjes en dwergsterns enzovoort.
Dat alles volgens onderzoekingen
van de vogelwerkgroep .voor het
Deltagebied, gevestigd op het .Delta
Instituur voor Hydrobiologisch Onder
zoek' te Yerseke. Tot slot het signa
lement van de kokmeeuw: lengte 38
cm, verenkleed: in de winter witte
kop met zwart vlekje vóór het oog
en eentje achter het oor (.koptele
foon'). In de zomer diep bruin ge
kleurde kop die scherp afsteekt Dij
het witte verenpak. De vleugels zijn
mooi blauw-grijs, poten en snavel
'prachtig dieprood. Rond hun oog
loopt een witte ring. Op deze tijd
van het jaar .verkleuren' de volwas
sen kokmeeuwen van 't winter- naar
het broed kleed.
vliegers. Ze kunnen urenlang hoog
Goede vliegers
Kokmeeuwen zijn uitmuntende vlie
gers. Ze kunneD urenlang hoog
in de lucht zeilen in grote cirkels
zoals buizerden dat kunnen doen,
laag over de golven scheren op in-
insektenjacht, geljjk zwarte sterns,
.biddend' stilstaan in de lucht als
torenvalken en steil omhoog vlie
gen als een helikopter. Deze gewone
huis-tuin en keuken vogel die zo
algemeen voorkomt dat by wijze
van spreken .niemand' hem meer op
merkt, blijkt bij nadere beschouwing
zeer veel boeiends te bezitten, en
bovendien is hij nog nuttig ook!
Een herwaardering van deze meeu
wesoort Is dan ook zeker op zjjn
plaats. Het is Immers een van de
karaktervogels van het deltagebied
Alleseters
Alles wat er na 't tafelen overschiet
aan etensresten en dat buiten wordt
gestrooid, daar komen ze op af. Nog
maar net bent u buiten de deur en
minstens één meeuw heeft u al in
de gaten en voor u hem ziet. geeft
hij een schreeuw wat in kokmeeu
wentaai zoiets moet zijn van; .nou
jongens kom vlug, het is weer smul
len geblazen' want weldra komen ze
van alle kanten aangevlogen waar
bij ze zich gulzig op het voedsel
storten dat onder luidkeels gekrijs
naar binnen wordt geschrokt. Op
tafelmanieren wordt niet gelet en
kieskeurig zijn ze allerminst. De
meest afschuwelijke combinatieprak-
jes worden onder het zelfs bij vo
gels bekende: .vieze varkens worden
niet vet' in de kortste keren naar
binnen gewerkt, ook op patates fri
tes zijn ze blijkbaar dol, gezien hun
alom tegenwoordigheid in de nabij
heid van patatkramen.
Al met ai ruimen deze vogels enor
me hoeveelheden afval op. berekend
over geheel Nederland en per jaar,
moeten dat duizenden tonnen zijn!
De kokmeeuw is daarmee één van
onze beste milieureinigers. En de
soort gaat het als een van de wei
nige nog redelijk goed in Neder
land. De aantallen zijn nauwelijks
verminderd, ja, plaatselijk zelfs toe
genomen; wat ongetwijfeld te dan
ken is aan het feit dat de kok
meeuw een groot aanpassingsvermo
gen heeft en zoals we boven al za
gen dank zij dc gestegen welvaart.
bouwde kom houden zij zich ook op
en dan vinden we ze langs de zee-
reep, op weilanden en op de akkers,
vooral als daar geploegd wordt, wat
allerlei gedierte naar boven brengt.
Ook voor de landbouw is deze vo
gelsoort erg nuttig.
Broedkolonies
In Zeeland broeden (nog) dui
zenden kokmeeuwen. Onder an
dere zijn grote kolonies op ,de Hom
pelvoet', het .Dljkwater' op Schou
wen, de beroemde Schouwse inla
gen herbergen er veel, de .Goud
plaat' de .Katseplaat', alsmede de
.Middelplaat' op het Veerse Meer, ,De
Kaloot' op Zuid-Beveland (1968 nog
500 paar), ,De Braakman' en op het
Verdronken land van Saeftinge (plm.
1000 paa.r) Reden temeer deze bijzon
der waardevolle terreinen te sparen,
,\Toói de tweede wereldoorlog droeg Walcheren
V zoals reeds hiervoor werd geschreven
het luisterrijk predicaat. ,de tuin van Zeeland'.
Het is wel zeker, dat het hoge grondwaterpeil
er destijds sterk toe bijdroeg, dat Walcheren e
toen inderdaad als een groen lusthof uitzag'.
In de pas verschenen Avifauna van Walcheren, door B. J. Smul
ders en A. Joosse (Wetenschappelijke Mededelingen van de Ko'
ninklijke Nederlandse Natuurhistorische Vereniging, no 82) wordt
vermeld, dat de in 1929, 1936 en 1938 op Walcheren in werking ge
stelde gemalen, hebben gezorgd dat het grondwaterpeil aanzienlijk
daalde. Dit had weer tot gevolg dat de stand van tureluur en kie
vit achteruitging door de afwezigheid van de vroeger zo natte wei
landen. De inundatie van Walcheren in 1944 en de daarop gevolg
de herverkaveling hebben tot gevolg gehad dat vogelsoorten ver
minderden. Door de grote kavels die door de herverkaveling ont
stonden verdwenen broedgel©genheden van de patrijs, fazant en wil
de eend. .Gezien de opkomst en de ontsluiting van Zeeland als re
creatie- en industrialisatie is er weinig reden de toekomst voor de
vogelwereld met optimisme tegemoet te zien'. Hier is weer het di
lemma dat de maatregelen door de mens genomen hun terugslag
hebben op de natuur. Maar bemaling is nodig, herverkaveling is no
dig en een bepaalde mate van industrialisatie is nodig. Het is de
mens die er voor zorgen moet dat zoveel mogelijk het evenwicht
in stand wordt gehouden of hersteld. Gelukkig hebben bijvoorbeeld
de patrijzen en fazanten in de duinen en beboste gedeelten gelegen
heid om te broeden. De schrijvers wijten de gunstige stand van
deze vogels aan de weinig intensief beoefende jacht.
De Avifauna van Walcheren begint met een algemeen over
zicht der geografische en landschappelijke gesteldheid van het
voormalige eiland. Dan volgen de landschapstypen als slikken,
schorren, stranden, duinen, weigebieden, kreken, buitenplaatsen en
bossen. Wat de nummering en benaming in deze Avifauna betreft
is de volgorde aangehouden van de door de Commissie voor de Ne
derlandse Avifauna samengestelde lijst. Door het ontbreken van
een register wordt bet de gebruiker wel moeilijk gemaakt een be
paalde vogel snel te vinden. Bij de aalscholver en blauwe reiger zul
len we zien dat vóór en tijdens de inundatie nog kolonies van deze
vogels aanwezig waren met vrij grote populaties. .Door de verzoute
binnenwateren en het rooien der dode nestbomen zijn deze soorten
na de inundatie als broedvogel geheel verdwenen. Ornithologisch
interessant zijn thans vooral de duingebiedn waarin de watenvtn-
plaatsen zijn gelegen (Valkenisae en Oranjezon)....' Het is goed dat
er met deze avifauna een basisbeeld wordt gegeven van de huidige
toestand omdat ook, zoals in de aanhef van de samenvatting wordt
gezegd, de uitvoering in de levensomstandigheden van plant en dier
zal teweeg brengen. Elk vak heeft zo zijn eigen taal en benamin
gen; onder nr. 129 kunne we lezen dat een bokje een wtnstergast
is en bekend staat als vuurtorenslachtoffer van Westkapelle. On
der nr. 137 vinden we het witgatje, een doortrekker waarvan het
overzomeren niet bekend is.
AXELIn deze drieklassige kleuterschoolRoodkapje' aan de is het maar goed dat mej. S. de Krijger (hoofdleidster), mej.
Nassaustraat te Axel zijn ongeveer 110 kleuters elke dag een Kortvriend en mevrouw Scilders er zijn om deze kleine mensjes
paar uur aan het waakzame oog van hun moeders onttrokken, met hun grote moeilijkheden op te vangen. Toen deze foto werd
gemaakt wilde het nog niet erg zomeren m Axel, vandaar dat
Helemaal op eigen benen staan kunnen ze nog niet en daarom er van de HOleerlingetjes niet één te zien is.
WESTDORPE Het van oorsprong agrarische dorp Wesf-
dorpe mag dan geen uitgesproken centrum hebben, een hart
heeft het wel. Pastorie, kerk en het huis waar het bestuur van de
voormalige zelfstandige gemeente zetelde, zijn of waren toch
de spil waarom heen een belangrijk deel van het leven van
Westdorpe zich afspeel(t)(de). En niet te vergeten het café
op deze zonnige winterdag verscholen achter de nog geheel
kale bomen. Een verademing na de eindeloos lijkende Graaf
jans') dijk
(Foto PZC)
Kokmeeuwen op voedsel in zomer kleed.
